Κλωντ Ντεμπυσί: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Ο '''ΑκίγΑκίλ Κλοντ ΝτεμπυσσύΝτεμπισί''' ([[22 Αυγούστου]] [[1862]] – [[25 Μαρτίου]] [[1918]], πλήρες όνομα: '''Achille-Claude Debussy''', {{IPA|/aʃil klod dəbysi/}}) ήταν Γάλλος συνθέτης. Θεωρείται ο κύριος εκπρόσωπος του κινήματος του [[Ιμπρεσιονισμός (μουσική)|μουσικού ιμπρεσιονισμού]], αν και ο ίδιος δεν αποδεχόταν τον χαρακτηρισμό αυτό. Ο Ντεμπυσσύ δεν είναι μόνο ένας από τους γνωστότερους Γάλλους συνθέτες, αλλά και μία από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της δυτικής μουσικής, σηματοδοτώντας το πέρασμα από την [[Ρομαντική μουσική|ρομαντική εποχή]] στη [[σύγχρονη κλασική μουσική|μοντέρνα μουσική]] του 20ού αιώνα.

[[Αρχείο:Claude Debussy ca 1908, foto av Félix Nadar.jpg|thumb|230px|Ο ΚλωντΚλοντ ΝτεμπυσσύΝτεμπισί το 1908 π. (φωτ. από τον [[Φελίξ Ναντάρ]])]]

Ο Ντεμπισί ήταν ο πρωτότοκος γιος του Μανιουέλ-ΑκίγΑκίλ Ντεμπισί και της Βικτορίν Μανουρί. Γεννήθηκε το 1862 στο Σεν Ζερμέν αν Λε, κοντά στο Παρίσι, όπου ο πατέρας του διατηρούσε μικρό κατάστημα με κεραμικά και πορσελάνινα είδη.

Βαφτίστηκε σε ηλικία δύο ετών – ασυνήθιστα αργά για την εποχή – με νονούς την θεία του Κλεμεντίν ντε Μπυσύ<ref>Το επίθετο ''Debussy'' αποτελούσε την «εκδημοκρατισμένη» εκδοχή του ''de Bussy''</ref> και τον φιλότεχνο τραπεζίτη Αχιλλέα Αρόζα. Η θεία του, γνωστή και με το ψευδώνυμο «Οκταβί ντε λα Φερονιέρ», είχε εκείνη την εποχή σχέση με τον Αρόζα, ενώ αργότερα χώρισε και παντρεύτηκε τον Αλφρέντ Ρουστάν (συχνά αναφέρεται στη βιβλιογραφία και ως «μαντάμ Ρουστάν»). Επειδή είχε αναλάβει εν πολλοίς την ανατροφή του μικρού ΚλωντΚλοντ, έχουν διατυπωθεί υπόνοιες ότι ήταν η πραγματική του μητέρα και ότι πραγματικός του πατέρας ήταν ο Αρόζα, αν και οι περισσότεροι βιογράφοι του ΝτεμπυσσύΝτεμπισί αναφέρουν τέτοιες πληροφορίες ως αβάσιμες<ref>Εικάζεται ότι αφετηρία για τις φήμες αυτές υπήρξαν οι αντικρουόμενες πληροφορίες σε μία από τις πρώτες μονογραφίες για τον ΝτεμπυσσύΝτεμπισί, αυτή του Leon Vallas, ''Claude Debussy: His Life and Works'', αγγλ. μτφρ. από το γαλλικό βιβλίο του 1932, Marie και Grace O'Brien, (Dover: Νέα Υόρκη 1973). Για αναλυτικές πληροφορίες σχετικά με την οικογένεια και την παιδική ηλικία του Ντεμπυσσύ, βλ. Marcel Dietschy - Edward Lockspeiser, “The Family and Childhood of Debussy”, ''Musical Quarterly'', Vol. 46, No. 3 (Ιούλιος 1960), σσ. 301-314 [http://links.jstor.org/sici?sici=0027-4631%28196007%2946%3A3%3C301%3ATFACOD%3E2.0.CO%3B2-B&size=LARGE]</ref>.

To 1865 η οικογένεια αναγκάστηκε να μετακομίσει στο Παρίσι, λόγω οικονομικών δυσχερειών. Εκεί, ο Μανιουέλ ΝτεμπυσσύΝτεμπισί εργαζόταν σε διάφορες δουλειές, από πλανόδιος πωλητής μέχρι λογιστής, ενώ το 1871 συμμετείχε στην εθνοφρουρά της [[Παρισινή Κομμούνα|Παρισινής Κομμούνας]], με αποτέλεσμα να φυλακιστεί για ένα χρόνο στο Σατορί μετά τηντη βίαιη καταστολή της.

Η μουσική φαίνεται ότι δεν είχε κάποια ιδιαίτερη θέση στο σπίτι της οικογένειας ΝτεμπυσσύΝτεμπισί, αν και ο πατέρας του μικρού ΚλωντΚλοντ αγαπούσε την οπερέτα και τον είχε πάει σε κάποιες παραστάσεις. Ο ΝτεμπυσσύΝτεμπισί δεν πήγε στο σχολείο, αλλά εκπαιδεύτηκε κατ’ οίκον στην ανάγνωση, τη γραφή και την αριθμητική από τη μητέρα του, η οποία ήταν αρκετά αυστηρή και αυταρχική. Πιθανώς λόγω των οικονομικών δυσκολιών της οικογένειας και της φυλάκισης του πατέρα, ο ΝτεμπυσσύΝτεμπισί περνούσε αρκετούς μήνες το χρόνο με τη θεία του ή το νονό του στις Κάννες, συχνά μαζί με την μικρότερη αδελφή του Αντέλ. Εκεί ήρθε σε επαφή για πρώτη φορά με το πιάνο και έκανε τα πρώτα του μαθήματα με τον βιολονίστα Jean Cerutti και λίγο αργότερα με την «Μαντάμ ΜωτέΜοτέ ντε Φλερβίλ» (ψευδώνυμο) <ref>Το πραγματικό της επίθετο ήταν ''de Sivry''. Οι πληροφορίες είναι συγκεχυμένες για το αν ο ΝτεμπυσσύΝτεμπισί πρωτοήρθε σε επαφή με την Μαντάμ ντε Φλερβίλ από το νονό του, τη θεία του ή τον ίδιο τον πατέρα του, που υπήρξε συγκρατούμενος με τον γιο της, βλ. σχ. Roger Nichols, ''The Life of Debussy'', (Cambridge University Press: Καίμπριτζ 1998), σ. 8, </ref>, η οποία ήταν πεθερά του [[Πωλ Βερλαίν]] και ισχυριζόταν ότι ήταν μαθήτρια του [[Φρεντερίκ Σοπέν|Σοπέν]]. Αυτή είδε το ταλέντο του και ανέλαβε την προετοιμασία του για την εισαγωγή του στο Κονσερβατουάρ<ref>Όπου στο εξής αναφέρεται το «Κονσερβατουάρ», εννοείται το ανώτατο μουσικό ίδρυμα ''Conservatoire de musique'' του Παρισιού, σημερινό ''Conservatoire national supérieur de musique et de danse de Paris'' [http://www.cnsmdp.fr/]</ref> του Παρισιού, με τη σύμφωνη γνώμη των γονιών του.

Ο ΝτεμπυσσύΝτεμπισί εισήχθη πράγματι στο Κονσερβατουάρ το 1872, όπου και σπούδασε μέχρι το 1884. Ανάμεσα στους καθηγητές του ήταν οι: Αλμπέρ Λαβινιάκ (σολφέζ), Αντουάν Μαρμοντέλ ([[πιάνο]]), Εμίλ ΝτυράνΝτιράν ([[Αρμονία (μουσική)|Αρμονία]]), ενώ διδάχθηκε ανώτερα θεωρητικά και [[Σύνθεση (μουσική)|Σύνθεση]] με τον Ερνέστ Γκιρώ και άλλους. Το ιδιαίτερο ταλέντο του και η επαναστατικότητά του ενάντια στους ωδειακούς κανόνες αντιμετωπίστηκε ποικιλοτρόπως από τους καθηγητές. Από κάποιους ενθαρρύνθηκε, ενώ από άλλους θεωρήθηκε ως ένδειξη αδυναμίας ή και αυθάδειας, με αποτέλεσμα να του στερηθούν αρκετές διακρίσεις σε κάποια μαθήματα. Παρόλ’ αυτά, κατάφερε να αποσπάσει το δεύτερο και το πρώτο βραβείο σε δύο διαγωνισμούς πιάνου του Ωδείου που έγιναν το 1874 και το 1875 αντίστοιχα. Όμως, οι επιτυχίες του αυτές δεν συνεχίστηκαν, ούτε θεωρούνταν ικανοποιητικές για το ανταγωνιστικό κλίμα του Κονσερβατουάρ. Αυτό λειτούργησε τελικά προς όφελος του ΝτεμπυσσύΝτεμπισί, που συνειδητοποίησε ότι δεν ενδιαφερόταν να γίνει δεξιοτέχνης πιανίστας, αλλά συνθέτης.

Για τη συνέχεια των σπουδών του στη σύνθεση, έπρεπε να έχει τουλάχιστον μία διάκριση με 1ο βραβείο σε ένα από τα προαπαιτούμενα μαθήματα. Ο ΝτυράνΝτιράν, καθηγητής του στην Αρμονία, τον θεωρούσε αδύναμο και απροσάρμοστο και του στέρησε το σχετικό βραβείο. Τη διάκριση όμως την απέσπασε ο ΝτεμπυσσύΝτεμπισί από τα μαθήματα της συνοδείας με πιάνο, και της «πρακτικής αρμονίας» (''prima vista''), όπου είχε τηντη δυνατότητα να επιδείξει το ταλέντο του στον αυτοσχεδιασμό. Συνεχίζοντας τις σπουδές του στη [[Σύνθεση (μουσική)|Σύνθεση]], απέφυγε συστηματικά τον [[Ζιλ Μασνέ]], καθηγητή-«σταρ» του Κονσερβατουάρ και γνωστό συνθέτη της γαλλικής όπερας, προτιμώντας την τάξη του Ερνέστ ΓκιρώΓκιρό, που ήταν αρκετά ανεκτικός και έβλεπε με συμπάθεια το ιδιαίτερο ταλέντο και τις πρωτοποριακές ιδέες του ΝτεμπυσσύΝτεμπισ'ι.

Το 1833, ο ΝτεμπυσσύΝτεμπισί έλαβε μέρος στον διαγωνισμό για το [[Βραβείο της Ρώμης]] (“Prix de Rome”) της γαλλικής Ακαδημίας Καλών Τεχνών, που για τον τομέα της σύνθεσης είχε ως έπαθλο υποτροφία τριετούς φοίτησης στη [[Βίλα των Μεδίκων]] στη Ρώμη, ύψιστη διάκριση για έναν φιλόδοξο συνθέτη εκείνη την εποχή. Η κριτική επιτροπή απένειμε εκείνη τη χρονιά το πρώτο βραβείο στον ΠωλΠολ Βιντάλ, μαθητή του [[ΖυλΖιλ Μασνέ|Μασνέ]], ενώ ο Ντεμπυσσύ πήρε το δεύτερο βραβείο<ref>Ο ΝτεμπυσσύΝτεμπισί είχε προσπαθήσει και την προηγούμενη χρονιά να λάβει μέρος στο διαγωνισμό, είχε όμως απορριφθεί στις προκαταρκτικές εξετάσεις</ref>. Παρόλ’ αυτά, έλαβε πάλι μέρος την επόμενη χρονιά (1834), καταθέτοντας την [[καντάτα]] ''L’enfant prodigue'' (''Ο άσωτος υιός'') και πήρε την υποτροφία.

Η διαμονή στη Βίλα των Μεδίκων ήταν ένα βασανιστήριο για τον ΝτεμπυσσύΝτεμπισί. Οι συνθήκες διαβίωσης ήταν άθλιες και οι υπερβολικές απαιτήσεις τον έκαναν να νιώθει καταπιεσμένος, αποκομμένος από την πραγματική ζωή, ενώ δεν μπορούσε να βρει σημεία επαφής με τους υπόλοιπους συμφοιτητές του, ούτε είχε διάθεση να συνθέσει. Έπρεπε όμως να στείλει κάποια έργα στο Κονσερβατουάρ, έτσι ώστε να διαπιστωθεί η πρόοδός του. Ανάμεσα σε αυτά ήταν η συμφωνική ωδή ''Zuleima'' (σε κείμενο του [[Χάινριχ Χάινε]]), το ορχηστρικό κομμάτι ''Printemps'' και η καντάτα ''La Damoiselle élue''. Χαρακτηριστικό είναι ότι η επιτροπή του Κονσερβατουάρ έκρινε το πρώτο από αυτά ως παράξενο, ακατανόητο και ακατάλληλο για εκτέλεση.

Ο ΝτεμπυσσύΝτεμπισί, βλέποντάς τη διαμονή του στη Βίλα των Μεδίκων ως εξορία, διέκοψε προσωρινά την φοίτησή του το 1886, επιστρέφοντας στο Παρίσι, ενώ ενδεικτικό είναι ότι αρνήθηκε να παραβρεθεί στην τελετή αποφοίτησης το 1889, αποκόπτοντας οριστικά τους δεσμούς του με την Ακαδημία το 1890.

Όταν ο ΝτεμπυσσύΝτεμπισί ήταν ακόμα μαθητής στο Κονσερβατουάρ, την περίοδο 1880-2, με σύσταση του ΓκιρώΓκιρό είχε προσληφθεί από την βαρώνηβαρόνη Ναντιέζντα φον Μεκ – ηγερία του [[Πιότρ Ίλιτς Τσαϊκόφσκι|Τσαϊκόφσκι]] – ως πιανίστας και καθηγητής μουσικής για τα παιδιά της και την ίδια. Μαζί της ταξίδεψε σε διάφορες ευρωπαϊκές μεγάλες πόλεις, αλλά και στη [[Ρωσία]], όπου ήρθε σε επαφή τον [[Πιότρ Ίλιτς Τσαϊκόφσκι|Τσαϊκόφσκι]], καθώς και με μέλη της [[Η Ομάδα των Πέντε|«Ομάδας των Πέντε»]]

<ref>βλ. Edward Lockspeiser, “Debussy, Tchaikovsky, and Madame von Meck”, ''Musical Quarterly'', Vol. 22, No. 1 (Ιανουάριος 1936), σσ. 38-44 [http://links.jstor.org/sici?sici=0027-4631%28193601%2922%3A1%3C38%3ADTAMVM%3E2.0.CO%3B2-R&size=LARGE]</ref>. Η γνωριμία του με την ρωσική μουσική, ειδικά με το έργο του [[Μοντέστ Μουσόργκσι]] έμελλε να παίξει σημαντικό ρόλο στηνστη μετέπειτα συνθετική του εξέλιξή, συμβάλλοντας ανάμεσα στα άλλα και στον περιορισμό της επίδρασης του [[Ρίχαρντ Βάγκνερ]], η οποία ήταν εμφανής ιδιαίτερα στα πρώτα του έργα. Το 1886 γνωρίζει μεταξύ άλλων τον [[Φραντς Λιστ]], τον [[Τζιουσέπε Βέρντι]] και τον [[Ρουτζιέρο Λεονκαβάλο]].

Μετά την επιστροφή του από τη Ρώμη, αποφασίζει να ζήσει ως μποέμ, κερδίζοντας τα προς το ζην ως συνοδός πιανίστας, ενορχηστρωτής και μουσικοκριτικός, ενώ παράλληλα συνέθετε για πρώτη φορά απελευθερωμένος από τους ακαδημαϊκούς κανόνες. Την εποχή αυτή εντάχθηκε στον κύκλο του [[Συμβολισμός|συμβολιστή]] ποιητή [[Στεφάν Μαλαρμέ]], από το ποίημα του οποίου ''L'après-midi d'un faune''εμπνεύστηκε ένα από τα σημαντικότερα ορχηστρικά του έργα, το ''Πρελούδιο στο απομεσήμερο ενός φαύνου''<ref>Διαβάστε το ποίημα του Μαλαρμέ στα γαλλικά, ακούγοντας παράλληλα το έργο του Ντεμπυσσύ στο [http://www.mallarme.net/Mallarme/LApresMidiDUnFaune www.mallarme.net]</ref>. Τα χρόνια αυτά γνωρίζει επίσης προσωπικότητες όπως οι ζωγράφοι [[Εντουάρ Μανέ]], [[Εντγκάρ Ντεγκά]], ΤζαίημςΤζέιμς Μακνίλ ΓουίσλερΓουΐσλερ, οι ποιητές και λογοτέχνες [[ΠωλΠολ ΒερλαίνΒερλέν]]<ref>Ο Ντεμπυσσύ μελοποίησε πολλά ποιήματα του ΒερλαίνΒερλέν, όπως και άλλων συμβολιστών ποιητών. Μελοποίησε επίσης πέντε ποιήματα από τα [[Άνθη του κακού]] του [[Μπωντλαίρ]]</ref>, [[Πωλ Βαλερί]], [[Όσκαρ Ουάιλντ]] και οι συνθέτες [[Ερίκ Σατί]], Ερνέστ ΣωσόνΣοσόν, [[Πωλ ΝτυκάςΝτικάς]] και [[ΜωρίςΜορίς Ραβέλ]]. Παρά το γεγονός ότι ο ΝτεμπυσσύΝτεμπισί και ο κατά δέκα χρόνια νεότερός του Ραβέλ μοιράζονται τον χαρακτηρισμό του «ιμπρεσιονιστή» και τα ονόματά τους αναφέρονται συχνά μαζί, οι δύο άντρες δεν είχαν ποτέ ιδιαίτερες φιλικές σχέσεις, αλλά κυρίως επαγγελματικές. Το 1901 περίπου, ο ΝτεμπυσσύΝτεμπισί γνώρισε επίσης το νέο τότε συνθέτη [[Ιγκόρ Στραβίνσκυ]], με τον οποίο συναντιόταν έκτοτε συχνά και συζητούσαν θέματα σχετικά με τη σύνθεση και τις τεχνικές.