Μάχη στα Κούναξα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

== Οι λόγοι της μάχης και η κατάσταση που επικρατούσε==

Το [[404 π.Χ.]] πέθανε ο Αχαιμενίδης βασιλιάς, [[Δαρείος ο 2ος]] και τον διαδέχθηκε ο γιος του, [[Αρταξέρξης ο 2ος]] προς απογοήτευση του δεύτερου γιου του, [[Κύρος ο νεότερος|Κύρου του Νεότερου]] γεγονός που οδήγησε σε άγριο ανταγωνισμό και σε μία αναμέτρηση στα Κούναξα, κοντά στη Βαβυλώνα, το [[401 π.Χ.]].<br />

 

Ο [[Αρταξέρξης]] είχε ενημερωθεί για τα πλάνα το Κύρου από τον Τισσαφέρνη. Καταστρώνοντας τα σχέδια του είχε ως βοήθεια τον Έλληνα εμπειρογνώμονα [[Φαλίνος|Φαλίνο]], ο οποίος - σύμφωνα με τον Ξενοφώντα - εργάζονταν για τον [[Τισσαφέρνης|Τισσαφέρνη]] και θεωρείτο γνώστης των τακτικών του πεζικού.

== Οι αντιμαχόμενες δυνάμεις ==

Οι δύο δυνάμεις διέφεραν κατά πολύ και είχαν διαφορετικά πλεονεκτήματα ο ένας συγκρινόμενος του άλλου. Ο [[Κύρος ο νεότερος|Κύρος]] είχε ως πλεονέκτημα την ποιότητα του στρατεύματος του, καθώς διέθετε 10.400 βαριά οπλισμένους Έλληνες οπλίτες, αποδεδειγμένα ανώτερους από τους Πέρσες ομόλογους τους. Επίσης, διέθετε 2.500 μισθοφόρους [[Πελταστής|πελταστές]], 1.000 [[Παφλαγόνες]] ιππείς, 100.000 Ασιατικά στρατεύματα και 600 επίλεκτους ιππείς ως σωματοφυλακή.<br />

 

Αντ' αυτού, ο [[Αρταξέρξης]] είχε ποσοτικό πλεονέκτημα καθώς διέθετε 400.000 πεζικάριους και 150 με 200 δρεπανηφόρα άρματα, καθώς και 6.000 ιππείς ως σωματοφυλακή. Επίσης, ο Αρταξέρξης είχε το πλεονέκτημα ότι περίμενε τον Κύρο και προετοίμασε τον στρατό του όσο το δυνατόν καλύτερα, ενώ ο Κύρος εξασθένισε το στρατό του μέσω μιας μεγάλης πορείας μέσα από την αραβική έρημο.

== Η παράταξη των δύο στρατευμάτων ==

Ο Κύρος περίμενε ότι η αρχική συνάντηση θα πραγματοποιούνταν στην τάφρο που είχε διανοίξει ο [[Αρταξέρξης]] αλλά εξεπλάγη όταν πλησιάζοντας προς το όρυγμα συνειδητοποίησε ότι δεν υπήρχε κανείς. Η παράταξη του Κύρου, συνέχισε την προέλαση της με τους Έλληνες μισθοφόρους, υπό την καθοδήγηση του Κλέαρχου, στην δεξιά πλευρά με τον ποταμό Ευφράτη να προστατεύει τα δεξιά τους. Στο αριστερό άκρο της ελληνικής πτέρυγας τοποθετήθηκαν 2.500 πελταστές με 1.000 [[Παφλαγόνες]] ελαφρούς ιππείς από πίσω τους. Στο κέντρο του στρατεύματος του, βρισκόταν ο [[Κύρος ο νεότερος|Κύρος]] με τους 600 βαριά οπλισμένους φρουρούς του. Στο αριστερό άκρο της παράταξης βρισκόταν οι 100.000 Ασιάτες στρατιώτες με 20 δρεπανηφόρα άρματα υπό την καθοδήγηση του Πέρση διοικητή [[Αριαίος|Αριαίου]].

 

 

Ο [[Ξενοφών]] αναφέρει ότι ο Κύρος διέταξε τον Κλέαρχο να παραταχθεί στο κέντρο, απέναντι από τον Αρταξέρξη αλλά ο Σπαρτιάτης στρατηγός αρνήθηκε φοβούμενος περικύκλωση από τον πολυάριθμο στρατό του Πέρση βασιλιά. Επίσης, αναφέρει ότι η μάχη ξεκίνησε νωρίς το απόγευμα οπότε οι δύο δυνάμεις είχαν πολύ χρόνο για να ανασυνταχθούν.

== Νίκη Ελλήνων αλλά τελική ήττα του Κύρου ==

Οι δύο δυνάμεις βρισκόταν σε απόσταση περίπου μισού χιλιομέτρου, όταν ο Κύρος έδωσε το σύνθημα για επίθεση. Η ελληνική πλευρά του στρατεύματος του προχωρούσε τραγουδώντας τον πολεμικό παιάνα που έδινε συντονισμό στο βάδισμα και ταυτόχρονα αποσκοπούσε στον εκφοβισμό του αντιπάλου. Από την πλευρά του Αρταξέρξη, πρώτα επιτέθηκαν τα δρεπανηφόρα άρματα. Σύμφωνα με τον Ξενοφώντα, μερικά από τα εν λόγω άρματα διαπέρασαν κατά λάθος το δικό τους στράτευμα ενώ άλλα πέρασαν τις γραμμές του [[Κύρος ο νεότερος|Κύρου]] , ακυβέρνητα, με αποτέλεσμα να μην καταφέρουν να διασπάσουν την ελληνική φάλαγγα.

 

Μέτα τα δρεπανηφόρα άρματα, ήταν παραταγμένο το περσικό και αιγυπτιακό ιππικό το οποίο υποχώρησε άτακτα, με τους Έλληνες να τους ακολουθούν για μία περίπου ώρα, κρατώντας τον σχηματισμό τους. Την ίδια στιγμή, η αριστερή πλευρά του [[Κύρος ο νεότερος|Κύρου]] υπερφαλαγγίστηκε από τη δεξιά πλευρά του [[Αρταξέρξης|Αρταξέρξη]]. Ο [[Τισσαφέρνης]], βλέποντας το κενό στην δεξιά πλευρά του Κύρου, αφού οι Σπαρτιάτες είχαν προχωρήσει σχεδόν 6 χιλιόμετρα έχοντας απομακρυνθεί από την υπόλοιπη γραμμή, κατευθύνθηκε προς το ελληνικό στρατόπεδο διασκορπώντας τους [[Παφλαγόνες]] ιππείς και χωρίς να προσπαθήσει να επιτεθεί στους Έλληνες οπλίτες άδραξε την ευκαιρεία να επιτεθεί από πλάγια, στον [[Κύρος ο νεότερος|Κύρο]]. Ο [[Κύρος ο νεότερος|Κύρος]] βλέποντας ότι δεν είχε επιλογές μετά την απομάκρυνση των Σπαρτιατών, επιτίθεται με τη φρουρά του κατά του αδελφού του. Η φρουρά του [[Αρταξέρξης|Αρταξέρξη]] διαλύεται σχεδόν αμέσως αφού ο διοικητής των 6.000 φρουρών του Αρταξέρξη, Αρταγέρσης σκοτώνεται από τη σφοδρή επίθεση του Κύρου. Αμέσως μετά επιτίθεται κατά του ίδιου του [[Αρταξέρξης|Αρταξέρξη]] χωρίς να έχει ανασυντάξει το ιππικό του. Ο [[Πλούταρχος]] αναφέρει ότι ο [[Αρταξέρξης]] επιτέθηκε με το ακόντιο του αλλά πέτυχε τον φίλο του [[Κύρος ο νεότερος|Κύρου]], [[Σαλτιφέρνης|Σαλτιφέρνη]]. Ο [[Κύρος ο νεότερος|Κύρος]] κατάφερε να πληγώσει τον [[Αρταξέρξης|Αρταξέρξη]], αλλά στη σφοδρή μάχη με τους βασιλικούς σωματοφύλακες σκοτώθηκε.

== Το αποτέλεσμα της μάχης ==

Η νίκη του ελληνικού στρατεύματος όχι μόνο δεν ωφέλησε τον [[Κύρος ο νεότερος|Κύρο]], αλλά άφησε εκτεθειμένη τη δεξιά πλευρά του έτσι ώστε να έχει τη δυνατότητα να διεισδύσει το ιππικό του [[Αρταξέρξης|Αρταξέρξη]]. Η αδύναμη αριστερή πλευρά του [[Αρταξέρξης|Αρταξέρξη]] οπισθοχώρησε και προφανώς δεν υπήρξε σωστός συντονισμός από τον [[Κύρος ο νεότερος|Κύρο]] ή τον [[Κλέαρχος|Κλέαρχο]] για το τι πρέπει να κάνουν οι Έλληνες μετά από το εν λόγω συμβάν.

 

 

Τέλος, να αναφέρουμε ότι οι πολιτιστικές διαφορές Ελλήνων και Περσών οδήγησαν στη σύγκρουση των δύο πλευρών και στην μαχητική αποχώρηση του στρατεύματος του Κλέαρχου που έγινε γνωστή ως η [[Κάθοδος των Μυρίων]]. Η ηρωική αυτή πορεία ήταν που κατέδειξε τις αδυναμίες της Περσικής Αυτοκρατορίας στους Έλληνες και πιο συγκεκριμένα στο [[Φίλιππος Β' της Μακεδονίας|Φίλιππο]] και τον [[Μέγας Αλέξανδρος|Μέγα Αλέξανδρο]].

== Πηγές ==

*''Περιοδικό Ιστορικές Σελίδες, Τεύχος 22''