|
[[Image:Mark of Ephesus.jpg|right|thumb|200px|Ο Άγιος Μάρκος ο Ευγενικός]]
Ο '''Μάρκος ο Ευγενικός''' ([[1393]]-[[1445]]), υπήρξε [[Μητροπολίτης]] [[Έφεσος|Εφέσου]] και μια από τις σημαντικότερες [[εκκλησία|εκκλησιαστικές]] και [[θεολογία|θεολογικές]] προσωπικότητες της εποχής του. ΥπήρξεΘεωρείται ο σημαντικότεροςκύριος παράγοντας της αποτυχίας της ένωσης της Δυτικής και της Ανατολικής Εκκλησίας στη [[σύνοδος Φεράρας-Φλωρεντίας|σύνοδο της Φεράρας]], όπου ήταν ο μόνος που αρνήθηκε να υπογράψει. ΉτανΥπήρξε πρωτοστάτηςηγετικη φυσιογνωμία του κινήματος των ανθενωτικών, προτείνοντας ακραίες λύσεις γιά την αποφυγή της ένωσης των δύο εκκλησιών ("καλύτερα σκλαβωμένα σώματα στους Τούρκους, παρά σκλαβωμένο πνεύμα στον αιρετικό πάπα"). Για το λόγο αυτό εκδιώχτηκε από την αυτοκρατορική αυλή, που επεδίωκε μια συμβιβαστική λύση του ζητήματος για την αντιμετώπιση του οθωμανικού προβλήματος,κινδύνου. αλλάΜετά καιτον ανακυρύχθηκεθάνατο σετου Άγιοτελευταίου μετά[[Βυζαντινή τοΑυτοκρατορία|Βυζαντινού θάνατόαυτοκράτορα]] του[[Κωνσταντίνος απόΠαλαιολόγος|Κωνσταντίνου τονΠαλαιολόγου]] και την αναρρίχηση στο Πατριαρχικό θρόνο του ανθενωτικού Πατριάρχη [[Γεννάδιος Σχολάριος|ΓεννάδιοΓεννάδιου Σχολάριου]], ο οποίος υπήρξε μαθητής του, ανακηρύχθηκε σε Άγιο.
==Βίος==
Γεννήθηκε στην [[Κωνσταντινούπολη]] περί το 1393 και έλαβε θεολογική και [[φιλοσοφία|φιλοσοφική]] παιδεία κοντά σε περίφημους σοφούς της εποχής (Γεώργιο Πλήθωνα, Ιωάννη Χορτασμένο, Μανουήλ Χρυσοκόκκο), χάρη στις δυνατότητες που του παρείχε η σχετικά ευκατάστατη οικογένεια του, καθότι ο πατέρας του Γεώργιος κατείχε το υψηλό αξίωμα του «Μεγάλου χαρτοφύλακα του θρόνου». Η προσωνυμία του, Ευγενικός, κληρονομήθηκε από τον πατέρα του, όπως και η κατεύθυνση προς την εκκλησιαστική ζωή. Το 1418 ασπάστηκε τον μοναχικό βίο και μόνασε στη μονή του Αγίου Γεωργίου Μαγγάνων, όπου αφιερώθηκε στη μελέτη και τη συγγραφή. Το 1437 εκλέχθηκε [[Επίσκοπος]] Εφέσου, μετά την εκδήλωση σχετικού ενδιαφέροντος και από τον αυτοκράτορα [[Ιωάννης Η'|Ιωάννη Παλαιολόγο]], με κύριο στόχο να λάβει μέρος στη σύνοδο Φεράρας-Φλωρεντίας.
ΟιΛόγω θεολογικέςτων ικανότητέςθεολογικών του ξεχώριζαν,γνώσεων μεορίστηκε αποτέλεσμαεκπρόσωπος νατου θεωρείται[[Πατριαρχείο απαραίτητοΑντιοχείας|Πατριαρχείου μέλοςΑντιοχείας]] γιακαι την[[Πατριαρχείο Ιεροσολύμων|Ιεροσολύμων]] στην αποστολή του [[Οικουμενικό Πατριαρχείο|Οικουμενικού Πατριαρχείου]] στην ενωτική σύνοδο Φεράρας-Φλωρεντίας (1438-1439). Ορίστηκε μάλιστα εκπρόσωπος του [[Πατριαρχείο Αντιοχείας|Πατριαρχείου Αντιοχείας]] και [[Πατριαρχείο Ιεροσολύμων|Ιεροσολύμων]].
Κύριο επιχείρημα του Μάρκου κατά της ένωσης, και ο λόγος για τον οποίον τελικά αρνήθηκε να υπογράψει τον ενωτικό Όρο της συνόδου, ήταν η προσθήκη στο [[Σύμβολο της Πίστεως]] της προσθήκης του [[Filioque]], την οποία ο Μητροπολίτης θεωρούσε αιρετική. Το κοινό αίσθημα στην Κωνσταντινούπολη ήταν μαζί του, αφού μετά την ολοκλήρωση της [[Σύνοδος (εκκλησιαστική)|Συνόδου]] «''είδε το πλήθος δοξάζον αυτόν ως μη υπογράψαντα, και προσεκύνουν αυτόν οι όχλοι καθάπερ Μωυσεί και Ααρόν και εφήμουν αυτόν και Άγιον εκλάλουν''».{{Fact}} Η γενικήάρνησή αντίδραση στην Ανατολή εναντίον των αποφάσεων τηςτου ενωτικήςνα συνόδουυπογράψει ανέδειξε τον Μάρκο τον Ευγενικό ως τον κατ' εξοχήν εκπρόσωπο της Ορθοδοξίαςανθενωτικής τάσης μέσα στα πλαίσια της πίστεωςΟρθοδοξίας, αλλά και στόχο της πολεμικής του αυτοκράτορα και της παράταξης των Ενωτικών. Αρνήθηκε την προσφορά του αυτοκράτορα να ανέλθει στον πατριαρχικό θρόνο της Κωνσταντινούπολης και δεν δέχθηκε να συλλειτουργήσει με τον ενωτικό πατριάρχη [[Μητροφάνης Β΄|Μητροφάνη Β΄]].{{Fact}}
Ο πρώτος μετά την άλωσηπτώση της Κωνσταντινούπολης στους Οθωμανούς Οικουμενικός πατριάρχηςΠατριάρχης [[Γεννάδιος Σχολάριος]], με συνοδική πράξη, όρισε τουτο 1456 ως ημέρα εορτασμού της μνήμης του την [[19 Ιανουαρίου]] και συντάχθηκε ειδική ακολουθία. Η απόφαση αυτή επιβεβαιώθηκε και με νεώτερη συνοδική πράξη επί Πατριαρχείας [[Σεραφείμ Α΄]] (1734).{{Fact}} Τιμάται ακόμα ως αγιος από την Ορθόδοξη Εκκλησία.
==Συγγραφικό έργο==
Άφησε σημαντικό συγγραφικό έργο, θεολογικό και λειτουργικό:
Το αξιόλογο συγγραφικό έργο του Μάρκου του Ευγενικού συνδέεται οργανικά με τους εκκλησιαστικούς αγώνες του και θα μπορούσε να διακριθεί σε θεολογικό και λειτουργικό. Στα θεολογικά έργα κυριαρχεί η αντιρρητική προσπάθεια στις λατινικές καινοτομίες (''Filioque'', καθαρτήριο κτλ). Τα σημαντικότερα έργα του είναι:
* ''Κεφάλαια συλλογιστικά κατά της αφέσεως των Ακινδυνιστών περί διακρίσεως θείας ουσίας και ενεργείας''
| 