Ελληνική πεζογραφία 1830-1880: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ διορθ συνδ |
|||
Γραμμή 10:
Οι επικρίσεις κατά των μυθιστορημάτων δεν έπαυαν όσο το είδος αυτό εξαπλωνόταν. Αντιθέτως, η πληθώρα μεταφράσεων ξένων (κυρίως γαλλικών) έργων, συνετέλεσε στην αύξηση των αντιδράσεων καθώς θεωρήθηκε ότι αυτά ειδικά έβλαπταν τα ήθη και διέφθειραν τους νέους και τις γυναίκες, που ήταν το κατ΄ εξοχήν αναγνωστικό κοινό. Αποκορύφωμα των εκδηλώσεων αυτών ήταν η επίθεση το [[1856]] από το περιοδικό ''Αθηνά'' κατά του περιοδικού ''[[Πανδώρα (περιοδικό)|Πανδώρα]]'', που δημοσίευε μεταφράσεις μυθιστορημάτων αλλά και πρωτότυπα έργα. Ο εκδότης της ''Πανδώρας'', [[Νικόλαος Δραγούμης]], απάντησε τεκμηριωμένα εξετάζοντας γενικά την ιστορία του μυθιστορήματος, την εξέλιξή του στην Ευρώπη, τα ελληνικά δείγματα και τα δημοσιευθέντα στο περιοδικό του έργα, προσπαθώντας να αποδείξει ότι οι κατηγορίες ήταν αβάσιμες και υπερβολικές. Παρά ταύτα, λίγο καιρό μετά η ''Πανδώρα'' διέκοψε τη δημοσίευση μυθιστορημάτων και την αντικατέστησε με ιστορικά αφηγήματα. Σχετική με τις αντιδράσεις αυτές πιθανόν να είναι και η στροφή, από το [[1850]], στο ιστορικό μυθιστόρημα, καθώς και η μεταγενέστερη απαξίωση σχεδόν του συνόλου της παραγωγής της περιόδου.
===Τα πρώτα μυθιστορήματα: ερωτικές περιπετειώδεις αφηγήσεις===
Το χαρακτηριστικό των πρώτων μυθιστορημάτων που εκδόθηκαν ήταν η κοινή δομή: αφηγούνταν την ιστορία ενός ζευγαριού ερωτευμένων που ο έρωτάς τους αντιμετώπιζε εμπόδια που δεν τους επέτρεπαν να είναι μαζί. Ως προς την μορφή όμως και την ανάπτυξη του θέματος τα έργα παρουσιάζουν ποικιλία: το πρώτο νεοελληνικό μυθιστόρημα, ο ''Λέανδρος'' του [[Παναγιώτης Σούτσος|Παναγιώτη Σούτσου]], είναι επιστολικό μυθιστόρημα που ακολουθεί ξένα πρότυπα όπως το ''Die Leiden des jungen Werthers'' toy Γκαίτε και έχει τυπικά [[ρομαντισμός|ρομαντικά]] μοτίβα, όπως το μοτίβο της περιπλάνησης, την υπερβολική έκφραση συναισθημάτων, τον θάνατο από θλίψη και την αυτοκτονία. Τα ίδια μοτίβα απαντώνται και σε ένα άλλο επιστολικό μυθιστόρημα που ακολουθεί την ίδια δομή, τον ''Θέρσανδρο'' του Επαμεινώνδα Φραγκούδη, αλλά και στο μυθιστόρημα ''Ο εξόριστος του 1831'' του αδερφού του [[Παναγιώτης Σούτσος|Παναγιώτη]], [[Αλέξανδρος Κ. Σούτσος|Αλέξανδρου Σούτσου]], με την διαφορά ότι ο ''Εξόριστος'' δεν έχει επιστολική μορφή και σ' αυτόν η πλοκή είναι το όχημα για να παρουσιαστούν οι αντιπολιτευτικές ιδέες του συγγραφέα. Σε άλλα έργα όμως επιλέγεται το αίσιο τέλος, όπως στην δημοφιλέστατη τότε ''Ορφανή της Χίου'' του Ιάκωβου Πιτσιπιού, η οποία, σύμφωνα με τις δηλώσεις και τις προθέσεις του συγγραφέα, ακολουθεί τις συμβάσεις του περιπετειώδους αρχαιοελληνικού μυθιστορήματος. Ένα ρομαντικό έργο που ξεχωρίζει είναι ο ''Ζωγράφος'', του Γρηγόριου Παλαιολόγου, που βασίζεται μεν σε μία ερωτική ιστορία, αλλά ασκεί με χιούμορ καυστική κριτική στην πολιτική και κοινωνική ζωή και τις συνήθειες των αθηναίων της εποχής (της [[δεκαετία 1830|δεκαετίας του 1830]]).
===Τα ιστορικά μυθιστορήματα===
Μετά το [[1850]] παρατηρείται η τάση της παραγωγής [[ιστορικό μυθιστόρημα|ιστορικών μυθιστορημάτων]]. Το πρώτο έργο αυτής της ομάδας είναι ο ''Αυθέντης του Μορέως'' ([[1850]]), του [[Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής|Α. Ρ. Ραγκαβή]], που αφηγείται μια ιστορία από τα χρόνια της [[Φραγκοκρατία|Φραγκοκρατίας]] στην [[Πελοπόννησος|Πελοπόννησο]], βασισμένη στο ''[[Χρονικόν του Μορέως]]''. Η εποχή της βενετοκρατίας στην [[Κρήτη]] ενέπνευσε τον [[Σπυρίδων Ζαμπέλιος|Σπυρίδωνα Ζαμπέλιο]] στο δικό του ιστορικό μυθιστόρημα, τους ''Κρητικούς γάμους'' ([[1871]]), ενώ στον [[17ος αιώνας|17ο αιώνα]], αλλά στην τουρκοκρατούμενη [[Αθήνα]], τοποθετείται το μυθιστόρημα ''Βασιλική, σουλτάνα η Αθηναία'' ([[1878]]), του Νικολάου Μακρή. Στα δύο αυτά μυθιστορήματα το ιστορικό στοιχείο υπερτερεί έναντι της μυθιστορηματικής πλοκής και του μύθου, και από αυτήν την άποψη θεωρούνται αποτυχημένα. Αντιθέτως, περισσότερο ισορροπημένη ανάπτυξη παρουσιάζουν τα εμπνευσμένα από την [[Τουρκοκρατία]] και την [[Επανάσταση του 1821]] μυθιστορήματα ''Η ηρωίς της Ελληνικής Επαναστάσεως'' ([[1861]]) του Στέφανου Ξένου και ''Κατσαντώνης'' και ''Αι τελευταίαι ημέραι του Αλή πασά'' ([[1862]]) του Κωνσταντίνου Ράμφου, που έγιναν πολύ δημοφιλή αναγνώσματα.
Γραμμή 45:
*Απ. Σαχίνη, ''Θεωρία και άγνωστη ιστορία του μυθιστορήματος στην Ελλάδα (1760-1870)'', εκδ. Καρδαμίτσα, Αθήνα 1992
== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==
* [http://195.251.48.156/greekLang/literature/anthologies/new/page_002.html Η πεζογραφία του Ρομαντισμού] (από τον ιστοχώρο [http://195.251.48.156/greekLang/index.html Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα])
* [http://195.251.48.156/greekLang/literature/anthologies/new/page_010.html Ανθολογία πεζών κειμένων 1830-1880] (από τον ιστοχώρο [http://195.251.48.156/greekLang/index.html Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα])
[[Κατηγορία:Ελληνική λογοτεχνία]]
| |||