|
Οι '''Χαναναίοι''' ή '''Καναανίτες''' ήταν αρχαίος λαός με πιθανή αρχική κοιτίδα παρά τον Περσικό κόλπο από όπου μετανάστευσαν περί το 2500 π.Χ. σε περιοχή της [[Μέση Ανατολή|Μέσης Ανατολής]]. Κατά μία άποψη θεωρείται ότι είναι λαός [[Σημιτικοί λαοί|σημιτικής καταγωγής]] ενώ η [[Παλαιά Διαθήκη]] φέρει τη φυλή των '''Χαναναίων''' να είναι [[Χαμιτικοί λαοί|χαμιτικής καταγωγής]] ως απόγονοι του [[Χαναάν]], τέταρτου γιου του [[Χαμ]] (γιου του [[Νώε]]). Η περιοχή όπου διέμεναν ονομαζόταν [[Χαναάν]]. Η αφήγηση της [[Βιβλίο της Γένεσης|Γένεσης]] αναφέρεται σε 11 οικογενειακά φύλα που προήλθαν από τον προπάτορα [[Χαναάν]]. ([[Βιβλίο της Γένεσης|Γένεση]] 10:15-19)
Οι Χαναναίοι αποτελούσαν ένα άθροισμα διαφόρων φυλών και λαών εκ των οποίων οι κυριότεροι ήταν οι Σιδώνιοι (Φοίνικες), οι Αμορραίοι, οι Γεργεσσαίοι, οι Ευαίοι, Ιεβουσαίοι, Αραδίτες καθώς και Χετταίοι που ταξίδεψαν προς το νότο και εγκαταστάθηκαν στην Χαναάν. [http://bolko.wordpress.com/2010/05/04/%ce%b7-%ce%bc%cf%85%ce%b8%ce%bf%ce%bb%ce%bf%ce%b3%ce%af%ce%b1-%cf%84%ce%b7%cf%82-%cf%87%ce%b1%ce%bd%ce%b1%ce%ac%ce%bd/ (1)]
Γεγονός είναι, πάντως, ότι ανατρέχοντας στους μύθους των Χαναναίων βρίσκουμε μια αντίληψη τόσο για την ζωή όσο και για τα βαθύτερα μεταφυσικά θέματα, πολύ συγγενική με εκείνη που είχαν οι λαοί της Μεσοποταμίας. Αυτή η αντίληψη γίνεται στόχος σφοδρής κριτικής από τους φαρισαίους – γραφείς που συνέταξαν την Παλαιά Διαθήκη, δίχως να γίνεται ξεκάθαρο αν στο στόχαστρο τους μπαίνει η γηγενής χαναναϊτική κοσμοθεώρηση ή η παρακμή της τελευταίας από κακότροπους ιερείς του Βάαλ, ο οποίος είναι και ο δεσπόζων θεός του πανθέου των Χαναναίων. Όπως και να έχει, οι παλαιότεροι θεοί της Χαναάν, μετά τον εποικισμό της χώρας από τον εβραϊκό πληθυσμό, έπρεπε να εκτοπιστούν και να αφανιστούν μπροστά στην παρουσία του Γιεχωβά ή Γιαχβέ…
Μετά την [[Έξοδος (Ισραηλιτών)|έξοδό]] τους από την [[Αρχαία Αίγυπτος|Αίγυπτο]] και την περιπλάνησή τους στην [[Έρημος Σινά|έρημο Σινά]] οι Ισραηλίτες εισέβαλαν στη γη Χαναάν. Σύμφωνα με τις [[Αγία Γραφή|Γραφές]], ο [[Ιεχωβά]] ο Θεός τους έδρασε κατ' επανάληψη για χάρη τους ώστε να καταλάβουν σταδιακά όλη την γεωγραφική περιοχή που είχε υποσχεθεί ο Θεός στον προπάτορα τους τον [[Αβραάμ]], εξολοθρεύοντας τις φυλές των Χαναναίων. (Γένεση 12:7· 13:14-17· 15:7, 13-21· 17:8)
Ανεξάρτητα από τα παραπάνω όμως, φαίνεται πως τα πυκνά δάση των κέδρων που κάποτε αφθονούσαν στην γη του Λιβάνου, όπως και η όμορφη, διακρινόμενη από χαμηλή βλάστηση και ξηρό κλίμα, γη της Παλαιστίνης, στάθηκαν το “φόντο” για την ξεδίπλωση μιας πολύ σημαντικής σειράς μύθων που αποτελούν “όρο εκ των ουκ άνευ” για την συγγραφή μιας Παγκόσμιας Μυθολογίας (World Mythology).
Η αρχαιολογία έχει φέρει στο φως στοιχεία όσον αφορά την ηθική εξαχρείωση των Χαναναίων, όπως περιγράφεται στη Βιβλική αφήγηση. Η Βίβλος αναφέρει: «Καθετί απεχθές στον Ιεχωβά, το οποίο εκείνος μισεί, αυτοί το έκαναν στους θεούς τους, εφόσον ακόμη και τους γιους τους και τις κόρες τους καίνε στη φωτιά ως προσφορά στους θεούς τους». (Δευτερονόμιο 12:31, ''[[Η Αγία Γραφή-Μετάφραση Νέου Κόσμου|ΜΝΚ]]'') Επίσης: «Λόγω της πονηρίας τους διώχνει ο Ιεχωβά ο Θεός σου αυτά τα έθνη από μπροστά σου». (Δευτερονόμιο 9:5, ''[[Η Αγία Γραφή-Μετάφραση Νέου Κόσμου|ΜΝΚ]]'') Ο Βιβλικός ιστορικός [[Χένρι Χάλεϊ|Χένρι Χ. Χάλεϊ]] επισήμανε: «Η λατρεία του [[Βάαλ]], της [[Αστορέθ]] καθώς και άλλων θεών των Χαναναίων περιλάμβανε τα πιο εξωφρενικά όργια, οι δε ναοί τους ήταν κέντρα ακολασίας». Ο Χάλεϊ έκανε φανερό το βαθμό της διαφθοράς αναφέροντας ότι σε μία από τις πολλές περιοχές αυτών των ναών οι αρχαιολόγοι «βρήκαν μεγάλο αριθμό αγγείων με λείψανα παιδιών που είχαν προσφερθεί ως θυσία στον Βάαλ», και συνεχίζει λέγοντας: «Αποδείχτηκε ότι ολόκληρη η περιοχή ήταν νεκροταφείο νεογέννητων. ... Οι Χαναναίοι απέδιδαν λατρεία εντρυφώντας σε ανήθικες πράξεις ενώπιον των θεών τους ως θρησκευτική τελετουργία και έπειτα δολοφονώντας τα πρωτότοκα παιδιά τους ως θυσία στους ίδιους αυτούς θεούς. Φαίνεται ότι, σε μεγάλο βαθμό, η γη της Χαναάν είχε γίνει κάτι σαν [[Σόδομα και Γόμορρα]] σε εθνική κλίμακα. ... ΄Ενας πολιτισμός που χαρακτηριζόταν από διαφθορά και κτηνωδία σε βαθμό αποτροπιασμού είχε άραγε το δικαίωμα να εξακολουθεί να υπάρχει; ... Οι αρχαιολόγοι που κάνουν τις ανασκαφές στα ερείπια των πόλεων των Χαναναίων απορούν γιατί ο Θεός δεν τους κατέστρεψε νωρίτερα».
Σκοπός της εξέτασης αυτών των μύθων, είναι να γίνει κατανοητός ο τρόπος με τον οποίο οι αρχαίοι Χαναναίοι (η παρουσία των οποίων, χρονολογείται στην περιοχή αυτή, τουλάχιστον από το 4.000 π.Χ.) αντιλαμβάνονταν τον κόσμο, τις “κρυφές δυνάμεις” του και την λειτουργία του.
==Βλέπε επίσης==
Ακόμη, όντας οι Χαναναίοι στο σημείο όπου τέμνονται τόσο η ελληνική κοσμο-μυθοθεώρηση όσο και εκείνη των λαών της Μεσοποταμίας, αμέσως λαμβάνουμε από την μυθολογία της Χαναάν ένα πολύ ουσιαστικό δείγμα του “γάμου” δύο ετεροκλήτων και διαφορετικών αντιλήψεων.
*[[Χαναανικές γλώσσες]]
==Βιβλιογραφία==
Όλα αυτά (και όχι μόνο) καθιστούν τους αρχαίους μύθους της Γης Χαναάν μια πολύ ενδιαφέρουσα κατάδυση στον αρχετυπικό βυθό ενός πολύ αινιγματικού λαού …
* ''Halley’s Bible Handbook'', Henry H. Halley, 23η έκδοση, 1964.
Η Ουγκαρίτ σήμερα είναι χώρος όπου τελούνται συνεχώς αρχαιολογικές ανασκαφές
[[Κατηγορία:Λαοί της Βίβλου]]
Μύθοι
[[Κατηγορία:Παλαιστίνη]]
Ο ανώτερος θεός της Μυθολογίας της Χαναάν είναι ο θεός Ελ, του οποίου το ιερό ζώο-σύμβολο είναι ο ταύρος. Τα προσωνύμια που αποδίδονται στον Ελ είναι “ο πατέρας των ανθρώπων”, “ο δημιουργός”, “ο πατέρας του Αιώνα”, ο “Αρχαίος των Ημερών” κ.ά. Κατά την Μυθολογία των Χαναναίων, ο Ελ αφού δημιούργησε τον κόσμο και τους ανθρώπους, ζούσε στα ουράνια ανάκτορά του, δίχως να επεμβαίνει στην εξέλιξη των γήινων πραγμάτων, ρόλο που τον ανέλαβαν οι υπόλοιποι θεοί της Χαναάν, και κυρίως ο γιος του Ελ, ο θεός Βάαλ.
[[Κατηγορία:Ισραήλ]]
[[de:Kanaaniter]]
Ο Βάαλ είναι το πρόσωπο όπου κορυφώνεται η αντίληψη για έναν ευεργέτη θεό όσο και για έναν ήρωα-πολεμιστή. Ήταν ο κυρίαρχος του κεραυνού της αστραπής και της καταιγίδας και κρατούσε ένα βαρύ ρόπαλο (το ρόπαλο είναι κοινό γνώρισμα σε πολλούς θεούς – ήρωες ανά τις μυθολογίες των λαών) φτιαγμένο από πέτρα. Ο ταύρος ήταν το ζώο – σύμβολο του Βάαλ και μάλιστα, ο “χρυσός ταύρος”. Θεωρείται βέβαιο, πως η αψιμαχία του Μωυσέως με τους υπόλοιπους Εβραίους στην έρημο καθ’ οδόν προς την Χαναάν, όσον αφορά την ανέγερση από τους τελευταίους του “χρυσού μόσχου”, ενός αγάλματος που το θεώρησαν ως διαμεσολάβηση ανάμεσα στο θεϊκό στοιχείο και αυτούς, δεν ήταν παρά προσχώρηση αυτών στην γηγενή κοσμοθεώρηση των Χαναναίων σε βάρος του νεοεμφανιζομένου Γιεχωβά ή Γιαχβέ. Η Παλαιά Διαθήκη, βέβαια, δεν παραλείπει να μας τονίσει την υπεροχή του δεύτερου σε σχέση με τον Βάαλ, με έναν τρόπο, όμως, αρκετά προφανή όσον αφορά την προπαγανδιστική σκοπιμότητά του.
[[eo:Kanaanidoj]]
[[pl:Kananejczycy]]
Μια αντανάκλαση, είτε της Ελληνικής είτε της Μεσοποταμιακής Μυθολογίας, ή και των δύο μαζί, βρίσκουμε σε ό,τι οι Χαναναίοι ονόμαζαν “θάνατο και ανάσταση του Βάαλ κάθε χρόνο”, μία αρχετυπική φόρμουλα που μας παραπέμπει τόσο στον θεό Διόνυσο των Ελλήνων (ο οποίος είναι και το πιο πιθανό πρότυπο της σύνολης μορφής του Βάαλ, δεδομένου ότι ο ταύρος ήταν ένα από τα ιερά ζώα του γιου του Διός), όσο και στον θεό Τουμμούζ της Μεσοποταμίας. Ακόμη, οι “συγγένειες” του Βάαλ με τον Όσιρι των Αιγυπτίων, τουλάχιστον σε ένα μεγάλο μέρος που αφορά την ζωή του δεύτερου, θεωρούνται κάτι περισσότερο από πιθανές.
Μεγάλος εχθρός του Βάαλ ήταν σύμφωνα με την Μυθολογία της Χαναάν, ο θεός των υδάτων, Γιαμ Ναχάρ, ο οποίος όπως θα δούμε λίγο πιο κάτω, μονομάχησε με τον Βάαλ, τον οποίο μισούσε θανάσιμα.
Ο Κοθάρ-ου-Χασίς ήταν ο τεχνίτης θεός που ασχολείτο με τις κατασκευές κτιρίων, ανακτόρων κλπ., ένας “οικοδόμος – θεός”, αν θα μπορούσε κάποιος να τον χαρακτηρίσει έτσι. Αυτός έκτισε το ανάκτορο του Βάαλ.
Η Σαπάς ήταν θεά του ήλιου και του φωτός και σύζυγος του πρωταρχικού θεού Ελ. Μια πολύ αγαπητή θεά ανάμεσα στους Χαναναίους. Πιθανόν να είναι – όπως δείχνει το όνομα και η ιδιότητά της – ο χαναναϊκός θηλυκός τύπος του θεού Σαμάς των Βαβυλωνίων.
Η θεά Ανάθ, αδελφή και σύμμαχος του Βάαλ και κατ’ εξοχήν πολεμική θεά φαίνεται να είναι μια χαναναϊκή παραλλαγή της θεάς Αθηνάς της Ελληνικής Μυθολογίας. Οι πολεμιστές συνήθιζαν να την επικαλούνται και να ζητούν την βοήθειά της κατά την στιγμή της μάχης.
Η Ασεράχ ήταν θεά της θάλασσας και όπως ο Γιαμ Ναχάρ που ήταν και αυτός, επίσης θεός του υδάτινου στοιχείου, συγκαταλέγεται στους εχθρούς του Βάαλ.
Η θεά Αστορέθ ή Αστάρτη δεν ήταν άλλη παρά η θεά Ιστάρ των Βαβυλωνίων, με όρους της γλώσσας και αντίληψης των Χαναναίων. Επρόκειτο για την θεά του έρωτα και της γονιμότητας. Η “σκοτεινή πλευρά” της συνδέεται με τον Κάτω Κόσμο και την μεταθανάτια κατάσταση.
Ο Μοτ ήταν ο θεός του Κάτω Κόσμου, κυρίαρχος στο βασίλειο των ψυχών των ανθρώπων που πέθαιναν. Από το όνομά του φαίνεται πιθανή μια “συγγένεια” με την θεά Μάατ των Αιγυπτίων.
Κλείνοντας την παρουσίαση των κυριοτέρων θεών της Μυθολογίας της Χαναάν, είναι πολύ σημαντικό να τονισθεί ιδιαίτερα, πως οι Φοίνικες, και γενικότερα οι Χαναναίοι είχαν “υιοθετήσει” στο πάνθεον τους τον Άδωνι της Ελληνικής Μυθολογίας τον οποίον τιμούσαν με ξεχωριστή αγάπη. Σύμφωνα με την δική τους θεώρηση, ο Άδωνις – όπως και ο Βάαλ – πέθαινε και ανασταινόταν κάθε χρόνο. Κατά τους Χαναναίους, ο Άδωνις ήταν, επίσης, ο θεός που κατανικούσε τις αρρώστιες των ανθρώπων με διάφορες θεραπείες και φάρμακα και το έμβλημά του ήταν το φίδι, ένα “αρχέτυπο” που χαρακτηρίζει τον ιατρό-θεό Ασκληπιό στην Ελληνική Μυθολογία. ● Ακόμη, στην Χαναάν, ο Άδωνις ετιμάτο και ως ο θεός – νικητής επάνω στις “δυνάμεις του σκότους”. Όλα τα παραπάνω, μας δίνουν μια πολύ ουσιαστική πληροφόρηση για το πόσο λάτρευαν οι Χαναναίοι μια από τις σημαντικότερες μορφές της Ελληνικής Μυθολογίας, κάνοντάς τον δικό τους θεό και αποδίδοντάς του επιπρόσθετες ιδιότητες και ικανότητες σε σχέση με αυτές που ήδη έχει στην Ελληνική Μυθολογία.
Όταν ο θεός της θάλασσας Γιαμ Ναχάρ έχτιζε το ανάκτορό του, εποφθαλμιούσε την πρωτοκαθεδρία που είχε ο Βάαλ μεταξύ των θεών και έψαχνε να βρει αφορμή να τον σκοτώσει. Μια ημέρα, παρουσιάστηκε στο συμβούλιο των θεών, και με θράσος, ζήτησε από τον Ελ την θανάτωση του Βάαλ!
Ο ανώτατος θεός Ελ του είπε τότε, σε σαρκαστικό τόνο, πως … δεν είχε αντίρρηση για κάτι τέτοιο και εάν πίστευε (ο Γιαμ Ναχάρ) πως ήταν αρκετά ικανός να σκοτώσει τον Βάαλ, δεν είχε παρά να βάλει σε εφαρμογή τα λόγια του!
Ωστόσο, ο Γιαμ Ναχάρ δεν πρόλαβε να παλέψει ο ίδιος με τον Βάαλ, διότι η αδελφή του Βάαλ και θεά του πολέμου Ανάθ, οργίστηκε τόσο πολύ με την μοχθηρία του θεού της θάλασσας, που δίχως δεύτερη σκέψη άρπαξε ένα “μαγικό ρόπαλο” το οποίο ανήκε στον Βάαλ, και μαζί με την θεά Αστάρτη επιτέθηκε στον Γιαμ Ναχάρ. Η μάχη που επακολούθησε δεν διήρκεσε πολύ χρόνο, μιας και οι δυο θεές ήταν ακαταμάχητες στον πόλεμο και σκότωσαν τον κακοήθη θεό, πριν προλάβει ο τελευταίος να προβάλλει σοβαρή αντίσταση.
Έτσι, με τον θάνατο του Γιαμ Ναχάρ, κανένα εμπόδιο δεν υπήρχε πλέον για να καθήσει ο Βάαλ στον βασιλικό θρόνο των θεών …
Παρ’ όλο που ο Βάαλ είχε γίνει ο βασιλιάς των θεών, που έλειπε, όμως, κάτι πολύ ουσιαστικό : ένα κατάλληλο γι’ αυτόν ανάκτορο όπου θα έμενε . μέχρι εκείνη την στιγμή δεν είχε κανένα ! Μαζί με την αδελφή του Ανάθ παρακάλεσαν την θεά Ασεράχ να μεσολαβήσει στον Ελ, έτσι ώστε να λυθεί το ζήτημα αυτό!
Ο Ελ έδωσε την έγκρισή του για την ανέγερση του παλατιού του γιου του, και έτσι, οι αγγελιοφόροι των θεών καλέσαν από την Αίγυπτο τον φημισμένο τεχνίτη Κοθάρ – ου – Χασίς, να έλθει στην Χαναάν να αναλάβει αυτό το έργο. Όταν ο τελευταίος άρχισε τις συζητήσεις με τον Βάαλ σχετικά με τα υλικά που θα χρησιμοποιούσε για την κατασκευή, όπως επίσης και για την δομή που θα είχε το κτίσμα, προέκυψε μια σχεδόν κωμικής φύσης διαφωνία μεταξύ τους ! Ο Βάαλ δεν ήθελε να υπάρχει στο ανάκτορό του, κανένα παράθυρο, έτσι ώστε να μην τον βλέπουν απ’ έξω οι εχθροί του και ακόμη χειρότερα, να μην επιχειρούσε κάποιος απ’ αυτούς να εισβάλλει μέσα από αυτό στο ανάκτορό του!
Ο Κόθαρ – ου – Χασίς χρειάστηκε να επιστρατεύσει όλη την πειθώ του για να μεταστρέψει αυτήν την επιθυμία του Βάαλ, λέγοντας ότι ένα ανάκτορο δίχως έστω και ένα παράθυρο θα φαινόταν ως δείγμα αδυναμίας μπροστά σε θεούς και ανθρώπους, πράγμα που δεν ταίριαζε με το θάρρος για το οποίο φημιζόταν ο γιος του Ελ !
Ο Βάαλ … υποχρεώθηκε να συμφωνήσει, ωστόσο η ανησυχία για την ύπαρξη του παραθύρου στο ανάκτορό του, ακόμη τον “κατέτρωγε” ! Τότε, ο Κόθαρ-ου-Χασίς πρότεινε στον βασιλιά των θεών μια “χρυσή λύση” : πολύ χαμηλά στο κτίριο θα κατασκεύαζε ένα παράθυρο που θα χρησίμευε επίσης και ως η θύρα του ανακτόρου, απ’ όπου ο Βάαλ θα έστελνε συνεχώς προς την γη τις βροντές και τις αστραπές – μιας και οι τελευταίες εμπίπταν στις αρμοδιότητες του θεού – και έτσι, δεν θα υπήρχε θεός ή άνθρωπος που θα μπορούσε να μπει στο παλάτι χωρίς την έγκριση του Βάαλ, αφού οποιαδήποτε “λαθραία” εισβολή θα ήταν εκ των προτέρων καταδικασμένη, λόγω των κεραυνών που θα έπεφταν πάνω στον παραβάτη !
Ο Βάαλ όταν άκουσε την σκέψη αυτή του σοφού Αιγύπτιου τεχνίτη καταχάρηκε και δέχθηκε, βέβαια, την πρότασή του, όντας πλέον σίγουρος για την ασφάλεια του ανακτόρου του.
Ο παραπάνω μύθος, πέρα απ’ όλα τ’ άλλα, είναι σίγουρο πως αντανακλά κάποια ανταλλαγή πολιτισμικών στοιχείων, κυρίως όσον αφορά την αρχιτεκτονική και την πολεοδομία μεταξύ των Αιγυπτίων και των Φοινίκων (ή άλλων Χαναναίων) κατά τα πολύ παλαιά ιστορικά χρόνια.
Από αρχετυπική δε άποψη, σύμφωνα με πολύ σύγχρονες έρευνες, το “παράθυρο – πύλη” του ανακτόρου του Βάαλ παίζει τον ρόλο του “θεϊκού οφθαλμού – φύλακα” στην Μυθολογία της Χαναάν, ένα κοινό γνώρισμα πολλών κυρίαρχων θεών, που στην συγκεκριμένη περίπτωση παρουσιάζεται με έναν πολύ ξεχωριστό και ιδιοφυή τρόπο.
Η διαμάχη ανάμεσα στον θεό Βάαλ και στον θεό του Κάτω Κόσμου, Μοτ, κατέχει κεντρική θέση στην Μυθολογία της Χαναάν. Κάποτε, ο δεύτερος . σκότωσε τον βασιλιά των θεών, – δίχως να γνωρίζουμε τον τρόπο, καθώς οι πινακίδες που βρέθηκαν στην συριακή πόλη Ουγκαρίτ δεν μας δίνουν κάποια πληροφορία πάνω σ’ αυτό – και έτσι, ο δεύτερος κατέβηκε στον Κάτω Κόσμο μέσα από τον λάρυγγα του θεού του νεκρικού βασιλείου, ο οποίος ήταν η πύλη εισόδου στον Άδη (ο λάρυγγας ως το σύνορο που χωρίζει τους νεκρούς και τους ζωντανούς είναι ακόμη μια ιδιοφυής και πρωτότυπη παράσταση των Χαναναίων, η οποία συνδέεται αρχετυπικά με την σχέση ανάμεσα στην κατάποση της τροφής που κάποτε ήταν σε ακέραιη μορφή από την μια, με την “κατάποση” – εμφάνιση στον κόσμο αυτό της ακέραιης θεϊκής μορφής που ήταν κάποτε ο άνθρωπος πριν την “πτώση” του!).
Μετά τον “θάνατο” του Βάαλ, έχουμε στον κόσμο των θεών της Χαναάν ένα σκηνικό παρόμοιο με αυτό που συναντούμε στην Αιγυπτιακή Μυθολογία (και σε ανάλογες περιστάσεις στην Ελληνική, Μεσοποταμιακή κ.ά.) τον θάνατο του Όσιρι : όπως στην τελευταία η Ίσις άρχισε να θρηνεί τον χαμό του συζύγου της και αμέσως ξεκίνησε την προσπάθεια για την επαναφορά του στην ζωή,
έτσι . και στην Μυθολογία της Χαναάν, η Ανάθ, που ήταν η αδελφή του Βάαλ, απαρηγόρητη θρηνούσε με γοές και αναφιλητά, που σπάραζαν τις ψυχές όλων των υπολοίπων θεών, τον θάνατο του αγαπημένου αδελφού της. Γρήγορα, όμως, ο πολεμικός θυμός την κατακυρίευσε και συλλαμβάνοντας τον Μοτ, τον σκότωσε με το σπαθί της.
Την στιγμή που ο Μοτ, έπεφτε νεκρός, ο πρωταρχικός θεός Ελ έβλεπε κατά την διάρκεια του ύπνου του ένα όνειρο που του έδειχνε τον Βάαλ ζωντανό! Χαρούμενος ξύπνησε και πληροφόρησε την Ανάθ για το όνειρο που είδε, αναπτερώνοντας τις ελπίδες της τελευταίας, ότι θα έβλεπε και πάλι δίπλα της τον κυρίαρχο Βάαλ. Ωστόσο, παρά τους καλούς οιωνούς, ο Βάαλ δεν εμφανίστηκε, και όσο περνούσαν οι ημέρες δίχως να υπάρχει κάποιο νέο απ’ αυτόν, τόσο η απελπισία, ανάμεσα στους θεούς, μεγάλωνε.
Ήταν τότε που βρήκε την ευκαιρία η θεά Ασεράχ να θέσει θέμα για τον βασιλικό θρόνο των θεών προς όφελος του γιού της Αστάρ. Όμως, ο τελευταίος δεν μπόρεσε να αρπάξει την εξουσία από τον Βάαλ, έστω και εάν ο τελευταίος λογιζόταν ανάμεσα στους νεκρούς, διότι μόλις κάθησε πάνω στον θρόνο, ο δεύτερος φαινόταν σαν να … κατάπινε τον γιο της Ασεράχ, δεδομένου ότι ο Αστάρ ήταν νάνος ! Έτσι, απορρίφθηκε η … αίτηση του θεού αυτού να γίνει βασιλιάς.
Το σχεδόν κωμικό επεισόδιο με τον Αστάρ υπήρξε ένα πολύ μικρό διάλλειμα ευθυμίας ανάμεσα στην θλίψη που κυριαρχούσε για την απώλεια του Βάαλ. Επτά χρόνια πέρασαν από τότε που χάθηκε ο γιος του Ελ και αγαπημένος αδελφός της Ανάθ και σαν να μην ήταν αρκετό το πένθος γι’ αυτό το γεγονός, ήλθε να προστεθεί και η ξηρασία της γης, αναπόφευκτο αποτέλεσμα της απουσίας του Βάαλ, ο οποίος, εκτός των άλλων, ήταν και ο θεός της γονιμότητας.
Σύμφωνα με το κείμενο των πινακίδων που βρέθηκαν κοντά στην πόλη της Ουγκαρίτ, όταν πέρασαν τα επτά αυτά χρόνια, τόσο ο Βάαλ όσο και ο Μοτ αναστήθηκαν και άρχισαν ξανά τον πόλεμο μεταξύ τους, ο οποίος ήταν πολύ πιο σφοδρός και επίμονος απ’ ό,τι ήταν στην πρώτη φάση του.
Εν τέλει, η θεά Σαπάς – μια πολύ αγαπητή μορφή στην Χαναάν – έπαιξε τον ρόλο του ειρηνοποιού και του μεσολαβητή ανάμεσα στους δύο αντιμαχόμενους θεούς, προσπαθώντας να τους συμφιλιώσει και να τους κάνει να ξεχάσουν το θανάσιμο μίσος που αισθάνοταν ο ένας για τον άλλο. Πράγμα που φαίνεται ότι κατάφερε στο τέλος, μιας και ο Βάαλ ανέλαβε πάλι τον θρόνο του, ενώ ο Μοτ επέστρεψε στον Κάτω Κόσμο με την παλιά ιδιότητα του : ως φύλακας και κυρίαρχος του βασιλείου των νεκρών.
Ένας από τους πλέον φημισμένους βασιλείς που κυβέρνησαν την Χαναάν κατά τα χρόνια της αρχαιότητας, στην πόλη Χουμπούρ ήταν ο Κετέρ, ο οποίος μετά τον θάνατό του θεοποιήθηκε από τους Χαναναίους.
Κάποτε λοιπόν, ο Κερέτ βρισκόταν σε μεγάλη θλίψη και πένθος εξ αιτίας του θανάτου της γυναίκας του από μια σοβαρή αρρώστεια. Τον καιρό εκείνο, μάλιστα, σκόπευε να εκστρατεύσει εναντίον της πόλης Ούντομ, η οποία φαίνεται πως ταυτίζεται με την φημισμένη αρχαία πόλη Εδώμ. Ο βασιλιάς της τελευταίας, Παμπίλ, στην προσπάθειά του να ματαιώσει τον πόλεμο μεταξύ των δύο πόλεων, πρότεινε ειρήνη στον Κετέρ, προσφέροντάς του ακόμη, την κόρη του Χουρίγια για να την παντρευτεί, όπως επίσης και πολλά πλούτη που θα συνόδευαν αυτήν ως προίκα για τον γάμο της.
Καθώς ο Κετέρ πορευόταν προς την Εδώμ, έταξε στην θεά Ασεράχ, πολλές προσφορές από χρυσό και ασήμι, εάν η τελευταία τον βοηθούσε, οποιαδήποτε έκβαση και αν είχε η “επικίνδυνη” σχέση μεταξύ της πόλης του Χουμπούρ και της Εδώμ : είτε πόλεμος, είτε ειρήνη που θα επισφραγιζόταν με τον γάμο του Κετέρ με την κόρη του βασιλιά της Εδώμ, Παμπίλ.
Τελικά η ειρήνη υπερίσχυσε του πολέμου και έτσι ο Κετέρ παντρεύτηκε την Χουρίγια, επισημοποιώντας πλέον τους φιλικούς και συμμαχικούς δεσμούς που θα ένωναν την πόλη του με την πόλη Εδώμ. Ο ίδιος ο πρωταρχικός θεός Ελ ευλόγησε τον γάμο και υποσχέθηκε στον Κετέρ πως θα αποκτούσε επτά γιους και μια κόρη.
Όμως, ο βασιλιάς της Χουμπούρ ξέχασε την δική του υπόσχεση προς την θεά Ασεράχ που είχε δώσει πριν φθάσει στην Εδώμ, και η θεά πικραμένη και οργισμένη, μετά από λίγο καιρό έστειλε στον Κετέρ μια επίπονη αρρώστεια. Ο βασιλιάς έπεσε στο κρεββάτι και ανήμπορος σφάδαζε από τους πόνους. Όσο προχωρούσαν οι ημέρες, τόσο χειροτέρευε η κατάστασή του, φθάνοντας πλέον στο σημείο να απέχει πολύ λίγο από τον θάνατο.
Ο γιος του Κετέρ, Ελχούς, μέσα στην θλίψη του για την αρρώστεια του πατέρα του φώναξε την αδελφή του Θιτμανάτ, που είχε το προσωνύμιο “η ογδόη” μιας και ήταν η μοναδική κόρη του Κετέρ που γεννήθηκε όγδοη κατά σειρά, μετά από τους επτά γιους του βασιλιά, και της είπε να αρχίσουν μαζί να κάνουν παρακλήσεις και δεήσεις προς τον θεό Ελ, που ευνοούσε πάντοτε τον πατέρα τους, να σώσει τον Κετέρ από τον θάνατο και να θεραπεύσει την αρρώστεια του.
Ο Ελ εισάκουσε την παράκληση των παιδιών και συγκάλεσε επτά φορές ένα, ας το πούμε έτσι, “ιατρικό συμβούλιο” των θεών που προσπάθησε, μάταια όμως, να θεραπεύσει τον Κετέρ. Βλέποντας ο Ελ, ότι οι θεραπευτικές συγκεντρώσεις των θεών δεν έφεραν κανένα θετικό αποτέλεσμα πάνω στον δύστυχο Κετέρ, έστειλε μια ικανότατη θεραπεύτρια, την Σατακάτ, να ψάξει παντού σε όλην την γη να βρει το φάρμακο που θα θεράπευε τον βασιλιά της Χουμπούρ.
Η Σατακάτ, μετά από επίμονη και κοπιαστική αναζήτηση, πέτυχε, τελικά, να βρει το πολυπόθητο φάρμακο και έτσι ο Κερέτ, παίρνοντας το τελευταίο, άρχισε να επανέρχεται σιγά-σιγά στην ζωή και να ανακτά τις δυνάμεις του.
Κατά το διάστημα, όμως, που ήταν άρρωστος, ο μεγαλύτερος γιος του βασιλιά που ονομαζόταν Γιασσίμπ, είχε οργανώσει μια συνωμοσία εναντίον του πατέρα του, βρίσκοντας την κατάλληλη ευκαιρία γι’ αυτό μιας και ο τελευταίος δεν μπορούσε να αντιδράσει εξ αιτίας της αρρώστειας του, και ήθελε να αρπάξει τον θρόνο προς όφελος, βέβαια, του εαυτού του.
Τα κείμενα των πινακίδων της Ουγκαρίτ μας παρουσιάζουν τον Γιασσίμπ πολύ κακό, αναίσχυντο και ξεδιάντροπο, μιας και δεν δίστασε μια ημέρα να μπει μέσα στην κάμαρα του πατέρα του και να του πει κατάμουτρα ότι έτσι όπως είχε καταντήσει γρήγορα θα πήγαινε στον τάφο, και προτού πάει εκεί, θα ήταν καλό να του παραχωρήσει πρώτα τον θρόνο του !
Ο Κετέρ, αηδιασμένος και οργισμένος απ’ αυτήν την αισχρή συμπεριφορά του Γιασσίμπ, καταράστηκε βαρειά τον τελευταίο, ο οποίος, όπως μας πληροφορούν οι πινακίδες της Ουγκαρίτ, μετά από λίγες ώρες βρήκε, πράγματι, τραγικό θάνατο.
Ο Κετέρ ξαναγύρισε στα καθήκοντά του ως βασιλιάς της Χουμπούρ, αφήνοντας για πάντα πίσω του την τρομερή αρρώστεια που τον ταλαιπώρησε και λίγο έλειψε να τον σκοτώσει, σαν μια θολή ανάμνηση…
Ένα συνηθισμένο θέμα στην Μυθολογία της Χαναάν είναι ο θάνατος κάποιου θεού ή σημαντικού ανθρώπου, τον οποίο ακολουθούν επτά χρόνια ξηρασίας για όλην την χώρα, μετά την πάροδο των οποίων, ο νεκρός ανασταίνεται και το βασίλειο επιστρέφει στην κανονική ζωή του.
Αυτό το θέμα το είδαμε στην διαμάχη του Βάαλ με τον Μοτ, θα το δούμε και εδώ στον μύθο του τοξότη Αχάτ.
Κάποτε σε μια γιορτή που οργάνωσε ο βασιλιάς Ντανήλ, κατέφθασε ο τεχνίτης – θεός Κοθάρ – ου – Χασίς φέροντας μαζί του ένα τόξο ως δώρο για τον γιο του βασιλιά, τον Αχάτ, ο οποίος βρισκόταν τότε σε μικρή ηλικία.
Με την πάροδο του χρόνου, όμως, ο Αχάτ εξελίχθηκε σε έναν πολύ επιδέξιο και ικανό τοξότη, ασκούμενος συνεχώς με το τόξο που είχε κατασκευάσει και του πρόσφερε ως δώρο ο Κόθαρ – ου – Χασίς. Η θεά Ανάθ, ωστόσο, ζήλευε τόσο το τόξο όσο και την επιδεξιότητα του Αχάτ και έτσι, μιαν ημέρα ζήτησε από τον δεύτερο να της δώσει το τόξο, προσφέροντας του ως αντάλλαγμα, μια μεγάλη ποσότητα χρυσού. Ο Αχάτ αρνήθηκε, και μάλιστα, ειρωνεύτηκε την Ανάθ, λέγοντας πως η ενασχόληση με τα τόξα και τα βέλη, δεν ήταν δουλειά των γυναικών. Η Ανάθ πείσμωσε πιο πολύ ακόμη, μετά την άρνηση του Αχάτ, και αμέσως, έβαλε σε εφαρμογή ένα σχέδιο που είχε σκεφθεί για να αποκτήσει το τόξο του Αχάτ : πήγε στον θεό Γιατπάν, ο οποίος ήταν υποτακτική θεότητα της Ανάθ, και τον διέταξε να μεταμορφωθεί σε γύπα. Με αυτήν την μορφή θα επετίθετο εναντίον του Αχάτ και αφού θα τον χτυπούσε, θα άρπαζε το τόξο του, το οποίο, βέβαια, θα το πήγαινε μετά στον Γιατπάν.
Στην μάχη, όμως, που επακολούθησε μεταξύ του Αχάτ και του Γιατπάν, ο δεύτερος σκότωσε τον νεαρό τοξότη, μια εξέλιξη πολύ άσχημη, που δεν ήταν μέσα στις προθέσεις της Ανάθ, όταν κατέστρωνε το σχέδιο της αρπαγής του τόξου. Σαν να μην έφθανε αυτό, χάθηκε και το τόξο, μιας και κατά την επιστροφή του Γιατπάν έπεσε από τα νύχια του τελευταίου με τα οποία το είχε γραπώσει, στην θάλασσα !
Η είδηση του θανάτου του Αχάτ δεν βύθισε στην θλίψη μονάχα τον πατέρα του, Ντανήλ, αλλά και την ίδια την Ανάθ, που τρομαχτικά μετανιωμένη και μην αναμένοντας μια τέτοια φριχτή κατάληξη του εγχειρήματός της, αποφάσισε να κάνει ό,τι μπορούσε για να επαναφέρει στην ζωή τον Αχάτ.
Όπως ήταν αναμενόμενο, επτά χρόνια ξηρασίας έπληξαν την Χαναάν, ενώ ο πατέρας του Αχάτ, Ντανήλ, μαζί με την κόρη του και αδελφή του νεκρού, Παγάτ, ορίστηκαν να εκδικηθούν τον Γιατπάν και την Ανάθ.
Η τελευταία όμως, μετά από υπόδειξη του Βάαλ, μπόρεσε να αναστήσει τον Αχάτ – αν και οι πινακίδες της Ουγκαρίτ δεν είναι πολύ σαφείς σ’ αυτό το σημείο, σχετικά με το αν ήταν η Ανάθ που επανέφερε στην ζωή τον νεκρό τοξότη ή κάποιος άλλος . το πρώτο ενδεχόμενο θεωρείται, όμως, το πιο
πιθανό – και να συμφιλιωθεί με την οικογένεια του Ντανήλ, παίρνοντας έτσι ένα οδυνηρό μάθημα για το πού θα μπορούσε να την οδηγήσει η πλεονεξία της, που συχνά έκανε την εμφάνισή της στο χαρακτήρα της θεάς αυτής, κάνοντας την έτσι να “συγγενεύει” μυθολογικά – ή και να ταυτίζεται – με την θεά του έρωτα και του πολέμου, Ιστάρ, της Βαβυλωνιακής Μυθολογίας.
Ένα από τα πιο σπουδαία αρχέτυπα που κληροδότησε στην παγκόσμια μυθολογική σκέψη, η Μυθολογία της Χαναάν είναι εκείνο του “ιερού γάμου”. Αν και το τελευταίο το ανευρίσκουμε πίσω από ποικίλες μορφές σε πολλές μυθολογίες των λαών, είναι ωστόσο στην μυθολογία των Χαναναίων που αποκτά έναν τόσο βαρύνοντα ρόλο κάτω από μια κοσμογονική μορφή η οποία επαναλαμβάνεται επ’ άπειρον, όσο επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο ο “ιερός γάμος” – αναπαράσταση της αρχής της δημιουργίας και πρόσταγμα για την ανανέωση της Φύσης.
Σύμφωνα με τον “ιερό γάμο”, η θεά Ασεράχ πορεύεται καβάλα σ’ έναν γάϊδαρο προς την κορυφή ενός βουνού που βρίσκεται στο βόρειο μέρος της Χαναάν. Εκεί την αναμένει ο θεός Ελ για να σμίξει μαζί της. Από την ένωσή τους, προκαλείται αμέσως μεγάλη βροχή που γονιμοποιεί το έδαφος και εξασφαλίζει την πλούσια καλλιέργεια των αγρών.
Ο “ιερός γάμος” τελείτο κάθε χρόνο από τον βασιλιά και την βασίλισσα της Χαναάν, κατά μίμηση και αναπαράσταση του “ιερού γάμου” του Ελ με την Ασεράχ. Με αυτόν τον τρόπο, οι Χαναναίοι ήταν σίγουροι πως θα είχαν πλούσια σοδειά, όπως και γενικότερα καλή τύχη στην ζωή τους για όλη την χρονιά…
Ετικέτες: πόλεμος, παγκόσμια μυθολογία, Αίγυπτος, Βάαλ, Βαβυλωνία, Εβραίοι, Ελ, Σημίτες, Φοίνικες, Χαναάν, Χανανίτες, Χαναναίοι, ανάλυση μύθν, ανατολικοί λαοί, θάνατος, θεοί, κύκλος, κύκλος ζωής, κάτω κόσμος, κακοτυχία, μυθολογία, μάχες, νεκρανάσταση
Δημοσιεύθηκε Μαΐου 4, 2010 στις 8:43 ΜΜ στην κατηγορία αρχαιότητα, μυστική γνώση. Μπορείτε να παρακολουθείτε τις όποιες απαντήσεις σε αυτήν την καταχώρηση μέσω RSS 2.0. Αφήστε μια απάντηση, ή trackback από την δική σας ιστοσελίδα
|
