Μαρξισμός: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

{{Κομμουνισμός}}

'''Μαρξισμός''' ονομάζεται το ενιαίο σύστημα των φιλοσοφικών, οικονομικών και κοινωνικών ιδεών που θεμελιώνεται στα έργα του [[Καρλ Μαρξ]] και του [[Φρίντριχ Ένγκελς]]. Η πολιτική θεωρία και πρακτική που απορρέει από τα έργα αυτά στηρίζει μία [[σοσιαλισμός|σοσιαλιστική]] αντίληψη για την [[κοινωνία]] και αποσκοπεί στον [[κομμουνισμός|κομμουνισμό]]. Το βασικό αντικείμενο του έργου του Μαρξ είναι να εντοπίσει τη σημαντική και πολλαπλή επιρροή των οικονομικών γεγονότων πάνω στη νομική και πολιτική τάξη, πάνω στις επικρατούσες έννοιες του δικαίου και της κοινωνικής ηθικής. Τα οικονομικά γεγονότα για τον μαρξισμό αποτελούν την πραγματική μηχανή της ιστορικής διαδικασίας ([[ιστορικός υλισμός]]). Σημαντική φιλοσοφική αφετηρία του Μαρξ είναι επίσης η θεώρηση του ανθρώπου όχι ως μεμονωμένου ατόμου με προκαθορισμένες ελευθερίες (κατά το [[ατομικισμός|ατομικιστικό]] πρότυπο του [[φιλελευθερισμός|φιλελευθερισμού]]), αλλά ως κοινωνικού ατόμου. Αυτή η αντίληψη είναι συνήθης ευρύτερα στον σοσιαλισμό.

Εναλλακτικοί ορισμοί που έχουν προταθεί από πολλούς συγγραφείς, χρησιμοποιούν τον όρο «μαρξικό» για να αναφερθούν στο φιλοσοφικό, οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό έργο που διατυπώθηκε από τον Μαρξ, και τον όρο «μαρξιστικό» για οποιοδήποτε αντίστοιχο έργο στηρίχθηκε στον Μαρξ. Κατά αυτή την έννοια ορίζονται πολλοί ''Μαρξισμοί''. Έτσι π.χ. ορίζεται ο «[[σοβιετικός μαρξισμός]]» ως το φιλοσοφικό/πολιτικό/ιδεολογικό ρεύμα που διαμορφώθηκε υπό την ηγεμονία του [[Κομμουνιστικό Κόμμα Σοβιετικής Ένωσης|ΚΚΣΕ]] και της Τρίτης Διεθνούς με κέντρο τη [[Σοβιετική Ένωση]], ο «[[δομικός μαρξισμός]]» που προέρχεται κυρίως από το έργο του [[Λουί Αλτουσέρ]], του [[Νίκος Πουλαντζάς|Νίκου Πουλαντζά]] και άλλων [[στρουκτουραλισμός|στρουκτουραλιστών]] κ.α. Συχνά συναντάται ο όρος «[[κριτικός μαρξισμός]]» για μαρξογενή ρεύματα που διαφοροποιήθηκαν από τις δύο επικρατούσες μορφές του ιστορικού σοσιαλισμού του 20ου αιώνα, τον [[Σταλινισμός|σταλινισμό]] και τη [[σοσιαλδημοκρατία]]. Σ' αυτά συνήθως εντάσσονται ρεύματα με αφετηρία το έργο του [[Λέον Τρότσκι]] ή ρεύματα με αναφορές στη [[σχολή της Φρανκφούρτης]], στο έργο του [[Τόνι Κλιφ]] κ.α. Θεωρητική αφετηρία του ''δυτικού'' ή ''κριτικού'' μαρξισμού αποτελεί τόσο το έργο του [[Γκέοργκ Λούκατς]] όσο και το έργο του [[Αντόνιο Γκράμσι]].