Καινοφανής αστέρας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ Ρομπότ: Αφαίρεση: simple:Nova
Γραμμή 100:
* Μία άλλη κατηγορία καινοφανών είναι οι '''«[[νάνοι καινοφανείς]]» (dwarf novae)'''. Πρόκειται ουσιαστικά για ένα είδος κατακλυσμικών μεταβλητών με φάσεις ηρεμίας που εναλλάσσονται με φάσεις μεγάλης λαμπρότητας κατά ημιπεριοδικό τρόπο. Η μέγιστη λαμπρότητα των νάνων καινοφανών δεν υπερβαίνει το 200πλάσιο της ελάχιστης. Τουλάχιστον δύο θεωρητικές προσεγγίσεις έχουν αναπτυχθεί για την ερμηνεία τους: το μοντέλο αστάθειας δίσκου και το μοντέλο ανώμαλης μεταφοράς μάζας. Υποδιαιρούνται συνήθως σε τρεις τύπους που φέρουν τα ονόματα ισάριθμων νάνων καινοφανών: '''U Διδύμων, Z Καμηλοπαρδάλεως''' και '''SU Μεγάλης Άρκτου'''.
 
* Οι '''«καινοφανείς ακτίνων Χ»''' είναι διπλά συστήματα που δεν περιλαμβάνουν καν ένα λευκό νάνο. Αποτελούνται, όπως και πολλές άλλες πηγές ακτίνων Χ στον ουρανό, από ένα αστέρα της Κύριας Ακολουθίας και ένα [[αστέρας νετρονίων|αστέρα νετρονίων]] ή μια [[μαύρη τρύπα]].<ref>[http://www.nature.com/nature/journal/v378/n6553/abs/378157a0.html Dynamical evidence for a black hole in the eclipsing X-ray nova GRO J1655 – 40], ανακτήθηκε 09-08-10</ref> Σε τέτοια συστήματα η τρομακτική βαρύτητα του συμπαγούς μέλους συμπιέζει τόσο πολύ το υλικό που προσπίπτει στον δίσκο προσαυξήσεως από τον αστέρα Κύριας ακολουθίας, ώστε αυτός θερμαίνεται σε θερμοκρασίες εκατομμυρίων βαθμών και εκπέμπει [[ακτίνες Χ]]. Οι εκρήξεις των καινοφανών ακτίνων Χ συνιστούν απλά γεγονότα τροφοδοσίας του δίσκου (ή και της επιφάνειας του συμπαγούς σώματος στην περίπτωση του αστέρα νετρονίων) με μεγάλες ποσότητες υλικού. Δεν σημειώνεται δηλαδή καθόλου θερμοπυρηνική έκρηξη. Η διάρκεια της αναλαμπής ενός μέσου καινοφανούς ακτίνων Χ είναι αρκετά μεγάλη, φθάνοντας ίσως και το ένα έτος. Μια εξαίρεση ωστόσο συγκέντρωσε την προσοχή πολλών αστρονόμων: ο τεχνητός δορυφόρος ακτίνων Χ Rossi (Rossi XTE, X-ray Timing Explorer) και ο αντίστοιχος [[ακτίνες γ|ακτίνων γ]] Compton (Compton GRO, Gamma-Ray Observatory) ανίχνευσαν μια ισχυρή έκρηξη στις [[31 Μαρτίου]] [[1998]], που ταυτοποιήθηκε στο [[ορατό φως]] και στα [[ραδιοκύματα]] ως μια αναλαμπή του μεταβλητού αστέρα '''CI Καμηλοπαρδάλεως''', ενός καινοφανούς ακτίνων Χ. Αλλά αντί να διαρκέσει για πολλούς μήνες, η αναλαμπή έσβησε μέσα σε 50 μόλις ώρες! Ταυτόχρονα, σε ραδιοαστρονομικές παρατηρήσεις με το [[VLA]], που προσέφεραν μεγάλες μεγεθύνσεις, φάνηκαν δύο καμπυλωμένοι πίδακες από [[πλάσμα (Φυσική)|πλάσμα]] υψηλής ταχύτητας να εκτινάσσονται από τον αστέρα.<ref>{{cite journal
|author=Amy J. Mioduszewski, Michael P. Rupen |title=CI Camelopardalis: A Shell-shocked X-Ray Nova
|journal= The Astrophysical Journal |volume = 615 |page= 432
|doi= 10.1086/424376 |year = 2004
|url=http://iopscience.iop.org/0004-637X/615/1/432/pdf/0004-637X_615_1_432.pdf}}</ref> Σύμφωνα με τον R. Mark Wagner η πιθανότερη ερμηνεία είναι ότι ο δίσκος δεχόταν υλικό με ήπιο και σταθερό ρυθμό, όταν ξαφνικά από τον αστέρα-δότη αποσπάσθηκε ένας μεγάλος όγκος υλικού, που επέπεσε όλος μαζί. Η υπερβολική ποσότητα προκάλεσε τη βίαιη αντίδραση του συστήματος δίσκου-αστρικού πτώματος και την εκτίναξη του μεγαλύτερου μέρους του νέου υλικού στο διάστημα με τη μορφή των πιδάκων. Για το λόγο αυτό η αναλαμπή δεν είχε τη συνηθισμένη μεγάλη διάρκεια.
 
Μια έκρηξη καινοφανούς ταξινομείται επίσης ως αργή ή ταχεία, σύμφωνα με τον ρυθμό μειώσεως του φωτός μετά το μέγιστο.<ref>{{cite book | title = Cataclysmic Variable Stars | author = Brian Warner | id = 052154209X}}</ref> Αλλά και η αύξηση του φωτός πριν από το μέγιστο, η λεγόμενη '''προμέγιστη φάση (premaximum)''' είναι ταχύτερη στις ταχείες εκρήξεις, με τυπική διάρκεια ένα εικοσιτετράωρο ή και λιγότερο. Υπάρχει επίσης η κατάταξη αναφορικά με το αν ο [[λευκός νάνος]] είναι άνθρακα-οξυγόνου (CO, η συνηθέστερη κατηγορία λευκών νάνων σύμφωνα με τη σύστασή τους) ή οξυγόνου-νέου-μαγνησίου (ONeMg).<ref name=ONeMg>{{cite journal
Γραμμή 107 ⟶ 111 :
|bibcode = 1991MNRAS.248...20S |year = 1991
|url = http://adsabs.harvard.edu/full/1991MNRAS.248...20S
}}</ref>
 
== Ονοματολογία ==