|
[[Image:Grammatopoulos_aigaio_iii.jpeg|250px|right|thumb|Κ. Γραμματόπουλος, ''Αιγαίο ΙΙΙ'', 1938. Ξυλογραφία, 40 εκ. x 40 εκ., Συλλογή του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τραπέζης.]]
Ο '''Κώστας Γραμματόπουλος''' ήταν [[Ελλάδα|έλληνας]] [[ζωγραφική|ζωγράφος]] και χαράκτης ([[Αθήνα]], [[1916]] - Αθήνα, [[1 Οκτωβρίου]] [[2003]]).
Ο Κωνσταντίνος Γραμματόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα τον Σεπτέμβριο του 1916. Σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας, ζωγραφική με καθηγητή τον Ουμβέρτο Αργυρό και χαρακτική με καθηγητή τον Γιάννη Κεφαλληνό. Αποφοιτώντας του απονεμήθηκε η ανωτάτη διάκριση του «Χρυσοβεργείου Βραβείου». Με κρατική υποτροφία συνέχισε τις σπουδές του στο Παρίσι όπου φοίτησε επί τετραετία στις σχολές: Ecole Superieure des Beaux Arts, Ecole Estienne και Ecole Metiers d’Arts.
Το 1940, φοιτητής ακόμη δημιουργεί πατριωτικές αφίσες, με θέμα τον ελληνοϊταλικό πόλεμο. Είναι σε όλους γνωστές οι σχετικές αφίσες: «Οι Ηρωίδες του 1940» με τις ελληνίδες στην Πίνδο, «Έλα να τα πάρης» με τον έλληνα στρατιώτη με εφ’όπλου λόγχη, κ.α. Για αυτές τις αφίσες συνελήφθη και βασανίστηκε επί γερμανικής κατοχής.
Από το 1942 και μετά δημιουργεί μία σειρά πορτραίτων πολλών μεγάλων ελλήνων λογοτεχνών (πασίγνωστα είναι τα πορτραίτα του Κ. Παλαμά, του Α. Τερζάκη, του Η. Βενέζη, του Μ. Μαλακάση, του Α. Σικελιανού, κ.α.).
Από το 1944 μέχρι το 1954 ασχολήθηκε κυρίως με την φιλοτέχνηση και διακόσμηση πολλών γνωστών βιβλίων (λογοτεχνικών και εκπαιδευτικών) με ζωγραφικά και χαρακτικά του έργα. Εκτός των άλλων, γνωστά είναι τα δύο αλφαβητάρια της πρώτης Δημοτικού που εικονογράφησε από το 1949 και μετά. Στην Διεθνή Εκθεση Διδακτικού Βιβλίου και στο εκεί Παγκόσμιο Παιδαγωγικό Συμπόσιο στο Λαίκεν του Βελγίου το 1949, του απονεμήθηκε το πρώτο βραβείο για το Αλφαβητάριο «Τα καλά παιδιά». Εικονογραφώντας τα αλφαβητάρια δημιούργησε έναν νέο κώδικα επικοινωνίας για όλους τους Έλληνες στα δύσκολα χρόνια της μεταπολεμικής περιόδου. Πρόθεση του ήταν το βιβλίο να «αγγίξει» τα παιδιά, γι’αυτό άλλωστε και η ανάμνηση των εικόνων αυτών προξενεί σε όλους συγκίνηση και χαρά. Ασχολήθηκε επίσης με την εικονογράφηση πολλών «Κλασικών Εικονογραφημένων».
Το 1958 είναι η απαρχή μίας νέας περιόδου στο έργο του, κατά την οποία αρχίζει να δημιουργεί έγχρωμα χαρακτικά έργα (ξυλογραφίες) σε ασυνήθιστα μεγάλες διαστάσεις με μία εντελώς νέα και απολύτως προσωπική τεχνοτροπία και ερμηνεία, με θέματα κυρίως από το Αιγαίο και την Ελληνική Μυθολογία.
Το 1959 εκλέγεται τακτικός καθηγητής στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας, στην έδρα της χαρακτικής, διαδεχόμενος τον δάσκαλό του Γιάννη Κεφαλληνό. Εκτός από χαρακτική διδάσκει στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών και την τέχνη του βιβλίου. Καθηγητής διατέλεσε μέχρι το 1985. Πολλοί σύγχρονοι διακεκριμένοι καλλιτέχνες υπήρξαν μαθητές του.
Το 1974 φιλοτεχνεί το Εθνόσημο της Ελληνικής Δημοκρατίας.
Χαράκτης και ζωγράφος, δημιουργός και δάσκαλος, διακρίνεται για την έκταση και το χαρακτήρα των αναζητήσεών του. Πέρα από το προσωπικό μορφοπλαστικό του λεξιλόγιο κατόρθωσε ιδιαίτερα στην ξυλογραφία, κοντά στις παραδοσιακές τεχνικές και τα καθιερωμένα υλικά, να προχωρήσει και σε νέες τεχνικές και νέα υλικά. Έτσι, θα χρησιμοποιήσει στην ξυλογραφία κοινή σανίδα, φτηνό υλικό που δουλεύεται πιο εύκολα και επιτρέπει μεγαλύτερες διαστάσεις, ενώ ταυτόχρονα θα διευρύνει το εκφραστικό περιεχόμενο της χαρακτικής του με τη χρησιμοποίηση των χρωμάτων. Ο τρόπος με τον οποίο αναπτύσσονται τα χρώματα επιτρέπει στον καλλιτέχνη να φτάνει σε εξαιρετικούς συνδυασμούς γραμμικών και χρωματικών αξιών με πλούσιες εκφραστικές προεκτάσεις. Έτσι, μπορεί να γίνει λόγος για μια χαρακτική στην οποία οι χρωματικές αξίες τονίζουν τις γραμμικές και οι γραμμικές ολοκληρώνουν τις χρωματικές.
Η θεματογραφία του έχει πάντα ως αφετηρία την οπτική πραγματικότητα και ιδιαίτερα το φυσικό χώρο, χωρίς ποτέ να περιορίζεται σε μια εξωτερική και επιφανειακή απόδοσή της. Σε σειρές έργων του, όπως Σούνιο, Αιγαίο, Μάνη, Αττική κ.ά., διαπιστώνεται εύκολα ότι το εξωτερικό ερέθισμα ή οποιοδήποτε βίωμα του φυσικού χώρου κατορθώνει να τον μεταφέρει σε νέες καθαρά εκφραστικές αξίες, που υποβάλλουν τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του. Η μορφοπλαστική γλώσσα που χρησιμοποιείται για το σκοπό αυτό είναι απολύτως προσωπική, ελεύθερη και παγκοσμίως πρωτότυπη. Η χρωματική του γλώσσα διακρίνεται για το σημαντικό ρόλο του λευκού και του φωτός, που δίνει μεγάλες φωτεινές περιοχές στις οποίες εντάσσονται άλλα χρώματα, με μιαν ιδιαίτερη προτίμηση για τα γαιώδη, τα γαλάζια και τα γκρίζα, που χρησιμοποιούνται για να υποβάλλουν το εσωτερικό περιεχόμενο των θεμάτων του.
Παρουσίασε το έργο του σε πολλές ατομικές εκθέσεις στην Ελλάδα (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Λάρισα, Ηράκλειο, κ.α.) και το εξωτερικό (Νέα Υόρκη, Παρίσι, Βενετία, Φλωρεντία, Μόναχο, Λευκωσία, κ.α.). Πήρε μέρος σε πολλές ομαδικές και διεθνείς μπιενάλε: Βενετίας, Λουγκάνο, Λουμπλιάνα, Σάο Πάολο, Τόκιο, κ.α. Στη Διεθνή Μπιενάλε Χαρακτικής της Φλωρεντίας το 1972 τιμήθηκε με το χρυσό μετάλλιο. Έργα του βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα και το εξωτερικό και σε τουλάχιστον 20 μουσεία και πινακοθήκες ανά τον κόσμο.
Το 1994 η Εθνική Πινακοθήκη και το Μουσείο Α. Σούτσου τον τίμησαν με μεγάλη αναδρομική έκθεση.
Ο Κωνσταντίνος Γραμματόπουλος έφυγε από την ζωή τον Οκτώβριο του 2003.
Φοίτησε στην [[Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών]] με δάσκαλο τον [[Γιάννης Κεφαλληνός|Γιάννη Κεφαλληνό]]. Αργότερα εκλέχθηκε καθηγητής χαρακτικής στην ίδια σχολή. Παρότι δεν έγινε ευρέως γνωστός, είναι αυτός που φιλοτέχνησε πολλές αφίσες για τον πόλεμο του [[1940]], τις εικόνες για το ''[[Αλφαβητάριο]]'' του [[1955]] με τον Μίμη και την Λόλα, και το [[εθνόσημο]] της [[Ελλάδα|Ελληνικής Δημοκρατίας]] μετά την μεταπολίτευση του [[1974]].
== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==
| 