Διάσκεψη της Τεχεράνης: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 13:
Ύστερα από την κατάσταση που έχει ήδη διαμορφωθεί, κρίνεται απαραίτητη μια συνάντηση των "τριών μεγάλων" (the Big Three, όπως αποκαλούνται οι σύμμαχοι ηγέτες) για τη διαμόρφωση της περαιτέρω στάσης και πολιτικής που έπρεπε να ακολουθήσουν.
 
Ο Αμερικανός Πρόεδρος επιθυμούσε ήδη από την εποχή της επίθεσης στο [[Περλ Χάρμπορ]] μια συνάντηση με τους άλλους δύο ηγέτες, ώστε να συντονίσουν καλύτερα τις πολεμικές τους ενέργειες. Χρειάστηκε να περιμένει δύο χρόνια για να εκπληρωθεί αυτή του η επιθυμία. Όταν όμως ήρθε η στιγμή της συνάντησης, τα ενδιαφέροντα είχαν μεταβληθεί: Η επέκταση των δυνάμεων του Άξονα είχε μπει κάτω από έλεγχο ενώ ήδη διαφαινόταν η νίκη των Συμμάχων σε στρατιωτικό επίπεδο. Τον Ρούζβελτ πλέον τον απασχολούσαν τα πολιτικά προβλήματα που θα προέκυπταν μετά το τέλος του Πολέμου. Επιπλέον, η Συμμαχία είχε αρχίσει να παρουσιάζει ρωγμές καθώς ανέκυπταν όλο και περισσότερες διαφωνίες που απαιτούσαν την άμεση προσοχή των ηγετών, ενώ ο Ρούζβελτ πίστευε ότι θα μπορούσε να συνεννοηθεί καλύτερα με τον Στάλιν σε σχέση με τον Τσώρτσιλ.<ref name=pdm>Paul D. Mayle, ''Eureka summit: agreement in principle and the Big Three at Tehran, 1943'', University of Delaware Press, 1987</ref>
Ο Ρούζβελτ διανύει ήδη την τρίτη Προεδρική του θητεία. Σύμφωνα με τη βιογράφο του Ντόρις Γκούντγουϊν (Doris Kearns Goodwin), παρά την επιβαρυμένη κατάσταση της υγείας του, ανυπομονούσε να δει τόσο τον Τσώρτσιλ όσο και - για πρώτη φορά - τον Στάλιν.<ref>[http://www.history.com/this-day-in-history/fdr-attends-tehran-conference History.com]</ref> Η στάση του Στάλιν, ως προς την επιλογή του τόπου διεξαγωγής της διάσκεψης, είχε ήδη εκνευρίσει τον Τσώρτσιλ: Ο Σοβιετικός ηγέτης απαιτούσε η διάσκεψη να πραγματοποιηθεί στη [[Μόσχα]]. Στις αντιρρήσεις των δύο άλλων ηγετών προέταξε το επιχείρημα ότι "είναι ηγέτης μιας μεγάλης δύναμης και δε μπορεί να την εγκαταλείψει ούτε στιγμή τώρα που δίνει την αποφασιστική της μάχη". Ωστόσο ο Ρούζβελτ του αντέταξε ότι ήταν και αυτός ηγέτης μιας εξίσου μεγάλης δύναμης και το Σύνταγμα τον υποχρέωνε να επικυρώνει με την υπογραφή του εντός 10 ημερών από την ψήφισή τους όλους τους Νόμους του Κράτους. Επειδή το ταξίδι προς Μόσχα ήταν μακρύ και επίπονο, παρακάλεσε τον Στάλιν να "μοιράσουν την απόσταση". Ο Σοβιετικός ηγέτης πρότεινε τότε την Τεχεράνη. Στην πραγματικότητα, ο Στάλιν φοβόταν πολύ τα αεροπορικά ταξίδια και στην Τεχεράνη μπορούσε να πάει σιδηροδρομικώς.<ref name=kart>Ρεϊμόν Καρτιέ, ''Ιστορία του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, τ. Β', Πάπυρος, Αθήνα, 1964, σελ. 127 - 128 και 130 - 132</ref>
 
Ήδη από το Μάιο του 1942 ο Ρούζβελτ είχε προτείνει στον Στάλιν, μέσω του Χάριμαν, μια μεταξύ τους συνάντηση κάπου στο Βερίγγειο πορθμό ή στην [Ισλανδία]]. Ο Στάλιν έχασε την ευκαιρία, αν και επιθυμούσε μια συνάντηση, γιατί φοβόταν τα αεροπορικά ταξίδια.<ref name=kart>Ρεϊμόν Καρτιέ, ''Ιστορία του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, τ. Β', Πάπυρος, Αθήνα, 1964, σελ. 127 - 128 και 130 - 132</ref>
Τον Ιούλιο ο Στάλιν έγραψε προς τον Ρούζβελτ ότι "τα μεγάλα στρατηγικά ζητήματα δεν είναι δυνατό να επιλυθούν μόνον από τους στρατιωτικούς". Ακολούθησε βροχή ανταλλαγής μηνυμάτων και προτάσεων, κυρίως μεταξύ Ρούζβελτ και Τσώρτσιλ πριν τελικά καταστεί δυνατή η συνάντηση στην Τεχεράνη.
 
Ύστερα από την δήλωση του Στάλιν "περί στρατιωτικών ζητημάτων" ο Ρούζβελτ αποφάσισε, όποτε κι αν γινόταν η διάσκεψη, να μη πάρει μαζί του τον Υπουργό των Εξωτερικών [[Κόρντελ Χωλ]] (Kordel Hull). Ο βασικός λόγος γι' αυτό δεν ήταν οι επισημότητες, όπως έλεγε στους άλλους δύο, αλλά ο Πρόεδρος φοβόταν τις παρεμβάσεις του υπουργού του, ο οποίος συνέχεια του υπενθύμιζε ότι "δίνει πολλά στους Ρώσους" και δεν ήθελε να έχει κανένα πλάι του να τον συμβουλεύει τι να κάνει και τι να πει. Ωστόσο ο Χωλ δεν ήταν δυνατό να αγνοηθεί: Είχε δεχθεί να αναλάβει το Υπουργείο Εξωτερικών υπό την προϋπόθεση ότι "θα συμμετείχε με κάθε δυνατό τρόπο στη χάραξη και την εφαρμογή της εξωτερικής πολιτικής". Προέβαλε, επίσης, το επιχείρημα ότι "τα μεγάλα στρατιωτικά ζητήματα είναι αδύνατο να επιλυθούν χωρίς να προκαλέσουν παρέμβαση της πολιτικής". Ο Χωλ αρχικά είχε υποχωρήσει στην επιθυμία του Προέδρου, μέχρι τη στιγμή που έμαθε ότι ο Βρετανός ομόλογός του, [[Άντονι Ήντεν]], θα συμμετείχε στην προγραμματιζόμενη διάσκεψη. Όταν το ανέφερε στον Ρούζβελτ, αυτός του απάντησε ότι "το αμερικανικό και το βρετανικό σύστημα διακυβέρνησης είναι τελείως διαφορετικά". Ο Χωλ τελικά ενέδωσε στην επιθυμία του Προέδρου.
 
ο Ρούζβελτ επιθυμούσε, επίσης, να μην υπάρχουν εκπρόσωποι του τύπου στη διάσκεψη. Φυσικά, επρόκειτο να συζητηθούν θέματα μεγάλης σπουδαιότητας και μυστικότητας και ο Ρούζβελτ ήταν βέβαιος ότι ο Στάλιν δε θα μιλούσε ανοικτά και καθαρά αν ήσαν και δημοσιογράφοι παρόντες. Παράλληλα, δεν ήθελε να δώσει λαβές σε όσους επέκριναν την πολιτική του στα ζητήματα του Πολέμου.<ref name=pdm/>