Ζίτσα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Γραμμή 35:
Επί [[Τουρκοκρατία]]ς ([[1430]]-[[1913]]) η Ζίτσα αναδείχθηκε στο κεφαλοχώρι των ''Κουρεντοχωρίων'', όπως ονόμαζαν οι [[Οθωμανοί]] την ευρύτερη περιοχή. Σε αντίθεση με τις συνήθειες της οθωμανικής [[φεουδαρχία]]ς, ουδέποτε υπήρξε ιδιωτική κτήση: Από το 1430 έως το [[1788]] ήταν υπό την προστασία της ''βαλιδέ σουλτάνας'' (η μητέρα του εκάστοτε [[Σουλτάνος|σουλτάνου]]), ενώ στη συνέχεια αφιερώθηκε στα καθιδρύματα της [[Μέκκα]]ς μέχρι την απελευθέρωση. Αυτό οφείλεται στη στρατηγική της θέση, η οποία εξασφάλιζε τόσο την ασφαλή επικοινωνία των Ιωαννίνων με το [[Πωγώνι]] και τη [[Βόρεια Ήπειρος|Βόρεια Ήπειρο]], όσο και ανεμπόδιστη παρατήρηση μεγάλου κομματιού της [[Θεσπρωτία]]ς.<ref name=dimos/>
Η κομβική θέση κι η ανάπτυξη της [[αμπελουργία]]ς συντέλεσαν στη δημιουργία ενός αστικού - εμπορικού στρώματος που δραστηριοποιήθηκε στα [[Βαλκάνια]] και ολόκληρη τη λεκάνη της [[Μεσόγειος Θάλασσα|Μεσογείου]].<ref name=gymn>Ιστοχώρος του Γυμνασίου Ζίτσας, τομείς ''[http://gym-zitsas.ioa.sch.gr/ Παραδοσιακά]'' και ''[http://gym-zitsas.ioa.sch.gr/historia.htm Ιστορία του Σχολείου]''</ref> Παράλληλα τα μοναστήρια [[Μονή Προφήτη Ηλία Ζίτσας|Προφήτη Ηλία]] και [[Μονή Πατέρων Ζίτσας|Πατέρων]], διαθέτοντας [[μετόχι]]α σε [[Ρουμανία]] και [[Ρωσική Αυτοκρατορία|Ρωσία]], χρηματοδοτούσαν τις
Η ακμή των των μοναστηριών και συνάμα η εκπαιδευτική δραστηριότητά τους διακόπηκε στα μέσα του 18ου αιώνα, αλλά το κενό αναπληρώθηκε σύντομα υπό την επίδραση του [[Νεοελληνικός Διαφωτισμός|Νεοελληνικού Διαφωτισμού]] και χάρη σε σειρά δωρεών από Ζιτσαίους της [[διασπορά]]ς. Σύμφωνα με την παράδοση, το [[1764]] οι κάτοικοι ίδρυσαν νέο ελληνικό [[σχολείο]], το λεγόμενο ''Δασκαλειό'', κατόπιν παραίνεσης του [[Κοσμάς ο Αιτωλός|Κοσμά του Αιτωλού]]. Στο πρώτο μισό του [[19ος αιώνας|19ου αι.]] ο [[Κωνστάντιος Φιλίτης]], τότε επίσκοπος [[Μπουζέου|Βουζαίου Ρουμανίας]] και ανηψιός του Δοσιθέου, δώρισε αρκετές χιλιάδες [[Κουρούς|γρόσια]] από την προσωπική του περιουσία για να ιδρυθεί [[βιβλιοθήκη]] και σχολείο, ορίζοντας μάλιστα να μη διδάσκεται μόνο η «[[Αρχαία ελληνική γλώσσα|παλιά]]» αλλά και η [[νέα ελληνική γλώσσα]] - τα χρήματα έγιναν ακόμα περισσότερα όταν ο Δοσίθεος απεβίωσε και όρισε τον Κωνστάντιο εκτελεστή της [[διαθήκη]]ς του. Το έργο τους συνέχισε ο [[Αναστάσιος Φιλίτης]] ([[Θάνατος|απεβ.]] [[1883]]), ο οποίος επιπλέον κληροδότησε στη Ζίτσα και τα Ιωάννινα 300.000 [[Γαλλικό Φράγκο|φράγκα]] για τη σύσταση [[Υποτροφία|υποτροφιών]]. Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει επίσης στον [[Αναστάσιος Γουδίνος|Αναστάσιο Γουδίνο]], έμπορο που δραστηριοποιείτο στη Βλαχία και άφησε με τη διαθήκη του (συντάχθηκε το [[1868]]) έξι χιλιάδες ''[[Αυστροουγγαρία|καισαροβασιλικά]]'' [[Φλωρίνιο|φλουριά]] στα σχολεία της Ζίτσας.<ref name=gymn/>
| |||