Αντικύθηρα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Το αρχαίο όνομα του νησιού ήταν Αίγιλα ή Αιγιαλία<ref>«Κλεομένης δὲ πλέων ἀπὸ Κυθήρων εἰς νῆσον ἑτέραν, Αἰγιαλίαν, κατέσχεν. ὅθεν εἰς Κυρήνην περαιοῦσθαι μέλλοντος αὐτοῦ», Πλούταρχου Βίοι, Άγις και Κλεομένης, εδάφιο 30</ref> ή Αιγιάλεια<ref>“Έστι δε και νήσος Αιγιάλεια, μεταξύ Κρήτης και Πελοποννήσου, ο δε οικήτωρ, (καλείται) Αιγίλιος” σύμφωνα με τον περιηγητή Στέφανο τον Βυζαντίου, στο έργο του «περί πόλεων και δήμων» </ref>. Είχε πάντα στρατηγική θέση για τη ναυσιπλοϊα κι ας ήταν μικρό και άγονο νησί, καθώς το βόρειο πέρασμα, ανάμεσα σε αυτό και τα Κύθηρα δεν ήταν τόσο ασφαλές όσο ο διάπλους από το νότο, δηλαδή ανάμεσα από τα Αντικήθυρα και την Κρήτη. Η Αίγιλα, τα Αντικύθηρα δηλαδή, βρισκόταν ουσιαστικά στην είσοδο του Αιγαίο, ανάμεσα στην Κρήτη (από την οποία απείχε 18 ναυτικά μίλια) και την [[Πελοπόννησος|Πελοπόννησο]].

Δεν μπορούμε να ξέρουμε ποια ήταν τα αρχαία λιμάνια του νησιού γιατί η στάθμη της θάλασσας άλλαξε -μεγάλος σεισμός<ref>Limnoscope, Ephorate of Underwater Antiquities, National Technical University of Athens, School of Civil Engineering</ref> το 365 μ.Χ. ανύψωσε το νησί περίπου 2-3 μέτρα<ref>Antikythera, the early hellenistic cemetery of a piate's town, Tina Martis, Muzeul Banatului, Timisoara Romania, και Michalis Zoitopoulos, Kapodistrian University of Athens, Ariw Tsavaropoulos, Ministry of Culture</ref> και άλλαξε σημαντικά τη μορφή των όρμων και των λιμένων του αφού η γη "ανέβηκε" και το νερό "κατέβηκε". Ειναι όμως γνωστό ότι το νησί είχε ακμάσει περίπου το 300-400 π.Χ. και ότι οι κάτοικοί του ασχολούνταν κατά καιρούς με την πειρατία, αφού οι [[Ρόδος|Ρόδιοι]] εξεστράτευσαν εναντίον του αναφέροντάς τους ως "Αιγιλείς ληστές". Επισης είναι γνωστό από τον [[Πλούταρχος|Πλούταρχο]] ότι εκεί σταμάτησε μετά την ήττα του ο [[Κλεομένης Γ΄|Κλεομένης ο Γ΄]] της Σπάρτης όταν ηττήθηκε και αποφάσισε να φύγει για την [[Αίγυπτος|Αίγυπτο]] μετά τη [[μάχη της Σελλασίας]] το 222 π.Χ. Εκεί αναφέρεται ότι αυτοκτόνησε ο [[μόθαξ|μόθακας]] Θηρυκίων, κηδεμονευόμενος από τον Κλεομένη αλλά και πιστός φίλος του. Ο Θηρακίων έδωσε τέλος στη ζωή του εκεί, επειδή δεν άντεξε να το σκάσει ταπεινωμένος για την Αίγυπτο<ref>Πλούταρχου Βίοι, Άγις και Κλεομένης, εδάφιο 30</ref>

Εκείνη την εποχή οι ανασκαφές έχουν δείξει ότι το νησί είχε ήδη ένα κάστρο ή ακρόπολη που ήταν μάλλον ο χώρος στον οποίο αποσύρονταν οι πειρατές κάτοικοι του νησιού για προστασία. Το κάστρο βρίσκεται στο λόφο, πάνω από την σημερινή παραλία του Ξεροπόταμου, και σε κάποια σημεία του τα τειχη σώζονται και έχουν ύψος 4-6 μέτρων. Τον 1ο π.Χ. αιώνα τα Αντικύθηρα φαίνεται να ανήκαν στην κρητική πόλη Φαλάσαρνα, στο βορειοδυτικό ακρωτήριο της [[Γραμβούσσα|Γραμβούσσας]] ή ότι πάντως είχαν στενές σχέσεις με αυτήν. Στο νησί έχουν βρεθεί χάλκινα νομίσματά της. Η Αίγιλα καταστράφηκε μαζί με τη Φαλάσαρνα όταν οι [[Ρωμαίοι]] το 69 π.Χ. αποφάσισαν να εξοντώσουν όλα τα πειρατικά, όπως εκείνοι τα έλεγαν, ορμητήρια. Τότε σκότωσαν τους κατοίκους και έκλεισαν τους λιμένες των πειρατών.

Είτε λόγω των Ρωμαίων είτε λόγω γαιοτεκτονικών αλλαγών, το νησί επανεμφανίζεται κατοικημένο μετά το 4ο αιώνα μ.Χ. Στη συνέχεια με την εξάπλωση των [[Άραβες|Αράβων]] στη [[Μεσόγειος|Μεσόγειο]] και ειδικά στην [[Κρήτη]], επηρεάζονται και τα Αντικύθηρα. Προφανώς καταλαμβάνονται κι αυτά όπως και τα Κύθηρα. Αναφέρονται ξανά το 1204, κατά το διαμελισμό της βυζαντινής αυτοκρατορίας από τους [[ΦράγκοκρατίαΦραγκοκρατία|Φράγκους ]] και τους [[Ενετοί|Ενετούς]]. Δίνονται τότε στους Ενετούς όπως και πολλά λιμάνια που είχε απαιτήσει και πάρει σε όλη την Ελλάδα η [[Γαληνοτάτη Δημοκρατία της Βενετίας]]. Τα Κύθηρα και τα Αντικύθηρα τους ενδιέφεραν λόγω της στρατηγικής τους θέσης ως είσοδος στο Αιγαίο, πάνω στο πέρασμα όλων των εμπορικών αλλά και πολεμικών πλοίων. Τα μεν [[Κύθηρα]] ονομάστηκαν τότε Τσιρίγο (παραφθορά της ονομασίας των Κυθήρων) τα δε Αντικύθηρα ονομάστηκαν με υποκοριστικό Τσιριγότο (το μικρό Τσιρίγο) και όχι «Αντιτσιρίγο» δηλαδή το νησί έναντι των Κυθήρων.

Οι [[οθωμανική αυτοκρατορία|Τούρκοι]] δεν κατέλαβαν ποτέ το νησί αυτό, αφού οι [[Ενετοκρατία|Βενετοί]] κατάφεραν να το κρατήσουν σχεδόν μέχρι το 1800. Κατά την Τουρκοκρατία το ενετικό νησί χρησιμοποιήθηκε ως καταφύγιιο πολλών Πελπονοννησίων και Κρητικών που ήθελαν να ξεγύφουν από την [[οθωμανική αυτοκρατορία|οθωμανικό]] ζυγό ο οποιος πλέον είχε απλωθεί και στις περιοχές τους. Όταν το 1797 ο [[Ναπολέων|Ναπολέοντας]] νίκησε τους Βενετούς, ανέτρεψε την κυβέρνησή της, επέβαλε δημοκρατικές διαδικασίες εκλογής και κατέλυσε το αποκιακό κράτος τους, το Τσιρίγο βρέθηκε ουσιαστικά ανεξάρτητο. Το 1915 όμως πέρασε στα χέρια των Αγγλων ακολουθώντας τη μοίρα των [[Επτάνησα|Επτανήσων]], παρότι τόσο μακριά από αυτά. Οι Αγγλοι κάνουν τότε τα Αντικύθηρα τόπο εξορίας και στέλνουν εκεί πολλούς ριζοσπάστες της Επτανήσου –τον Σταματέλο Πυλαρινό, τον Φραγκίσκο Δομενεγίνη, τον Δημήτρη Καλλίνικο, τον Σταματέλο Βούρτση και άλλους. Τα Αντικύθηρα ενώνονται με την Ελλάδα μαζί με τα υπόλοιπα Επτάνησα το 1864 και αποτελούν το νοτιότερο άκρο της χώρας, αφού η [[Κρήτη]] είναι τότε ακόμα σε τουρκικά χέρια. Όταν ταυτόχρονα εκδηλώθηκε η κρητική εξέγερση και απέτυχε, πολλοί Κρητικοί κατέφυγαν στα Αντικύθηρα και από εκεί στην ελεύθερη Ελλάδα.

Κατά το δεύτερο [[Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος|Παγκόσμιο Πόλεμο]] το νησί βρέθηκε αρχικά υπό ιταλική και στη συνέχεια υπό γερμανική κατοχή. Το 1943 οι [[γερμανική κατοχή|Γερμανοί]] εκτόπισαν όλους τους κατοίκους του νησιού στην [[Κρήτη]] –ήθελανκαθώς ήθελαν τον απόλυτο έλεγχο της θάλασσας στην περιοχή ώστε να αποκόψουν Αγγλους και Έλληνες [[εθνική αντίσταση|αντιστασιακούς]]. Μετά τον [[Εμφύλιος πόλεμος|Εμφύλιο Πόλεμο]] και έως το 1964 το νησί έγινε πάλι τόπος τόπος εξορίας -αυτή τη φορά, αριστερών.

Διοικητικά στις αρχές του 20ου αιώνα υπαγόταν στην επαρχία [[Κύθηρα|Κυθήρων]] η οπία τότε με τη σειρά της υπαγόταν στον νομό Αργολίδας και Κορινθίας<ref>Μεγάλη Ελληνικη Εγκυκλοπαίδεια Παύλου Δρανδάκη</ref>. Τότε τα Αντικύθηρα ήταν κοινότητα με 334 κατοίκους και είχε τους συνοικισμούς Ποταμό, Άγιο Γεώργιο, Αλληζιζγιαννά, Άσπρο Λάκκο, Βλυχάδια, Γαλανιανά, Ζαμπετιανά, Καμαρέλλαις (όπως τις ονόμαζαν τότε), Καντιλιανά, Κάστρον, Μπατουδιανά, Παπαδιανά, Πετεριανά, Πηλιανά, Σκαριανά, Τσικαλαργιανά και Χαρκαλιανά.

Οι περισσότεροι ντόπιοι μετανάστευσαν στο εξωτερικό. Στο νησί ως μόνιμοι κάτοικοι αναφέρονται μόλις 44 άτομα τα οποία αυξάνονται σημαντικά το καλοκαίρι με τον τουρισμό (απογραφή του 2001). Διοικητικά ανήκει, όπως και τα Κύθηρα, στην [[Αττική|περιφέρεια Αττικής]] και συγκεκριμένα στη [[Νομαρχία Πειραιά]]. .