Χωματερό Μεσσηνίας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 37:
 
==Το λιγνυτωρυχείο της περιοχής==
Σύμφωνα με τις μελέτες των γεωλόγων πριν από 5.000.000 εκατομμύρια χρόνια όλη η περιοχή ήταν μια μεγάλη λίμνη. Πριν 1.600.000 χρόνια η λίμνη χάθηκε (αφού η θάλασσα εισχώρησε στην ξηρά) και στητη θέση της πήρε μια βαθιά στην αρχή και ρηχή στη συνέχεια θάλασσα.Με τις γεωλογικές αυτές μεταβολές και τους σχηματισμούς δημιουργήθηκε λιγνίτης στην περιοχή.
 
Η ανακάλυψή του στο Χωματερό έγινε κατά τυχαίο τρόπο.Γύρω στα 1900 στην νοτιοδυτική πλευρά του οικισμού άνοιξαν πηγάδι για να βρουν νερό. Σε βάθος οκτώ μέτρων περίπου ήταν αδύνατο να συνεχίσουν την εκσκαφή γιατί κάτι πολύ σκληρό τους εμπόδιζε. Το θέμα αυτό συζητήθηκε και κάποιος μηχανικός τους είπε ότι πρόκειται για κάρβουνο για το οποίο ενδιαφέρθηκε η εταιρία χημικών προϊόντων και λιπασμάτων Κανελλόπουλος Α.Ε. Η εκμετάλλευση άρχισε από το 1916-17. Μάλιστα στα Δυτικά του χωριού στην περιοχή νταμάρι το κάρβουνο ήταν επιφανειακό. Η εταιρία άρχισε από εκεί. Έβγαζε κάρβουνο το έβαζε μέσα σε μεγάλα πούρια και το φόρτωνε σε άλογα και γαϊδούρια. Τα ζώα το κατέβαζαν στα Καντιάνικα όπου από κει με καράβι το έπαιρνε η Γαλλική εταιρία Ζαν και Ροζ στην Καλαμάτα.
Η ανακάλυψή του στο Χωματερό έγινε κατά τυχαίο τρόπο.
Γύρω στα 1900 στην νοτιοδυτική πλευρά του οικισμού που είχε εποικισθεί από τους Αλωνιστιώτες άνοιξαν πηγάδι για να βρουν νερό. Σε βάθος οκτώ μέτρων περίπου ήταν αδύνατο να συνεχίσουν την εκσκαφή γιατί κάτι πολύ σκληρό τους εμπόδιζε. Το θέμα αυτό συζητήθηκε και εκείνες τις μέρες κάποιος μηχανικός έλαβε γνώση του γεγονότος. Αυτός τους είπε ότι πρόκειται για κάρβουνο και πήγε και το δήλωσε στο κράτος .Για το κάρβουνο αυτό ενδιαφέρθηκε η εταιρία χημικών προϊόντων και λιπασμάτων Κανελλόπουλος Α.Ε.
 
Το έργο άρχισε να οργανώνεται ως μια μονάδα βιομηχανική. Στη νοτιοανατολική πλευρά του χωριού άρχισαν να σκάβουν γαλαρίες τους φηρέδες όπως τους έλεγαν και έδιναν σ΄αυτές ονόματα υποχθόνιων θεών π.χ. Περσεφόνη ,Πλούτωνας Πλούτωνας, Ορφέας, ΕυριδήκηΕυρυδίκη. Η πρώτη γαλαρία ονομάστηκε Περσεφόνη και είχε βάθος 100 μέτρων με πολλές διακλαδώσεις. .Οι γαλαρίες είχαν στο έμπα τους οροφές που τις στήριζανστηρίζονταν με κυπαρίσσια σχηματίζοντας σαν Π. Μέσα απ' ΄αυτέςαυτές περνούσαν γραμμές για να κυλάνε τα βαγόνια. Σε μεγάλο βάθος δεν υπήρχε καμιά προστασία γι αυτό και κάποιες φορές βυθίζονταν και υπήρχαν θύματα.Η εξόρυξη του λιγνίτη γινόταν με δυο τρόπους: ο πρώτος ήταν να κόβουν το κάρβουνο με εργαλεία. Τέτοια ήταν το πικούνι , η βαριά , το λοστάρι, το ματάκι (είδος σφήνας). Ο δεύτερος τρόπος ήταν να βάζουν φουρνέλα. ΤοΣτην έργο μετάαρχή μετέφεραν το 1918κάρβουνο άρχισεμε ναβαγόνια γίνεταιπου γνωστότα τραβούσαν άλογα. Αργότερα έφτιαξαν ένα μικρό εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος και τα βαγόνια έγιναν ηλεκτροκίνητα. Το κάρβουνο έβγαινε από τις στοές με βίντσια ηλεκτροκίνητα.
Η εκμετάλλευση άρχισε από το 1916-17.
Μάλιστα στα Δυτικά του χωριού στην περιοχή νταμάρι το κάρβουνο ήταν επιφανειακό. Η εταιρία άρχισε από εκεί. Έβγαζε κάρβουνο το έβαζε μέσα σε μεγάλα πούρια και το φόρτωνε σε άλογα και γαϊδούρια. Τα ζώα το κατέβαζαν στα Καντιάνικα όπου από κει με καράβι το έπαιρνε η Γαλλική εταιρία Ζαν και Ροζ στην Καλαμάτα.
 
Κόσμος πολύς πάνω από 200 άτομα εργάζονταν στο έργο. Η εταιρία είχε φτιάξει και σπιτάκια για τους εργάτες. Πολλοί άνθρωποι από διάφορα μέρη της Ελλάδας ιδιαίτερα από περιοχές που υπήρχαν ανάλογα έργα π.χ από τη Σέριφο και την Εύβοια έφταναν στο Χωματερό για να εργαστούν. Μάλιστα μετά την Μικρασιατική καταστροφή μια μεγάλη ομάδα ανθρώπων από το Λιβίσι της Μικράς Ασίας, έφτασαν πρόσφυγες πλέον για να βρουν δουλειά. Κάποιοι απ΄ αυτούς ήταν και έμπειροι εργάτες. Τα ημερομίσθια για εκείνη την εποχή ήταν καλά αφού ο εργάτης έπαιρνε 70 δρχ μεροκάματο και όταν έπαιρναν εργολαβία έπαιρναν 120 δρχ. Για πρώτη φορά στην περιοχή της Κορώνης οι άνθρωποι εργάζονταν με οκτάωρο εργασίας αφού το έργο λειτουργούσε επί 24ώρου βάσεως σε τρεις βάρδιες.
Στη συνέχεια έφτιαξε τις σιδηροδρομικές γραμμές αφού βέβαια αντιμετώπιζε πολλές αντιδράσεις από τους ιδιοκτήτες των κτημάτων που περνούσε.
 
Γύρω στο 1927-30 έγινε η πρώτη προσπάθεια να ιδρύσουν σωματείο. Τα κατάφεραν και η πινακίδα του υπάρχει ακόμα και σήμερα ΄΄Σωματείο ανθρακωρύχων Χωματερού΄΄ λέει. Μετά από μια απόπειρα φόνου που έγινε εναντίον του πρωτεργάτη συνδικαλιστή Ανδρέα Κατσαίτη το σωματείο διαλύθηκε γρήγορα. Το 1935 το ανθρακωρυχείο έκλεισε. Οι ξένοι έφυγαν.
Το έργο άρχισε να οργανώνεται ως μια μονάδα βιομηχανική. Στη νοτιοανατολική πλευρά του χωριού άρχισαν να σκάβουν γαλαρίες τους φηρέδες όπως τους έλεγαν και έδιναν σ΄αυτές ονόματα υποχθόνιων θεών π.χ. Περσεφόνη ,Πλούτωνας ,Ορφέας, Ευριδήκη. Η πρώτη γαλαρία ονομάστηκε Περσεφόνη και είχε βάθος 100 μέτρων με πολλές διακλαδώσεις .Οι γαλαρίες είχαν στο έμπα τους οροφές που τις στήριζαν με κυπαρίσσια σχηματίζοντας σαν Π.Μέσα απ ΄αυτές περνούσαν γραμμές για να κυλάνε τα βαγόνια Σε μεγάλο βάθος δεν υπήρχε καμιά προστασία γι αυτό και κάποιες φορές βυθίζονταν και υπήρχαν θύματα.Η εξόρυξη του λιγνίτη γινόταν με δυο τρόπους ο πρώτος ήταν να κόβουν το κάρβουνο με εργαλεία. Τέτοια ήταν το πικούνι ,η βαριά ,το λοστάρι, το ματάκι (είδος σφήνας).Ο δεύτερος τρόπος ήταν να βάζουν φουρνέλα. Το έργο μετά το 1918 άρχισε να γίνεται γνωστό.
 
Το 1940-41 οι Ιταλοί που ήθελαν καύσιμα για να κινούν τα τρένα ξανάνοιξαν το έργο. Οι εργάτες ξεπερνούσαν τους 370. Τότε λένε πως έβγαζαν 200 τόνους κάρβουνο τη μέρα. Δούλευαν άνδρες και γυναίκες. Οι άνδρες στις στοές και οι γυναίκες στη διαλογή. Βέβαια οιΟι συνθήκες εργασίας ήταν άθλιες. Το 1944 ήρθαν και ανέλαβαν το έργο οι Γερμανοί.
Η εταιρία είχε φτιάξει και σπιτάκια για τους εργάτες .Ήταν πέτρινα και μονόχωρα με τζάκι στη γωνία για να μαγειρεύουν και να θερμαίνονται και ήταν στεγασμένα με κεραμίδια από το καμίνι του Μυλωνά
 
Στο Χωματερό ήταν το επαρχιακό κέντρο του ΕΑΜ το οποίο ήταν στην παρανομία. Το ΕΑΜ είχε δώσει διαταγή να φύγουν όλοι οι εργάτες και οι κάτοικοι του χωριού. Όμως ο υπεύθυνος της πληρωμής τους κράτησε για να τους πληρώσει όπως είπε. Δυστυχώς με τον ερχομό των Γερμανών άνθρωποι του χωριού και της εταιρίας συνελήφθησαν και οδηγήθηκαν στο Γερμανικό στρατηγείο της Τρίπολης. Εκεί τους εξετέλεσανεκτέλεσαν.
Πολλοί άνθρωποι από διάφορα μέρη της Ελλάδας ιδιαίτερα από περιοχές που υπήρχαν ανάλογα έργα π.χ από τη Σέριφο και την Εύβοια έφταναν στο Χωματερό για να εργαστούν. Μάλιστα μετά την Μικρασιατική καταστροφή μια μεγάλη ομάδα ανθρώπων από το Λιβίσι της Μικράς Ασίας, έφτασαν πρόσφυγες πλέον για να βρουν δουλειά.Κάποιοι απ΄ αυτούς ήταν και έμπειροι εργάτες.
Στην αρχή μετέφεραν το κάρβουνο με βαγόνια που τα τραβούσαν άλογα. Αργότερα έφτιαξαν ένα μικρό εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος και τα βαγόνια έγιναν ηλεκτροκίνητα. Το κάρβουνο έβγαινε από τις στοές με βίντσια ηλεκτροκίνητα. Το χωριό άλλαξε όψη και ζωή. Κόσμος πολύς πάνω από 200 άτομα εργάζονταν στο έργο. Πολλοί εργάτες είχαν έρθει με τις οικογένειές τους.
 
Από τότε έχουν γίνει δυο απόπειρες για να ξαναβγάλουν λιγνίτη.Η μια έγινε το 1993-94 κα η άλλη το 2005-06. Η αντίδραση των κατοίκων όχι μόνο του χωριού αλλά και όλων των άλλων που απαρτίζουν το Δήμο Κορώνης και όχι μόνο αλλά και όλης της Μεσσηνίας ήταν γενική.Σήμερα στην περιοχή των ορυχείων δεν υπάρχει κανένα στοιχείο που να το πιστοποιεί.
Τα ημερομίσθια για εκείνη την εποχή ήταν καλά αφού ο εργάτης έπαιρνε 70 δρχ μεροκάματο και όταν έπαιρναν εργολαβία έπαιρναν 120 δρχ. Τότε η λίρα είχε 25-30 δρχ.
 
Για πρώτη φορά στην περιοχή της Κορώνης οι άνθρωποι εργάζονταν με οκτάωρο εργασίας αφού το έργο λειτουργούσε επί 24ώρου βάσεως σε τρεις βάρδιες.
 
Γύρω στο 1927-30 έγινε η πρώτη προσπάθεια να ιδρύσουν σωματείο. Τα κατάφεραν και η πινακίδα του υπάρχει ακόμα και σήμερα ΄΄Σωματείο ανθρακωρύχων Χωματερού΄΄ λέει. Μετά από μια απόπειρα φόνου που έγινε εναντίον του πρωτεργάτη συνδικαλιστή Ανδρέα Κατσαίτη το σωματείο διαλύθηκε γρήγορα.Το 1935 το ανθρακωρυχείο έκλεισε. Οι ξένοι έφυγαν.
 
Το 1940-41 οι Ιταλοί που ήθελαν καύσιμα για να κινούν τα τρένα ξανάνοιξαν το έργο. Οι εργάτες ξεπερνούσαν τους 370. Τότε λένε πως έβγαζαν 200 τόνους κάρβουνο τη μέρα. Δούλευαν άνδρες και γυναίκες. Οι άνδρες στις στοές και οι γυναίκες στη διαλογή. Βέβαια οι συνθήκες εργασίας ήταν άθλιες. Το 1944 ήρθαν και ανέλαβαν το έργο οι Γερμανοί.
 
Στο Χωματερό ήταν το επαρχιακό κέντρο του ΕΑΜ το οποίο ήταν στην παρανομία. Το ΕΑΜ είχε δώσει διαταγή να φύγουν όλοι οι εργάτες και οι κάτοικοι του χωριού. Όμως ο υπεύθυνος της πληρωμής τους κράτησε για να τους πληρώσει όπως είπε. Δυστυχώς με τον ερχομό των Γερμανών άνθρωποι του χωριού και της εταιρίας συνελήφθησαν και οδηγήθηκαν στο Γερμανικό στρατηγείο της Τρίπολης. Εκεί τους εξετέλεσαν.
 
Ήταν λάθος γιατί από τότε έκλεισε το έργο αυτό που έδινε ζωή και χρήματα σε μια εποχή που οι συνθήκες ήταν πολύ δύσκολες. Στις αρχές του 1970 ξηλώθηκαν από τη Λάρκο και τα σίδερα πουλήθηκαν.
 
Από τότε έχουν γίνει δυο απόπειρες για να ξαναβγάλουν λιγνίτη.
Η μια έγινε το 1993-94 κα η άλλη το 2005-06. Όμως η εξόρυξη ήθελαν να γίνει με μηχανήματα και επιφανειακά.
 
Η αντίδραση των κατοίκων όχι μόνο του χωριού αλλά και όλων των άλλων που απαρτίζουν το Δήμο Κορώνης και όχι μόνο αλλά και όλης της Μεσσηνίας ήταν γενική.
 
Σήμερα στην περιοχή των ορυχείων δεν υπάρχει κανένα στοιχείο που να το πιστοποιεί. Όλα έχουν καταστραφεί και τα έχουν εξαφανίσει.
 
==Ιερά Μονή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου Παναγία Γριβιτσιανή – Άγιοι Θεόδωροι.==
 
===Γεωγραφική θέση της Μονής===
Στη βορειοδυτική πλευρά του χωριού Χωματερό και σε απόσταση 1500 μέτρων απ’απ' αυτό βρίσκεται η Ιερά Μονή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου Παναγία Γριβιτσιανή – Άγιοι Θεόδωροι. Είναι στη μέση σχεδόν του δρόμου που παλαιότερα συνέδεε το Χωματερό με το χωριό Μυστράκι. Στη διαδρομή δεξιά και αριστερά του δρόμου απλώνονται τα κτήματα των κατοίκων του Χωματερού που κάποτε τα περισσότερα απ’ αυτά άνηκαν στη Μονή. Το μοναστήρι είναι χτισμένο στην κοιλάδα μιας χαράδρας που τη σχηματίζουν δυο προσβάσιμοι λόφοι δίπλα σ’ ένα μικρό ποταμάκι.
Είναι στη μέση σχεδόν του δρόμου που παλαιότερα συνέδεε το Χωματερό με το χωριό Μυστράκι. Η διαδρομή είναι ένας υπέροχος περίπατος. Δεξιά και αριστερά του δρόμου απλώνονται τα κτήματα των κατοίκων του Χωματερού που κάποτε τα περισσότερα απ’ αυτά άνηκαν στη Μονή.
Το μοναστήρι είναι χτισμένο στην κοιλάδα μιας χαράδρας που τη σχηματίζουν δυο προσβάσιμοι γήλοφοι δίπλα σ’ ένα μικρό ποταμάκι.
Το τοπίο είναι υποβλητικό και αποπνέει γαλήνη με μια θρησκευτική σοβαρότητα που ηρεμεί την ψυχή του επισκέπτη προσκυνητή.
 
===Χρόνος Ίδρυσης της Μονής===
Μέχρι σήμερα δεν έχει ανακαλυφθεί καμιά ιστορική πηγή που να δίνει απάντηση στο ερώτημα : Πότε ακριβώς και από ποιους ιδρύθηκε η ιερά μονή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.
 
Πριν από 18 χρόνια το 1990 ο τότε Μητροπολίτης Μεσσηνίας Χρυσόστομος Θέμελης ενδιαφέρθηκε να φωτίσει επιστημονικά βυζαντινούς ναούς της Μεσσηνίας που ήταν άγνωστοι μέχρι τότε. Μεταξύ αυτών ήταν και το μοναστήρι της Παναγίας της Γριβιτσιανής – Άγιοι Θεόδωροι. Ο Γεώργιος Δημητροκάλλης αρχιτέκτονας και μελετητής Βυζαντινών μνημείων ανέλαβε να μελετήσει το καθολικό του ναό. Η επιστημονική μελέτη του ναού βασισμένη στα αρχιτεκτονικά της στοιχεία οδήγησε στο συμπέρασμα ότι το καθολικό της μονής ιδρύθηκε προς το τέλος του 12ου και αρχές του 13ου αιώνα. Ακόμα εκείνο που συμπεραίνεται από την αρχιτεκτονική και την αγιογράφηση του ναού είναι πως η μονή αυτή λειτούργησε δυο φορές. Η δεύτερη φορά πρέπει να οριστεί χρονικά προς το τέλος του 16ου και στις αρχές του 17ου αιώνα. Αυτό επιβεβαιώνεται και από γραπτές πηγές. Υπάρχει κείμενο που ενισχύει την άποψη για την λειτουργία της μονής δυο φορές. Όταν οι Ενετοί κατέλαβαν για δεύτερη φορά την Κορώνη και έκαναν απογραφή όλης της περιοχής σημειώνουμε τα εξής:
Μέχρι σήμερα δεν έχει ανακαλυφθεί καμιά ιστορική πηγή που να δίνει απάντηση στο ερώτημα : Πότε ακριβώς και από ποιους ιδρύθηκε η ιερά μονή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.
 
Η επαρχία της Κορώνης είχε εξήκοντα δυο κατοικουμένας και έξι κατεσραμμένας κώμας και ουδέν Μοναστήριον (τέλος του 16ου και στις αρχές του 17ου αιώνα) απογραφή εκκλησιαστικής περιουσίας και μονών. Επομένως η ιερά μονή Παναγία Γριβιτσιανή ήταν εγκαταλελειμμένη μέχρι τότε. Υπάρχει όμως και έγγραφο από τα Πατριαρχικά έγγραφα των χρόνων της Τουρκοκρατίας (1593 – 1798 ) το οποίο βρίσκεται στην Εθνική βιβλιοθήκη των Παρισίων και το έφερε στο φως ο καθηγητής της βυζαντινής ιστορίας του πανεπιστημίου Αθηνών ο κύριος Διονύσιος Ζακυθινός. Το έγγραφο αυτό είναι Πατριαρχικό σιγίλλιον όπου το 1744 ο Πατριάρχης Νεόφυτος ο S το έστειλε στο μοναστήρι της κοιμήσεως της Θεοτόκου Γριβιτζάνης επικαλούμενης για να επιβεβαιώσει ότι η μονή αυτή ήτανε σταυροπηγιακή δηλαδή ανήκε διοικητικά στο Πατριαρχείο. Ακόμα η αγιογράφηση του ναού έχει στοιχεία που το κατατάσσουν στις αρχές του 17ου αιώνα.
Πριν από 18 χρόνια το 1990 ο τότε Μητροπολίτης Μεσσηνίας Χρυσόστομος Θέμελης ενδιαφέρθηκε να φωτίσει επιστημονικά βυζαντινούς ναούς της Μεσσηνίας που ήταν άγνωστοι μέχρι τότε. Μεταξύ αυτών ήταν και το μοναστήρι της Παναγίας της Γριβιτσιανής – Άγιοι Θεόδωροι. Ο Γεώργιος Δημητροκάλλης αρχιτέκτονας και μελετητής Βυζαντινών μνημείων ανέλαβε να μελετήσει το καθολικό του ναό.
Η επιστημονική μελέτη του ναού βασισμένη στα αρχιτεκτονικά της στοιχεία οδήγησε στο συμπέρασμα ότι το καθολικό της μονής ιδρύθηκε προς το τέλος του 12ου και αρχές του 13ου αιώνα. Ακόμα εκείνο που συμπεραίνεται από την αρχιτεκτονική και την αγιογράφηση του ναού είναι πως η μονή αυτή λειτούργησε δυο φορές. Η δεύτερη φορά πρέπει να οριστεί χρονικά προς το τέλος του 16ου και στις αρχές του 17ου αιώνα. Αυτό επιβεβαιώνεται και από γραπτές πηγές. Υπάρχει κείμενο που ενισχύει την άποψη για την λειτουργία της μονής δυο φορές. Όταν οι Ενετοί κατέλαβαν για δεύτερη φορά την Κορώνη και έκαναν απογραφή όλης της περιοχής σημειώνουμε τα εξής:
 
Από το περιεχόμενο του κειμένου διαφαίνεταιφαίνεται πως η μονή υπήρχε, αλλά καταστράφηκε και λεηλατήθηκε από εισβολείς που προκάλεσαν τόσα δεινά στον τόπο ώστε όχι μόνο άρπαζαν και αφαιρούσαν περιουσίες αλλά άρπαξαν και τα σιλλιγιώδη γράμματα του πατριαρχείου που υπήρχαν στο μοναστήριον.
Η επαρχία της Κορώνης είχε εξήκοντα δυο κατοικουμένας και έξι κατεσραμμένας κώμας και ουδέν Μοναστήριον (τέλος του 16ου και στις αρχές του 17ου αιώνα) απογραφή εκκλησιαστικής περιουσίας και μονών. Επομένως η ιερά μονή Παναγία Γριβιτσιανή ήταν εγκαταλελειμμένη μέχρι τότε. Υπάρχει όμως και έγγραφο από τα Πατριαρχικά έγγραφα των χρόνων της Τουρκοκρατίας (1593 – 1798 ) το οποίο βρίσκεται στην Εθνική βιβλιοθήκη των Παρισίων και το έφερε στο φως ο καθηγητής της βυζαντινής ιστορίας του πανεπιστημίου Αθηνών ο κύριος Διονύσιος Ζακυθινός.
 
Το έγγραφο αυτό είναι Πατριαρχικό σιγίλλιον όπου το 1744 ο Πατριάρχης Νεόφυτος ο S το έστειλε στο μοναστήρι της κοιμήσεως της Θεοτόκου Γριβιτζάνης επικαλούμενης για να επιβεβαιώσει ότι η μονή αυτή ήτανε σταυροπηγιακή. Δηλ ανήκε διοικητικά στο Πατριαρχείο.
Ονομασία της Μονής.Από το σιγίλλιον του Πατριάρχου Νεοφύτου μαθαίνουμε πως η μονή ονομαζόταν Ιερόν Μοναστήριον της Υπεραγίας ημών Θεοτόκου Γριβιτζάνης. Μελετώντας διάφορα κείμενα υπάρχουν οι εξής γραφές: Γριβιτζάνη, Κρυβιστιανή ή Κρυφτζανή, Κριβιτζιανή , Γριβιτσιανή ή Γρεβετσιανή και μονή Κριβιτζάς (1291). κρυφό μέρος από το ρήμα κρύφτηκα – κρύβω – κρυβιατσιανή ή Κρυφτζανή ίσως να ήταν και τοπωνύμιο της περιοχής και από αυτά να πήρε και το όνομά της η μονή.
Από τον 13ο λοιπόν αιώνα και μέσα από την διαδρομή τόσων αιώνων, ό,τι ο προφορικός λόγος διατηρεί, η άγνοια το αλλοιώνει. Γριβιτζάνη έγραφε ο Ηγούμενος της μονής το 1744. Κρυφτζανή υπάρχει αλλού και το 1851 υπάρχει μια έκθεση του τοποτηρητή των Καλαμών Γεράσιμου Παγώνη ο οποίος αναφέρεται στην εγκαταλελειμμένη μονή και την αποκαλεί Κρυβιτσιανή. Σήμερα έχει επικρατήσει να την λένε Γριβιτσιανή.
 
Αυτή την ονομασία ο κόσμος την έχει συνδέσει μ’ ένα θρύλο. Κάποια κοπέλα με το όνομα Μαρία από τα Γριβιτσά ( μεσαιωνικό χωριό στην περιοχή Μεθώνης ) την ερωτεύτηκε ένας Τούρκος και αυτή τον παντρεύτηκε. Για μανα εξιλεωθεί ζήτησε από τον σύζυγό της να χτίσουν το μοναστήρι. Η επιθυμία της έγινε πραγματικότητα και επειδή αυτή ήτανε από τα Γριβιτσά ονόμασαν την μονή Παναγία Γριβιτσιανή. Υπάρχουν πολλές παραλλαγές πάνω σ’ αυτό το θέμα.
Από το περιεχόμενο του κειμένου διαφαίνεται πως η μονή υπήρχε, αλλά καταστράφηκε και λεηλατήθηκε από εισβολείς που προκάλεσαν τόσα δεινά στον τόπο ώστε όχι μόνο άρπαζαν και αφαιρούσαν περιουσίες αλλά άρπαξαν και τα σιλλιγιώδη γράμματα του πατριαρχείου που υπήρχαν στο μοναστήριον.
 
Όμως η μελέτη του ναού και ο χρόνος ίδρυσής του αποδυναμώνουν πλήρως αυτή την εκδοχή. Στο τέλος του 12ου αιώνα η περιοχή της Κορώνης είναι ακόμα Βυζαντινή επαρχία και από τον 13ο αιώνα Ενετοκρατείται. Οι Τούρκοι ήρθαν στην περιοχή το 1500 και από ότι μαθαίνουμε μέσα από το σιγίλλιο κατέστρεψαν και λεηλάτησαν την μονή. Το πλέον αληθοφανές είναι η προσωνυμία Κριβιτσιανή ή Κρυφτζανή γιατί η εκδοχή αυτή έχει και το ιστορικό υπόβαθρο στα χρόνια που ιδρύθηκε η μονή πολλοί πειρατές και ληστές λυμαίνονταν την περιοχή της Κορώνης. Η επιλογή αυτής της χαράδρας μακριά από τα μάτια τους προσέφερε ασφάλεια και ησυχία στους μοναχούς. Η μονή αυτή ήταν κρυμμένη. Αυτό το διαπιστώνει και σήμερα ο κάθε επισκέπτης. Σήμερα η μονή ονομάζεται “ Άγιοι Θεόδωροι” ή “Άγιοθόδωρος”.Γιατί άλλαξε το όνομα της μονής και έλαβε αυτό το όνομα; Το βέβαιο είναι ότι μέχρι και το 1851 σύμφωνα με την έκθεση του τοποτηρητή Καλαμών Γεράσιμου Παγώνη η μονή ονομαζόταν ακόμα Παναγία Κριβιτσιανή. Η ονομασία αλλάζει στις αρχές του 20ου αιώνα όταν στην περιοχή ήρθαν και εγκαταστάθηκαν οι έποικοι από την Αλωνίσταινα. Πληροφορίες για την ονομασία δεν υπάρχουν πουθενά γραπτά, αλλά στηριζόμαστε σε όσα διηγούνται οι ηλικιωμένοι κάτοικοι του χωριού που τα έχουν ακούσει από τις γιαγιάδες και τους παππούδες τους. σύμφωνα με τις διηγήσεις, όταν οι Αλωνιστιώτες εγκαταστάθηκαν στο Χωματερό έφεραν μαζί τους και τα εικονοστάσια τους. Δυο βασικές εικόνες που υπήρχαν σ’ αυτά ήταν της αγία Παρασκευής που ήταν προστάτιδα του χωριού τους και των Αγίων Θεοδώρων, που ως στρατηλάτης άγιος τους προστάτευε στα χρόνια της επανάστασης. Άλλωστε το μοναστήρι των Αγίων Θεοδώρων στο Χρυσιβίτσι ήταν ονομαστό και στις δύσκολες στιγμές πολλοί Φαλανθιώτες κατέφευγαν σ’ αυτό.Την εικόνα τους λοιπόν είχε μια Αλωνιστιώτισα στο εικονοστάσι της από την οικογένεια Κωτσάκη – Τερτίπη.Μια βραδιά βραδια, όπως η ίδια διηγόταν, είδε στον ύπνος της τους Αγίους και της ζήτησαν να τους στεγάσει σε εκκλησία.Την Την επόμενη μέρα πήγε στον παπά του χωριού και του είπε το όνειρο της. ΠαπάςΤότε τουσκέφτηκαν χωριούτο ήτανεγκαταλελειμμένο οεκκλησάκι. ΑθανάσιοςΠαρόλο Μπαγατέλας.που Τότεστην σκέφτηκαναγιογράφηση τοτου εγκαταλελειμμένοναού εκκλησάκι.δεν Θαυπάρχουν τοπουθενά επισκευάσουμεοι είπε,Άγιοι θαΘεόδωροι βάλουμεενώ πόρτεςυπάρχουν καιτόσοι τοάλλοι εικόνισμαάγιο επικράτησε από τις αρχές του Αγίουαιώνα καιη θαμονή γιορτάζουμενα εκείονομάζεται τηΙερά μνήμημονή τουΑγίων Θεοδώρων.
Ακόμα η αγιογράφηση του ναού έχει στοιχεία που το κατατάσσουν στις αρχές του 17ου αιώνα.
Ονομασία της Μονής.Από το σιγίλλιον του Πατριάρχου Νεοφύτου μαθαίνουμε πως η μονή ονομαζόταν Ιερόν Μοναστήριον της Υπεραγίας ημών Θεοτόκου Γριβιτζάνης. Μελετώντας διάφορα κείμενα υπάρχουν οι εξής γραφές:Γριβιτζάνη, Κρυβιστιανή ή Κρυφτζανή, Κριβιτζιανή , Γριβιτσιανή ή Γρεβετσιανή και μονή Κριβιτζάς (1291).
 
Ποια γραφή είναι η σωστή και γιατί έχει ονομαστεί έτσι η μονή; Είναι αλήθεια πως υπάρχουν πολλά προσωνύμια της Παναγίας που το καθένα απ’ αυτά δηλώνει άλλοτε μια χάρη της π.χ Ελεήστρια , άλλοτε το τόπο που είναι χτισμένο το μοναστήρι της π.χ Μαλεβή, Ολυμπιώτισσα ή το μέρος που έχει επιλεγεί να κτιστεί σπηλιά Σπηλιανή, κρυφό μέρος από το ρήμα κρύφτηκα – κρύβω – κρυβιατσιανή ή Κρυφτζανή ίσως να ήταν και τοπωνύμιο της περιοχής και από αυτά να πήρε και το όνομά της η μονή.
Στα χρόνια του μεσαίωνα οι γραμματικές γνώσεις των υποδούλων ήταν σχεδόν ανύπαρκτες. Στα μοναστήρια μια έρευνα λέει ότι μόνο το 3% των μοναχών γνώριζε ανάγνωση και γραφή.
Από τον 13ο λοιπόν αιώνα και μέσα από την διαδρομή τόσων αιώνων, ό,τι ο προφορικός λόγος διατηρεί, η άγνοια το αλλοιώνει. Γριβιτζάνη έγραφε ο Ηγούμενος της μονής το 1744. Κρυφτζανή υπάρχει αλλού και το 1851 υπάρχει μια έκθεση του τοποτηρητή των Καλαμών Γεράσιμου Παγώνη ο οποίος αναφέρεται στην εγκαταλελειμμένη μονή και την αποκαλεί Κρυβιτσιανή.
Σήμερα έχει επικρατήσει να την λένε Γριβιτσιανή.
 
Αυτή την ονομασία ο κόσμος την έχει συνδέσει μ’ ένα θρύλο που μεταδίδεται από στόμα σε στόμα.
Κάποια κοπέλα με το όνομα Μαρία από τα Γριβιτσά ( μεσαιωνικό χωριό στην περιοχή Μεθώνης ) την ερωτεύτηκε ένας Τούρκος και αυτή τον παντρεύτηκε. Για μα εξιλεωθεί ζήτησε από τον σύζυγό της να χτίσουν το μοναστήρι. Η επιθυμία της έγινε πραγματικότητα και επειδή αυτή ήτανε από τα Γριβιτσά ονόμασαν την μονή Παναγία Γριβιτσιανή. Υπάρχουν πολλές παραλλαγές πάνω σ’ αυτό το θέμα.
Όμως η μελέτη του ναού και ο χρόνος ίδρυσής του αποδυναμώνουν πλήρως αυτή την εκδοχή. Στο τέλος του 12ου αιώνα η περιοχή της Κορώνης είναι ακόμα Βυζαντινή επαρχία και από τον 13ο αιώνα Ενετοκρατείται. Οι Τούρκοι ήρθαν στην περιοχή το 1500 και από ότι μαθαίνουμε μέσα από το σιγίλλιο κατέστρεψαν και λεηλάτησαν την μονή. Το πλέον αληθοφανές είναι η προσωνυμία Κριβιτσιανή ή Κρυφτζανή γιατί η εκδοχή αυτή έχει και το ιστορικό υπόβαθρο στα χρόνια που ιδρύθηκε η μονή πολλοί πειρατές και ληστές λυμαίνονταν την περιοχή της Κορώνης. Η επιλογή αυτής της χαράδρας μακριά από τα μάτια τους προσέφερε ασφάλεια και ησυχία στους μοναχούς. Η μονή αυτή ήταν κρυμμένη. Αυτό το διαπιστώνει και σήμερα ο κάθε επισκέπτης. Σήμερα η μονή ονομάζεται “ Άγιοι Θεόδωροι” ή “Άγιοθόδωρος”.Γιατί άλλαξε το όνομα της μονής και έλαβε αυτό το όνομα; Το βέβαιο είναι ότι μέχρι και το 1851 σύμφωνα με την έκθεση του τοποτηρητή Καλαμών Γεράσιμου Παγώνη η μονή ονομαζόταν ακόμα Παναγία Κριβιτσιανή. Η ονομασία αλλάζει στις αρχές του 20ου αιώνα όταν στην περιοχή ήρθαν και εγκαταστάθηκαν οι έποικοι από την Αλωνίσταινα. Πληροφορίες για την ονομασία δεν υπάρχουν πουθενά γραπτά, αλλά στηριζόμαστε σε όσα διηγούνται οι ηλικιωμένοι κάτοικοι του χωριού που τα έχουν ακούσει από τις γιαγιάδες και τους παππούδες τους. σύμφωνα με τις διηγήσεις, όταν οι Αλωνιστιώτες εγκαταστάθηκαν στο Χωματερό έφεραν μαζί τους και τα εικονοστάσια τους.Δυο βασικές εικόνες που υπήρχαν σ’ αυτά ήταν της αγία Παρασκευής που ήταν προστάτιδα του χωριού τους και των Αγίων Θεοδώρων, που ως στρατηλάτης άγιος τους προστάτευε στα χρόνια της επανάστασης. Άλλωστε το μοναστήρι των Αγίων Θεοδώρων στο Χρυσιβίτσι ήταν ονομαστό και στις δύσκολες στιγμές πολλοί Φαλανθιώτες κατέφευγαν σ’ αυτό.Την εικόνα τους λοιπόν είχε μια Αλωνιστιώτισα στο εικονοστάσι της από την οικογένεια Κωτσάκη – Τερτίπη.Μια βραδιά , όπως η ίδια διηγόταν, είδε στον ύπνος της τους Αγίους και της ζήτησαν να τους στεγάσει σε εκκλησία.Την επόμενη μέρα πήγε στον παπά του χωριού και του είπε το όνειρο της. Παπάς του χωριού ήταν ο Αθανάσιος Μπαγατέλας. Τότε σκέφτηκαν το εγκαταλελειμμένο εκκλησάκι. Θα το επισκευάσουμε είπε, θα βάλουμε πόρτες και το εικόνισμα του Αγίου και θα γιορτάζουμε εκεί τη μνήμη του.
 
Έτσι κι έγινε. Παρόλο που στην αγιογράφηση του ναού δεν υπάρχουν πουθενά οι Άγιοι Θεόδωροι ενώ υπάρχουν τόσοι άλλοι άγιο επικράτησε από τις αρχές του αιώνα η μονή να ονομάζεται Ιερά μονή Αγίων Θεοδώρων.
 
===Ιστορικά γεγονότα που συνδέουν τη Μονή===
Απ’ την πρώτη ίδρυση της μονής έχουμε ελάχιστες πληροφορίες γι αυτήν. Ως σταυροπηγιακό μοναστήρι δεν είχε σχέσεις διοικητικές με την επισκοπή της Κορώνης και οι Ενετοί ως κατακτητές δεν επενέβαιναν στο χώρο τους. Όπως μας πληροφορεί το σιγίλλιον του 1744 έγιναν στον τόπο αυτό μεγάλες καταστροφές και λεηλασίες. Με την επαναλειτουργία της μονής στο τέλος του 16ου αιώνα οι συνθήκες στην περιοχή είναι καλές και μετά το 1715 οι Τούρκοι ξαναπήραν την Κορώνη. Εκείνη την περίοδο έχουμε οικονομική άνθηση γιατί οι Γάλλοι έμποροι εγκαταστάθηκαν εκεί και οι εμπορικές δραστηριότητες τους έφεραν πλούτο στην περιοχή. Αυτή η κατάσταση κράτησε μέχρι το 1770. Τη χρονιά αυτή συνέβησαν τα λεγόμενα Ορλωφικά.
 
Όταν απέτυχε το κίνημα οι Τούρκοι της Κορώνης μαζί με πολλούς Αλβανούς που είχαν έρθει να τους βοηθήσουν βγήκαν και κατέστρεφαν τα πάντα. Έφτασαν και στη μονή Παναγία Γριβιτσιανή γιατί πίστευαν πως και οι μοναχοί αυτοί γνώριζαν και υποκινούσαν την επανάσταση. Το μοναστήρι όπως φαίνεται και σήμερα περιβαλλόταν από τείχος στο οποίο υπήρχαν και πολεμίστρες. Μέσα απ’ αυτό οι μοναχοί αμύνθηκαν σθεναρά. Λέγεται ότι ήταν κάπου 40 καλόγηροι αλλά τελικά νικήθηκαν μετά απο προδοσία κάποιου που εργαζόταν κάποτε στη μονή και γνώριζε μια κρυφή πόρτα. Η καταστροφή στο μοναστήρι ήταν ολοκληρωτική. Σκότωσαν τους μοναχούς, έβαλαν φωτιά στα κελιά τους και με τα σπαθιά τους κατέστρεψαν τα μάτια όλων σχεδόν των αγίων, που εικονίζονταν στις τοιχογραφίες του ναού.
Απ’ την πρώτη ίδρυση της μονής έχουμε ελάχιστες πληροφορίες γι αυτήν. Ως σταυροπηγιακό μοναστήρι δεν είχε σχέσεις διοικητικές με την επισκοπή της Κορώνης και οι Ενετοί ως κατακτητές δεν επενέβαιναν στο χώρο τους. Όπως μας πληροφορεί το σιγίλλιον του 1744 έγιναν στον τόπο αυτό μεγάλες καταστροφές και λεηλασίες. Με την επαναλειτουργία της μονής στο τέλος του 16ου αιώνα οι συνθήκες στην περιοχή είναι καλές και μετά το 1715 οι Τούρκοι ξαναπήραν την Κορώνη. Εκείνη την περίοδο έχουμε οικονομική άνθηση γιατί οι Γάλλοι έμποροι εγκαταστάθηκαν εκεί και οι εμπορικές δραστηριότητες τους έφεραν πλούτο στην περιοχή. Αυτή η κατάσταση κράτησε μέχρι το 1770. Τη χρονιά αυτή συνέβησαν τα λεγόμενα Ορλωφικά.
Το επαναστατικό αυτό κίνημα που έγινε με την πρωτοβουλία των Ρώσων η εμφάνιση των αδελφών Ορλώφ στην Κορώνη οδήγησε τον τόπο στην καταστροφή.
 
Έκτοτε δεν υπήρξε ξανά μοναστική κοινότητα στο μοναστήρι αυτό.Μόνο όταν επισκευάστηκε και ονομάστηκε μόνη των Αγίων Θεοδώρων κάποιοι μεμονωμένοι μονάχοι έφτιαξαν ένα κελί και έμειναν κατά διαστήματα στο μοναστήρι αυτό. Το 1730 περίπου ο τελευταίος καλόγηρος δολοφονήθηκε και ο φόνος αυτός έχει μείνει ανεξιχνίαστος. Μετά απ’ αυτό κανένας άλλος μονάχος δεν εγκαταστάθηκε στη μόνη αυτή.
Όταν απέτυχε το κίνημα οι Τούρκοι της Κορώνης μαζί με πολλούς Αλβανούς που είχαν έρθει να τους βοηθήσουν βγήκαν και κατέστρεφαν τα πάντα. Έφτασαν και στη μονή Παναγία Γριβιτσιανή γιατί πίστευαν πως και οι μοναχοί αυτοί γνώριζαν και υποκινούσαν την επανάσταση. Το μοναστήρι όπως φαίνεται και σήμερα περιβαλλόταν από τείχος στο οποίο υπήρχαν και πολεμίστρες. Μέσα απ’ αυτό οι μοναχοί αμύνθηκαν σθεναρά. Λέγεται ότι ήταν κάπου 40 καλόγηροι αλλά τελικά νικήθηκαν μετά απο προδοσία κάποιου που εργαζόταν κάποτε στη μονή και γνώριζε μια κρυφή πόρτα. Η καταστροφή στο μοναστήρι ήταν ολοκληρωτική. Σκότωσαν τους μοναχούς, έβαλαν φωτιά στα κελιά τους και με τα σπαθιά τους κατέστρεψαν τα μάτια όλων σχεδόν των αγίων, που εικονίζονταν στις τοιχογραφίες του ναού.
 
Έκτοτε δεν υπήρξε ξανά μοναστική κοινότητα στο μοναστήρι αυτό.
Μόνο όταν επισκευάστηκε και ονομάστηκε μόνη των Αγίων Θεοδώρων κάποιοι μεμονωμένοι μονάχοι έφτιαξαν ένα κελί και έμειναν κατά διαστήματα στο μοναστήρι αυτό. Το 1730 περίπου ο τελευταίος καλόγηρος δολοφονήθηκε και ο φόνος αυτός έχει μείνει ανεξιχνίαστος. Μετά απ’ αυτό κανένας άλλος μονάχος δεν εγκαταστάθηκε στη μόνη αυτή.
===Το κτιριακό συγκρότημα===
Ο ερειπιώνας του οικοδομικού συγκροτήματος της μονής μας δίνει αρκετές πληροφορίες. Η μονή ήταν κλεισμένη μέσα σ` ένα υψηλό τείχος που τα απομεινάρια του από την πλευρά της εισόδου δείχνουν πως μπορεί να είχε ύψος και πάνω από τέσσερα μέτρα. Κατά διαστήματα διακρίνονται μικρά ανοίγματα πολεμίστρες που χρησίμευαν για την άμυνα των μοναχών. Η πόρτα της εισόδου είναι σε σχήμα καμάρας φρουριακού τύπου. Μπαίνοντας μέσα δεξιά, μέσα σε μια συνεχή σειρά είναι χτισμένα τα κελιά των μοναχών. Η χωροταξική τους διάταξη είναι σε σχήμα ημιτελούς Π. Στο κέντρο είναι χτισμένος ο ναός. Ορισμένα από τα κελιά ήταν ισόγεια κι άλλα διώροφα. Επίσης διακρίνονται ίχνη του φούρνου και του μαγειρείου.
 
Ο ερειπιώνας του οικοδομικού συγκροτήματος της μονής μας δίνει αρκετές πληροφορίες. Η μονή ήταν κλεισμένη μέσα σ` ένα υψηλό τείχος που τα απομεινάρια του από την πλευρά της εισόδου δείχνουν πως μπορεί να είχε ύψος και πάνω από τέσσερα μέτρα. Κατά διαστήματα διακρίνονται μικρά ανοίγματα πολεμίστρες που χρησίμευαν για την άμυνα των μοναχών. Η πόρτα της εισόδου είναι σε σχήμα καμάρας φρουριακού τύπου.
Μπαίνοντας μέσα δεξιά, μέσα σε μια συνεχή σειρά είναι χτισμένα τα κελιά των μοναχών. Η χωροταξική τους διάταξη είναι σε σχήμα ημιτελούς Π. Στο κέντρο είναι χτισμένος ο ναός. Ορισμένα από τα κελιά ήταν ισόγεια κι άλλα διώροφα. Επίσης διακρίνονται ίχνη του φούρνου και του μαγειρείου.
 
Το καθολικό είναι ένας τετράγωνος σταυροειδής εγγεγραμμένος δίστηλος ναός. Οι τοίχοι του όπως και όλων των κτισμάτων είναι χτισμένοι με αργολιθοδομή (πέτρες απελέκητες). Δεν γνωρίζουμε πότε ακριβώς και ποιοι ανακαίνισαν την ιερά μονή Παναγία Γριβιτσιανή. Ως προς την αρχιτεκτονική του, ενώ ήταν καθαρά τετράγωνος ναός επιμηκύνθηκε στη δυτική του πλευρά.
 
Αφού κατεδαφίστηκε η δυτική πλευρά προστέθηκε νάρθηκας. Αυτό είναι πολύ εμφανές και σήμερα. Έγιναν και πολλές άλλες ανακατασκευές και προσθήκες. Την εποχή αυτή έγινε και η αγιογράφηση του ναού. Ο ναός είναι αγιογραφημένος εξ ολοκλήρου.
 
Αφιερωμένος όπως ήταν στην Κοίμηση της Θεοτόκου έχουν ζωγραφιστεί και οι 24 οίκοι του ακάθιστου ύμνου. Μάλιστα έχει καταβληθεί ιδιαίτερη προσπάθεια να δοθούν όσο το δυνατόν περισσότερες σκηνές από τη ζωή της Παναγίας. Ο ζωγράφος δεν είναι γνωστός. Ίσως να ήταν κάποιος καλλιτέχνης της κρητικής διασποράς ή κάποιος από ένα πελοποννησιακό εργαστήριο. Σήμερα ο επισκέπτης αντικρύζει ένα αποκαρδιωτικό θέαμα καταστροφών. Ο χρόνος και η αμάθεια των ανθρώπων είναι οι κύριοι αίτιοι. Η μονή βρίσκεται υπό την εποπτεία της εφορίας Βυζαντινών αρχαιοτήτων.
 
== Εξωτερικοί σύνδεσμοι==