|
[[Αρχείο:Shamans Drum.jpg|thumb|right|250 px|Το τύμπανο του Σαμάνου]]
Με τον γενικό όρο [[Σαμανισμός]] εννοείται ένα πολύπλοκο [[λατρεία|λατρευτικό]] και μαγικο-[[θρησκεία|θρησκευτικό]] κίνημα που διαμορφώνεται γύρω από την τεχνική της [[έκσταση|έκστασης]]<ref>Eliade Mircea, ''Σαμανισμός'', 17.</ref>. Εξαιτίας της ευρείας [[γεωγραφία|γεωγραφικής]] του εξάπλωσης -[[Βόρεια Αμερική]], [[Νότια Αμερική]], [[Σιβηρία]], [[Ινδονησία]], [[Ωκεανία]] κ.λπ.) ο Σαμανισμός δεν παρουσιάζει ομοιομορφία ως προς τη λατρευτική πρακτική του. Κεντρικό πρόσωπο στον Σαμανισμό είναι ο σαμάνος (šamán) ως ιερέας, μάγος-γιατρός και αρχηγός ενίοτε της οικογενειακής θρησκείας<ref>Η λέξη σαμάνος προέρχεται από τη σιβηρική Τουνγκούς και σημαίνει κυριολεκτικά ''εκείνος/η που γνωρίζει''. Αναφέρεται ενίοτε και ως ρίζα η [[Σανσκριτική γλώσσα|σανσκριτική]] ''σραμάνα'' ή την Παλική σαμάνα. Ωστόσο, οι σαμάνα περιγράφονται ως ασκητές, μάλλον, παρά σαμάνοι με την κλασική έννοια του όρου.</ref>. Επιχειρώντας [[ψυχολογία|ψυχολογική]] προσέγγιση του όρου ο [[Τζόζεφ Κάμπελ]] ορίζει τον σαμάνο ως άτομο αρσενικού ή θηλυκού φύλου που έχει στραφεί στον κόσμο του ασυνείδητου, εξαιτίας έντονης ψυχολογικής εμπειρίας.<ref>Campbell J. ''The Power of Myth'', 86</ref>. Η βάση της σαμανικής πρακτικής είναι αρχέγονα [[ανιμισμός|ανιμιστική]], αν και διακρίνεται για τις [[κοσμολογία|κοσμολογικές]] της θεωρήσεις σε διαφορετικές τοπικές σαμανικές παραδόσεις.
Στο έργο του ''Σαμανισμός'', ο [[Μίρτσεα Ελιάντε]] περιορίζει την έννοια σαμάνος, υποδεικνύοντας ότι δε θα έπρεπε να εφαρμόζεται για οποιονδήποτε μάγο ή μάγο γιατρό αλλά για τους μάγους θεραπευτές της Σιβηρίας και της Κεντρικής Ασίας για τους οποίους αναφέρεται ως εξής:
<blockquote>«[ο σαμάνος] πιστεύεται γενικά ότι θεραπεύει και εκτελεί θαύματα τύπου [[φακίρ]], όπως όλοι οι μάγοι [...] Πέραν αυτού όμως, είναι [[ψυχοπομπός]], επίσης ιερέας, [[Μυστικισμός|μυστικιστής]] και ποιητής»<ref>Eliade Mircea, ''Σαμανισμός'', 4</ref></blockquote>
== Κλήση και μύηση ==
Το κύριο σώμα των σημείων του σαμανισμού και των αρχαϊκών τεχνικών της μαγείας απαντάται στην πληρέστερη μορφή του στην Κεντρική και τη Βόρεια Ασία, κοντά στον [[Αρκτικός Κύκλος|αρκτικό κύκλο]]. Τα στοιχεία αυτού του σώματος -ειδικές σχέσεις με τα πνεύματα, εκστατικές ικανότητες και μαγική πτήση, ανύψωση στον Ουρανό και κάθοδος στον Κάτω Κόσμο, η κυριαρχία της φωτιάς κ.ά.- απαντώνται και σε άλλους σαμανισμούς, χωρίς ωστόσο να διατηρούν στην πληρότητά τους όλα τα στοιχεία που διαμορφώνουν το πλαίσιο του σαμανισμού ''stricto sensu''<ref>Eliade Mircea, ''Σαμανισμός'' 1978, 18.</ref>. Υπό αυτή την έννοια η [[μυστικισμός|μυστικιστικού]] χαρακτήρα κλήση στον Σαμανισμό βρίσκει την εφαρμογή της σε άλλους σαμανισμούς, ιδιαίτερα εκείνον της Βόρειας Αμερικής, όπου η κλήση και η μύηση στον ρόλο του σαμάνου είναι σχεδόν ταυτόσημη.
== Σημειώσεις - παραπομπές ==
|
