Γενίτσαροι: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Οι '''Γενίτσαροι''', ή ''γιανίσαροι'' ([[ΔΦΑ|ΔΦΑ:]] jăn'isâr, [[Τουρκική γλώσσα|Οθωμαν. Τουρκ.]] يڭيچرى, ''γενίσερι'', «νέος στρατιώτης»), ήταν επίλεκτα σώματα της [[Οθωμανική αυτοκρατορία|οθωμανικής αυτοκρατορίας]]. Αρχικά συγκροτούνταν από αιχμαλώτους πολέμου και παιδιά χριστιανικών οικογενειών που εξαναγκάζονταν από μικρή ηλικία σε στρατιωτική υπηρεσία. Αρχικά και για τέσσερις αιώνες αποτέλεσαν την αιχμή της πολεμικής μηχανής της Αυτοκρατορίας και των Σουλτάνων, όπου με τον καιρό εξελίχθηκαν σε παραστρατιωτικό κέντρο εξουσίας σε εσωτερικούς πολιτικούς και οικονομικούς αγώνες, πολλές φορές και κατά των ίδιων των Σουλτάνων, μέχρι τις [[15 Ιουνίου]] του [[1826]] όπου και διατάχθηκε ο ολοκληρωτικός διωγμός τους, ο αποκαλούμενος "[[Βακάι Χαϊριγιέ|Βακάι-ι-Χαϊριγιέ]]", (Vakay-i-Hayriye) από τον Σουλτάνο [[Μαχμούτ Β΄]].

Το σώμα αυτό πρωτοσυστάθηκε από τον Σουλτάνο [[Ορχάν]], το [[1327]] ως απειθάρχητα πεζικά τάγματα τα λεγόμενα "γιαγιά" (yaya). Σημειώνεται ότι ο οθωμανικός στρατός αρχικά αποτελούνταν από άτακτες ομάδες ιππέων τοπικών φυλών προσκείμενων στο Σουλτάνο. Καθώς όμως το Σουλτανάτο επεκτείνονταν οι άρχοντες των φυλών αυτών διορίστηκαν "αφέντες των συνόρων" φέροντας τον τίτλο του "Ουτς μπέη" ή "Ούτσμπεη", προκειμένου αυτοί να διευρύνουν την επικράτεια. Όμως ο Ορχάν και ίδιαίτερα ο γιος του [[Οσμάν]] αντιλήφθηκαν την ανάγκη μιας ιδιαίτερης και αφοσιωμένης στρατιωτικής μετακινούμενης δύναμης που θα εξασφάλιζε την αφοσίωση αλλά και την ισορροπία μεταξύ των φυλών. ΕτσιΈτσι από το 1338 υφίστανται τα πεζικά τάγματα "γιαγιά" και οι ιππείς που συγκροτούσαν το "μουσελέμ" (= ιππικό). Το [[1362]] ο Σουλτάνος [[Μουράτ Α΄]] επέβαλε το "νόμο του ενός πέμπτου" γνωστός ως "Πεντζχίκ κανονού" εισάγοντας νέο φορολογικό σύστημα. Προέκταση αυτού ήταν και η εφαρμογή του επί των αιχμαλώτων. Έτσι κατ΄ απομίμηση του συγκροτηθέντος από τον Αυτοκράτορα [[Αλέξιος Α' Κομνηνός|Αλέξιο Α΄ τον Κομνηνό]] βυζαντινού επίλεκτου τάγματος των "ανδρειωμένων αγγούρων" ξεκίνησε και η επιλογή των "νέων στρατιωτών" που γίνονταν σε μορφή [[παιδομάζωμα|παιδομαζώματος]] που συστηματοποιήθηκε όμως επί Σουλτάνων [[Σελήμ Α΄]] και [[Σουλεϊμάν Α΄]], περί τον [[15ος αιώνας|15ο αιώνα]]. Η επιλογή γινόταν μεταξύ των χριστιανοπαίδων ηλικίας από 6 - 15 ετών εξ ού και το όνομα "παιδομάζωμα", ανά πενταετία ή συντομότερα αν υπήρχαν στρατιωτικές ανάγκες και κυρίως από τις επαρχίες της Βαλκανικής, εξαιρουμένων όμως της [[Κωνσταντινούπολη]]ς και της [[Ρόδος|Ρόδου]].

"Τιμής ένεκεν" τον τίτλο αυτό έφερε και ο Σουλτάνος αν και ήταν συμβολικά διοικητής του πρώτου ορτά (των ανακτόρων). Οι πληρωμές γίνονταν ανά τρίμηνο στα Ανάκτορα (Καπού). Παρά ταύτα, ο Σουλτάνος, στους τελευταίους αιώνες, πήγαινε ο ίδιος στη διοίκηση των Γενιτσάρων και λάμβανε από εκεί τον μισθό του διοικητού, του 1ου ορτά, για ανάπτυξη αφοσίωσης και πίστης των Γενιτσάρων στο πρόσωπό του. Σημειώνεται ότι στους πρώτους αιώνες της δημιουργίας των΄οιτων οι Σουλτάνοι ηγούνταν αυτών στις πολεμικές επιχειρήσεις.

Κατά το [[1600]] άρχισαν να εισέρχονται στα σώματα των Γενίτσαρων Μουσουλμάνοι κυρίως με δωροδοκίες, ενώ κατά τον [[17ος αιώνας|17ο αιώνα]] το δικαίωμα εισδοχής έγινε κληρονομικό και η στρατολόγηση Χριστιανών σταδιακά σταμάτησε. Μέχρι το 19ο αιώνα ο θεσμός έχει πλέον εκφυλιστεί, καθώς μειώθηκε ακόμη και ο σεβασμός τους προς το [[Σουλτάνος|Σουλτάνο]]. Πολλές φορές σήκωσαν κεφάλι ενάντια στο οθωμανικό κράτος και τους αξιωματούχους του γυρεύοντας όλο και περισσότερα προνόμια και μισθούς. Έφθασαν ως την εκτέλεση ενός σουλτάνου.