Γεώργιος Παπανδρέου: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Ο Γεώργιος Παπανδρέου γεννήθηκε στο [[Καλέντζι]] Αχαΐας και ήταν το τρίτο παιδί του ιερέα Ανδρέα Σταυρόπουλου και της συζύγου του Παγώνας, κατά άλλους<ref>Δήμος Τριταίας [http://www.tritaia.gr/1/18328.scr?current_menu_language_id=1 Ιστορικά κτίρια του δήμου]</ref> γεννήθηκε στο χωριό [[Αγία Μαρίνα Αχαΐας|Αγία Μαρίνα]] που ήταν τότε οικισμός του Καλεντζίου. ΔενΔε γνώρισε τη μητέρα του, η οποία απεβίωσε λίγους μήνες μετά τη γέννησή του. Ξεκίνησε τις σπουδές του στο τετρατάξιο σχολείο του χωριού του και στη συνέχεια στο Σχολαρχείο της γειτονικής [[Χαλανδρίτσα Αχαΐας|Χαλανδρίτσας]]. Δύο χρόνια αργότερα και αφού ο πατέρας του μετατέθηκε στην Πάτρα γράφτηκε στο Γυμνάσιο της αχαϊκής πρωτεύουσας, όπου ήδη φοιτούσε ο μεγαλύτερος αδερφός του, Νίκος. Το 1901 έχασε την αδερφή του, Μαγδαληνή, από φυματίωση σε ηλικία μόλις 19 ετών. Την ίδια χρονιά αποφάσισε μαζί με τον αδελφό του να επισημοποιήσουν το επίθετο με το οποίο ήταν άλλωστε γνωστοί: Από Γεώργιος Σταυρόπουλος έγινε Γεώργιος Παπανδρέου.

Σπούδασε νομικά στην [[Αθήνα]] και πολιτικές επιστήμες στο [[Βερολίνο]]. Από νεαρός αναμίχθηκεαναμείχθηκε στην πολιτική υποστηρίζοντας τοντο φιλελεύθερο [[Ελευθέριος Βενιζέλος|Ελευθέριο Βενιζέλο]], ο οποίος το [[1916]] τον διόρισε νομάρχη στηνστη [[Λέσβος|Λέσβο]]. Την περίοδο [[1917]]-[[1920]] διατέλεσεδιετέλεσε γενικός διευθυντής [[Χίος|Χίου]]. Παντρεύτηκε τη [[Σοφία Μινέικο]] (κόρη του Σιγισμούνδου Μινέικο, μηχανικού πολωνικής<ref>[http://sarantakos.wordpress.com/2011/04/14/mineyko/]</ref> ή πολωνοεβραϊκής καταγωγής<ref>[http://www.ioannina.gr/DI/dimos/diat_dimarxoi.htm Δήμος Ιωαννιτών, Διατελέσαντες Δήμαρχοι, Οθωμανική Τουρκική Διοίκηση, 1871]</ref>, και της Περσεφόνης Μανάρη, από τα [[Ιωάννινα]]) με την οποία απέκτησε τον [[Ανδρέας Παπανδρέου|Ανδρέα Παπανδρέου]] που γεννήθηκε στη [[Χίος|Χίο]] το [[1919]].

Κατά την πολιτική κρίση που δημιουργήθηκε με θέμα την ουδετερότητα ή την είσοδο της Ελλάδας στον [[Α' Παγκόσμιος Πόλεμος|Α' Παγκόσμιο Πόλεμο]], ο Παπανδρέου ήταν από τους σφοδρότερους υποστηρικτές του Βενιζέλου. Όταν ο Βενιζέλος αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την Αθήνα, ο Παπανδρέου τον συνόδεψε στην [[Κρήτη]] κι έπειτα πήγε στη [[Λέσβος|Λέσβο]], απ' όπου κινητοποίησε τους αντιμοναρχικούς υποστηρικτές του στα νησιά και υποστήριξε την επαναστατική [[Προσωρινή Κυβέρνηση Εθνικής Άμυνας|κυβέρνηση Εθνικής Άμυνας]] του Βενιζέλου στηνστη [[Θεσσαλονίκη]]. Το [[1921]] επέζησε από μια απόπειρα δολοφονίας, ενώ το [[1922]] υποστήριξε την επανάσταση. Ο Παπανδρέου εκλέχτηκε βουλευτής με το [[κόμμα Φιλελευθέρων]] του Βενιζέλου και το [[1923]] ο [[Στυλιανός Γονατάς]] τον διόρισε Υπουργό Εσωτερικών. Αργότερα υπηρέτησε ως Υπουργός Εθνικής Οικονομίας με την κυβέρνηση [[Ανδρέας Μιχαλακόπουλος|Μιχαλακοπούλου]]. Η δικτατορία του [[Θεόδωρος Πάγκαλος (στρατηγός)|Πάγκαλου]] τον εξόρισε. Κατά την [[Α' Ελληνική Δημοκρατία|Α' Δημοκρατία]] της περιόδου [[1924]]-[[1935]] υπηρέτησε ως Υπουργός Παιδείας επί Βενιζέλου ([[1930]]-[[1932]]) και Υπουργός Συγκοινωνιών το [[1933]] πάλι με την κυβέρνηση Βενιζέλου. Το [[1935]] ίδρυσε το "Δημοκρατικό κόμμα", το οποίο μετονομάστηκε αργότερα σε "Δημοκρατικό Σοσιαλιστικό".

Ως σταθερός πολέμιος της κυβέρνησης του [[Ιωάννης Μεταξάς|Ιωάννη Μεταξά]] εξορίστηκε το [[1936]] στην [[Άνδρος|Άνδρο]] και στα [[Κύθηρα]]. Κατά την κατοχή της Ελλάδας από τους [[Γερμανία|Γερμανούς]] στονστο [[Β' Παγκόσμιος Πόλεμος|Β' Παγκόσμιο Πόλεμο]] συνελήφθη στις αρχές του [[1942]] από τους [[Ιταλία|Ιταλούς]] ως εκδότης της παράνομης εφημερίδας "Ελευθερία", όπου και φυλακίστηκε για ένα τρίμηνο στις [[φυλακές Αβέρωφ]].<br />

Τον Οκτώβριο του 1944, αμέσως μετά την απελευθέρωση και τηντη [[συμφωνία της Καζέρτας]], επέστρεψε στην Ελλάδα, από το [[Σαλέρνο]] της Ιταλίας με το αγγλικό πολεμικό πλοίο "Πρίγκιψ Δαυίδ", αλλά μετά τα [[Δεκεμβριανά]] παραιτήθηκε από πρωθυπουργός.

Μετά το [[1946]] συνέχισε την πολιτική του καριέρα ως βουλευτής Αχαΐας υπηρετώντας ως Υπουργός Εσωτερικών, Δημόσιας Τάξης και Συντονισμού με την κυβέρνηση [[Νικόλαος Πλαστήρας|Πλαστήρα]] το [[1950]] και [[Σοφοκλής Βενιζέλος|Σοφοκλή Βενιζέλου]] το [[1951]]. Διαφώνησε με τον Πλαστήρα και τηντη συμφιλιωτική πολιτική του (απόλυση εξορίστων κλπ.) θεωρώντας ότι εξέτρεφε τον «κομμουνιστικό κίνδυνο». Στις [[Ελληνικές βουλευτικές εκλογές 1952|εκλογές του 1952]] συνεργάστηκε με τον [[Αλέξανδρος Παπάγος|Παπάγο]], που κατήλθε στις εκλογές ως αρχηγός της συντηρητικής παράταξης. Τον Απρίλιο του 1953 όμως μετά την υποτίμηση της [[δραχμή|δραχμής]] από τον τότε Υπουργό Συντονισμού [[Σπυρίδων Μαρκεζίνης|Σπυρίδωνα Μαρκεζίνη]] αποχώρησε από τον [[Ελληνικός Συναγερμός|Ελληνικό Συναγερμό]] του Παπάγου, επανίδρυσε το κόμμα του και το συγχώνευσε στο κόμμα Φιλελευθέρων αναλαμβάνοντας συναρχηγός του τελευταίου με τοντο Σοφοκλή Βενιζέλο. Κατά τη δεκαετία του 1950 ο Παπανδρέου παρέμεινε στην αντιπολίτευση, ενώ η συντηρητική παράταξη αύξανε την απήχησή της.

Το κόμμα του κέρδισε τις [[Ελληνικές βουλευτικές εκλογές 1963|εκλογές της 3ης Νοεμβρίου του 1963]] με ποσοστό 42,04%. Έχοντας 138 έδρες, σχημάτισε κυβέρνηση μειοψηφίας με τη στήριξη της Ε.Δ.Α., που είχε 28 έδρες. Ωστόσο, ο Παπανδρέου επιθυμούσε αυτοδύναμη πλειοψηφία και έτσι υπέβαλε την παραίτηση της κυβέρνησης αμέσως μετά την εξασφάλιση ψήφου εμπιστοσύνης. Στις [[Ελληνικές βουλευτικές εκλογές 1964|εκλογές του Φεβρουαρίου 1964]] η Ένωση Κέντρου κέρδισε με το 52,8% των ψήφων και 171 έδρες. Η προοδευτική πολιτική του, όπως και ο ευδιάκριτος ρόλος που έπαιζε ο γιος του Ανδρέας, ξεσήκωσαν την αντιπολίτευση των συντηρητικών κύκλων. Ορισμένα από τα μέτρα που πήρε η κυβέρνησή του ήταν η αποφυλάκιση πολιτικών κρατουμένων, η ρύθμιση των αγροτικών χρεών και η καθιέρωση της δωρεάν παιδείας σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Προσπάθησε να ανακτήσει τον έλεγχο του στρατού και της αστυνομίας παραγκωνίζοντας τους ακροδεξιούς και τους παρακρατικούς, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Παράλληλα μείωσε τον ασφυκτικό έλεγχο του κράτους στις ιδέες και τα φρονήματα.

Κατά τη διακυβέρνησή του Γεωργίου Παπανδρέου, προέκυψαν διαμάχες με τοντο νεαρό βασιλιά [[Κωνσταντίνος Β΄ της Ελλάδας|Κωνσταντίνο Β΄]], ο οποίος ακολουθούσε την παραδοσιακή πολιτική του Παλατιού και αναμιγνυόταναναμειγνυόταν ενεργά στις υποθέσεις του στρατεύματος. Η διαφωνία τους κορυφώθηκε το καλοκαίρι του 1965 και ο Παπανδρέου εξαναγκάστηκε σε παραίτηση στις [[15 Ιουλίου]] [[1965]] λόγω της άρνησης του βασιλιά να του επιτρέψει να αναλάβει την ηγεσία του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας. Αυτή υπήρξε η αρχή μιας περιόδου πολιτικής ανωμαλίας που συνεχίστηκε τα επόμενα χρόνια οδηγώντας τελικά στο πραξικόπημα της [[21 Απριλίου]] [[1967]].

Είναι σαφές ότι ο Γεώργιος Παπανδρέου το 1964 προτιμούσε για αρχηγό του ΓΕΣ το διακεκριμένο στρατηγό Σιαπκαρά. Η επιλογή τελικά του Στρ. Γενηματά, αλλά και η επιλογή ως υπουργού Άμυνας του Πέτρου Γαρουφαλιά, αποτελούσε σαφές μήνυμα ότι η κυβέρνηση Παπανδρέου είχε επιλέξει το δρόμο του πλήρους συμβιβασμού με το παλάτι όσον αφορά τηνστον έλεγχο του Στρατού. Είναι ενδιαφέρον ότι η ομάδα Μητσοτάκη - Κόκκα (Ελευθερία) είχαν αντιδράσει στονστο διορισμό του ελεγχόμενου από το παλάτι Γεννηματά. Παρ' όλη τηντη βούληση για συμβιβασμό της ΕΚ, το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας προχωρεί σε μια σειρά από μεταθέσεις αξιωματικών μακριά από την Αθήνα. Οι περισσότεροι από αυτούς τους αξιωματικούς ήταν οι μετέπειτα πρωταίτιοι της 21 Απριλίου 1967. Το παλάτι αντιδρά και θεωρεί ότι πρόκειται για πολιτικές διώξεις. Παράλληλα, η πολιτική σκηνή χαρακτηρίζεται από μεγάλη οξύτητα (προϊόν περισσότερο του "ανένδοτου αγώνα" και των ανακρίσεων για το σχέδιο Περικλής), ενώ ταυτόχρονα το Κυπριακό βρίσκεται σε πολύ κρίσιμη κατάσταση. Η ΕΚ ήταν εξ αρχής σε βαθύ διχασμό, η δε άνοδος του Ανδρέα Παπανδρέου έκανε την κατάσταση ακόμα πιο δραματική, την οποία επιβάρυνε και ο ακραίος τρόπος λειτουργίας του τύπου. Μέσα σ' αυτό το κλίμα ξεσπάει η υπόθεση "Ασπίδα" και οι κατηγορούμενοι για το ΄"σχέδιο Περικλής" βρίσκουν την πρόφαση για αντεπίθεση. Η κρίση πλέον γύρογύρω από τον έλεγχο του Στρατού βγαίνει εκτός ελέγχου. Το παλάτι προσπαθεί στηριζόμενο στην υπόθεση "Ασπίδα" να πάρει τηντη ρεβάνς και τον έλεγχο του Στρατού. Αυτή τηντη φορά ο Γεώργιος Παπανδρέου δεν επαναλαμβάνει τοντο συμβιβασμό Γεννηματά και απαιτεί τον απόλυτο έλεγχο του Στρατού. Τελικά φτάνουμε στην κρίση του Ιουλίου, όταν ο Κωνσταντίνος αρνείται το δικαίωμα στον πρωθυπουργό να αναλάβει Υπουργός Εθνικής Άμυνας. Η συνταγματική και πολιτειακή κρίση είναι πλέον γεγονός.<ref>[http://www.tanea.gr/default.asp?pid=2&ct=1&artId=4526084 Μιχάλης Παπακωνσταντίνου "Η ΤΑΡΑΓΜΕΝΗ ΕΞΑΕΤΙΑ" (ΤΟΜΟΙ Α και Β) αλλά και ΤΑ ΝΕΑ]</ref>

Όταν έγινε η [[αποστασία]], ο Κωνσταντίνος διόρισε πρωθυπουργό τοντο [[Γεώργιος Αθανασιάδης-Νόβας|Γεώργιο Αθανασιάδη-Νόβα]] με υπουργούς βουλευτές της Ένωσης Κέντρου που [[Αποστασία του 1965|αποστάτησαν]]. Η νέα κυβέρνηση όμως δεν είχε πλειοψηφία στηνστη Βουλή, οπότε σχηματίστηκε άλλη κυβέρνηση υπό τον [[Ηλίας Τσιριμώκος|Ηλία Τσιριμώκο]], η οποία επίσης καταψηφίστηκε.

Τελικά, τοντο Σεπτέμβριο του 1965 η νέα κυβέρνηση υπό τον [[Στέφανος Στεφανόπουλος|Στέφανο Στεφανόπουλο]] κατάφερε να πάρει ισχνή ψήφο εμπιστοσύνης, ενώ ο Παπανδρέου είχε κηρύξει τον δεύτερο "ανένδοτο" αγώνα. Το [[1967]], και ενώ είχαν προκηρυχθεί εκλογές για τις [[28 Μαΐου]], στις [[21 Απριλίου]] αξιωματικοί του στρατού υπό την ηγεσία του συνταγματάρχη [[Γεώργιος Παπαδόπουλος|Γεωργίου Παπαδόπουλου]] κατέλαβαν την εξουσία με [[πραξικόπημα]] και καθ' υπόδειξή τους την πρωθυπουργία ανέλαβε ο [[Κωνσταντίνος Κόλλιας]]. Η επταετής περίοδος που ακολούθησε έγινε γνωστή ως ''η [[δικτατορία]] της [[Χούντα των Συνταγματαρχών|Χούντας των Συνταγματαρχών]]''.

Ο Γ. Παπανδρέου τέθηκε σε περιορισμό στο σπίτι του στο [[Καστρί (Νέα Ερυθραία)|Καστρί]], όπου και πέθανε το [[1968]]. Η κηδεία του από τη Μητρόπολη της Αθήνας αποτέλεσε ορόσημο στον αντιχουντικό αγώνα, καθώς συγκέντρωσε πολύ κόσμο και έγινε αφορμή για την πρώτη μαζική λαϊκή διαμαρτυρία κατά της δικτατορίας.

* Για τοντο στρατηγό Γεώργιο Γρίβα, είπε το κλασικό: 'Εδοξάσθη κρυπτόμενος και κατεποντίσθη εμφανιζόμενος'.