|
Τον Παυλικιανισμό διέσωσε ο νέος διδάσκαλος Παύλος ο Αρμένιος. Μαζί με άλλους ομοϊδεάτες του, διέφυγε στην Επίσπαρη, κοντά στην [[Αμάσεια]] του [[Πόντος|Πόντου]], όπου προχώρησε σε ανασύνταξη των δυνάμεων της αίρεσης. Ήταν τόσο σημαντικός ο ρόλος του, ώστε πολλοί ιστορικοί πιστεύουν ότι το όνομα της αίρεσης προήλθε από εκείνον και όχι από τον [[Απόστολος Παύλος|Απόστολο Παύλο]].
Στο μεταξύ, το [[726]] ο αυτοκράτορας [[Λέων Γ']] εγκαινίασε την [[Εικονομαχία]] εκδίδοντας διάταγμα εναντίον των εικόνων. Από την πλευρά τους, οι Παυλικιανοί επίσης δεν επιδοκίμαζαν τη λατρεία των εικόνων. Ορισμένοι θρησκευτικοί συγγραφείς υποστήριξαν με κάποια δόση υπερβολής ότι η Εικονομαχία προήλθε από τους Παυλικιανούς. Γεγονός, πάντως, είναι ότι τόσο ο αυτοκράτορας Λέων Γ', όσο και ο γιος και διάδοχός του [[Κωνσταντίνος Ε΄ ο Κοπρώνυμος|Κωνσταντίνος Ε']], έδειξαν ανοχή προς την "αίρεση". Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της κλήσης του γιου και διαδόχου του Παύλου του Αρμένιου, του ΓεγνέσιουΓενέσιου-Τιμόθεου, στην [[Κωνσταντινούπολη]] από τον Λέοντα Γ' για έλεγχο των πεποιθήσεών του. Την ανάκριση ανέλαβε ο πατριάρχης ο οποίος απεφάνθη ότι ο ΓεγνέσιοςΓενέσιος ήταν αθώος και ελεύθερος να επιστρέψει στην Επίσπαρη. Προφανώς, κατόπιν συστάσεων του αυτοκράτορα, απέφυγε να υποβάλει ερωτήσεις στον Παυλικιανό διδάσκαλο που θα αποκάλυπταν τις αιρετικές του απόψεις. Ο Λέων δεν επιθυμούσε να δημιουργηθεί εστία έντασης στη [[Μικρά Ασία]] η οποία απειλείτο σοβαρά από τους [[Άραβες]] εκείνη την εποχή. Ύστερα από την επιστροφή του ο ΓεγνέσιοςΓενέσιος-Τιμόθεος δεν παρέμεινε στην Επίσπαρη. Μετέβη με τους οπαδούς του στην πρώτη παυλικιανή κοινότητα, στη Μανάναλη, την οποία βάπτισε "Αχαΐα".
Τον θάνατο του ΓεγνέσιουΓενέσιου-Τιμόθεου ακολούθησε ο διχασμός της κοινότητας λόγω της σύγκρουσης των δύο γιων του, του Ζαχαρία και του Ιωσήφ-Επαφρόδιτου. Ο τελευταίος επέστρεψε στην Επίσπαρη, όπου του επιφυλάχθηκε θερμή υποδοχή από τους εκεί Παυλικιανούς. Ωστόσο, σε σύντομο χρονικό διάστημα ένας τοπικός [[Βυζαντινός στρατός|Βυζαντινός]] αξιωματούχος επιχείρησε να τον συλλάβει. Ο Παυλικιανός διδάσκαλος κατάφερε να διαφύγει με δυσκολία. Στη συνέχεια κατευθύνθηκε στην [[Αντιόχεια (της Πισιδίας)]], όπου ίδρυσε την κοινότητα των "Φιλιππισίων". Ταυτόχρονα, ο Κωνσταντίνος Ε' κατέλαβε τη Θεοδοσιούπολη και την Μελιτήνη. Ακολουθώντας την παράδοση προγενέστερων αυτοκρατόρων και εκτιμώντας τις μαχητικές ικανότητες των Παυλικιανών, ο αυτοκράτορας υποχρέωσε ορισμένους πληθυσμούς να μετοικήσουν από εκείνες τις πόλεις στη [[Θράκη]], προκειμένου να αντιμετωπίσει τις από [[Βορράς|Βορρά]] επιδρομές των [[Βούλγαροι|Βουλγάρων]]. Έτσι αποτέλεσαν την μαγιά του κινήματος των [[Βογόμιλοι|Βογομίλων]].
Διάδοχος του Ιωσήφ-Επαφρόδιτου ήταν ο Βοάνης. Λόγω του ανήθικου βίου του έλαβε την προσωνυμία "ρυπαρός" και οδήγησε την παυλικιανή κοινότητα σε παρακμή. Τότε (περίπου το έτος [[800]]) εμφανίστηκε στο προσκήνιο ο Σέργιος, ο οποίος διεκδίκησε την ηγεσία. Ο Σέργιος-Τυχικός εξελίχθηκε στον σημαντικότερο διδάσκαλο των Παυλικιανών. Υπό την επίδρασή του, η διδασκαλία της αίρεσης έλαβε την οριστική της μορφή. Επίσης, ανέπτυξε έντονη προσηλυτιστική δράση. Ίδρυσε την κοινότητα των "Κολασσαέων" στην Αργαούν (κοντά στη Μελητήνη), των "Λαοδικέων" στο Κυνοχώριο (κοντά στη Νεοκαισάρεια του [[Πόντος|Πόντου]] και των "Εφεσίων", στη Μοψουεστία της [[Κιλικία|Κιλικίας]]. Η διάδοση του Παυλικιανισμού από τη μία άκρη της Μικράς Ασίας ως την άλλη θα προκαλούσε σύντομα την οργισμένη αντίδραση των Βυζαντινών αυτοκρατόρων.
|
