Ειδικό βάρος ούρων: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Petef (συζήτηση | συνεισφορές)
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 1:
Η μέτρηση του '''ειδικού βάρους των ούρων''' αποτελεί μία από τις σημαντικότερες παραμέτρους της [[γενική εξέταση ούρων|γενικής εξέτασης ούρων]] μια που χρησιμεύει στη διάγνωση παθήσεων του [[νεφρό|νεφρού]]. Στα ούρα ο προσδιορισμός του [[Ειδικό βάρος|ειδικού βάρους]] (ΕΒ) εκφράζει την ικανότητα των νεφρών να αραιώνουν και να συμπυκνώνουν τα ούρα και συνήθως έχει τιμές από 1016 - 1030 και κλίμακα μέτρησης από 1000-1060 (1000 θεωρείται το ειδικό βάρος του νερού). Υψηλό ειδικό βάρος σημαίνει πυκνά [[ούρα]] ή αλλιώς υπέρτονα (τιμές μεγαλύτερες από 1010) ενώ χαμηλό ειδικό βάρος σημαίνει αραιά ούρα ή αλλιώς υπότονα (με τιμές μικρότερες από 1010). Τυπικές αιτίες για πυκνά ούρα είναι ελαττωμένη λήψη υγρών, [[πυρετός]] (απώλειας νερού λόγω εφίδρωσης) και ιατρογενείς λόγοι, ενώ αραιά ούρα υποδεικνύουν (ενδεικτικά) [[νεφρικές νόσοι|νεφρικές νόσους]], [[υποθερμία]], αυξημένη λήψη υγρών, [[άποιος διαβήτης|άποιο διαβήτη]], [[υπερκαλιαιμία]]. Σήμερα από πολλούς επιστήμονες για τον έλεγχο της συμπυκνωτικής ικανότητας του νεφρού προτιμάται η μέτρηση της [[ωσμωτικότητα ούρων|ωσμωτικότητας]] που γίνεται με ειδικά όργανα τα ωσμώμετρα.
 
==Έλεγχος συμπύκνωσης και αραίωσης των ούρων==
Ο έλεγχος συμπύκνωσης των ούρων γίνεται μετά από στέρηση υγρών τουλάχιστον για 12 ώρες. Έτσι, αυξάνεται η έκκριση της αντιδιουρητικής ορμόνης (ADH), στην οποία οι νεφροί απαντούν με αυξημένη επαναρρόφηση νερού (αποβάλλεται λιγότερο νερό στα ούρα) με αποτέλεσμα τη συμπύκνωση των ούρων. Ακολουθεί η δοκιμασία αραίωσης των ούρων κατά την οποία γίνεται χορήγηση άφθονων υγρών σε μικρό χρονικό διάστημα (15 - 20 λεπτά) και μέτρηση του ΕΒ των ούρων που αποβάλλονται τις επόμενες 4 ώρες. Η μεγάλη περιεκτικότητα των ούρων σε σάκχαρο και πρωτεΐνη ανεβάζουν το ειδικό βάρος.
 
==Μεταβολές τιμών ειδικού βάρους ούρων==
===Αύξηση ειδικού βάρους ούρων===
Γραμμή 9 ⟶ 7 :
* Πυρετός, λόγω απώλειας νερού λόγω εφίδρωσης
* Ιατρογενείς λόγοι π.χ. λήψη ακτινοσκιερών ουσιών
 
===Ελάττωση ειδικού βάρους ούρων===
Ελάττωση του ειδικού βάρος κάτω από το 1010 (υποσθενουρία) παρατηρείται:
Γραμμή 18 ⟶ 15 :
* Άποιο διαβήτη, οπότε υπάρχει ανεπάρκεια της αντιδιουρητικής ορμόνης
* Υπερκαλιαιμία λόγω μεταβολικών διαταραχών ή χρήσεως διουρητικών, καθαρτικών ή άλλων φαρμάκων
 
==Συλλογή ούρων==
Για τον προσδιορισμό του ειδικού βάρους θα πρέπει να χρησιμοποιούνται τα πρώτα πρωινά ούρα. Τα πρωινά ούρα έχουν την μεγαλύτερη πυκνότητα από όλες τις ουρήσεις της ημέρας. Με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζονται συγκρίσιμα αποτελέσματα.
 
==Τιμές αναφοράς==
Το ειδικό βάρος μετριέται με μία κλίμακα καθαρών τιμών (χωρίς μονάδες μέτρησης) από 1000 έως 1060. Όπου 1000 το ειδικό βάρος του νερού. Στα πρώτα πρωινά ούρα οι τιμές αναφοράς είναι 1016 - 1030.
Γραμμή 27 ⟶ 22 :
# Ειδικό βάρος ίσο με 1010 περιγράφεται ως ισοσθενουρία, ισότονα ούρα, κανονικά ούρα ή ισοωσμωτικά ούρα.
# Ειδικό βάρος πάνω από 1010 περιγράφεται ως υπερθενουρία, υπέρτονα ούρα, πυκνά ούρα ή ούρα με υψηλή ωσμωτική πίεση.
==Μέτρηση ειδικού βάρους ούρων==
Η απευθείας μέτρησή του [[Ειδικό βάρος|ειδικού βάρους]] είναι ασύμφορη αφού σε αυτή την περίπτωση θα έπρεπε να απομονωθούν και ζυγιστούν όλα τα μόρια που είναι διαλυμένα μέσα στο υγρό. Για τον λόγο αυτό το ΕΒ προσδιορίζεται με έμμεσες μεθόδους συγκρίνοντας, δηλαδή, κάποιες ιδιότητές του υγρού με το ΕΒ του [[νερό|αποσταγμένου νερού]] που έχει οριστεί να είναι ίσο με 1000.
 
===Ταινία των ούρων===
Αποτελεί την πιο απλή μέθοδο που δεν δίνει όμως πάντα σωστά αποτελέσματα ιδιαίτερα στις χαμηλές τιμές. Μερικές από τις ταινίες που διατίθενται στην αγορά έχουν τη δυνατότητα να μετρούν και το ειδικό βάρος. Περιέχουν ειδικό αντιδραστήριο και δίνουν χρωματικές αλλαγές, που αντιστοιχούν σε τιμές από 1000 μέχρι 1060.<br />
Γραμμή 36 ⟶ 29 :
Σήμερα οι ταινίες των ούρων διαβάζονται από αυτόματους αναλυτές με την μέθοδο της ανακλασιμετρίας και δίνουν σαφέστερα πιο αξιόπιστα αποτελέσματα.
[[Αρχείο:SG_strip.jpg|left|350px|thumb|Μέτρηση ειδικού βάρους με ταινία ούρων]]
 
===Ουρινόμετρο===
Πρόκειται για ένα απλό γυάλινο σκεύος που με την ονομασία αραιόμετρο χρησιμοποιούνταν ευρέως στη χημεία για την μέτρηση του ΕΒ διαφόρων υγρών.
Γραμμή 43 ⟶ 35 :
[[Αρχείο:Urinometro.jpg|thumb|150px|Ουρινόμετρο]]
[[Αρχείο:Urinometro use.JPG|thumb|150px|Χρήση ουρινόμετρου]]
 
===Διαθλασίμετρο===
Πρόκειται για την καλύτερη μέθοδο προσδιορισμού του ΕΒ των ούρων που γίνεται με ειδικά οπτικά ή ηλεκτρικά όργανα τα διαθλασίμετρα. Τα διαθλασίμετρα προσδιορίζουν το ΕΒ συγκρίνοντας την διάθλαση των ούρων με την διάθλαση του αέρα. Όταν μια ακτίνα φωτός διαδίδεται μέσα σε ένα διαφανές μέσο (ούρα) και συναντήσει τη διαχωριστική επιφάνεια ενός άλλου διαφανούς μέσου, τότε ένα μέρος της διαθλάται και ένα μέρος ανακλάται. Η διαθλώμενη ακτίνα δεν συνεχίζει την πορεία της προσπίπτουσας αλλά αλλάζει πορεία. Πρακτικά, τα διαθλασίμετρα μετρούν τη μείωση της ταχύτητας του φωτός καθώς περνάει μέσα από ένα υγρό μέσο.
[[Αρχείο:Refraction index.jpg|thumb|frame200 pxx|Διάθλαση - Ανάκλαση]]
 
===Ανακλασίμετρο===
Πρόκειται για αυτόματα μηχανήματα που προσδιορίζουν το ΕΒ με την μέθοδο της ανάκλασης του φωτός όταν αυτό προσπέσει πάνω στην αντίστοιχη αντιδραστήρια επιφάνεια της ταινίας των ούρων.<br />
==Αναλυτές ούρων==
Οι αυτόματοι αναλυτές των ούρων μπορούν να προσδιορίσουν με μεγάλη ακρίβεια το ειδικό βάρος των ούρων. Χρησιμοποιείται κατά κανόνα η μέθοδος της ανακλασιμετρίας. Εναλλακτικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί και η μέθοδος της διάθλασης των ούρων.
==Διορθώσεις ειδικού βάρους ούρων==
Ο σκοπός της μέτρησης του ΕΒ των ούρων είναι να εκτιμηθεί η συμπυκνωτική ικανότητα του νεφρού. Υπάρχουν όμως ουσίες που αυξάνουν πολύ το ΕΒ (γλυκόζη, πρωτείνη) χωρίς όμως η νέα του τιμή να αντιπροσωπεύει τη συμπυκνωτική ικανότητα του νερφού. Για τον λόγο αυτό αν το ΕΒ μετρηθεί ποσοτικά με ουρινόμετρο, ανακλασίμετρο ή διαθλασίμετρο θα πρέπει να γίνουν οι ακόλουθες διορθώσεις:<br />
Γραμμή 63 ⟶ 55 :
pH ≥ 8. Το ειδικό βάρος των ούρων μειώνεται.<br />
Για τιμές pH > 6,5 η τιμή του ΕΒ στην ταινία των ούρων αυξάνεται κατά 5 μονάδες.<br />
 
==Βιβλιογραφία==
# Αρσένη Α. Εξετάσεις ούρων στην εργαστηριακή διαγνωστική. Εκδόσεις Ζήτα, 2003.