Βασίλι Πολένοφ

Ο Βασίλι Ντμίτριεβιτς Πολένοφ (ρωσικά: Васи́лий Дми́триевич Поле́нов; αγγλικά: Vasily Dmitrievich Polenov, 1 Ιουνίου 1844 – 18 Ιουλίου 1927) ήταν Ρώσος ζωγράφος, σημαντικός τοπιογράφος της ρωσικής φύσης. Ήταν μέλος της ομάδας των «Περιπλανώμενων» και από τους πρωταγωνιστές της Κοινότητας του Αμπράμτσεβο.

Πορτρέτο του Βασίλι Πολένοφ από τον Ίλια Ρέπιν (1877, Πινακοθήκη Τρετιακόφ, Μόσχα).

"Ο Χριστός και η γυναίκα που συνελήφθη για μοιχεία" (1888, Ρωσικό Μουσείο, Αγία Πετρούπολη).

"Μοσχοβίτικη αυλή" (1878, Πινακοθήκη Τρετιακόφ, Μόσχα).

"Παρθενών" (1881 - 1882). Πίνακας του Βασίλι Πολένοφ.

Βιογραφικά

Ο Βασίλι Πολένοφ γεννήθηκε στην Αγία Πετρούπολη και σπούδασε ζωγραφική στην Αυτοκρατορική Ακαδημία Τεχνών από το 1863 ως το 1871. Πήρε μέρος στον Ρωσοτουρκικό πόλεμο (1877 – 1878), ως πολεμικός καλλιτέχνης. Μετά την επιστροφή του από το πολεμικό μέτωπο, συνδέθηκε με την ομάδα των «Περιπλανώμενων» (Peredvizhniki), παίρνοντας μέρος στις περιοδεύουσες εκθέσεις τους. Τα έργα του προκάλεσαν το θαυμασμό του ανθρωπιστή και συλλέκτη έργων τέχνης Πάβελ Τρετιακόφ (Pavel Tretyakov), ο οποίος απέκτησε πολλά από αυτά για την πλούσια πινακοθήκη του.

Ο Πολένοφ εκλέχτηκε μέλος της Ακαδημίας Τεχνών της Αγίας Πετρούπολης το 1893, ενώ ονομάστηκε «Καλλιτέχνης της Λαϊκής Δημοκρατίας» το 1926. Για πολλά χρόνια προγύμναζε νεαρούς ζω γράφους στη Σχολή Ζωγραφικής, Γλυπτικής και Αρχιτεκτονικής της Μόσχας. Ως καθηγητής της Σχολής στις δεκαετίες 1880 και 1890 επηρέασε μια γενιά Ρώσων καλλιτεχνών, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονταν ο Ισαάκ Λεβιτάν και ο Κονσταντίν Κορόβιν. Πέθανε στο Πολένοβο (Polenovo), κοντά στην Ταρούζα (Tarusa), το 1927, σε ηλικία 83 ετών.

Καλλιτεχνική δημιουργία

Ο Βασίλι Πολένοφ ασχολήθηκε κατά καιρούς με συνθέσεις στο πνεύμα του Ακαδημαϊσμού, αντλώντας τη θεματογραφία του από την ευρωπαϊκή ιστορία ή από βιβλικές ιστορίες. Κυριότατα όμως ήταν αφοσιωμένος σε όλη σχεδόν τη ζωή του στη ζωγραφική τοπίου, επιχειρώντας να προσδώσει ποιητικές ευαισθησίες στη ψυχή της ρωσικής φύσης.

Ο Πολένοφ ήταν υπαιθριστής ζωγράφος και το έργο του άσκησε σημαντική επιρροή στην εξέλιξη της ρωσικής τοπιογραφίας. Συνδύαζε τη φρεσκάδα του χρώματος, που αντλούσε στο καθαρό ύπαιθρο (plein air), με την εσώτερη ευαισθησία της ανθρώπινης ψυχής. Η αισθητική αυτή αντανακλάται στα έργα του «Στο πάρκο: Το χωριό Veuilles στη Νορμανδία» (1874), «Μοσχοβίτικη αυλή» (1878), «Ο κήπος της γιαγιάς» (1878) και «Κατάφυτη λιμνούλα» (1879).

Το αριστούργημα όμως του Πολένοφ έχει ακαδημαϊκό χαρακτήρα: «Ο Χριστός και η γυναίκα που συνελήφθη για μοιχεία» (1888, Ρωσικό Μουσείο, Αγία Πετρούπολη), βασισμένο σε σχεδιάσματα από τα ταξίδια του στη Μέση Ανατολή και την Ελλάδα. Στον πίνακά του αυτόν επιχειρείται μια ενδιαφέρουσα απόπειρα να ανανεώσει την εικονική τεχνική της ακαδημαϊκής τέχνης. Στο ίδιο ακαδημαϊκό ύφος είναι και η ιστορική σύνθεσή του « Η σύλληψη Ουγενότου» (1875), όπως και η βιβλική διήγηση «Η ανάσταση της κόρης του Ιαέρειου» (1871).

Εμπνευσμένα από την Ελλάδα είναι τα έργα του «Παρθενών. Ναός της Παρθένου Αθηνάς» (1881 – 1882) και «Ερέχθειον. Η Στοά των Καρυάτιδων» (1882, Πινακοθήκη Τρετιακόφ, Μόσχα).

Πηγές

• «The Russian Museum (A pictorial Guide)», p. 86 & 88, Palace Editions, Αγία Πετρούπολη, 2005

• Χέρμπερτ Ρηντ: "Λεξικό Εικαστικών Τεχνών" (ελληνική έκδοση), λήμμα «Πολένοφ, Βασίλι», σελ.267, Εκδόσεις ΥΠΟΔΟΜΗ ΕΠΕ, Αθήνα, 1986.

Στο άρθρο αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το άρθρο Vasily Polenov της Αγγλόγλωσσης Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 3.0. (ιστορικό/συντάκτες).