Μίχαελ Πρετόριους: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Egmontbot (συζήτηση | συνεισφορές)
μ Robot-assisted disambiguation: Γερμανός - Changed link(s) to Γερμανοί; διακοσμητικές αλλαγές
Γραμμή 1:
[[FileΑρχείο:Michael Praetorius.jpg|right|thumb|220px|Μίχαελ Πρετόριους]]
Ο '''Μίχαελ Πρετόριους''' ([[γερμανικά]]: '''Michael Praetorius''', πιθανώς [[15 Φεβρουαρίου]] [[1571]] – [[15 Φεβρουαρίου]] [[1621]]) ήταν [[Γερμανοί|Γερμανός]] συνθέτης, θεωρητικός της μουσικής και οργανίστας. Θεωρείται από τους πιο παραγωγικούς συνθέτες της γενιάς του, κυριώς όσον αφορά σε [[Προτεσταντισμός|προτεσταντικούς]] ύμνους, αλλά και με ευρεία γκάμα συνθέσεων. Το θεωρητικό του έργο «Μουσικό Σύνταγμα» (''Syntagma Musicum'') είναι από τα πιο σημαντικά του είδους του.
 
== Βιογραφία ==
Ο Πρετόριους (ενίοτε και Πραιτόριους) γεννήθηκε στο Κρόϊτσμπουργκ (Creuzburg an der Werra) στις 15 Φεβρουαρίου του [[1571]]. Ο πατέρας του - επίσης Μίχαελ- ήταν θεολόγος και μουσικός, και μάλιστα συνάδελφος του [[Γιόχαν Βάλτερ]] (Johann Walter), κάντορα της Λατινικής Σχολής του Τόργκαου (Torgau Lateinschule). Μετά από πολυάριθμες διαμάχες μεταξύ Καθολικών και Προτεσταντών, η προτεσταντική οικογένεια Πρετόριους μετακόμισε στο Τόργκαου, όπου ο μικρός Μίκαελ έλαβε τα πρώτα του μαθήματα μουσικής από τον [[Μίχαελ Βόϊγκτ]] (Michael Voigt), διάδοχο του Γιόχαν Βάλτερ. Το 1582 ενεγράφη στο Πανεπιστήμιο της Φρανκφούρτης του Όντερ (Frankfurt an der Oder), όπου ο αδελφός του, Άντρεας, ήταν καθηγητής της θεολογίας. Το 1584 φοίτησε στη Λατινική Σχολή του Τσέρμπστ στο Άνχαλτ (Zerbst Anhalt) όπου διέμεναν δύο από τις αδελφές του, και από εκεί επέστρεψε στη Φρανκφούρτη του Όντερ, πιθανώς την άνοιξη του 1585. Αν και κατά πάσα πιθανότητα δεν συνέχισε τη μουσική του εκπαίδευση μετά την αποχώρηση από το σχολείο, είναι βέβαιο ότι εξοικειώθηκε με τον Βαρθολομαίο Γκέσιους (Bartholomäus Gesius) στη Φρανκφούρτη, τους οποίους ένωνε το μεγάλο τους ενδιαφέρον για τους προτεσταντικούς ύμνους και τις μελωδίες τους. Μετά τον πρόωρο θάνατο του αδελφού του, χάρη στον οποίο συντηρούνταν, διορίστηκε οργανίστας του Αγίου Μάριεν στη Φρανκφούρτη, κατά πάσα πιθανότητα στις αρχές του 1587. Κατά δήλωσή του κατείχε τη θέση αυτή για τρία χρόνια, αλλά δεν είναι γνωστός ο λόγος που την εγκατέλειψε και το πού πήγε το 1590.
 
Γραμμή 11:
Ο ξαφνικός θάνατος του Δούκα Χάινριχ Γιούλιους στην Πράγα το 1613 ήταν σημείο καμπής στη ζωή του Πρετόριους. Ο Εκλέκτορας Γιόχαν Γκέοργκ της Σαξωνίας ζήτησε αμέσως από τον διάδοχο του Δούκα, Φρίντριχ Ούλριχ (Friedrich Ulrich), να αφήσει τον Πρετόριους να αναπληρώσει τον γηρασμένο αρχιμουσικό του παρεκκλησιού της εκλεκτορικής αυλής Ρογκίερ Μίχαελ (Rogier Michael). Για τα επόμενα δυόμισι έτη ο Πρετόριους έμεινε ως επί το πλείστον στη [[Δρέσδη]], έχοντας μεταξύ άλλων την ευθύνη για τη μουσική στη Συνέλευση των Εκλεκτόρων στο Νάουμπουργκ το 1614. Όντας στη Δρέσδη γνώρισε τον [[Χάινριχ Συτς]], αλλά και εξοικειώθηκε με την ιταλική μουσική, η οποία επηρέασε αργότερα το έργο τουˑ επιπλέον, πρέπει να αφιέρωσε περισσότερο χρόνο στις θεωρητικές εργασίες του. Η περίοδος της Δρέσδης έληξε επίσημα το 1616, αλλά ήταν εκεί και πάλι το 1617 για να οργανώσει την τελετουργική μουσική για την επίσκεψη του αυτοκράτορα και για τον εορτασμό των εκατό χρόνων από τη Μεταρρύθμιση. Το 1618 κλήθηκε, μαζί με τον Συτς και τον [[Σάϊντ]] (Scheidt), από τον καθεδρικό ναό του Μαγδεβούργου και τον επόμενο χρόνο φαίνεται να επισκέφθηκαν οι τρεις τους τη [[Λειψία]], τη [[Νυρεμβέργη]] και το [[Μπαϊρόιτ]]. Καθώς ο Πρετόριους έλειψε για αρκετά χρόνια, αναμφίβολα ξέπεσε το μουσικό επίπεδο στο παρεκκλλήσι του Βόλφενμπύτελ. Τα πράγματα δεν βελτιώθηκαν με την επιστροφή του, καθώς η κατάστασης της υγείας του χειροτέρευε ολοένα - πιθανώς από υπερκόπωση. Πέθανε ανήμερα των γεννεθλίων του, το 1621, αφήνοντας μια καθόλου ευκαταφρόνητη περιουσία, το μεγαλύτερο μέρος της οποίας επρόκειτο να χρησιμοποιηθεί για να δημιουργηθεί ένα ίδρυμα για τους φτωχούς.
 
== Εργογραφία ==
Το μεγαλύτερο μέρος του έργου του Πρετόριους αποτελούν θρησκευτικά έργα, βασισμένα σε προτεσταντικούς ύμνους. Μοτέτα, λειτουργίες, ύμνοι, λιτανείες, μεγαλυνάρια, ψαλμοί και ωδές είναι μερικά από τα είδη που απαντώνται τόσο στα εξεδομένα έργα του, όσο και στα χειρόγραφά του. Από τα έργα κοσμικής μουσικής σώζονται μόνο οι "Χοροί της Τερψιχόρης" (''Terpsichören Tänze''), μία συλλογή με γαλλικούς χορούς του 16ου αιώνα. Η εκκλησιαστική μουσική του Πρετόριους, καθώς και τα θεωρητικά έργα του, ορίζεται σε πέντε περιόδους, οι οποίες συμπίπτουν εν μέρει. Η πρώτη περιλαμβάνει το "Motectae et psalmi" (Μοτέτα και ψαλμοί) και το "Megalynodia Sionia" (1602). Στη δεύτερη περίοδο εντάσονται τα εννέα τμήματα του "Musae Sioniae", ενώ στην τρίτη περίοδο τα λατινικά λειτουργικά έργα "Missodia Sionia", "Hymnodia Sionia" και "Eulogodia Sionia" (όλα το 1611), καθώς και το "Urania" και το Kleine Grosse und Litaney (1613). Στην τέταρτη περίοδο ανήκει κατά κύριο λόγο η εργασία του για το "Μουσικό Σύνταγμα", και κατά την τελευταία περίοδο υπάρχουν τα "Puericinium", δύο τμήματα του "Polyhymnia" και ο "Ψαλμός 116". Από το έργο "Megalynodia Sionia", που περιλαμβάνει μερικές εκατοντάδες ύμνων, προέρχεται και το πασίγνωστο χριστουγεννιάτικο κάλαντο "Es ist ein Ros entsprungen".
 
[[Αρχείο:Syntagma01.png|left|thumb|Η πρώτη σελίδα από το "Μουσικό Σύνταγμα"]]
Το "Μουσικό Σύνταγμα" είναι από τα τελευταία έργα του Πρετόριους. Τα τρία μέρη που εμφανίστηκαν (το τέταρτο προορίζονταν για οδηγίες ως προς τη σύνθεση) εμφανίζουν μια τάση που χαρακτηρίζουν τον ίδιο, προς μια εγκυκλοπαιδική, συστηματική προσέγγιση για τη θεωρία και την πρακτική της μουσικής. Ο πρώτος τόμος ασχολείται με τη θρησκευτική μουσική, τις αρχές και τα λειτουργικά συστατικά της. Η πραγματική του αξία έγκεται στις παραπομπές που αναφέρονται από κάθε περίοδο. Ιδιαίτερης σημασίας μεταξύ αυτών είναι το απόσπασμα της συνεργασίας του Γιόχαν Βάλτερ με τον [[Λούθηρος|Λούθηρο]], όπου αναφέρονται λεπτομερώς οι μουσικές μεταρρυθμίσεις που ο Λούθηρος επικαλείται. Στο δεύτερο τόμο, «De organographia», ο Πρετόριους μας δίνει -σε συνδυασμό με την εικονογραφημένη διδακτική ενότητα «Theatrum instrumentorum»- λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με τα μουσικά όργανα της εποχής του, ιδιαιτέρως δε για το [[εκκλησιαστικό όργανο|όργανο]]. Ο τρίτος όγκος είναι ένα λεξικό όπου αριθμούνται οι σύγχρονες (για την εποχή) μουσικές φόρμες, με μια λεπτομερή εξέταση των τεχνικών ζητημάτων, όπως η σημειογραφία, οι αναλογίες, το "σολφέζ", η μεταφορά και η πολυφωνική γραφή. Η σημασία του "Μουσικού Συντάγματος" έγκειται όχι τόσο στην επιρροή του στις επόμενες γενιές των συνθετών (λόγω των νέων εξελίξεων στις αρχές του 17ου αιώνα και κυρίως την άνοδο του [[συνεχές βάσιμο|συνεχούς βάσιμου]]), όσο σε σχέση με υψηλή αξία του ως ιστορικό δοκιμιογραφικό στοιχείο. Εξετάζει την εξαιρετική ενορχήστρωση στις αρχές της [[μπαρόκ]] περιόδου, τις πολλές οικογένειες οργάνων και την περίοπτη θέση του [[εκκλησιαστικό όργανο|οργάνου]] και εν κατακλείδι αποτελεί σημαντική ιστορική πηγή για την αναγεννησιακή μουσική και τα περί αυτής.
 
== Πηγές ==
{{commons|Syntagma musicum|Syntagma Musicum Theatrum Instrumentorum seu Sciagraphia Wolfenbüttel 1620}}
* Blakenburg W., Gottwald C. ''[[The New Grove Dictionary of Music and Musicians]]'' ed. Sadie. S. London 1995
 
== Εξωτερικοί Σύνδεσμοι ==
* {{IMSLP|id=Praetorius, Michael|cname=Μίχαελ Πρετόριους}}
 
Γραμμή 36:
[[de:Michael Praetorius]]
[[en:Michael Praetorius]]
[[es:Michael Praetorius]]
[[eo:Michael Praetorius]]
[[es:Michael Praetorius]]
[[fi:Michael Praetorius]]
[[fr:Michael Praetorius]]
[[it:Michael Praetorius]]
[[he:מיכאל פרטוריוס]]
[[la:Michael Praetorius]]
[[hu:Michael Praetorius]]
[[it:Michael Praetorius]]
[[ja:ミヒャエル・プレトリウス]]
[[la:Michael Praetorius]]
[[nds:Michael Praetorius]]
[[nl:Michael Praetorius]]
[[ja:ミヒャエル・プレトリウス]]
[[no:Michael Praetorius]]
[[nn:Michael Praetorius]]
[[no:Michael Praetorius]]
[[pl:Michael Praetorius]]
[[pt:Michael Praetorius]]
Γραμμή 53 ⟶ 54 :
[[ru:Преториус, Михаэль]]
[[simple:Michael Praetorius]]
[[fi:Michael Praetorius]]
[[sv:Michael Praetorius]]
[[uk:Міхаель Преторіус]]