Χειρομορφία (χημεία): Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Lassner (συζήτηση | συνεισφορές)
Lassner (συζήτηση | συνεισφορές)
Γραμμή 25:
Γενικά σε όλες τις χειρόμορφες ενώσεις δεν βρίσκεται άξονας συμμετρίας που να είναι και άξονας περιστροφής. Όπως αποδεικνύεται βάσει της θεωρίας των ομάδων, η απουσία ενός τέτοιου άξονα είναι απαιτούμενος και επαρκής όρος, για την ύπαρξη εναντιομερών. Ένας άξονας περιστροφής και συμμετρίας S<sub>n</sub> είναι στοιχείο συμμετρίας. Το μόριο περιστρέφεται κατά 360/n μοίρες γύρω από τον άξονα και στην συνέχεια αντικατοπτρίζεται στο επίπεδο που βρίσκεται κάθετα στον άξονα. Αν το είδωλο είναι ταυτόσημο με το μόριο έχει ευρεθεί άξονας ταυτόχρονης περιστροφής και συμμετρίας.
 
Επιπλέον υπάρχουν και οι όροι της ψευδοχειρομορφίας (ή ψευδοασυμμετρίας) και προχειρομορφίας. Δύο υποκαταστάτες σε ένα ψευδοστερεογονικό κέντρο διαφέρουν μόνον ως προς την διαμόρφωση (configuration), είναι δηλαδή εναντιόμορφοι. Εφόσον δεν υπάρχουν άλλα στερεογονικά κέντρα, βρίσκονται στο επίπεδο συμμετρίας του μορίου, οπότε προκύπτει μη χειρομορφία (μεσο-ένωση). Σπανίως αυτός ο όρος χρησιμοποιείται και σε περιπτώσεις όπως (βλ. <ref>Arnold Fr. Holleman, Egon Wiberg, ''Lehrbuch der Anorganischen Chemie'' (γερμ.) 101. Auflage, Gruyter (εκδ. οίκος), έτος 1995, σελ. 747, ISBN 3110126419</ref>), όταν οι υποκαταστάτες δεν διαφέρουν ως προς την διαμόρφωση και ως εκ τούτου το μόριο είναι χειρόμορφο. Ψευδοστερεογονικά κέντρα σημειώνονται με r και s (μικρά γραμμ.) στο σύστημα ονοματοδοσίας R/S, όπου ο (R) διαμορφωμένος υποκαταστάτης έχει υψηλότερη προτεραιότητα. Προχειρόμορφες χαρακτηρίζονταικαλούνται οι χαρακτηριστικές ομάδες που μέσω προσθήκης σε αυτές μπορούν να μετατραπούν σε στερεογονικά κέντρα. Καλό παράδειγμα είναι οι ασύμμετρες κετόνες, που π.χ. μέσω εφυδάτωσης μπορούν να μεταβληθούν σε αλκοόλες. Εδώ γίνεται διάκριση μεταξύ προσβολής από την re- ή την si- πλευρά.
 
Χειρομορφία παρατηρείται και σε ανόργανες ενώσεις. Στον χαλαζία υπάρχουν δύο εναντιομερής μορφές, που μπορούν να αποδοθούν σε δεξιόστροφη και αριστερόστροφη έλικα. Στην κρυσταλλογραφία υπάρχουν συνολικά ένδεκα εναντιόμορφες σημειο-ομάδες.