Σάπες: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Οι Σάπες πήραν το όνομα τους από τους [[Σαππαίοι|Σαππαίους]], τον [[Θράκες|Θρακικό]] λαό που αναφέρουν στα κείμενά τους ο [[Ηρόδοτος]] και ο [[Παυσανίας]]. Κατά μια άλλη εκδοχή η ονομασία προήλθε από το "Σαπ" που σημαίνει "στύψη" και είναι το θειικό νάτριο του αργιλίου που χρησιμοποιούσαν οι κάτοικοι στην βυρσοδεψία. Κατά τον 19ο αιώνα, σύμφωνα με τον [[Φρανσουά Πουκεβίλ|Πουκεβίλ]], στις Σάπες λειτουργούσε ορυχείο στύψης. Η περιοχή των Σαπών, γνώρισε πολλούς κατακτητές: Ρωμαίους, Οθωμανούς Τούρκους και Βούλγαρους. Οι Σάπες Ανακυρήχθηκαν σε “Δήμο” το [[1946]].

 

Επί τουρκοκρατίας ήταν το κεντρικότερο και το εμπορικότερο χωριό. Είχε 2 τζαμιά. Ονομαζόταν Σιαπτσί ή Σαπ-Χανέ.

1. Σιαπτσί: Ονομαζόταν έτσι γιατί στην περιφέρεια της κωμόπολης και σε διάφορα σημεία, κατά παραδοσιακή αφήγηση, υπήρχε μεταλλείο πετρωμάτων, που περιείχε στύψη (Σιάπ=τουρκικά), την οποία είχαν ανάγκη τα τότε βυρσοδεψεία των Σαπών, αλλά και άλλων περιοχών. (1920-1950). Μετά το 1950 απαγορεύτηκε η χρήση της. Είναι αλήθεια ότι 3-4 χλμ, βορειοανατολικά των Σαπών, στη θέση "Ασάρ" υπήρξε ένα παλιό έργο με διάφορες στοές που χαρακτηριζόταν ως ορυχείο. Στη θέση "Οντούν Γιουλού" ή "Μαγαράδες", υπήρχαν δύο ανοίγματα, τα οποία είδε και ο γράφων. Επίσης υπήρχαν και διάφορες πηγές που έβγαζαν στυφό νερό, "ξυνόνερο", όπως το έλεγαν οι ντόπιοι, στην αριστερή όχθη του χειμάρρου Σιάπ-Ντερέ, από όπου και το όνομα.

Σε σχετική έρευνά μου, πληροφορήθηκα από μουσουλμάνο (Αμέτ) ηλικίας 85 χρονών, ότι παλιά υπήρχε φούρνος ή εργαστήριο, Β.Α. των Σαπών, στον οποίο επεξεργαζόταν τα πετρώματα της στύψης για τον καθαρισμό της. Τα υπολείμματα αυτής της επεξεργασίας τα έριχναν στην περιοχή του φούρνου. Αργότερα, στην περιοχή αυτή φυτεύτηκαν αμπέλια, όμως δεν απέδωσαν. Η θέση ονομαζόταν σταχτοάμπελος (κιουλ-μπαλαάρ). Από άλλο γνωστό μου μουσουλμάνο, δημοτικό σύμβουλο Μπαλτά Μεμέτ, έμαθα ότι στη θέση "Τρυφιλίτσα" και τη δεξιά θέση του χειμάρρου Σιάπ Ντερέ, υπήρχε μεγάλη πέτρα, πιθανώς κοίλη που την ονόμαζαν "νερολίθαρο - Σολούκαγια" γύρω από την οποία τα νερά του χειμάρρου άφηναν ένα υπόλειμμα. Αυτό έδινε στα δέρματα ένα μαύρο χρώμα.

Η πιο παλιά μαρτυρία που υπάρχει για τον τόπο μας, προέρχεται από τον Τούρκο περιηγητή Εβλιγιά Τσελεμπή:

" Εκτισμένη εις τους πρόποδας όρους αυτή έχει εν τζαμίον, εν χανίον και 200 κεραμοσκεπείς οικίας. Όλοι οι κάτοικοι της πόλης, Μωαμεθανοί τε και μη, είναι ασύδοτοι από φόρους στρατιωτικής καταστάσεως., υποχρεωμένοι να μετέχουν μόνον εις πολέμους. Οι μη μουσουλμάνοι κάτοικοι, όλοι ασχολούνται με την εκσκαφήν στυπτηρίας του Δημοσίου και παράδοσιν ταύτης εις τον Εμίνην των φόρων. Το ποσόν της εργολαβικής αναλήψεως της εκσκαφής της στυπτηρίας του Δημοσίου και παράδοσιν ταύτης εις τον Εμίνην των φόρων. Το ποσόν είναι μέγα ανερχόμενον εις το ποσόν των οκτακοσίων χιλιάδων γροσίων."