Έλυτρο (εντομολογία): Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Στα [[έντομα]], υπάρχει περίπτωση οι πρόσθιες [[Πτέρυγα (έντομα)|πτέρυγες]] να είναι περισσότεραπερισσότερο [[χιτίνη|χιτινισμένες]] και εσκληρυμένεςσκληρυμένες με την [[πρωτεΐνη]] σκληρωτίνη. Τέτοιες πτέρυγες ονομάζονται '''έλυτρα'''. Έλυτρα συναντούμε ιδιαίτερα στηςστις τάξεις των [[κολεόπτερα|κολεόπτερων]] και '''δερμάπτερων'''. Στην πιο συνηθισμένη περίπτωση τα έλυτρα σχηματίζουν ένα προστατευτικό κάλυμμα της νωτιαίας πλευράς του εντόμου μετά το πρόνωτο, δηλαδή καλύπτουν το μεσοθώρακα, το μεταθώρακα και τητην κοιλία.<ref name="hyppz">[http://www.inra.fr/hyppz/ZGLOSS/6g---039.htm Ορισμός στα Αγγλικά και στα Γαλλικά]</ref><ref name="entomo">[http://www.entomology.cornell.edu/Extension/Woodys/ALB_Mahaffey/BeetleOutlineElytra.html Σχηματική παράσταση των ελύτρων]</ref>

Ως '''βάση''' του ελύτρου εννοείται η άκρη όπου το έλυτρο εκφύεται από το μεσοθώρακα. Η άκρη όπου τα δυο έλυτρα σμίγουν όταν αναπαύειαναπαύεται το έντομο λέγεται '''''ραφή''''' (Sutura) και '''επιπλευρέςεπίπλευρες''' (Epipleura) ονομάζονται οι εξωτερικές άκρες που κάμπτονται προς τα κάτω και μέσα.

Υπάρχει η εκδοχή στην οποία μόνο το μισό των πτερύγιων είναι σκληρυμένο, πράγμα που συναντάται στα ημίπτερα. TότεΤότε ονομάζονται '''ημιέλυτρα''' ('''Hemielytra'''). Τα μπροστινά φτερά στις κατσαρίδες λέγονται '''ψευδέλυτρα'''.

ΣτηΣτην ''Εικόνα 1'' τα καστανά έλυτρα είναι σηκωμένα και φαίνονται οι συνήθως κρυμμένοι και ελάχιστα χιτινισμένοι (σκληρυμένοι) τεργίτες. Τα πισινά φτερά σχεδόν δε φαίνονται σε αυτή τη φωτογραφία. Η μεγάλη μαύρη ασπίδα μεταξύ κεφαλιού και φτερών είναι το πρόνωτο. Το μικρό βαρύ [[χιτινισμένο]] (σκληρυμένο) μαύρο τμήμα του μεσοθώρακα πίσω από το πρόνωτο που περιβάλλεται από τρίχες είναι ο '''θυρεός''' (Scutellum). Ο θυρεός είναι αρκετά μεγάλος στους '''κοριούς'''. ΣτηΣτην ''Εικόνα 2'' ο θυρεός είναι το κεντρικό πράσινο τρίγωνο στο οποίο η μεσαία άκρη παρατείνεταιπροεκτείνεται προς το πίσω μέρος και έχει τις τρεις γωνιές άσπρες. Δίπλα του, τα σκληρυμένα μέρη των ημιελύτρων φαίνονται με ανοιχτόχρωμο καφέ χρώμα και μαρμάρινες σκιάσεις. Στα '''κολεόπτερα''' ο θυρεός είναι μικρός και μπορεί επίσης να μη φαίνεται άμεσα, αν βρίσκεται κάτω αποαπό τη βάση των ελύτρων.

Στα κολεόπτερα τα έλυτρα σμίγουν, σχηματίζοντας μία "ραφή" μεταξύ τους. Υπάρχουν βέβαια και εξαιρέσεις, λ.χ. στη ''Εικόνα 5'' φαίνεται ένα κολεόπτερο από τητην οικογένεια των '''Oedemeridae''' χωρίς ραφή. Σε μερικά είδη στα θηλυκά έντομα τα έλυτρα σμίγουν, ενώ στα αρσενικά δεν σμίγουν στο πίσω άκρο. Σε μερικά κολεόπτερα τα έλυτρα είναι ενωμένα στη ραφή. Αυτά τα ζώα φυσικά δεν μπορούν να πετάξουν. Υπάρχουν όμως και κολεόπτερα που τα έλυτρά τους καλύπτουν μόνο ένα μέρος του οπίσθιου σώματος ή σε σπάνιες περιπτώσεις απουσιάζουν τελείως. Στις ''Εικόνες 3'' και ''4'' φαίνονται δυοδύο κολεόπτερα από τητην οικογένεια των '''Staphylinidae'''. Στην ''Εικόνα 3'' τα σκούρα γαλάζια μέρη είναι το κεφάλι και τα έλυτρα ενώ πορτοκάλιπορτοκαλί είναι το πρόνωτο και το μεσαίο μέρος της κοιλίας. Το τελευταίο μέρος της κοιλίας είναι μαύρο. ΣτηΣτην ''Εικόνα 4'' διακρίνεται καλά ο μαύρος θυρεός στη βάση των ελύτρων. Αυτά τα έντομα μοιάζουν περισσότερο με δερμάπτερα παρά με κολεόπτερα. ΣτηΣτην ''Εικόνα 5'' φαίνεται μία φορφικούλη από την τάξη των δερμάπτερων.

Η βασική λειτουργία των ελύτρων είναι η προστασία των οπίσθιων φτερών. Γι' αυτό έχουν σκληρυνθεί. Ανοίγουν μόνο για το πέταγμα.<ref name="Fliegen">[http://jeb.biologists.org/cgi/content/full/208/16/3145 Αγγλικό κείμενο για το ανοιγοσφάλισμα των ελύτρων]</ref> Κατά τητην πτήση τα έλυτρα δεν κινούνται, συντελούν όμως στην ισορροπία. Στην [[Οικογένεια (βιολογία)|οικογένεια]] '''Cetonidae''' τα ζώα πετούν με κλειστά έλυτρα, που στην πλευρά τους έχουν ένα άνοιγμα γι'´αυτό το λόγο <ref name="Cetonia">[http://wwwhomes.uni-bielefeld.de/kpohly/insekt20/rosenk3.html Εικόνα Cetonia ενώ πετά]</ref>.

Το χρώμα των ελύτρων μπορεί να προέρχεται από χημικές ουσίες στη χιτίνη, αποαπό τη γεωμετρική δομή της χιτίνης ή από το χρώμα τριχών ή λεπιών που καλύπτουν τα έλυτρα εξ ολοκλήρου ή κατά ένα μέρος. Ο χρωματισμός μπορεί να είναι καθοριστικός για την αναγνώριση κάποιου είδοςείδους, αλλά πολλές φορές συναντούνται διάφορα σχήματα σε ένα είδος. Στην ''Εικόνα 6'' φαίνονται δυοδύο από τους πολλούς χρωματισμούς που υπάρχουν στο είδος Adalia bipunctata. Ο λόγος γι'που συμβαίνει αυτό, αποτελεί ακόμη το αντικείμενο ερευνών<ref name="Farbe">[http://www.scielo.br/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S0085-56262003000300008 Αγγλικό κείμενο για πολυμορφία χρωμάτων]</ref><ref name="Var">[http://www.pubmedcentral.nih.gov/picrender.fcgi?artid=1209764&blobtype=pdf Αγγλικό κείμενο για πολυμορφία χρωμάτων]</ref>.

Ιδιαίτερα τα γυαλιστερά έλυτρα των '''Chrysomelidae''' χρησιμοποιούνται όχι μόνο για κοσμήματα <ref name="Schmuck">[http://www.insects.org/ced2/beetles_tex.html Αγγλικό κείμενο για τη χρήση ελύτρων σε υφάσματα]</ref> και για παραδοσιακή διακόσμηση στην Ασία <ref name="12b">[http://sunsite.au.ac.th/thailand/Thai_Handicraft/beetle.html Εικόνες από έλυτρα στηστην Τέχνη, Σιάμ]</ref><ref name="12c">[http://www.embroiderersguild.com/stitch/infocus/beetle.html Εικόνα, έλυτρα σε ύφασμα, Ινδία]</ref>, αλλά και αποαπό σύγχρονους καλλιτέχνες <ref name="12a">[http://www.theresamartin.com/mermaid.html Εικόνα ''Theresa Martin'' mermaid με έλυτρα]</ref><ref name="12d">[http://www.arleyberryhill.com/id52.htm Εικόνα ''Arley Berryhill'', υφάσματα με έλυτρα]</ref>. Στον ΙΘ΄ αιώνα εμφανίζονται στη φορεσιά των κυριών της καλής κοινωνίας <ref name="12e">[http://www.histwest.git.com.au/museum1.htm Εικόνα φόρεμα χορού με έλυτρα]</ref>.