Σαρκοφάγος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Ο όρος '''σαρκοφάγος''' (που αποτελεί το θηλυκό του ουσιαστικοποιουμένουουσιαστικοποιημένου επιθέτου σαρκοφάγος, αυτός που τρώει σάρκες) δηλώνει στη χρήση του τη νεκροθήκη, μέσα στην οποία τοποθετούνταν κατά την [[αρχαιότητα]] το σώμα του νεκρού προκειμένου να [[ταφή|ταφεί]].

Ο όρος αυτός άρχισε να χρησιμοποιείται ευρύτερα από τους μετακλασικούς χρόνους με την ένοιαέννοια της ταφής, σε αντιδιαστολή της κάυσηςκαύσης του νεκρού. Διαφοροποιείται από τη [[λάρνακα]], την κιβωτιόσχημη κάλπη όπου εναπόθεταν τα οστά ή την τέφρα του νεκρού, την [[ταφική υδρία]], όπου εναπόθεταν την τέφρα του νεκρού, και το [[φέρετρο]], που χρησιμοποιείται από τον [[Όμηρος|Όμηρο]] για να περιγράψει την κλίνη στην οποία εναπόθεταν τη σορό του νεκρού πριν οδηγηθεί στον τόπο ταφής.

Στη Ρώμη η παραγωγή αρχίζει γύρω στο 110-120 μ.Χ. και παραμένει σε υψηλά επίπεδα μέχρι τον 4ο αιώνα μ.Χ. , αν και η μείωση της παραγωγής αρχίζει περίπου από το 380 μ.Χ. Η χρονολόγηση μέχρι τον 2ου μ.Χ. αιώνα γίνεται με βάση τα [[ρωμαϊκά κρατικά ανάγλυφα]], ενώ του 3ου αι. μ.Χ. με βάση τα πορτρέτα. Θεμελιακό έργο για τον τομέα αυτό ήταν το corpus των αρχαίων ανάγλυφων σαρκοφάγων που εκδόθηκε το 1890. Το σχήμα της λάρνακας ήταν κυρίως ορθογώνιο, μερικές φορές είχε τη μορφή ληνού (μακρόστενη με αποστρογγυλωμένες τις γωνίες). Το κάλυμμα ήταν είτε επίπεδο είτε είχε τη μορφή χαμηλού αετώματος. Η διακόσμηση των σαρκοφάγων ρωμαϊκής παραγωγής ήταν αμελέστερη στις πλάγιες και στην πίσω όψη (σε αντίθεση με τις σαρκοφάγους της Αθήνας και του Δοκιμείου, που είναι διακοσμημένες παντού), γιατί τοποθετούνταν σε κόγχες ταφικών κτισμάτων και δεν ήταν περίοπτες, όπως στην Ανατολή, όπου τοποθετούνταν στην ύπαιθρο. Θέματα της διακόσμησης ήταν: γιρλάντες, φύλλα, καρποί και λουλούδια. Οι μυθολογικές παραστάσεςιπαραστάσεις αντικαθιστούν σιγά-σιγά τις γιρλάντες (π.χ. Μήδεια, ο διονυσιακός θίασος, ο θαλάσσιος θίασος, θέματα της καθημερινής ζωής, κυνήγια, μάχες, γάμος). Οι ρωμαίκέςρωμαϊκές σαρκοφάγοι, λοιπόν, έχουν ως διακοσμητικά μοτίβα τις γιρλάντες και τις σιγμοειδείς στλεγγίδες.

Κατασκευάζονται την περίοδο 140-260/70 μ.Χ. Τα προϊόντα των εργαστηρίων που εξάγονται είναι περιορισμένα. Είναι λάρνακες ορθογώνιες με κάλυμμα μιμούμενο στέγη. Τα θέματα την πρώτη τριακονταετία της κατασκευής τους είναι γιρλάντες και ερωτιδείς, αλλά από το 160/70 κ.ε. έχουθμεέχουμε κιονωτές σαρκοφάγους και μεταγενέστερα συναντούμε κλινόμορφα καλύμματα. Η επιφάνεια διαιρείται σε διάχωρα, που έχουν τη μορφή μικρού ναΐσκου, δεν έχουμε συνεχείς αφηγήσεις, αλλά τα θέματα διακόπτονται. Στη "σαρκοφάγο του [[Μέλφι]]" που χρονολογήθηκε με βάση την κεφαλή που προσομοιάζει με αυτήν του Μάρκου ΑΥρηλίου έχουμε τόξα και αετώματα. Η σαρκοφάγος Ludovisi που χρονολογήθηκε τα μέσα του 3ου μ.Χ. αιώνα (περίπου 250 μ.Χ.) είναι από τις τελευταίες σαρκοφάγους με σκηνή μάχης, έχει ύψος 1,5 μ.