Βόρειος πολικός αστέρας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 28:
Ο Πολικός αστέρας βρίσκεται εύκολα στον ουρανό, αν προεκτείνουμε τη γραμμή από τον β στον α [[Μεγάλη Άρκτος|Μεγάλης Άρκτου]] πέρα από τον α κατά πενταπλάσια απόσταση της αβ.
 
Ο Πολικός Αστέρας έχει αποκληθεί «ο χρησιμότερος πρακτικά αστέρας στον ουρανό», επειδή βοηθά όχι μόνο τη [[ναυσιπλοΐα]] αλλά και την κάθε εύρεση του βορρά από ξηρά και θάλασσα στην οποιαδήποτε αστροφώτιστη νύχτα: βρίσκεται πρακτικά στο ίδιο σημείο οποιαδήποτε ώρα του 24ώρου και οποιαδήποτε στιγμή του έτους. Από την πρώτη ακμή της ναυσιπλοΐας στους νεότερους χρόνους έλαβε τον τίτλο '''Stella Maris''' (Θαλάσσιος Αστέρας) —- έτσι ακριβώς ονόμαζε, συνειρμικώς, και ο [[Άγιος Ιερώνυμος]] τη [[Θεοτόκος|Θεοτόκο]] στο ''«Ονομαστικόν»'' του, από το όνομα Μαρία. Ο Bayer αποκαλεί τον Πολικό Αστέρα '''la Tramontana''', από την ιταλική κοινή ονομασία ήδη κατά τον ύστερο μεσαίωνα: Ο [[Ιωάννης Μάντεβιλ]] στη δήλωσή του περί της πίστεώς του στη σφαιρικότητα της Γης γράφει για το «Sterre Transmontane, που καλείται και '''Sterre of the See''', που είναι ακίνητο και κείται προς τον Βορρά, που εμείς καλούμε '''the Lode Sterre'''». Trans-montane, δηλ. «ύπερθεν των ορέων» των [[Άλπεις|Άλπεων]] για τους Ιταλούς ή γενικώς των βουνών για τους μεσογειακούς, και Sterre of the See, δηλ. «Αστήρ της Θαλάσσης» (see = sea, μεσαιωνική αγγλική). Παρόμοια, οι [[Φίννοι]] αποκαλούσαν τον Πολικό Αστέρα '''Taehti''', το άστρο στην Κορυφή του Ουράνιου Βουνού.
 
Οι [[Αγγλοσάξονες]] πριν το 1000 μ.Χ. το έλεγαν '''Scip-steorra''', το Άστρο του Πλοίου, και μεταγενέστερα οι θαλασσινοί τους '''Steering Star'''. Οι Ισπανοί '''Nortes''' κατά τον [[Ρίτσαρντ Έντεν]]. Ο Bayer '''Angel Stern''', το άστρο του άξονα, άστρο-άγκιστρο των ουρανών. Στα μεσαιωνικά λατινικά '''Navigatoria'''. Ως καθοδηγητικός αστέρας (leading star) αποκλήθηκε από τους πρώτους Άγγλους κλασικούς '''Loadstar''' ([[Έντμουντ Σπένσερ]] και '''Lodestar''' ([[Σαίξπηρ]], στο ''`Ονειρο καλοκαιριάτικης νύχτας'' η Έλενα λέει στην Ερμία "Your eyes are lodestars"). Ο Αμερικανός [[Ουίλιαμ Μπράιαντ]] (1794-1878) αντιθέτως γράφει έναν ''Hymn to the North Star''. Αλλά και ο Σαίξπηρ στον ''Ιούλιο Καίσαρα'' γράφει «σταθερό σαν το Βόρειο Άστρο». Η σύγχρονη επίσημη αγγλική και διεθνής ονομασία, Polaris, είναι συντόμευση του '''Stella Polaris''', «Πολικός Αστήρ». Ο [[Τζον Μίλτον|Μίλτον]] στο ''Comus'' παραθέτει το ενδιαφέρον:
Γραμμή 44:
==Αστροφυσικά δεδομένα==
 
Η σύγχρονη Αστρονομία και Αστροφυσική μας πληροφορεί ότι ο Πολικός Αστέρας είναι ένας λευκός [[υπεργίγαντας]] επιφανειακής θερμοκρασίας 7.200 [[Κλίμακα Κέλβιν|K]] με [[απόλυτο μέγεθος]] -3,64 (δηλαδή στην πραγματικότητα είναι 2.200 φορές λαμπρότερος από τον Ήλιο!) που πλησιάζει το [[Ηλιακό Σύστημα]] με ταχύτητα 17 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο. Η μάζα του είναι εξαπλάσια της ηλιακής και ο όγκος του 27.000 φορές μεγαλύτερος του ηλιακού. Πρόκειται για τριπλό αστέρα: ο πρώτος συνοδός του, '''Polaris B''', ένας κίτρινος νάνος (φασμ.τύπου F3 V), ανακαλύφθηκε από τον [[Ουίλιαμ Χέρσελ]] το [[1780]] και αποτελεί ένα καλό «τεστ» για ένα διοπτρικό τηλεσκόπιο διαμέτρου 6 εκατοστών σε μεγέθυνση 80 φορές, καθώς έχει φαινόμενο μέγεθος 9 και απέχει 18 δευτερόλεπτα του τόξου από τον κυρίως Πολικό (ή 380 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα). Το [[1929]] ανακαλύφθηκε φασματοσκοπικώς η ύπαρξη του δεύτερου συνοδού, επίσης νάνου αστέρα, του '''Polaris Ab''' ή '''α UMi P''' ή '''α UMi a'''. Η απόσταση του συνοδού αυτού από τον κύριο αστέρα είναι «μόνο» 3 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα.
 
Επιπλέον, ο κυρίως Πολικός χαρακτηρίζεται και ως ελαφρότατα [[μεταβλητός αστέρας]], συγκεκριμένα [[κηφείδης]] με πλάτος ταλαντώσεων μόλις 0,03 του μεγέθους (περί το έτος 1900 ήταν 0,15 του μεγέθους ή 8%, αλλά μειώθηκε γρήγορα μετά τα μέσα του εικοστού αιώνα). Μάλιστα είναι ο πλησιέστερος στη Γη κηφείδης. Η περίοδος μεταβολής είναι 3 ημέρες 23 ώρες 17 λεπτά (3,97 ημέρες), αυξανόμενη κατά 8 δευτερόλεπτα ανά έτος. Πρόσφατες έρευνες εξάλλου υποδεικνύουν ότι ο αστέρας είναι 2,5 φορές φωτεινότερος κατά μέσο όρο σήμερα από ό,τι την εποχή του [[Κλαύδιος Πτολεμαίος|Πτολεμαίου]]. Ο αστρονόμος Edward Guinan θεωρεί ότι «αν είναι πραγματική, η μεταβολή αυτή είναι εκατονταπλάσια σε ταχύτητα από αυτή που προβλέπουν οι σημερινές θεωρίες για την [[αστρική εξέλιξη]]».