Ρωμαϊκό Δίκαιο: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Dgolitsis (συζήτηση | συνεισφορές)
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Dgolitsis (συζήτηση | συνεισφορές)
προσθήκη α΄ σημείωσης
Γραμμή 5:
 
Στη σύγχρονη όμως αντίληψη ο όρος είναι πολύ γενικότερος περιλαμβάνοντας και παρεμφερείς νομοθεσίες που δημιουργήθηκαν με το χρόνο παράλληλα και ίσχυαν εκτός ρωμαϊκής αυτοκρατορίας και που έφθασαν να διατηρούνται σχεδόν μέχρι το [[1900]] όπως συνέβαινε στη [[Βαυαρία]] και την υπόλοιπη [[Γερμανία]] που ίσχυε ως "βοηθητικό", ή "επικουρικό δίκαιο".<br />
Τελικά αυτός υιοθετήθηκε και ως κοινός νομοθετικός κώδικας από πλείστα κράτη - Βασίλεια της Ευρώπης, όπως και της [[Ελλάδα]]ς{{cref|α}} και που ίσχυε όποτε δεν συγκρούονταν με σύγχρονες νομοθεσίες, εξ ου και ο χαρακτηρισμός "βοηθητικός, ή επικουρικός". Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό στοιχείο που επιβεβαιώνει τα παραπάνω είναι ότι ακόμα και σήμερα αναφορές σε νομικούς όρους συνοδεύονται ή και αποδίδονται αυτούσια με λατινικούς του Ρωμαϊκού Δικαίου.
== Στάδια ανάπτυξης ==
===Το προκλασικό δίκαιο ===
Το ρωμαϊκό δίκαιο κατά τη στενή του έννοια, διέτρεξε τέσσερα στάδια ανάπτυξης, που συνδέονται με τέσσερις ουσιώδεις περιόδους του ρωμαϊκού πολιτισμού: της βασιλείας, της δημοκρατίας, της αυτοκρατορίας από τον [[Οκταβιανός Αύγουστος|Αύγουστο]] έως τους [[Σεβήροι|Σεβήρους]] και της δεσποτικής μοναρχίας. Με βάση τις κετευθύνσεις που το χαρακτηρίζουν κατά τις διάφορες περιόδους γίνεται λόγος για: το ''jus quiritarium'' δηλαδή το δίκαιο των Ρωμαίων πολιτών (Quirites), που διαπλάστηκε στα στενά πλαίσια της ρωμαϊκής πολιτείας (civitas)· το ρωμαϊκό προκλασικό δίκαιο, που το χαρακτηρίζει μια βαθμιαία μετάβαση προς περισσότερο εξελιγμένες μορφές· το κλασικό δίκαιο (κατά την πρώτη περίοδο της αυτοκρατορίας), που αποτελεί την πιο εξελιγμένη μορφή του συστήματος· το μετακλασικό και το ιουστινιάνειο δίκαιο.
===Το κλασικό ρωμαϊκό δίκαιο===
Η κλασική νομική επιστήμη έφτασε στο απόγειό της κατά τη διάρκεια της βασιλείας του [[Αδριανός| Ανδριανού]] ([[117]]-[[138]]) με τον Σέξτο Πομπώνιο και τον Γάιο (Gaius) και αργότερα κατά τη διάρκεια της δυναστείας των Σεβήρων ([[193]]-[[235]]), διακρίθηκαν ο Ιούλιος Παύλος (Julius Paulus),{{cref|αβ}} ο [[Ουλπιανός]] (Domitius Ulpianus) και ο Μοδεστίνος (Modestinus){{cref|βγ}}.
==Διακρίσεις δικαίου==
Ξεπερνώντας κατά πολύ τις νομικές αντιλήψεις των λαών της αρχαιότητας, οι [[Ρωμαίοι]] κατάφεραν προοδευτικά, όχι μόνο να πλαισιώσουν εννοιολογικά όλους τους νομικούς θεσμούς που ίσχυσαν κατά την αρχαιότητα, αλλά και να εννοήσουν και να συστηματοποιήσουν τα διάφορα επίπεδα της νομικής ζωής που αναπτύχθηκαν έξω από τα όρια της ρωμαϊκής κυριαρχίας. Έτσι, στην έννοια του jus civile, δηλαδή του ιδίου δικαίου και γενικά του δικαίου κάθε λαού, πρόσθεσαν την έννοια του jus gentium, δηλαδή του δικαίου που οι διάφοροι λαοί είχαν κοινό μεταξύ τους και του jus naturale, του προκατεστημένου δικαίου, αποτελούμενου από φυσικούς κανόνες, τους οποίους το δίκαιο κάθε λαού δεν μπορεί να καταλύσει· αυτό το δίκαιο κατά μεγάλο μέρος είχε περιληφθεί στο jus gentium.
Γραμμή 18:
==Η συστηματοποίηση της ρωμαϊκής παράδοσης==
Η συστηματοποίηση της ρωμαϊκής παράδοσης (corpus Juris Civilis) οφείλεται στον αυτοκράτορα [[Ιουστινιανός| Ιουστινιανό]] που τέθηκε το [[529]] σε ισχύ ο νέος ιουστινιάνειος κώδικας (Codex Iustinus), που συγκέντρωσε τις διατάξεις και τις γραπτές απαντήσεις των αυτοκρατόρων. Ο κώδικας αντικατεστάθηκε το [[534]] από νέα έκδοση, αναθεωρημενη υπό τη διεύθυνση του [[Τριβωνιανός| Τριβωνιανού]] (Codex repitae praelectionis). Αν και τυπικά δεν στερείται ελαττωμάτων η συστηματοποίηση αυτή που πραγματοποίησε ο [[Ιουστινιανός]] διακρίνεται για τήν πρωτοτυπία αναπτύσσοντας μία γόνιμη αντίληψη για τον ανθρωπισμό (humanitas) και την επιείκεια (aequitatas).
{{cref|γδ}}
 
==Σημειώσεις==
{{cnote|α|Το ρωμαϊκό δίκαιο επί αιώνες εφαρμόστηκε στο Βυζάντιο ακόμα και επί τουρκοκρατίας, ενώ ως ιδιωτικό δίκαιο των Ελλήνων συνδέθηκε με την περί δικαίου συνείδηση του ελληνικού λαού και από την ίδρυση του ελληνικού κράτους ίσχυσε ως αστικό δίκαιο (διάταγμα της 23ης Φεβρουαρίου 1834), με μερικές τροποποιήσεις, μέχρι την 23 Φεβρουαρίου 1946. Από τότε ισχύει ο Αστικός Κώδικας (Α.Ν. 2250/1940), βασισμένος, όπως όλα τα νεότερα αστικά δίκαια στο ρωμαϊκό δίκαιο.}}
{{cnote|α|Μεγάλο μέρος των [[Ιουστινιάνειος Κώδικας|Πανδεκτών]] του Ιουστινιανού (2.080 χωρία) είχε ληφθεί από το έργο του Ιουλίου Παύλου.}}
 
{{cnote|αβ|Μεγάλο μέρος των [[Ιουστινιάνειος Κώδικας|Πανδεκτών]] του Ιουστινιανού (2.080 χωρία) είχε ληφθεί από το έργο του Ιουλίου Παύλου.}}
{{cnote|β| Ο Μοδεστίνος διατύπωσε τον ορισμό του ρωμαϊκού δικαίου για τον γάμο ως «ένωσιν του ανδρός και της γυναικός, συγκλήρωσιν του βίου παντός, θείου και ανθρωπίνου δικαίου κοινωνίας»
 
{{cnote|βγ| Ο Μοδεστίνος διατύπωσε τον ορισμό του ρωμαϊκού δικαίου για τον γάμο ως «ένωσιν του ανδρός και της γυναικός, συγκλήρωσιν του βίου παντός, θείου και ανθρωπίνου δικαίου κοινωνίας»
.
}}
 
{{cnote|γδ| Ο ανθρωπισμός και η επιείκεια του δικαίου αναπτύσσεται εκτενώς στα έργα του [[Αριστοτέλης|Αριστοτέλη]] Ηθικά Νικομάχεια και Ρητορική.}}
 
==Δείτε επίσης==