Ντάνιελ Ντεφόε: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

|όνομα = Ντάνιελ ΝταφόεΝτεφόε

|λεζάντα = Ντάνιελ ΝταφόεΝτεφόε

Ο '''Ντάνιελ ΝταφόεΝτεφόε''' (Daniel Defoe, περ. [[1659]]-[[1661]] – [[24 Απριλίου]] [[1731]]) ήταν [[Αγγλία|Άγγλος]] επιχειρηματίας, συγγραφέας, δημοσιογράφος και φυλλαδιογράφος, ο οποίος έγινε διάσημος από το μυθιστόρημά του ''[[Ροβινσώνας Κρούσος]]''. Υπήρξε ένας από τους θεμελιωτές του αγγλικού [[Μυθιστόρημα|μυθιστορήματος]]. Ήταν παραγωγικός και ευέλικτος συγγραφέας, καθώς έγραψε περισσότερα από 500 βιβλία, φυλλάδια και άρθρα πάνω σε διάφορα θέματα (πολιτικής, εγκληματικότητας, θρησκείας, γάμου, ψυχολογίας κ.α.). Ήταν επίσης πρωτοπόρος της οικονομικής δημοσιογραφίας.

Ο Ντάνιελ Φόε (Daniel Foe), όπως ήταν το πραγματικό του όνομα, γεννήθηκε στο [[Λονδίνο]]. Αργότερα πρόσθεσε το "Ντε" (De) στο επώνυμό του και υποστήριξε ότι ήταν απόγονος της οικογένειας Ντε Μπο Φο (De Beau Faux). Ο ακριβής τόπος και η ημερομηνία γέννησής του είναι άγνωστα, με τις περισσότερες πηγές να τοποθετούν το έτος γέννησης μεταξύ του 1659 και του 1661. Τα πρώτα χρόνια της ζωής του ο Φόε βίωσε μερικά από τα πιο ασυνήθιστα γεγονότα της αγγλικής ιστορίας: το 1665, 100.000 άτομα πέθαναν από τη Μεγάλη Πανώλη του Λονδίνου και το 1666 η Μεγάλη Πυρκαγιά χτύπησε τη γειτονιά του ΝταφόεΝτεφόε αφήνοντας όρθια μόνο τρία σπίτια, ένα εκ των οποίων ήταν το δικό του<ref>Richard West, ''[http://books.google.gr/books?id=Ik1lQgAACAAJ&dq=isbn:9780786705573&hl=el&sa=X&ei=I6QJT7f0K4qh8QPZofXLBg&redir_esc=y Daniel Defoe: The Life and Strange, Surprising Adventures]'', Νέα Υόρκη: Carroll & Graf Publishers (1998) ISBN 978-0-7867-0557-3</ref>. Το 1667, όταν ο Φόε ήταν περίπου επτά ετών, ένας ολλανδικός στόλος πέρασε από τον ποταμό [[Τάμεσης|Τάμεση]] και επιτέθηκε στο Τσάταμ. Τέλος, όταν ο Φόε ήταν περίπου δέκα ετών, η μητέρα του πέθανε<ref>[http://books.google.gr/books?id=9hCFl3-l33AC&printsec=frontcover&dq=isbn:9781551116112&hl=el&sa=X&ei=C7oJT9mAPIfx8QO8-PmkDw&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false The Broadview Anthology of Literature: The Restoration and the Eighteenth Century], Τορόντο: Broadview Press (2006) ISBN 978-1-55111-611-2</ref><ref>John J. Richetti, ''The Life of Daniel Defoe'', Malden, MA: Blackwell Publishing (2005)</ref>.

[[Αρχείο:DanielDefoe.jpg|right|thumb|200px|Ντανιέλ ΝταφόεΝτεφόε]]

Αφού αφέθηκε ελεύθερος, πιθανότατα ταξίδεψε στην [[Ευρώπη]] και τη [[Σκωτία]] και πρέπει να ήταν εκείνη την εποχή που εμπορευόταν κρασί στο [[Κάντιθ]], στο [[Πόρτο]] και στη [[Λισαβόνα]]. Το 1695 επέστρεψε στην Αγγλία χρησιμοποιώντας το όνομα "ΝταφόεΝτεφόε" και υπηρετώντας ως υπεύθυνος για την είσπραξη των φόρων επί των φιαλών, ενώ το 1696 λειτουργούσε ένα εργοστάσιο κεραμιδιών και τούβλων.

[[Αρχείο:Daniel Defoe by James Charles Armytage.jpg|thumb|Ο Ντάνιελ ΝταφόεΝτεφόε στον [[Κύφωνας|κύφωνα]]]]

Το 1697 εκδόθηκε η πρώτη αξιοσημείωτη δημοσίευση του ΝταφόεΝτεφόε, το ''Δοκίμιο Πάνω στο Σχεδιασμό'', μία σειρά προτάσεων για την κοινωνική και οικονομική βελτίωση. Από το 1697 έως το 1698 υπερασπίστηκε το δικαίωμα του βασιλιά [[Γουλιέλμος Γ' της Αγγλίας|Γουλιέλμου Γ' της Αγγλίας]] να συγκροτήσει μόνιμο στρατό κατά τη διάρκεια του αφοπλισμού μετά τη Συνθήκη του Ράισβαϊκ (1697) που τερμάτισε τον Εννεαετή Πόλεμο (1688-1697). Το πιο επιτυχημένο του ποίημα, ''Ο Γνήσιος Άγγλος'' (1901), υπερασπιζόταν το βασιλιά Γουλιέλμο απέναντι στην αντίληψη της ξενοφοβίας των εχθρών του, σατιρίζοντας την αγγλική αξίωση στη φυλετική καθαρότητα. Με το σατιρικό αυτό ποίημα αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά η συγγραφική αξία του Ντάνιελ ΝταφόεΝτεφόε.

Ο θάνατος του [[Γουλιέλμος Γ' της Αγγλίας|Γουλιέλμου Γ']] το 1702 δημιούργησε για άλλη μια φορά πολιτική αναταραχή καθώς ο βασιλιάς αντικαταστάθηκε από τη [[Άννα της Μεγάλης Βρετανίας|βασίλισσα Άννα]], η οποία άρχισε αμέσως επίθεση ενάντια στους διαφωνούντες με την Εκκλησία της Αγγλίας. Τα κείμενα του ΝταφόεΝτεφόε και οι πολιτικές του δραστηριότητες είχαν ως αποτέλεσμα τη σύλληψή του και την τοποθέτησή του σε [[Κύφωνας|κύφωνα]] στις 31 Μαΐου 1703, κυρίως λόγω ενός φυλλαδίου με τίτλο ''Ο Συντομότερος Δρόμος με τους Διαφωνούντες ή Προτάσεις για την Ίδρυση της Εκκλησίας''<ref>[http://www.bartleby.com/27/12.html The Shortest-Way with the Dissenters; Or, Proposals for the Establishment of the Church] {{en}}</ref>. Σ' αυτό ο ΝταφόεΝτεφόε σατίριζε ανελέητα τόσο τους Συντηρητικούς όσο και τους διαφωνούντες που υποκριτικά άσκησαν τη λεγόμενη "περιστασιακή συμμόρφωση", όπως ο γείτονάς του από το Στόουκ Νιούινγκτον, σερ Τόμας Άμπνεϊ. Αν και δημοσιεύτηκε ανώνυμα, γρήγορα ανακαλύφθηκε η αληθινή πατρότητα του κειμένου και ο ΝταφόεΝτεφόε συνελήφθη. Σύμφωνα με το θρύλο, η δημοσίευση του ποιήματός του ''Ύμνος στον Κύφωνα'', έκανε το κοινό κατά τη διάρκεια του κυφωνισμού να του πετάει λουλούδια, αντί για τα συνήθη επιβλαβή αντικείμενα, και να πίνει στην υγειά του. Η ιστορικότητα του γεγονότος είναι υπό αμφισβήτηση από τους περισσότερους μελετητές, αν και ο Τζον Ρόμπερτ Μουρ αργότερα είπε ότι "Δεν υπήρξε κανένας άνθρωπος στην Αγγλία, εκτός από τον ΝταφόεΝτεφόε, που να μπήκε σε κύφωνα και αργότερα να ξεχώρισε μεταξύ των συνανθρώπων του". Εντούτοις, υπάρχει η περίπτωση του Τόμας Κοχρέιν, 10ου κόμη του Νταντόλαντ και φημισμένου αξιωματικού του Βασιλικού Ναυτικού, ο οποίος καταδικάστηκε στον κύφωνα αλλά του δόθηκε χάρη από φόβο μήπως η δημοτικότητά του προκαλούσε ταραχές.

|source = — ΝταφόεΝτεφόε, ''Ο Γνήσιος Άγγλος'', 1701

Μετά από τρεις μέρες στον κύφωνα, ο ΝταφόεΝτεφόε μπήκε στη φυλακή Νιουγκέιτ. Ο υπουργός Ρόμπερτ Χάρλεϊ, 1ος Κόμης της Οξφόρδης και Κόμης του Μόρτιμερ, μεσολάβησε για την απελευθέρωσή του με όρο τη συνεργασία του ΝταφόεΝτεφόε ως μυστικός πράκτορας για λογαριασμό των Συντηρητικών (Tories). Σε αντάλλαγμα γι' αυτή τη συνεργασία, ο Χάρλεϊ κατέβαλε κάποια από τα ανεξόφλητα χρέη του ΝταφόεΝτεφόε, βελτιώνοντας σημαντικά την οικονομική του κατάσταση. Μέσα σε μια εβδομάδα από την απελευθέρωσή του από τη φυλακή, ο ΝταφόεΝτεφόε έγινε μάρτυρας της Μεγάλης Καταιγίδας του 1703 που προκάλεσε μεγάλες ζημιές στο Λονδίνο και το [[Μπρίστολ]], ξεριζώνοντας εκατομμύρια δέντρα και σκοτώνοντας πάνω από 8.000 ανθρώπους, ως επί το πλείστον στη θάλασσα. Το γεγονός αυτό αποτέλεσε το θέμα της ''Καταιγίδας'' (''Storm'', 1704), μιας συλλογής από αφηγήσεις αυτοπτών μαρτύρων<ref>''The Storm: or, a collection of the most remarkable casualties and disasters which happen'd in the late dreadful tempest, both by sea and land'', Λονδίνο: 1704</ref>. Πολλοί θεωρούν αυτό το έργο του ΝταφόεΝτεφόε ως ένα από τα πρώτα παραδείγματα σύγχρονης δημοσιογραφίας<ref>Τζον Τζ. Μίλερ, ''[http://online.wsj.com/article/SB10001424053111904800304576476142821212156.html?KEYWORDS=masterpiece Writing Up a Storm], Wall Street Journal, 13 Αυγούστου 2011</ref>. Την ίδια χρονιά δημιούργησε την [[Περιοδικό|περιοδική]] του ''Επιθεώρηση των Υποθέσεων της Γαλλίας'', με την υποστήριξη του υπουργού Ρόμπερτ Χάρλεϊ, καταγράφοντας τα γεγονότα του [[Πόλεμος της Ισπανικής Διαδοχής|Πολέμου της Ισπανικής Διαδοχής]] (1701-1714). Η ''Επιθεώρηση'' κυκλοφορούσε τρεις φορές την εβδομάδα, χωρίς διακοπή μέχρι το 1713. Ο ΝταφόεΝτεφόε εντυπωσιάστηκε από το γεγονός ότι ένας άνθρωπος τόσο χαρισματικός, όσο ο Ρόμπερτ Χάρλεϊ<ref>Ο Ρόμπερτ Χάρλεϊ από το 1701 έως το 1705 ήταν πρόεδρος του Κοινοβουλίου, από το 1704 έως το 1708 υπουργός Εσωτερικών και από το 1710 έως το 1711 υπουργός Οικονομικών.</ref>, άφηνε ανοιχτά ζωτικής σημασίας έγγραφα και τον προειδοποίησε ότι σχεδόν προκαλούσε έναν ασυνείδητο υπάλληλο να διαπράξει προδοσία, κάτι που τελικά συνέβη με την υπόθεση του Γουίλιαμ Γκρεγκ. Όταν με το θάνατο της βασίλισσας [[Άννα της Μεγάλης Βρετανίας|Άννας]] έπεσαν οι Συντηρητικοί από την εξουσία, ο ΝταφόεΝτεφόε συνέχισε να προσφέρει μυστικές υπηρεσίες στην κυβέρνηση και να εκδίδει φυλλάδια.

Δεν ήταν όλα τα φυλλάδια του ΝταφόεΝτεφόε πολιτικού περιεχομένου. Ένα φυλλάδιο (που στην πραγματικότητα δημοσιεύθηκε ανώνυμα), με τίτλο ''Μία Πραγματική Σχέση της Εμφάνισης της κας Βιλ την Επόμενη Μέρα του Θανάτου της μ' αυτή της κας Μπαργκρέιβ στο Καντέρμπερι στις 8 Σεπτεμβρίου 1705'', έχει ως θέμα την αλληλεπίδραση μεταξύ του πνευματικού και του φυσικού κόσμου. Πιθανότατα γράφτηκε για να υποστηρίξει το έργο του Σαρλ Ντρελενκούρ ''Η Παρηγοριά της Πιστής Ψυχής Ενάντια στους Φόβους του Θανάτου'' (''Consolations de l'âme fidèle contre les frayeurs de la mort'', 1651). Περιγράφει μία συνάντηση της κας Μπαργκρέιβ με την παλιά της φίλη, κα Βιλ, μετά το θάνατό της. Είναι σαφές απ' αυτό το κείμενο και από πολλά άλλα, ότι ενώ η πολιτική πτυχή της ζωής του ΝταφόεΝτεφόε ήταν κυρίαρχη, δεν ήταν με κανένα τρόπο η μοναδική.

Η έκταση και τα στοιχεία της γραφής του ΝταφόεΝτεφόε την περίοδο μετά την πτώση των Συντηρητικών το 1714 μέχρι την έκδοση του ''Ροβινσώνα Κρούσου'' το 1719 αμφισβητούνται ευρέως. Ο ΝταφόεΝτεφόε σχολιάζει την τάση να αποδίδουν σ' αυτόν φυλλάδια άγνωστης πατρότητας, στο απολογητικό του έργο ''Έκκληση στην Τιμή και τη Δικαιοσύνη'' (''Appeal to Honour and Justice'', 1715) όπου υπερασπίζεται τη στάση του κατά την περίοδο που ήταν υπουργός ο Χάρλεϊ. Άλλα έργα που θεωρούνται ως προάγγελοι της μυθιστορηματικής του καριέρας είναι: ''Ο Οικογενειακός Εκπαιδευτής'' (''The Family Instructor'', 1715), ένα εξαιρετικά επιτυχημένο εγχειρίδιο άσκησης του θρησκευτικού καθήκοντος, ''Πρακτικά των Διαπραγματεύσεων του μονσιέ Μεναζέ'' (''Minutes of the Negotiations of Monsr. Mesnager'', 1717), στο οποίο υποδύεται τον Νικολά Μεναζέ, τον Γάλλο πληρεξούσιο που διαπραγματεύτηκε τη Συνθήκη της Ουτρέχτης (1713) και η ''Συνέχεια των Επιστολών που Γράφτηκαν από έναν Τούρκο Κατάσκοπο'' (''A Continuation of the Letters Writ by a Turkish Spy'', 1718), μία σάτιρα για την ευρωπαϊκή πολιτική και τη θρησκεία, την οποία υποτίθεται ότι έγραψε ένας [[Μουσουλμάνος]] στο [[Παρίσι]].

Από το 1719 έως το 1724, ο ΝταφόεΝτεφόε έγραψε τα μυθιστορήματα από τα οποία έγινε διάσημος (βλ. παρακάτω). Κατά την τελευταία δεκαετία της ζωής του, έγραψε επίσης εγχειρίδια συμπεριφοράς, μεταξύ των οποίων τη ''Θρησκευτική Ερωτοτροπία'' (''Religious Courtship'', 1722), τον ''Πλήρη Άγγλο Έμπορο'' (''The Complete English Tradesman'', 1726) και το ''Νέο Οικογενειακό Εκπαιδευτή'' (''The New Family Instructor'', 1727). Κυκλοφόρησε επιπλέον μία σειρά βιβλίων με θέμα την κατάρρευση της κοινωνικής τάξης, όπως ''Μελετώντας το Μεγάλο Νόμο της Υποταγής'' (''The Great Law of Subordination Considered'', 1724) και ''Η Δουλειά του Καθενός δεν είναι Δουλειά Κανενός'' (''Everybody's Business is Nobody's Business'', 1725) και έργα με υπερφυσική θεματολογία, όπως ''Η Πολιτική Ιστορία του Διαβόλου'' (''The Political History of the Devil'', 1726), ''Σύστημα Μαγείας'' (''A System of Magick'', 1726) και ''Ένα Δοκίμιο για την Ιστορία και την Πραγματικότητα των Φαντασμάτων'' (''An Essay on the History and Reality of Apparitions'', 1727). Τα έργα του με θέμα τα ταξίδια στο εξωτερικό και το εμπόριο περιλαμβάνουν τη ''Γενική Ιστορία των Ανακαλύψεων και των Βελτιώσεων'' (''A General History of Discoveries and Improvements'', 1727) και το ''Ναυτικό και Εμπορικό Άτλαντα'' (''Atlas Maritimus and Commercialis'', 1728). Ένα από τα σημαντικότερα έργα του είναι η ''Περιήγηση σε όλο το νησί της Μεγάλης Βρετανίας'' (''A tour thro' the whole island of Great Britain'', 1724–1727), η οποία παρείχε μία πανοραμική έρευνα του βρετανικού εμπορίου στις παραμονές της [[Βιομηχανική επανάσταση|Βιομηχανικής Επανάστασης]].

[[Αρχείο:Daniel Defoe former house England.jpg|thumb|Σπίτι κοντά στο Λονδίνο, όπου κατοικούσε κάποτε ο ΝταφόεΝτεφόε.]]

Ο ΝταφόεΝτεφόε έγραψε επίσης το τρίτομο ταξιδιωτικό βιβλίο ''Περιήγηση σε όλο το νησί της Μεγάλης Βρετανίας'' (1724-1727), μία ζωντανή από πρώτο χέρι άποψη για την κατάσταση της χώρας. Άλλα μη μυθοπλαστικά βιβλία περιλαμβάνουν τον ''Πλήρη Άγγλο Έμπορο'' (''The Complete English Tradesman'', 1726) και ''Λονδίνο, η Πιο Ακμάζουσα Πόλη στο Σύμπαν'' (''London, the Most Flourishing City in the Universe'', 1728). Ο ΝταφόεΝτεφόε δημοσίευσε πάνω από 560 βιβλία και φυλλάδια και θεωρείται ο ιδρυτής της βρετανικής δημοσιογραφίας.

Τη μεγαλύτερη δόξα όμως ο ΝταφόεΝτεφόε την απέκτησε όχι με τα πολιτικά άρθρα του, αλλά με τις αληθινές ιστορίες που έγραψε με λογοτεχνικό ύφος. Κάθε μια αναφέρεται και σ' ένα αληθινό περιστατικό. Ο ΝταφόεΝτεφόε όμως με την πλούσια φαντασία του και το γλαφυρό του ύφος την στόλιζε μ' επεισόδια και περιπέτειες που συνάρπαζαν τον αναγνώστη. Το γνωστότερο από τα έργα του, εκείνο που έκανε αθάνατο το όνομά του, είναι ο '''''[[Ροβινσώνας Κρούσος]]''''' (1719), που και σήμερα θεωρείται ως ένα από τα κορυφαία περιπετειώδη έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Το μυθιστόρημα αναφέρεται στις περιπέτειες ενός άνδρα που ναυάγησε σε ένα έρημο νησί. Ο συγγραφέας βασίστηκε εν μέρει στην ιστορία του [[Σκωτία|Σκωτσέζου]] ναυαγού [[Αλεξάντερ Σέλκιρκ]], ο οποίος πέρασε τέσσερα χρόνια αποκλεισμένος σ' ένα νησί του [[Αρχιπέλαγος Χουάν Φερνάντεζ|αρχιπελάγους Χουάν Φερνάντεζ]]. Απ' την αφήγηση του ναυτικού, η δημιουργική φαντασία του ΝταφόεΝτεφόε έπλασε ολόκληρη την περιπετειώδη και γεμάτη δράση ιστορία του ήρωά του. Ωστόσο, το βιβλίο του Τιμ Σέβεριν ''Αναζητώντας τον Ροβινσώνα Κρούσο'' (''Seeking Robinson Crusoe'', 2002) ξετυλίγει ένα πολύ ευρύτερο φάσμα πιθανών πηγών έμπνευσης. Ο Σέβεριν καταλήγει δηλώνοντας ότι ο πραγματικός Ροβινσώνας Κρούσος ήταν ο Χένρι Πίτμαν, ένας ναυαγός που ήταν υπάλληλος του Δούκα του Μονμάουθ. Ο Πίτμαν έγραψε ένα σύντομο βιβλίο σχετικά με την απεγνωσμένη απόδρασή του από μία σωφρονιστική αποικία της Καραϊβικής, όπου στάλθηκε λόγω της συμμετοχής του στην Εξέγερση του Μονμάουθ, και για το ακολουθούμενο ναυάγιο και τις μετέπειτα περιπέτειές του στο έρημο νησί. Το βιβλίο εκδόθηκε από τον Τζον Τέιλορ, του οποίου ο γιος, Γουίλιαμ Τέιλορ, εξέδωσε αργότερα το μυθιστόρημα του ΝταφόεΝτεφόε. Ο Σέβεριν υποστηρίζει ότι από τη στιγμή που ο Πίτμαν φαίνεται να έχει ζήσει σε κατάλυμα πάνω από τον εκδοτικό οίκο του Τζον Τέιλορ και ο ΝταφόεΝτεφόε εργαζόταν στην ίδια περιοχή εκείνη την εποχή, ο ΝταφόεΝτεφόε μπορεί να τον είχε γνωρίσει προσωπικά και να έμαθε τις εμπειρίες του από πρώτο χέρι. Επίσης επισημαίνει ότι ακόμα κι αν ο ΝταφόεΝτεφόε δεν είχε γνωρίσει τον Πίτμαν, όταν θα υπέβαλε στον εκδότη του ένα σχέδιο ενός μυθιστορήματος για ένα ναυαγό αναμφίβολα ο εκδότης του θα τον είχε ενημερώσει για το βιβλίο του Πίτμαν που εξέδωσε ο πατέρας του. Ο Σέβεριν αναφέρει επίσης άλλη μία δημοσιευμένη περίπτωση<ref>[[Γουίλιαμ Ντάμπιερ]], ''[http://www.canadiana.org/view/34672/0025 A New Voyage round the World]'', 1697</ref> ενός εγκαταλελειμμένου άντρα, ονόματι απλώς Γουίλ, της φυλής Μισκίτο της Κεντρικής Αμερικής, ο οποίος μπορεί να οδήγησε στην απεικόνιση του Παρασκευά.

|source = — ΝταφόεΝτεφόε, ''Ροβινσώνας Κρούσος'', 1719

Ο ''Ροβινσώνας Κρούσος'' έχει θεωρηθεί κατ' επανάληψη ως μία αλληγορία για την ανάπτυξη του πολιτισμού, ως μανιφέστο του οικονομικού ατομικισμού και ως έκφραση της ευρωπαϊκής αποικιοκρατίας, αλλά δείχνει επίσης τη σημασία της μετάνοιας και απεικονίζει τη δύναμη των θρησκευτικών πεποιθήσεων του ΝταφόεΝτεφόε. Η σταθερότητα, η υπομονή, η εφευρετικότητα του Ροβινσώνα, ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζει όλες τις δυσκολίες, αυτά είναι τα βασικά στοιχεία του έργου και αυτά του δίνουν τη μεγαλύτερη αξία. Επίσης, θεωρείται από πολλούς ως το πρώτο μυθιστόρημα που γράφτηκε στην αγγλική γλώσσα. Ο [[Ρόμπερτ Λούις Στίβενσον]] το θαύμαζε λέγοντας ότι η σκηνή με το αποτύπωμα του ποδιού ήταν μία από τις τέσσερις σημαντικότερες της Αγγλικής λογοτεχνίας και η πιο αξέχαστη, ενώ ο δρ. Γουέσλι Βέρνον διέκρινε στη σκηνή αυτή την προέλευση της εγκληματολογικής ποδιατρικής. Το μυθιστόρημα αυτό ενέμπνευσε ένα νέο είδος, τη Ροβινσωνιάδα, καθώς έργα όπως η ''Οικογένεια Ελβετών Ροβινσώνων'' (1812) του Γιόχαν Βυς προσαρμόζουν το σκεπτικό του μυθιστορήματος και προκαλούν σύγχρονες μετα-αποικιακές απαντήσεις, με έργα όπως το ''Μια γυναίκα στο νησί του Ροβινσώνα'' (''Foe'', 1986) του [[Τζον Μάξγουελ Κούτσι]] και το ''Παρασκευάς ή στις μονές του Ειρηνικού'' (''Vendredi ou les Limbes du Pacifique'', 1967) του Μισέλ Τουρνιέ. Ο ΝταφόεΝτεφόε έγραψε δύο συνέχειες: το ''The Farther Adventures of Robinson Crusoe'' (1719) και το ''Serious reflections during the life and surprising adventures of Robinson Crusoe: with his Vision of the angelick world'' (1720). Τα ''Ταξίδια του Γκιούλιβερ'' (1726) του Τζόναθαν Σουίφτ εν μέρει παρωδούν το μυθιστόρημα του ΝταφόεΝτεφόε.

Το επόμενο μυθιστόρημα του ΝταφόεΝτεφόε ήταν ο '''''Κάπτεν Σίνγκλετον''''' (1720), μία διμερής ιστορία περιπέτειας, της οποίας το πρώτο μισό καλύπτει μία διάσχιση της [[Αφρική|Αφρικής]] και το δεύτερο μισό ασχολείται με την [[πειρατεία]]. Το έργο έχει επαινεθεί για την ευαίσθητη απεικόνιση της στενής σχέσης του ομώνυμου ήρωα και του θρησκευτικού μέντορά του, του [[Κουάκεροι|Κουάκερου]] Γουίλιαμ Γουόλτερς.

Επίσης το 1722, ο ΝταφόεΝτεφόε έγραψε το '''''Μολ Φλάντερς''''', άλλο ένα [[πικαρέσκο]] που διηγείται σε πρώτο πρόσωπο την πτώση και την τελική αποκατάσταση μίας μοναχικής γυναίκας στην Αγγλία του 17ου αιώνα. Η ομώνυμη ηρωίδα εμφανίζεται ως πόρνη, δίγαμη και κλέφτρα, ζει στο Μιντ, διαπράττει μοιχεία και αιμομιξία, αλλά καταφέρνει να διατηρήσει τη συμπάθεια του αναγνώστη.

Το ''Μολ Φλάντερς'' και το τελευταίο μυθιστόρημα του ΝταφόεΝτεφόε '''''Ροξάνα''''' (1724) αποτελούν παραδείγματα του αξιοθαύμαστου τρόπου με τον οποίο ο ΝταφόεΝτεφόε κάνει οικείους τους φανταστικούς του χαρακτήρες, οι οποίοι μάλιστα είναι γυναίκες. Στο τελευταίο του έργο αφηγείται την ηθική και πνευματική παρακμή μίας εταίρας της υψηλής κοινωνίας.

Ένα έργο το οποίο συχνά εκλαμβάνεται ως μη μυθοπλαστικό είναι το ''Ημερολόγιο της Χρονιάς της Πανούκλας'', ένα σύνθετο [[ιστορικό μυθιστόρημα]] που εκδόθηκε το 1722 με θέμα τη Μεγάλη Πανώλη του Λονδίνου του 1665. Το Νοέμβριο του 1703, μία καταιγίδα σαν τυφώνας χτύπησε το Λονδίνο, γνωστή σήμερα ως Μεγάλη Καταιγίδα (παραμένει μία από τις μεγαλύτερες καταιγίδες στη βρετανική ιστορία). Έτσι άλλο ένα από τα αξιοσημείωτα γεγονότα στη ζωή του ΝταφόεΝτεφόε, η καταιγίδα, αποτέλεσε το θέμα ενός βιβλίου του (''Η Καταιγίδα''), όπου ο συγγραφέας περιγράφει τις συνέπειες του συμβάντος: "Οι δρόμοι καλύφθηκαν με τόσα κεραμίδια και πλάκες από τις στέγες των σπιτιών [...] ώστε όλα τα κεραμίδια σε ακτίνα 50 μιλίων δεν θα μπορούσαν να επισκευάσουν παρά μόνο ένα μικρό μέρος". Ο ΝταφόεΝτεφόε έγραψε επίσης τις ''Αναμνήσεις Ενός Καβαλάρη'' (''Memoirs of a Cavalier'', 1720), που διαδραματίζεται κατά τη διάρκεια του [[Τριακονταετής Πόλεμος|Τριακονταετή Πολέμου]] και του [[Αγγλικός Εμφύλιος Πόλεμος|Αγγλικού Εμφύλιου Πολέμου]].

Τουλάχιστον 545 τίτλοι, που κυμαίνονται από σατιρικά ποιήματα έως πολιτικά και θρησκευτικά φυλλάδια, έχουν αποδοθεί στον ΝταφόεΝτεφόε. Εντούτοις οι Φέρμπανκ και Όουενς στο ''Critical Bibliography'' (1998) υποστηρίζουν έναν πολύ μικρότερο αριθμό (276 τίτλοι). Τα φιλόδοξα επιχειρηματικά σχέδια του ΝταφόεΝτεφόε τον οδήγησαν σε πτώχευση το 1692, έχοντας να θρέψει μία γυναίκα και επτά παιδιά. Το 1703 δημοσίευσε ένα σατιρικό φυλλάδιο εναντίον των Συντηρητικών και υπέρ της θρησκευτικής ανεκτικότητας με τίτλο ''Ο Συντομότερος Δρόμος με τους Διαφωνούντες ή Προτάσεις για την Ίδρυση της Εκκλησίας''. Όπως έχει συμβεί και με άλλα ειρωνικά κείμενα πριν και μετά, το φυλλάδιο αυτό παρεξηγήθηκε ευρέως και ασκήθηκε ποινική δίωξη εναντίον του συντάκτη για συκοφαντική δυσφήμιση. Καταδικάστηκε σε [[Κύφωνας|διαπόμπευση]], πρόστιμο 200 μάρκων και προσωποκράτηση.

[[Αρχείο:Defoe 1709 The History Of The Union Of Great Britain.JPG|thumb|Το εξώφυλλο της ''Ιστορίας της Ένωσης της Μεγάλης Βρετανίας'' του Ντάνιελ ΝταφόεΝτεφόε, τυπωμένο το 1709 στο Εδιμβούργο.]]

ΑπεγνωσμένοςΣε απελπιστική κατάσταση ο ΝταφόεΝτεφόε έγραψε στον Ουίλιαμ Πάτερσον, ιδρυτή της [[Τράπεζα της Αγγλίας|Τράπεζας της Αγγλίας]], ο οποίος ήταν άνθρωπος της εμπιστοσύνης του Ρόμπερτ Χάρλεϊ, 1ου Κόμη της Οξφόρδης και Κόμη του Μόρτιμερ, κορυφαίου υπουργού της αγγλικής κυβέρνησης. Ο Χάρλεϊ αποδέχθηκε τις υπηρεσίες του ΝταφόεΝτεφόε και τον απελευθέρωσε το 1703. Αμέσως εξέδωσε την ''Επιθεώρηση'', η οποία κυκλοφορούσε αρχικά κάθε εβδομάδα και στη συνέχεια τρεις φορές την εβδομάδα, και στην οποία έγραφε ως επί το πλείστον ο ίδιος. Αυτό ήταν το κεντρικό φερέφωνο της αγγλικής κυβέρνησης που ήθελε να προωθήσει το [[Νομοσχέδιο για την Ένωση του 1707]].

Ο ΝταφόεΝτεφόε ξεκίνησε την εκστρατεία του στην ''Επιθεώρηση'' και σε άλλα φυλλάδια με στόχο την αγγλική γνώμη, υποστηρίζοντας ότι η ενοποίηση θα έθετε τέλος στην απειλή από το Βορρά και θα έφερνε ένα "ανεξάντλητο θησαυροφυλάκιο ανδρών" και μία νέα πολύτιμη αγορά που θα αύξανε τη δύναμη της Αγγλίας. Το Σεπτέμβριο του 1706 ο Χάρλεϊ έστειλε τον ΝταφόεΝτεφόε ως μυστικό πράκτορα στο [[Εδιμβούργο]] για να κάνει ό,τι είναι δυνατόν για να βοηθήσει στην εξασφάλιση της συναίνεσης στη Συνθήκη της Ένωσης. Ο ΝταφόεΝτεφόε είχε πλήρη συνείδηση του κινδύνου που διέτρεχε. Χάρη σε βιβλία όπως τα ''Γράμματα του Ντάνιελ ΝταφόεΝτεφόε'' (''The Letters of Daniel Defoe'', επιμέλεια G. H. Healey, Οξφόρδη, 1955) έγιναν γνωστές πολύ περισσότερες δραστηριότητές του απ' ό,τι συνηθίζεται με τέτοιου είδους πράκτορες.

Ο ΝταφόεΝτεφόε ως [[Πρεσβυτεριανισμός|Πρεσβυτεριανός]] που είχε υποφέρει στην Αγγλία για τις πεποιθήσεις του, έγινε δεκτός ως σύμβουλος στη Γενική Συνέλευση της Εκκλησίας της Σκωτίας και στις επιτροπές του Κοινοβουλίου της Σκωτίας. Στον Χάρλεϊ ανέφερε την απερισκεψία των Σκωτσέζων λέγοντας ότι δεν κίνησε καμία απολύτως υποψία ότι αλληλογραφεί με κάποιον στην Αγγλία και ότι ήταν σε θέση να επηρεάσει τις προτάσεις που τέθηκαν στο Κοινοβούλιο.

Το ίδιο ισχύει και για το βιβλίο του ΝταφόεΝτεφόε ''Η Ιστορία της Ένωσης της Μεγάλης Βρετανίας'', που τυπώθηκε το 1709 στο Εδιμβούργο<ref>[http://truescans.com/index-Defoe.htm The History of The Union of Great Britain], Εδιμβούργο (1709), Heirs of Anderson</ref>, το οποίο μερικοί ιστορικοί εξακολουθούν να το αντιμετωπίζουν ως μία πολύτιμη πηγή πληροφοριών για τα δικά τους έργα. Το βιβλίο δεν ήταν ανώνυμο αλλά ανέφερε δύο φορές το όνομα του ΝταφόεΝτεφόε<ref>[http://truescans.com/Images/Defoe_1709/DSCN9162.JPG Η πρώτη αναφορά του ΝταφόεΝτεφόε ως συγγραφέα του βιβλίου]</ref><ref>[http://truescans.com/Images/Defoe_1709/DSCN9166.JPG Η δεύτερη αναφορά του ΝταφόεΝτεφόε ως συγγραφέα του βιβλίου]</ref>, ο οποίος εισέπραττε δικαιώματα ως συγγραφέας του βιβλίου. Σ' αυτό, ο ΝταφόεΝτεφόε επιχειρεί να εξηγήσει τα γεγονότα που οδήγησαν στο Νομοσχέδιο για την Ένωση του 1707 ξεκινώντας από τις 6 Δεκεμβρίου 1604 όταν παρουσιάστηκε στον βασιλιά [[Ιάκωβος Α' της Αγγλίας|Ιάκωβο Α' της Αγγλίας]] ένα προτεινόμενο σχέδιο για την ενοποίηση. Ο ΝταφόεΝτεφόε φρόντισε να δώσει στην ιστορία του έναν αέρα αντικειμενικότητας, παρέχοντας χώρο και για επιχειρήματα κατά της Ένωσης, αλλά πάντα έχοντας ο ίδιος την τελευταία λέξη.

Ο ΝταφόεΝτεφόε έλαβε πολύ μικρή ανταμοιβή από τους χρηματοδότες του και φυσικά καμία αναγνώριση για τις υπηρεσίες του από την κυβέρνηση. Έκανε χρήση της εμπειρίας του από τη Σκωτία στο έργο ''Περιήγηση σε όλο το νησί της Μεγάλης Βρετανίας'', όπου παραδέχθηκε ότι έπεσε έξω στην πρόβλεψή του ότι μετά την Ένωση θα αυξανόταν ο πληθυσμός και το εμπόριο της Σκωτίας.

Ο Ντάνιελ ΝταφόεΝτεφόε πέθανε στις 24 Απριλίου 1731 και τάφηκε στο Μπάνχιλ Φιλντς του Λονδίνου, όπου ο τάφος του είναι επισκέψιμος.

Ο ΝταφόεΝτεφόε άφησε πίσω του σημαντικό λογοτεχνικό έργο. Κατά τη διάρκεια της ζωής του έχει υπογράψει τα κείμενά του χρησιμοποιώντας τουλάχιστον 198 ονόματα<ref>Adrian Room, [http://www.amazon.com/dp/078640423X A Dictionary of Pseudonyms and Their Origins, with Stories of Name Changes]</ref>. Η ικανότητά του να ζωντανεύει συναρπαστικά κάθε περιπέτεια, τον κατατάσσει μέσα στους σημαντικότερους συγγραφείς όλων των εποχών.