Βικιπαίδεια

Λήθαργος σπόρων: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφοράΕπόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
μ Κακή χρήση του σαν
μ r2.7.3) (Ρομπότ: Προσθήκη: ar:سكون البذرة; διακοσμητικές αλλαγές
Γραμμή 14:
Υπάρχουν τέσσερις κατηγορίες παραγόντων ανάλογα με το τι είδους επίδραση ασκούν στο αυξητικό δυναμικό.
 
* Παράγοντες που ενισχύουν το αυξητικό δυναμικό
* Παράγοντες που εμποδίζουν τη μείωση του αυξητικού δυναμικού
* Παράγοντες που περιορίζουν το αυξητικό δυναμικό
* Παράγοντες που αναστέλλουν την αύξηση του αυξητικού δυναμικού
* Θερμικό σοκ, αναισθητικά και άλλοι δραστικοί παράγοντες που επηρεάζουν τις μεμβράνες ενισχύουν το αυξητικό δυναμικό (Taylorson & Hendricks [[1980]]/1, Hemmat et al [[1985]]). Μετά από αυτά, συμπεραίνεται πως σε σπόρους που είναι σε λήθαργο αν μειωθούν οι καταπονήσεις και χαλαρώσουν οι φυσικοχημικοί παράγοντες που τις προκαλούν, τότε αυξάνεται το αυξητικό δυναμικό και άρα η πιθανότητα βλάστησης των σπόρων.
 
Σε ότι αφορά την κατηγοριοποίηση των μορφών ληθάργου, αυτή μπορεί να γίνει με πολλά κριτήρια. Με κριτήριο τον τρόπο προέλευσης του ληθάργου έχουμε:
Γραμμή 25:
Φυσιολογικό λήθαργο που εμφανίζεται στην περίπτωση που ο σπόρος αδυνατεί να βλαστήσει(πχ. λόγω ανωριμότητας του σπόρου).
 
Επίκτητο λήθαργο που εφαρμόστηκε στο σπόρο κάποια στιγμή μετά το σχηματισμό του και με την επίδραση ορισμένων (μη ευνοϊκών συνθηκών). Μία περίπτωση επίκτητου ληθάργου μπορεί να χαρακτηριστεί ως προκαλούμενος λήθαργος (induced dormancy)όταν μια συνθήκη προκάλεσε το λήθαργο κι αυτός παρέμεινε μετά την απομάκρυνσή της ή επιβαλλόμενος λήθαργος (enforced dormancy)αν η συνθήκη που προκάλεσε το λήθαργο είναι αυτή που τον διατηρεί και μετά την παύση της λήθαργος θα σταματήσει επίσης.
 
Με κριτήριο την αιτία πρόκλησης του ληθάργου χαρακτηρίζουμε το λήθαργο ως:
* Παραλήθαργο – όταν το αίτιο είναι στο σπόρο αλλά όχι στο έμβρυο (πχ. ανασταλτικές ουσίες στο περισπέρμιο).
* Ενδολήθαργο – όταν το αίτιο του ληθάργου έχει να κάνει με το έμβρυο.
* Οικολήθαργο – όταν ο λήθαργος επιφέρεται από περιβαλλοντικές συνθήκες.
* Επίσης, υπάρχει μία κατάσταση – κατάσταση ηρεμίας (quiescence) – όπου ένας σπόρος δεν είναι σε λήθαργο, αλλά ούτε βλασταίνει. Εκεί το αυξητικό δυναμικό είναι στο όριο αντοχής του περισπερμίου και το έμβρυο έχει τη μοναδική δυνατότητα είτε να επανεισέλθει σε λήθαργο ή να αυξήσει λίγο το αυξητικό δυναμικό, να διασπάσει το περισπέρμιο του και να μεταμορφωθεί σε φυτό. Η μετάβαση από την ηρεμία στην βλάστηση δεν είναι αντιστρεπτή διαδικασία.
 
Γραμμή 38:
Όπως αναφέρεται πιο πάνω, ο λήθαργος είναι μία εξελισσόμενη κατάσταση της οποίας τα στάδια δεν είναι ξεκάθαρα. Η γνώση όμως της ενδιάμεσης διαδρομής είναι ουσιαστική για την κατανόηση του ληθάργου ως φαινομένου. Ισχύει πως για τη μετάβαση ανάμεσα στα διάφορα ληθαργικά στάδια, την [[ηρεμία]] και τη [[βλάστηση]] απαιτείται [[ενέργεια]], αλλά και [[οξυγόνο]]. Ένα γενικό σχήμα που περιγράφει όλα αυτά και ισχύει με αρκετή ακρίβεια για φυτά που το [[φυτόχρωμα]], η υγρή [[ψύξη]] (pre-chilling ή moist-chilling) και οι γιββερελλίνες (GAs) είναι σημαντικοί παράγοντες στην πρόκληση ή ανάσχεση ληθαργικής κατάστασης.
 
Φαίνεται πως οι μεταβάσεις ενδιάμεσα στο λήθαργο και την ηρεμία είναι αντιστρεπτές, εφόσον υπάρχει επάρκεια[[ οξυγόνο|οξυγόνου]] και [[ενέργεια|ενέργειας]]. Απεναντίας, αν ο [[σπόρος]] περάσει στο στάδιο της βλάστησης δε θα μπορεί να ανακαλέσει αυτή τη [[δράση]]. Αυτό είναι αναμενόμενο, αφού δε μπορεί ένας [[σπόρος]] «να φυτρώσει δυο φορές» και δείχνει και δείχνει πως κάθε [[έμβρυο]] έχει μόνο μια ευκαιρία να αναπτυχθεί σε [[φυτό]]. Στη σωστή επιλογή του χρόνου που θα περάσει ο [[σπόρος]] στο στάδιο της βλάστησης εξυπηρετεί η φυσιολογική διεργασία του ληθάργου. Η βλάστηση και ο λήθαργος δεν είναι, όμως, απλώς δύο διαφορετικά στάδια/καταστάσεις, αλλά δύο διαφορετικές διεργασίες. Η πρόκληση ή ανάσχεση του ληθάργου δεν είναι το ίδιο πράγμα με τη βλάστηση ή την παρεμπόδισή της. Η σχέση αυτών των δύο περιορίζεται στο ότι δε μπορούν να συμπέσουν χρονικά, ή να προκληθεί λήθαργος στο σπόρο αφού βλαστήσει(αυτό δεν νοείται ως έννοια). Ωστόσο, για να βλαστήσει ένας [[σπόρος]] απαιτεί κι άλλες προϋποθέσεις πέρα από τη μη-ύπαρξη ληθάργου. Άρα οι δύο διεργασίες πρέπει να μελετώνται χωριστά, για να υπάρχει μεγαλύτερη σαφήνεια και να είναι τα συμπεράσματα ξεκάθαρα.
 
Γραμμή 58:
Επίσης, σπόροι διαφόρων ειδών «επιλέγουν» να βλαστήσουν μετρώντας παραμέτρους που έχουν να κάνουν με το [[φως]]. Υπεύθυνο για όλα αυτά είναι το [[φυτόχρωμα]], μια κυανωπή [[υδατοδιαλυτή]] [[χρωμοπρωτεΐνη]]. Αυτή συναντάται σε δύο μορφές (την Pr και την ενεργή Pfr). Ένα [[μόριο]] της με έκθεση σε ορατό κόκκινο μετατρέπεται (ή διατηρείται) σε Pfr, ενώ με έκθεση σε [[υπέρυθρη ακτινοβολία]] (που κυριαρχεί τη νύχτα) αλλάζει πάλι (ή διατηρείται) σε Pr. Αυτός είναι ένας τρόπος για το σπόρο ή το [[φυτό]] να ανιχνεύει τη διάρκεια της [[ημέρα|ημέρας]] και ,σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες, την εποχή του [[έτος|έτους]]. Με βάση ένα περίπλοκο μηχανισμό, δίνεται το σήμα την κατάλληλη εποχή για [[βλάστηση]] ή διαφορετικά για την είσοδο σε λήθαργο.
 
Άλλος σημαντικός παράγοντας που λαμβάνεται υπόψη είναι η [[θερμοκρασία]]. Εκτός από την [[υγρόψυξη]] που σπόροι κάποιων ειδών απαιτούν, η εναλλαγή των θερμοκρασιών μπορεί να διακόψει το λήθαργο και να ανεβάσει το αυξητικό δυναμικό. Ανάλογα με το είδος, ο σπόρος μπορεί να θέλει ημερήσιο θερμοκρασιακό εύρος (ΗΕΘ) από λίγους βαθμούς έως και πάνω από 10-15  °C. Το ΗΕΘ αλλάζει με τη εποχή του έτους κι έτσι χρησιμοποιείται ως ρυθμιστής από τα φυτά. Επόμενο σύνολο παραγόντων που εξετάζονται σε σχέση με την επίδρασή τους στο λήθαργο σπόρων είναι το μηχανικό σύστημα που χρησιμοποιείται για κάλυψη και προστασία του εμβρύου και των θρεπτικών του αποθεμάτων. Το περισπέρμιο μπορεί να είναι σημαντικός ανασταλτικός παράγοντας της βλάστησης, ευνοώντας τα λήθαργο του σπόρου. Αυτό το καταφέρνει ρυθμίζοντας την ανταλλαγή [[αέριο|αερίων]] και [[νερό|νερού]] του [[έμβρυο|εμβρύου]] με το [[περιβάλλον]]. Τέτοιου είδους περιορισμοί μπορούν αν εκλείψουν τεχνητά με τη διάρρηξη ή αποβολή του περισπερμίου κατά την επεξεργασία με [[μαχαίρι]], [[λίμα]], [[γυαλόχαρτο]] ή [[άμμος|άμμο]]. Στη [[φύση]] αυτό συμβαίνει αν ένα [[ζώο]] πατήσει ή φάει το σπόρο, με διάβρωση κλπ
Υπάρχουν κι άλλοι παράγοντες, γνωστοί ή μη, που μπορούν να επηρεάσουν το λήθαργο ή τη βλάστηση ενός σπόρου. Παραδείγματα αποτελούν το υδατικό δυναμικό, η διαθεσιμότητα στοιχείων, η ύπαρξη ιονίζουσας [[ακτινοβολία|ακτινοβολίας]] και άλλα.
Γραμμή 95:
Τέλος, η [[τεχνολογία]] ληθάργου σπόρων επιτρέπει τη φθινοπωρινή σπορά κάποιων φυτών που κανονικά σπέρνονται άνοιξη σε συγκεκριμένα εδάφη και υπάρχουν περιορισμοί από αυτό. Αυτό μπορεί αν έχει το όφελος του πιο εύκολα κατεργάσιμου εδάφους ή διάφορα άλλα, ανάλογα την περίπτωση. Το φυτό μπορεί να διαχειμάσει μέσα στο [[χωράφι]] και με την επίδραση υγρόψυξης να είναι έτοιμο για [[βλάστηση]] την [[άνοιξη]].
 
== Βιβλιογραφία ==
* Lang, G.A. (1996) Plant Dormancy – Physiology – Biochemistry and molecular Biology. CAB int.
* Davies, P.J. (1995) Plant Hormones – Physiology – Biochemistry and molecular Biology. Kluwer Academic Publishers
* Hopkins, W.G. (1995) Introduction to Plant Physiology. John Wiley & sons inc.
* Raven P. Evert R. and Eichorn S. (1986) Biology of Plants, 4th edition. Worth Publishers, inc.
* Τσέκος, Ι.Β. (2004) Φυσιολογία φυτών – Το κύτταρο ως ενεργητικό σύστημα-φαινόμενα μεταφοράς-μεταβολισμός-αύξηση και ανάπτυξη-μοριακή φυσιολογία. Εκδοτικός οίκος Αδελφών Κυριακίδη α.ε.
* Λόλας, Π. (2005) Φυσιολογία φυτού – Σημειώσεις. Πανεπιστημιακές εκδόσεις Θεσσαλίας, Βόλος
* Βαρδαβάκης Μ. και Ζούζουλας Δ. (2003) Μορφολογία & Ανατομία των φυτών. Εκδόσεις Ζήτη.
 
[[Κατηγορία:Φυσιολογία φυτών]]▼
 
[[ar:سكون البذرة]]
[[en:Seed dormancy]]
[[it:Dormienza dei semi]]
[[ta:வித்து உறங்குநிலை]]
 
▲[[Κατηγορία:Φυσιολογία φυτών]]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/wiki/Λήθαργος_σπόρων"