Σεισμός: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

 

=== Ηφαιστειακοί ===

 

=== Εγκατακρημνισιγενείς ===

Εκτός από τα δύο προηγούμενα αίτια, υπάρχει και ένα ελάχιστο ποσοστό σεισμών που ονομάζονται '''Εγκατακρημνισιγενείς Σεισμοί''', επειδή οφείλονται στην εγκατακρήμνιση οροφών υπογείων κοιλωμάτων (π.χ. σπηλαίων) λόγω διάβρωσης. Είναι σεισμοί συνήθως μικρού μεγέθους και τοπικού χαρακτήρα.

Ορισμένες φορές έχουν παρατηρηθεί σε μετασεισμική ακολουθία ως συνεπακόλουθο άλλου τύπου σεισμών.

 

=== Κρυογενείς Σεισμοί ===

Υπάρχουν περιπτώσεις σεισμών που συμβαίνουν με την απότομη πτώση της θερμοκρασίας. Το έδαφος συγκρατεί νερό σε υγρή μορφή. Όταν η [[θερμοκρασία]] του πέσει κάτω από το κρίσιμο σημείο που το υγρό νερό γίνεται πάγος, η διαστολή που προκαλεί η αλλαγή φάσης του νερού συμπιέζει τα πετρώματα και είναι πιθανό να προκληθεί διάρρηξη σε αυτά. Οι επιπτώσεις ενός '''κρυονικού σεισμού''' (frostquake) δεν είναι σοβαρές, καθώς γίνονται αισθητοί σε ακτίνα ελάχιστων χιλιομέτρων από τον άνθρωπο. Συνοδεύονται από τον κρότο θραύσης και προκαλούν ζημιές σε τσιμεντένιες υποστρώσεις και πλάκες, στο δίκτυο σωληνώσεων και σε υλικά θεμελίωσης που βρίσκονται στη γραμμή θραύσης. Συμβαίνουν συνήθως τις πρώτες πρωινές ώρες κατά τις κρύες περιόδους του [[Χειμώνας|χειμώνα]]. Επειδή δεν προκαλούνται από τεκτονικά αίτια, είναι σημαντικό να αναγνωρίζονται ως κρυογενείς για να μην εισάγουν σφάλμα στα σεισμολογικά δεδομένα των ρηγμάτων.

<ref>{{cite journal|author=Patrick J. Barosh|journal=Engineering Geology|title=Frostquakes in New England|volume=56|year=2000|pages=389-394|doi=doi:10.1016/S0013-7952(99)00092-7}}</ref>

 

=== Τεχνητοί Σεισμοί ===

Οι τεχνητοί σεισμοί προκαλούνται με εκρήξεις ή χτύπημα της επιφάνειας του φλοιού. Συνήθως χρησιμοποιούνται για την τομογράφηση του υπεδάφους. Σε μεγάλη κλίμακα είναι δυνατή και η [[πρόκληση σεισμών]].

{{Κύριο|Πρόκληση σεισμών}}

 

== Κατηγοριοποίηση των σεισμών του φλοιού της Γης ανάλογα με το βάθος τους ==

Η ακριβής θέση στην οποία συμβαίνει ένας σεισμός ονομάζεται '''εστία'''. Αν η εστία θεωρηθεί ως σημείο, αυτό ονομάζεται '''υπόκεντρο'''. Η [[προβολή]] του υποκέντρου στην επιφάνεια της Γης, ονομάζεται '''επίκεντρο'''. Ανάλογα με την απόσταση του υποκέντρου από την επιφάνεια της Γης (εστιακό βάθος, ΕΒ), οι σεισμοί χαρακτηρίζονται ως:

 

* Επιφανειακοί ή σεισμοί μικρού βάθους (0 - 30 km)

* Σεισμοί ενδιαμέσου βάθους (30 - 70 km)

* Σεισμοί μεγάλου βάθους (άνω των 70 km)

 

 

== Οργανολογία μέτρησης των σεισμών ==

=== Αδρανειακό σύστημα μέτρησης ===

[[Αρχείο:Seismogram.gif|thumb|right|300px]]

Το όργανο που χρησιμοποιούμε για την μέτρηση των σεισμικών δονήσεων στην επιφάνεια του εδάφους ή του θαλάσσιου πυθμένα στο Γήινο φλοιό ονομάζεται [[σεισμόμετρο]]. Ένα σεισμόμετρο με εγγενή δυνατότητα καταγραφής των δονήσεων ονομάζεται [[σεισμογράφος]] και ο όρος έχει παραμείνει σε καθημερινή χρήση και σήμερα, παρόλο που πλέον τα σήματα μεταδίδονται μέσω τηλεπικοινωνιακών δικτύων και καταγράφονται σε μεγάλη απόσταση από τους αισθητήρες. Η λειτουργία του σεισμομέτρου βασίζεται στην αρχή της [[αδράνεια|αδράνειας]]. Ένα σεισμόμετρο είναι ρυθμισμένο να χρησιμοποιείται εντός του [[Βαρυτικό πεδίο|βαρυτικού πεδίου]] της Γης και σε απόσταση από το κέντρο της, όση έχει και η επιφάνεια του φλοιού. Άρα μετρά σωστά στερεωμένο στο έδαφος ή στο θαλάσσιο βυθό και ακόμη δεν πρέπει να αναρτάται σε σχηματισμούς που ταλαντώνουν [[ιδιοσυχνότητα|ιδιόσυχνα]] όπως τα κτίρια. Αποτελείται από τα εξής μέρη:

 

== Σεισμικά κύματα ==

Τα σεισμικά κύματα μεταφέρουν την ενέργεια μακριά από τον εστιακό χώρο του σεισμού, μέχρι αυτή σταδιακά να απορροφηθεί εντελώς και τότε παύουν. Τα σεισμικά κύματα διακρίνονται σύμφωνα με τον τρόπο με τον οποίο ταξιδεύουν. Ο τρόπος εξαρτάται από το μέσο στο οποίο τα κύματα ταξιδεύουν, που επιτρέπει να διαδίδονται ή όχι συγκεκριμένα είδη ταλάντωσης, ανάλογα με το είδος της ταλάντωσης και το [[μήκος κύματος]] του σεισμικού κύματος. Στον εστιακό χώρο ενός τεκτονικού σεισμού με τη θραύση παράγονται όλες οι ακουστικές [[συχνότητα|συχνότητες]] με ταλαντώσεις πίεσης και παράγονται και ταλαντώσεις ελαστικής παραμόρφωσης. Από τα πρώτα μέτρα ακόμα που διανύουν τα κύματα, οι συχνότητες [[φίλτρο συχνοτήτων|φιλτράρονται]] [[Φίλτρο συχνοτήτων#Βαθυπερατό φίλτρο|βαθυπερατά]] σε ολοένα και μικρότερο με την απόσταση [[εύρος ζώνης]] και στα πρώτα χιλιόμετρα έχει ήδη γίνει ο διαχωρισμός των κυμάτων που διαδίδονται με διαφορετικό τρόπο ταλάντωσης. Τα σεισμικά κύματα τα μετράμε συνήθως με δειγματοληψία 100Hz, καταγράφουμε δηλαδή συχνότητες των σεισμικών κυμάτων ως και 50Hz.

 

=== Σεισμικά κύματα που διαδίδονται εσωτερικά στη Γη ===

[[Αρχείο:Pswaves.jpg|thumb|Τα σεισμικά κύματα στο εσωτερικό της Γης και επιφανειακά σεισμικά κύματα.]]

 

 

=== Σεισμικά Βαρυτικά Κύματα στη Γήινη ατμόσφαιρα ===

Τα επιφανειακά σεισμικά κύματα (κυρίως τα κύματα Reyleigh) μετασχηματίζονται μερικώς και σε τύπου P-κύματα πίεσης αλλάζοντας μέσο από στερεό σε αέριο και ταξιδεύουν ως ψηλά στην ατμόσφαιρα. Οδεύουν με διαφορετική μορφή και προκαλούν ρυτίδιασμα στα σύννεφα σε σχέση με το μέρος των P-κυμάτων που διαδίδονται κατακόρυφα από τον εστιακό χώρο ως ψηλά στην ατμόσφαιρα, ταξιδεύοντας με μορφή "λείου μετώπου" πάνω από το επίκεντρο. Ονομάζονται και "σεισμικά βαρυτικά κύματα" και εισάγουν θόρυβο στους ανιχνευτές βαρυτικών κυμάτων που χρησιμοποιούνται για αστρονομικές παρατηρήσεις, ο οποίος αφαιρείται με ειδικά σχεδιασμένα φίλτρα.

<ref>{{cite journal|author=Scott A. Hughes and Kip S. Thorne|journal=Phys. Rev. D|title=Seismic gravity-gradient noise in interferometric gravitational-wave detectors|volume=58|year=1998|pages=27|doi=10.1103/PhysRevD.58.122002}}</ref>

 

=== "Επιφανειακά" κύματα στο εσωτερικό της Γης ===

Κατά την αλλαγή μέσου στη διάδοση των P- και S-κυμάτων στο εσωτερικό της γης σχηματίζονται επιφανειακά κύματα στις επιφάνειες που ορίζονται από την αλλαγή των στρωμάτων της (π.χ. η επιφάνεια της σφαίρας που χωρίζει τον εσωτερικό στερεό από τον εξωτερικό υγρό πυρήνα). Είναι αυτά που με την ταλάντωση της επιφάνειας προκαλούν το φαινόμενο του μετασχηματισμού των P-κυμάτων σε S- ή αντίστροφα στο νέο υλικό.

 

 

== Μέθοδοι πρόγνωσης ==

{{Κύριο|Πρόγνωση σεισμών}}

Οι μεμονωμένες προσπάθειες για [[πρόγνωση σεισμών]] έχουν δώσει αποτελέσματα<ref>{{cite book|author=Park, S.K.|chapter=Some objervation about the statistical significance and physical mechanisms of the VAN method of earthquake prediction, Greece|editor=Sir James Lighthill|title=A Critical Review of VAN - Earthquake Prediction from Seismic Electrical Signals|year=1996|isbn=978-9810226701|publisher=World Scientific Publishing Co Pte Ltd|location=London, UK|url=http://www.worldscibooks.com/engineering/3006.html|pages=267-285}}</ref> <ref>{{cite book|author=Kazuo Hamada|chapter=Re-examination of statistical evaluation of the SES prediction in Greece|editor=Sir James Lighthill|title=A Critical Review of VAN - Earthquake Prediction from Seismic Electrical Signals|year=1996|isbn=978-9810226701|publisher=World Scientific Publishing Co Pte Ltd|location=London, UK|url=http://www.worldscibooks.com/engineering/3006.html|pages=286-291}}</ref>, δεν έχουν δώσει όμως κάποια ευρέως αποδεκτή μέθοδο πρόγνωσης. Για να θεωρηθεί μια μέθοδος πρόγνωσης ή συνεργασία μεθόδων επιτυχημένη, θα πρέπει να εκτιμά, για σεισμούς κάποιου μεγέθους και άνω, με ακρίβεια α) τις παραμέτρους της πρόγνωσης (τόπο, χρόνο, μέγεθος) και ταυτόχρονα β) τη βεβαιότητα πως θα γίνει σεισμός. Η ακρίβεια των παραμέτρων δεν έχει σαφώς καθοριστεί. Η προσπάθεια για πρόγνωση ενδυναμώνεται με την ενοποίηση των μεθόδων και τη σύγκλιση των εκτιμήσεων που προκύπτουν από αυτές, βελτιώνοντας την ακρίβεια των παραμέτρων της πρόγνωσης και ενισχύοντας την αξιοπιστία μιας πρότασης πως ένας μεγάλος σεισμός επέρχεται.<ref>{{cite journal|author=Friedemann Freund|journal=Acta Geophysica|title=Toward a unified solid state theory for pre-earthquake signals|volume=|year=2010|pages=|doi=10.2478/s11600-009-0066-x}}</ref>

 

== Σημειώσεις ==

{{reflist|group="Σημ."|refs=

<ref name="SemiFluid">Πρόκειται για κατάσταση της ύλης που βρίσκεται σε ρευστή μορφή, έχει όμως ιδιότητες που επιτρέπουν τη διάδοση εγκάρσιων ελαστικών κυμάτων για ορισμένες συχνότητες, όπως σχεδόν συμβαίνει στα στερεά.</ref>

 

== Εξωτερικές Πηγές ==

* [http://www.oasp.gr/ Οργανισμός Αντισεισμικής Προστασίας]

* [http://www.minenv.gr/ ΥΠΕΧΩΔΕ]