Εθνικός Διχασμός: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Ο '''Εθνικός Διχασμός''' (1914-1917) υπήρξε μία σειρά γεγονότων που επικεντρώνονται στη διένεξη μεταξύ του τότε πρωθυπουργού της Ελλάδας, [[Ελευθέριος Βενιζέλος|Ελευθερίου Βενιζέλου]] και του βασιλιάΒασιλιά [[Κωνσταντίνος Α' της Ελλάδας|Κωνσταντίνου Α΄]] σχετικά με την είσοδο ή μη της Ελλάδας στον [[Α' Παγκόσμιος Πόλεμος|Α' Παγκόσμιο Πόλεμο]]. Τα κύρια γεγονότα της διένεξης αφορούν διαδοχικά την παραίτηση του Βενιζέλου, τη δημιουργία ξεχωριστού κράτους με πρωτοβουλία του στην Βόρεια Ελλάδα με πρωτεύουσα τη [[Θεσσαλονίκη]] και την εκδίωξη του Κωνσταντίνου από την Ελλάδα μετά από παρέμβαση των δυνάμεων της [[Αντάντ]]. Η διένεξη αυτή χώρισε την χώρα σε δύο διαφορετικά στρατόπεδα και προκάλεσε εξαιρετικά βαθύ χάσμα στην ελληνική κοινωνία. Οι επιπτώσεις του χάσματος παρέμειναν ως το τέλος της δεκαετίας του '30. Ορισμένοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι και η [[Μικρασιατική Εκστρατεία|Μικρασιατική καταστροφή]] μετέπειτα, ήταν σε μεγάλο βαθμό απόρροια του Εθνικού Διχασμού.

Ως κύριο αίτιο του Εθνικού Διχασμού θεωρείται η διαμάχη μεταξύ Ε. Βενιζέλου και βασιλιάΒασιλιά Κωνσταντίνου του Α΄. Ο Κωνσταντίνος, βάσει του Συντάγματος, είχε δικαιοδοσίες εξαιρετικά περιορισμένες, όμως η επιρροή του σε πολιτικούς της εποχής ήταν παραπάνω από έντονη. Ο αποτυχημένος για την Ελλάδα [[ελληνοτουρκικός πόλεμος του 1897]] χρεώθηκεοφείλεται στουςστις λανθασμένουςραδιουργίες χειρισμούςτης φιλοβασιλικών κύκλωνμασονικής και τωναντιβασιλικής εκτεταμένωνμυστικής επεμβάσεωνοργάνωσης στις"[[Εθνική ένοπλεςΕταιρεία]]". Το 1900 ο Διάδοχος Κωνσταντίνος διορίστηκε Γενικός Διοικητής του Ελληνικού δυνάμειςΣτρατού. ΕξαιτίαςΠροσέφερε αυτώνπολύτιμες δημιουργήθηκευπηρεσίες έντονηστην δυσαρέσκειαΕλλάδα στιςκαι τάξειςτα επιτεύγματά του στρατούήταν πουσημαντικά. εκδηλώθηκεΠολεμικές προμήθειες, εκπόνηση επιστρατευτικού σχεδίου, πραγματοποίηση γυμνασίων, επιμόρφωση και εκπαίδευση των αξιωματικών. Συμμετοχή στον Μακεδονικό αγώνα. Ωστόσο, το 1909 μεξέσπασε το [[Κίνημα στο Γουδί|κίνημα στο Γουδί]], που απαιτούσε άμεσες ανακατατάξεις στο Στράτευμα με κύριο αίτημα την αποχώρηση του Διαδόχου και των πριγκίπων από την διοίκηση των Ενόπλων Δυνάμεων.

Με το ξέσπασμα των [[Βαλκανικοί Πόλεμοι|Βαλκανικών Πολέμων]], ο Κωνσταντίνος τέθηκε επικεφαλής του στρατεύματος. καιΟι φαίνονταναλλεπάλληλες ωςεπιτυχίες κύριοςτου υπεύθυνοςΕλληνικού τωνΣτρατού αλλεπάλληλωνφέρουν επιτυχιώντη τωνσφραγίδα συγκρούσεωντης στρατιωτικής τέχνης του Κωνσταντίνου. Στα παρασκήνια όμως, εκείνο το διάστημα δημιουργήθηκε το πρώτο χάσμα στις σχέσεις Κωνσταντίνου-Βενιζέλου: χαρακτηριστική ήταν η διάσταση απόψεων για την άμεση κατάληψη ή μη της Θεσσαλονίκης, την οποία ο Βενιζέλος ήθελε να επιτύχει πάση θυσία, για την στρατηγική της σημασία και προς αποφυγή κατάληψής της από τους Βουλγάρους (ο Κωνσταντίνος αντ' αυτού επιθυμούσε προέλαση προς βόρεια και κατάληψη του Μοναστηρίου). Το συγκεκριμένο γεγονός παρέμεινε γνωστό τότε μόνο σε περιορισμένους πολιτικούς και στρατιωτικούς κύκλους. Ο Κωνσταντίνος πέτυχε με επιμονή των κατάληψη της Θεσσαλονίκης άνευ όρων ενώ ο Βενιζέλος επέμενε να δεχθεί ο Διάδοχος τους όρους των τουρκικών αρχών.

Ο Ε. Βενιζέλος επεδίωκε την είσοδο της Ελλάδας στον πόλεμο στο πλευρό της [[Αντάντ]] πιστεύοντας πως ήρθε η ώρα "''εκπλήρωσης της Μεγάλης Ιδέας''" (δηλ. η Ελλάδα όχι μόνο να διατηρήσει τα κέρδη της από τους Βαλκανικούς πολέμους αλλά και να επεκτείνει τα σύνορα της). Παρέβλεπε όμως το γεγονός ότι πολλοί Έλληνες είχαν κουραστεί από τους πολέμους. Οι Αγγλογάλλοι όμως απέβλεπαν στη συμμαχία ή ουδετερότητα της Βουλγαρίας και της Τουρκίας και απέρριπταν, προς το παρόν, τις προτάσεις του Βενιζέλου. Η μεγαλύτερη μερίδα της μεγαλοαστικής τάξης, ιδίως της διασποράς, προσδοκούσε να ενταχθεί (όπως έλεγε) σε μία "''μεγάλη και ισχυρή Ελλάδα''".

Στις 16 Αυγούστου 1916 γίνεται το κίνημα της Εθνικής Αμύνης στη [[Θεσσαλονίκη]] που το υποστηρίζει ο συμμαχικός στρατός που έχει στο μεταξύ αποβιβαστεί στη Θεσσαλονίκη. Ο Βενιζέλος αργεί αλλά τάσσεται με το κίνημα και στις 26 Σεπτεμβρίου μεταβαίνει στα Χανιά, όπου και σχηματίζει προσωρινή κυβέρνηση με αρχικά μέλη την τριανδρία, αποτελούμενη από τον ίδιο, το ναύαρχο [[Παύλος Κουντουριώτης|Παύλο Κουντουριώτη]] και το στρατηγό [[Παναγιώτης Δαγκλής|Παναγιώτη Δαγκλή]] και από εκεί μεταβαίνει στη Θεσσαλονίκη. Στην απόφαση του Βενιζέλου συνετέλεσε και η εισβολή των Γερμανοβουλγάρων στην Ανατολική Μακεδονία και η αιχμαλωσία και μεταφορά στη Γερμανία του Δ΄ Σώματος Στρατού με την ανοχήφιλοβασιλική τηςκυβέρνηση φιλοβασιλικήςνα κυβέρνησηςείναι παγιδευμένη και με δεμένα τα χέρια.

Η Ελλάδα το 1916 είχε κοπεί στα δύο: Από τη μια μεριά, το κράτος της Θεσσαλονίκης που περιλάμβανε τη [[Μακεδονία]], την [[Κρήτη]] και τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου, αποφάσιζε να διενεργηθεί στρατολογία σε μεγάλη κλίμακα και οργάνωνε τη μεραρχία του Αρχιπελάγους και κατόπιν τις μεραρχίες Κρήτης και Σερρών. Από την άλλη μεριά, η κυβέρνηση των Αθηνών αντιπαρατασσόταν στους οπαδούς του Βενιζέλου με τους απολυθέντες στρατευσίμους ("επιστράτους") που είχε οργανώσει ο Ιωάννης Μεταξάς σε παρακρατικές ομάδες προς απόκρουση κινδύνου. Τον Δεκέμβριο του 1916 η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος αναθεμάτισε και αφόρισε τον Βενιζέλο. Στην προσπάθεια των ΣυμμάχωνΓάλλων και του Βενιζέλου να θέσουν υπό τον έλεγχο τους τη νότια Ελλάδα, τα Γαλλικά θωρηκτά έμπαιναν στον Πειραιά και αποβίβαζαν 3000 άνδρες, ενώ βομβάρδιζαν περιοχές της Αθήνας γύρω από το Στάδιο και κοντά στα Ανάκτορα, σε μια σειρά επεισοδίων γνωστών ως "Νοεμβριανά". Όλα τα λιμάνια ήταν αποκλεισμένα από τους Γάλλους με αποτέλεσμα η Αθήνα αλλά και άλλες πόλεις κοντά σ΄ αυτήν να λιμοκτονήσουν.

Η επέμβαση των γαλλικών δυνάμεων εξαγρίωσεαποτελεί τουςπράξη αντιβενιζελικούςεσχάτης πουπροδοσίας κατηγορούσανδιότι τουςπαράνομα αντιπάλουςκαι τωναντισυνταγματικά ωςξένες προδότεςδυνάμεις καιεπεμβαίνουν στα εσωτερικά άλλων χωρών. Έτσι, ο εθνικός διχασμός έφθασε στο απόγειό του. "Ο φονεύων βενιζελικόν δεν φονεύει άνθρωπον", διακήρυτταν.{{πηγή}}

Οι Γάλλοι, συνεπικουρούμενοι από το νέο Βρετανό Πρωθυπουργό Λόυντ Τζώρτζ, απαίτησαν από τον Κωνσταντίνο να εγκαταλείψει το θρόνο του προκειμένου να άρουν τον αποκλεισμό. Μετά λοιπόν, από τελεσίγραφο των συμμάχων ο βασιλιάςΒασιλιάς, μπροστά στον κίνδυνο αιματοχυσίας, αποσύρεται από το θρόνο, χωρίς να παραιτηθεί τυπικά, στις 15 Ιουνίου 1917, και φεύγει στην [[Ελβετία]] αφήνοντας στη θέση του το δευτερότοκο γιο του, Αλέξανδρο. Ο Βενιζέλος έρχεται στην Αθήνα και σχηματίζει κυβέρνηση στις 13 Ιουνίου. ΣτιςΟ 15Βενιζέλος Ιουνίουέχοντας κηρύσσειχάσει τονπλέον πόλεμοπολλούς στις Κεντρικές Δυνάμεις επισημοποιώντας την ανάλογη πράξη της προσωρινής κυβέρνησης της Θεσσαλονίκης. Η εμπόλεμη κατάστασηοπαδούς δεν επιτρέπειδιεξάγει τη διενέργεια εκλογώνεκλογές και ο Βενιζέλος ανακαλεί το διάταγμα της διάλυσης της Βουλής του 1915. Η ανασυσταθείσα Βουλή ονομάζεται ειρωνικά "Βουλή των Λαζάρων". ΗΣτις ενεργός15 συμμετοχήΙουνίου τηςκηρύσσει Ελλάδας στοντον πόλεμο, στο πλευρό των συμμάχων έχει ουσιαστικό αποτέλεσμα τη θριαμβευτική νίκη κατά των Γερμανοβουλγάρων στα υψώματα του [[Σκρα Κιλκίς|Σκρα Ντι Λέγκεν]] στις 30Κεντρικές ΜαΐουΔυνάμεις 1918επισημοποιώντας καιτην τηανάλογη συμμετοχήπράξη τωντης ελληνικώνπροσωρινής δυνάμεωνκυβέρνησης στηντης τελική επίθεση και διάσπαση του μετώπου, το Σεπτέμβριο του ίδιου έτουςΘεσσαλονίκης.