Απολιθωμένο δάσος της Λέσβου: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας
αποσπασματικές προσθήκες
Γραμμή 10:
== Γεωλογία ==
[[Αρχείο:Mesotopos dome.jpg|thumb|240px|Ο ηφαιστειακός δομός του Μεσοτόπου είναι αποτέλεσμα της μειοκαινικής ηφαιστεικής δραστηριότητας στη Λέσβο]]
Το δυτικό τμήμα της Λέσβου αποτελείται από πυροκλαστικά υλικά τα οποία καλύπτουν παλαιότερα πετρώματα. Τα παλαιότερα [[πέτρωμα|πετρώματα]] είναι περμοτριαδικής ηλικίας και είναι [[σχιστόλιθος|σχιστόλιθοι]], [[χαλαζίτης|χαλαζίτες]], φυλίτες και μεταψαμμίτες που εναλλάσονται με [[μάρμαρο|μάρμαρα]] και κρυσταλικούς [[ασβεστόλιθος|ασβεστόλιθους]]. Αυτά τα πετρώματα αποτελούν το έδαφος στο οποίο αναπτύχθηκε το δάσος. Τα πυροκλαστικά υλικά προέρχονται από την έντονη ηφαιστεικαή δραστηριότητα που έλαβε χώρα στο Βόρειο Αιγαίο πριν από 21 με 16 εκατομμύρια χρόνια. Τα ηφαιστειακά υλικά καλύπτουν τα 2/3 της Λέσβου.
Σήμερα τα 2/3 της έκτασης της Λέσβου καλύπτονται από ηφαιστειακά [[πέτρωμα|πετρώματα]] που δημιουργήθηκαν την περίοδο από 21 έως 16 εκατομμύρια χρόνια πριν. Αυτό οφείλεται στην έντονη ηφαιστειακή δραστηριότητα στο χώρο του Βορείου Αιγαίου. Η ηφαιστειάκή δραστηριότητα είναι αποτέλεσμα της σύγκρουσης της [[ευρασιατική λιθοσφαιρική πλάκα|ευρασιατικής λιθοσφαρικής πλάκας]] στο βορρά με την [[αφρικανική λιθοσφαρική πλάκα]] στο νότο, με αποτέλεσμα τη βύθιση της δεύτερης κάτω από τη πρώτη. Η αφρικανική πλάκα λείωνει και στη συνέχεια, το λιωμένο υλικό κινείται προς της επιφάνεια και δημιουργεί ένα τόξο ηφαιστείων πίσω από τη περιοχή σύγκορυσης των δύο πλακών. Τώρα η περιοχή σύγκλισης είναι νότια της Κρήτης και υπάρχουν ενεργά ηφαίστεια στη [[Σαντορίνη]] και τη [[Νίσυρος|Νίσυρο]]. Πριν από 21,5 με 16,5 εκατομμύρια χρόνια, στο χώρο του σημερινού Αιγαίου υπήρχε μία ενιαία ξηρά, η Αιγηίδα, η [[περιοχή σύγκλισης]] βρισκόταν στο χώρο των Κυκλάδων και τα ηφαίστεια στο Βορειοανατολικό Αιγαίο.<ref>{{cite journal|accessdate = 5 Σεπτεμβρίου 2011
 
Σήμερα τα 2/3 της έκτασης της Λέσβου καλύπτονται από ηφαιστειακά [[πέτρωμα|πετρώματα]] που δημιουργήθηκαν την περίοδο από 21 έως 16 εκατομμύρια χρόνια πριν. Αυτό οφείλεται στην έντονη ηφαιστειακή δραστηριότητα στο χώρο του Βορείου Αιγαίου. Η ηφαιστειάκή δραστηριότητα είναιήταν αποτέλεσμα της σύγκρουσης της [[ευρασιατική λιθοσφαιρική πλάκα|ευρασιατικής λιθοσφαρικής πλάκας]] στο βορρά με την [[αφρικανική λιθοσφαρική πλάκα]] στο νότο, με αποτέλεσμα τη βύθιση της δεύτερης κάτω από τη πρώτη. Η αφρικανική πλάκα λείωνει και στη συνέχεια, το λιωμένο υλικό κινείται προς της επιφάνεια και δημιουργεί ένα τόξο ηφαιστείων πίσω από τη περιοχή σύγκορυσης των δύο πλακών. Τώρα η περιοχή σύγκλισης είναι νότια της Κρήτης[[Κρήτη]]ς και υπάρχουν ενεργά ηφαίστεια στη [[Σαντορίνη]] και τη [[Νίσυρος|Νίσυρο]]. Πριν από 21,5 με 16,5 εκατομμύρια χρόνια, στο χώρο του σημερινού Αιγαίου υπήρχε μία ενιαία ξηρά, η Αιγηίδα, η [[περιοχή σύγκλισης]] βρισκόταν στο χώρο των Κυκλάδων και τα ηφαίστεια στο Βορειοανατολικό Αιγαίο.<ref>{{cite journal|accessdate = 5 Σεπτεμβρίου 2011
|title =Geochronology and petrology of recent volcanics in the eastern Aegean Sea (West Anatolia and Lesvos Island)
|authors =S. Borsi, G. Ferrara, F. Innocenti και R. Mazzuoli |journal = Bulletin of Volcanology
Γραμμή 25 ⟶ 27 :
}}</ref>
 
Οι ηφαιστειακές εκρήξεις προκάλεσαν την έξοδο τεράστιων ποσοτήτων [[λάβα]]ς, [[στάχτη]]ς και άλλων ηφαιστειακών υλικών που σκέπασαν μεγάλες εκτάσεις. Πυρροκλαστικές ροές κινήθηκαν από τα ανατολικά προς τα δυτικά και σκέπασαν το μεγάλο, πυκνό και πλούσιο [[δάσος]] που υπήρχε την εποχή εκείνη. Πολλά από τα δέντρα του δάσους έσπασαν και έπεσαν, αφήνωντας πίσω κορμούς ύψους ενός με δύο μέτρα. Κάτι παρόμοιο συνέβη το 1980 με την έκρηξη του ηφαιστείου[[όρους της Αγίας Ελένης|όρους της Αγίας Ελένης]] στις ΗΠΑ. Σε πολλές περιπτώσεις η ηφαιστειακή στάχτη παρασύρθηκε από τις έντονες βροχοπτώσεις που ακολούθησαν τις ηφαιστειακές εκρήξεις και έτσι δημιουργήθηκαν μεγάλες λασποροές πυροκλαστικών υλικών. Αυτά τα ηφαιστειακά υλικά κάλυψαν τους κορμούς και τα κλαδιά απομονώνοντάς τους από το υπόλοιπο περιβάλλον. Σε αυτές τις συνθήκες έγινε εφικτή η μόριο προς μόριο αντικατάσταση του βιολογικού υλικού πέτρωμα με απτέλεσμααποτέλεσμα μορφολογικά γνωρίσματα των δένδρων, όπως η εξωτερική επιφάνεια του [[κορμός|κορμού]], οι αυξητικοί δακτύλιοι καθώς και η εσωτερική δομή του [[ξύλο]]υ να διατηρηθούν πολύ καλά.<ref>Ζούρος, ''[http://geolib.geo.auth.gr/ojs-2.2.2/index.php/bgsg/article/view/4534/4353 The Plaka petrified forest park in western Lesvos]'' Δελτίον της Ελληνικής Γεωλογικής Εταιρίας, Τόμ. 40, Αρ. 4 (2007) </ref> Εξαίτιας της παρουσίας οξειδίων διαφόρων μετάλλων στοιχείων, όπως [[σίδηρος]], [[χαλκός]] και [[μαγγάνιο]], οι κορμοί έχουν διάφορες αποχρώσεις. Το γεγονός ότι έχουν βρεθεί απολιθωμένες ρίζες ανάμεσα σε απολιθώμενους κορμούς δείχνουν ότι ανάμεσα στις ηφαιστειακές εκρήξεις αναπτύχθηκε νέο δάσος, το οποίο στη συνέχεια απολιθώθηκε.
 
Ύστερα από πολλά εκατομμύρια χρόνια οι κάτοικοι του νησιού αξιοποίησαν αυτό το ιστορικό μνημείο κατασκευάζοντας ένα μουσείο φυσικής ιστορίας για το κοινό. Η περιοχή στην οποία δημιουργήθηκε το Πάρκο το 1987, αναφέρεται ως «Κύρια Απολιθωμένη», ήδη από τον 18ο αιώνα. Αποτελεί το πρώτο πάρκο επίσκεψης του Απολιθωμένου Δάσους, και καταλαμβάνει συνολική έκταση 30 περίπου στρεμμάτων. Στην περιοχή, έχουν πραγματοποιηθεί ολοκληρωμένες παρεμβάσεις για την συντήρηση, ανάδειξη και προστασία των απολιθωμένων κορμών. Ο επισκέπτης του Πάρκου μπορεί να περιηγηθεί σε μια ολόκληρη βουνοπλαγιά, από ειδικά διαμορφωμένα μονοπάτια και να θαυμάσει τις μοναδικές εμφανίσεις Πρωτοπευκίδων, που σχηματίζουν μικρές συστάδες και αποτελούν τους προγόνους του σύγχρονου Πεύκου. Οι περισσότεροι απολιθωμένοι κορμοί ανήκουν στην οικογένεια των [[Ταξοδιοειδή|Ταξοδιειδών]] (Taxodiaceae) που αποτελούν προγονικές μορφές του σύγχρονου είδους [[Σεκόια η Αειθαλής]] που φύεται στις δυτικές ακτές των Ηνωμένων Πολιτειών. Στην οικογένεια αυτή ανήκει και ο μεγαλύτερος απολιθωμένος κορμός κωνοφόρου δένδρου (με μήκος μεγαλύτερο των 20 μέτρων) καθώς και οι μεγάλοι ιστάμενοι κορμοί Σεκόιας. [[Αρχείο:Dimiourgia adl.jpg|thumb|Ο μεγαλύτερος γνωστός ιστάμενος απολιθωμένος κορμός δένδρου στην Ευρώπη. Το ύψος του είναι 7,2 μέτρα και η περίμετρός του 8,5 μέτρα. Πρόκειται για προγονική μορφή Σεκόιας.|250px]]
 
[[Αρχείο:Sigri4.jpg|thumb|Απολιθωμένος κορμός μέσα στον χώρο του Μουσείου.|200px]]
Γραμμή 37 ⟶ 39 :
|url =http://www.google.gr/books?hl=el&lr=&id=wDcd41aCRLQC&oi=fnd&pg=PA15#v=onepage&q&f=false}}</ref>
 
Το απολιθωμένο δάσος αποτελείται κωνοφόρα, αγγειόσπερμα – ανθοφόρα φυτά, και λίγα πτεριδόφυτα. Στα κωνοφόρα περιλαμβάνουνπεριλαμβάνονεται το γένος Taxodioxylon, με τα είδη T. gyspaceum και T. albertense, Pinoxylon, Tetraclinoxylon και taxoxylon. Τα είδη αυτά είναι προγονικές μορφές της [[σεκόια]]ς, του [[πεύκο]]υ, του [[κυπαρίσσι|κυπαρισσιού]], του [[τάξος|τάξου]], ενώ υπάρχουν και άλλωνάλλα σπάνιωνσπάνια ειδών των οποίων δεν υπάρχουν σύγχρονοι απόγονοι. ΠολλοίΤο απολιθωμένοιγένος κορμοίTaxodioxylon ανήκουνείναι σεπρογονική προγονικές μορφέςμορφή του σύγχρονουφυτού είδους Σεκόια η αειθαλής[[σεκόια]], που φύεται στις δυτικέςδύτικες ακτές των Ηνωμένων Πολιτειών. ΈχουνΥπολογίζεται προσδιορισθείότι επίσηςκάποια πρωτοπευκίδες,φυτά πουτου αποτελούνγένους προγονικήπρέπει μορφήνα τουξεπερνούσαν σύγχρονουσε πεύκου,ύψος κυπαρισσίδεςτα και100 τομέτρα. σπάνιοΤο κωνοφόροείδος ΚουνιχάμιαPinoxylon paradoxum (πεύκη η μειοκαινική.παράδοξη) Σημαντικόπαίζει μέροςσημαντικό στηρόλο στην σύνθεση του δάσους παίζεικωνοφόρων. και τοΤο είδος πεύκηανήκει ηστην παράδοξηοικογένεις (pinoxylonτων paradoxum),[[πρωτοπευκίδες|πρωτοπευκίδων]] πουκαι προσδιορίστηκε σεγια αυτόπρώτη τοφορά στο πάρκο. Αυτό το είδος έχει το χαρακτηριστικό ότι συνδυάζει τόσο χαρακτηριστικά [[έλατο|ελάτου]], όσο και πεύκου, των οποίων αποτελεί προγονική μορφή. Έχουν προσδιορισθεί επίσης φυτά της οικογένειας [[κυπαρισσίδες]], όπως το γένος tetraclinoxylon και το σπάνιο κωνοφόρο Κουνιχάμια η μειοκαινική.
 
Τα αγγειόσπερμα – ανθοφόρα φυτά περιλαμβάνουν αντιπρόσωπους των ειδών [[Λεύκα]], [[Δάφνη]], [[Κανελλόδενδρο]], [[Πλάτανος]], [[Δρυς]], [[Οξιά]], [[Σκλήθρο]], [[Βάτος]], [[Σφένδαμος]] και [[Καρυδιά]]. Επίσης, έχουν προσδιοριστεί πολλά είδη φοινικίδων, όπως Phoenix και Palmoxylon. Οι ανασκαφές έδειξαν ότι μετά την καταστροφή και απολίθωση του δάσους κωνοφόρων αναπτύχθηκε στον ίδιο ορίζοντα ένα δάσος αγγειόσπερμων το οποίο στην συνέχεια απολιθώθηκε.
 
Αν και η χλωρίδα του απολιθωμένου δάσους έχει μελετηθεί εκτενώς, λίγα είναι γνωστά για τη πανίδα του. Οι ερευνητικές εργασίες, που πραγματοποιήθηκαν από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου το 1999 στην περιοχή του Γαβαθά Άντισσας, έφεραν στο φως τα οστά του πρώτου ζώου που βρέθηκε μέχρι σήμερα στην περιοχή του Απολιθωμένου Δάσους. Τα ευρήματα ανήκουν σε μεγάλο προβοσκιδωτό τις οικογένειας των [[δεινοθήριο|δεινοθηρίων]], προγονική μορφή των σημερινών [[ελέφαντας|ελεφάντων]]. Τα ευρύματα χρονολογήθηκαν με αρκετές μεθόδους και καθορίστηκε η κατώτατη ηλικία των 18,4 εκατομμυρίων ετών. Πρόκειται για το αρχαιότερο δείγμα δεινοθηρίου στην Ελλάδα, και δεδομένης της θέσης της Λέσβου, πιθανότατα και το αρχαιότερο στην Ευρώπη.<ref name=animals2003>{{cite journal|title =Prodeinotherium bavaricum (Proboscidea, Mammalia) from Lesvos island, Greece; the appearance of deinotheres in the eastern Mediterranean