Αντίγονος ο Μονόφθαλμος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

καμία σύνοψη επεξεργασίας
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Pagaeos (συζήτηση | συνεισφορές)
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 36:
|υπογραφή =
}}
Ο '''Αντίγονος Α'Α΄ Κύκλωψ''' ή '''Μονόφθαλμος''' ([[382 π.Χ.|382]]-[[301 π.Χ.]]) ήταν Μακεδόνας ευγενής καταγόμενος από την [[Ελιμία|Ελιμεία]], στρατηγός του [[Μέγας Αλέξανδρος|Μεγάλου Αλέξανδρου]]. Μετά το θάνατο του Αλέξανδρου, ο Αντίγονος υπήρξε κεντρικό πρόσωπο στούςστους [[Διάδοχοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου|"Πολέμους των Διαδόχων"]] και ίδρυσε τη [[Δυναστεία των Αντιγονιδών]] αφού ανακηρύχθηκε βασιλιάς το [[306 π.Χ.]]
 
== Κατάτμηση της Αυτοκρατορίας ==
Ο Αντίγονος ο Μονόφθαλμος ή Κύκλωψ (γιατί είχε χάσει το αριστερό του μάτι σε μια μάχη), από το βασιλικό γένος της Ελιμείας, είχε διορισθεί, από τον Αλέξανδρο, κυβερνήτης της Μεγάλης [[Φρυγία]]ς το [[333 π.Χ.]] Μετά το θάνατο του Αλέξανδρου ([[323 π.Χ.]]), στην πρώτη διανομή του κράτους στην Βαβυλώνα, έγινε σατράπης της χώρας αυτής καθώς και της [[Παμφυλία]]ς και [[Λυκία]]ς. Στη συνέχεια ο Αντίγονος επέσυρε την οργή του [[Περδίκκας|Περδίκκα]] για το λόγο ότι αρνήθηκε, ενώ του ζητήθηκε, να βοηθήσει τον [[Ευμένης ο Καρδιανός|Ευμένη]] να καταλάβει της επαρχίες που του παραχωρήθηκαν ([[Παφλαγονία]] και [[Καππαδοκία]]), των οποίων η κατάκτηση δεν είχε ολοκληρωθεί από τους Μακεδόνες. Επειδή οι φιλοδοξίες του Περδίκκα είχαν εκδηλωθεί, ο Αντίγονος διέφυγε με το γιο του [[Δημήτριος ο Πολιορκητής|Δημήτριο]] στην Ελλάδα, όπου συμμάχησε με τον [[Αντίπατρος|Αντίπατρο]] (αντιβασιλέα της Μακεδονίας). Σε αυτή τη φάση σχηματίζεται ένας συνασπισμός κατά του Περδίκκα με κύριους προταγωνιστέςπρωταγωνιστές τον Αντίπατρο, τον [[Πτολεμαίος ο Σωτήρ|Πτολεμαίο]], τον [[Κρατερός (στρατηγός)|Κρατερό]] και τον Αντίγονο. Σύμμαχος του Περδίκκα παραμένει ο [[Ευμένης ο Καρδιανός|Ευμένης]], ο οποίος καταφέρνει να εξοντώσει τον Κρατερό σε μάχη που έγινε στην Ελλησποντιακή Φρυγία ή στην Καππαδοκία . Το [[321 π.Χ.]] σκοτώνεται ο Περδίκκας στην προσπάθεια να εξουδετερώσει τον Πτολεμαίο και έλαβε χώρα νέα κατάτμηση της αυτοκρατορίας (Δεύτερη διανομή του [[Ευμένης ο Καρδιανός|Τριπαραδείσου]] της Άνω Συρίας το [[321 π.Χ.]]).
 
Στον Αντίγονο ανατέθηκε ο πόλεμος κατά του εναπομείναντος [[Ευμένης ο Καρδιανός|Ευμένη]] ο οποίος αν και ήταν ικανότατος και στα πολεμικά, δεν πλαισιωνόταν από πιστούς συνεργάτες . Ο Αντίγονος κατάφερε να δελεάσει τον Απολλωνίδη, αξιωματικό του ιππικού του Ευμένη, να αυτομολήσει κατά τη διάρκεια της μάχης που έλαβε χώρα στα Ορκύνια πεδία με αποτέλεσμα την ήττα του Ευμένη παρά το γεγονός ότι αυτός είχε διπλάσιες δυνάμεις απ' αυτές του Αντίγονου. Ο Ευμένης αποσύρθηκε , με 600 άνδρες , στην οχυρή θέση Νώρα στα βόρεια υψώματα του όρους [[Όρος Ταύρος|Ταύρος]] στην Καππαδοκία. Μετά τη νίκη αυτή ο Αντίγονος πρόσθεσε στη δύναμή του και την άλλοτε δύναμη του Ευμένη, η οποία πρέπει να ήταν μεγαλύτερη από 10.000 πεζούς και 5.000 ιππείς. Αφού απέκλεισε τον Ευμένη στα Νώρα στράφηκε κατά των συνεργατών του Περδίκκα, Αλκέτα (αδελφός του Περδίκκα) και Αττάλου. Ο ίδιος επικεφαλής δυνάμεως 40.000 πεζών και 7.000 ιππέων διέσχισε , σε εκπληκτικά σύντομο χρονικό διάστημα, τα 450 χλμ που χωρίζουν την Καππαδοκία με την [[Πισιδία]] όπου βρισκόταν ο Αλκέτας, ο οποίος αιφνιδιάστηκε και δεν μπόρεσε καν να παρατάξει τη φάλαγγά του, η οποία άλλωστε υστερούσε κατά πολύ. Ο Άτταλος και άλλοι αξιωματικοί συνελήφθησαν ενώ ο Αλκέτας διέφυγε, προσωρινά, στην Τερμησσό όπου και αυτοκτόνησε για να μην πέσει στα χέρια του Αντίγονου. Ο Αντίγονος πρόσθεσε επιπλέον δυνάμεις στο στρατό του, ο οποίος εκείνη τη στιγμή ήταν ο μεγαλύτερος που είχε συγκεντρωθεί ως τότε στο κράτος{{πηγή}}.
 
== Μάχη για την Ασία ==
Γραμμή 55:
Το [[311 π.Χ.]] συνάχθηκε ειρήνη σύμφωνα με την οποία η Μικρά Ασία και η Συρία, προσωρινά, μέχρι την ενηλικίωση του (εκ [[Ρωξάνη]]ς) Αλέξανδρου Δ', παραχωρούνταν στον Αντίγονο. Αυτή η συμφωνία δεν κράτησε πολύ καθώς ο Κάσσανδρος δολοφόνησε τη Ρωξάνη και το γιό της. Με το πρόσχημα ότι είχαν τοποθετηθεί φρουρές σε μερικές από τις ελεύθερες πόλεις από τον Αντίγονο, ξανάρχισαν οι εχθροπραξίες από τον Κάσσανδρο και τον Πτολεμαίο. Παρά τις αρχικές επιτυχίες του Πτολεμαίου στη Μικρά Ασία και σε μερικά νησιά του Αιγαίου, ο [[Δημήτριος ο Πολιορκητής|Δημήτριος]] τον συνέτριψε στη [[Δημήτριος ο Πολιορκητής|Ναυμαχία της Σαλαμίνας της Κύπρου]] το [[306 π.Χ.]]<ref>[[Πλούταρχος]], [[Δημήτριος ο Πολιορκητής|Δημήτριος]] 17.6</ref>
 
Με την κατάληψη της [[Κύπρος|Κύπρου]] αποαπό τοτον Δημήτριο το 306 π.Χ., ο Αντίγονος ανακηρύχθηκε από το στρατό του βασιλιάς και διάδοχος του Αλέξανδρου. Εν συνεχεία ετοίμασε ισχυρό στρατό και στόλο, με διοικητή το Δημήτριο, και έσπευσε να επιτεθεί στη χώρα του Πτολεμαίου. Η απόπειρα αυτή απέτυχε καθώς δεν μπόρεσε να διασπάσει την άμυνα του Πτολεμαίου και αναγκάστηκε να αποσυρθεί. Το [[305 π.Χ.]] ο Δημήτριος θέλησε να τιμωρήσει την πόλη της [[Ρόδος|Ρόδου]] η οποία αρνήθηκε να βοηθήσει τον Αντίγονο κατά της Αιγύπτου. Η πολιορκία κράτησε ένα χρόνο και, μετά τη σθεναρή αντίσταση που βρήκε, ο [[Δημήτριος ο Πολιορκητής|Δημήτριος]] υποχρεώθηκε να συνθηκολογήσει.
 
== Μάχη της Ιψού και θάνατος ==
Γραμμή 64:
|}
 
Οι ισχυρότεροι σατράπες της αυτοκρατορίας ([[Κάσσανδρος]], [[Σέλευκος Α' Νικάτωρ|Σέλευκος]], [[Πτολεμαίος ο Σωτήρ|Πτολεμαίος]] και [[Λυσίμαχος]]) αυτοανακηρύχτηκαναυτοανακηρύχθηκαν και αυτοί βασιλείς αντιδρώντας στον Αντίγονο, ο οποίος τελικά βρέθηκε αντιμέτωπος και με τους τέσσερειςτέσσερις. Ο Αντίγονος απαίτησε από τον Κάσσανδρο την άνευ όρων υποταγή της Μακεδονίας. Οι άλλοι τρεις του επιτέθηκαν και αναγκάστηκε να ανακαλέσει το γιο του από την Ελλάδα, παρά το γεγονός ότι σημείωνε εκεί τη μια επιτυχία μετά την άλλη, και να κινηθεί κατά του Λυσίμαχου. Ο στρατός πατέρα και γιού ηττήθηκε από τις συνδυασμένες δυνάμεις του Σέλευκου και του Λυσίμαχου στην αποφασιστική [[Μάχη της Ιψού]] το [[301 π.Χ.]] Ο Αντίγονος σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια της μάχης, από ακόντιο. Ήταν ογδόντα ενός ετών.
 
Με το θάνατό του τερματίζεται και κάθε προσπάθεια επανένωσης της αυτοκρατορίας του Αλέξανδρου. Οι νικητές διαχώρισαν τα βασίλειά τους και το μεγαλύτερο μέρος της επικράτειας του Αντίγονου δόθηκε στον Σέλευκο και στον Λυσίμαχο.
Γραμμή 72:
== Η προσωπικότητα του Αντίγονου ==
 
Ο Αντίγονος, ο γηραιότερος και σπουδαιότερος από τους διαδόχους του Αλέξανδρου,<ref>[[Πλούταρχος]], ''Δημήτριος'', ΙΙΙ, 3</ref> ήταν η αδρότερη φυσιογνωμία της εποχής εκείνης. Από το βασιλικό γένος της [[Ελιμία|Ελιμείας]] (περί τον άνω Αλιάκμονα), πανύψηλος και δυνατός, έχοντας χάσει το αριστερό του μάτι σε μια μάχη, ήταν άντρας με μεγάλες ικανότητες και πολύ μεγάλες φιλοδοξίες. Φύσει βαρύς και υπερόπτης, τραχύς στα λόγια όσο και στα έργα,<ref>[[Πλούταρχος]] ''Δημήτριος'', XXVIII, 2.</ref> παρουσιαζόταν άλλοτε ωμός και άλλοτε μεγαλόψυχος. Σαν στρατηγός ήταν ικανός αλλά ιδιόρρυθμος. Όταν πλεονεκτούσε, δίσταζε, το καλοσκεφτόταν κι αργούσε ν’ αποφασίσει. Όταν μειονεκτούσε, προχωρούσε αδίστακτα<ref>Πολύαινος, ''Στρατηγήματα'', Δ΄6, 5.</ref> και συνήθως το αποτέλεσμα τον δικαίωνε. Ψύχραιμος κατά τ’ άλλα, φρόνιμος, μετρημένος και οικονόμος, ήταν ακριβώς το αντίθετο του γιούγιου του ΔημήτριουΔημητρίου,<ref>Droysen, Droysen : ''Geschichte des Hellenismus'', 1836-1843 (μετάφραση Ρένου Αποστολίδη ως ''Ιστορία των Διαδόχων του Μεγάλου Αλεξάνδρου'', Ελευθεροτυπία, 1993).I, σ. 316.</ref> με τον οποίο πάντως διατηρούσε μέχρι τέλους υποδειγματικές σχέσεις στοργής. Αλλά στο τέλος, τυφλωμένος «υπό της πρεσβυτικής αυτού φιλοτιμίας»,<ref>Παπαρρηγόπουλος, ''Ιστορία του Ελληνικού Έθνους'', Βιβλίον Β΄κεφ. Α΄.</ref> προκάλεσε τους πάντες κι έπεσε στα ογδόντα ένα του αγωνιζόμενος για την μονοκρατορία.
 
== Ανέκδοτα του Αντίγονου ==
Ο Αντίγονος είχε σπινθηροβόλο πνεύμα, με το οποίο μαστίγωνε τους πάντες αλλά και τον εαυτό του τον ίδιο. Ανεχόταν τις αντιλογίες, αλλοίμονοαλίμονο όμως σ’ όποιον έκανε την απερισκεψία ν’ αναφερθεί στο τυφλό του μάτι.<ref>[[Πλούταρχος]], ''Περί παίδων αγωγής'', 11c.</ref> Χαρακτηριστικά της ζωηρότητας του πνεύματός του είναι τα όσα αναφέρουν οι αρχαίοι συγγραφείς :
 
Όταν ο [[Δημήτριος ο Πολιορκητής|Δημήτριος]] πρόβαλε τις αντιρρήσεις του για το γάμο του με την κόρη του Αντίπατρου Φίλα, με την οποία είχαν μεγάλη διαφορά ηλικίας, ο Αντίγονος τον έπεισε ψιθυρίζοντάς του στο αυτί παραφρασμένη μια ρήση του Ευριπίδη (Φοίνισσαι, στ. 396) : ''«Όπου το κέρδος, παρά φύσιν γαμητέον»'' (αντί «δουλευτέον»).<ref>[[Πλούταρχος]], ''Δημήτριος'', XIV, 2-3</ref>
Γραμμή 85:
Ένας κυνικός φιλόσοφος του ζήτησε μία δραχμή. Ο Αντίγονος απόρησε : ''«Μα δεν ταιριάζει σ’ ένα βασιλιά να τη δώσει». –«Τότε δος μου ένα τάλαντο»'' προσπάθησε να επωφεληθεί ο άλλος. –''«Αλλά δεν ταιριάζει σ’ ένα κυνικό να το πάρει»''.<ref>''[[Πλούταρχος]], Ηθικά, Στρατηγών και Βασιλέων αποφθέγματα'', 182, 15.</ref>
 
Οι ασωτείες του ΔημήτριουΔημητρίου ήταν προσφιλής στόχος της ειρωνείας του Αντίγονου :
Όταν κάποτε γύρισε από μακριά ο Δημήτριος, αγκάλιασε θερμά και καταφιλούσε τον πατέρα του, ο οποίος του είπε γελώντας : ''«Την Λάμια, γιε μου, νομίζεις ότι φιλάς;»'' <ref>[[Πλούταρχος]], ''Δημήτριος'', XIΧ, 4.</ref>
–Μιαν άλλη φορά, ο Δημήτριος, ύστερα από πολυήμερη απουσία λόγω οινοποσίας, δικαιολογήθηκε στον πατέρα του ότι τον χτύπησε ρεύμα. ''«Το έμαθα»'' είπε ο Αντίγονος. ''«Αλλά ήταν άραγε Θασίτικο ή Χιώτικο ;»''<ref>Πλούταρχος, ''Δημήτριος'', XIΧ, 5.</ref>