|
|Θερμοκρασία= 200 [[Κλίμακα Κέλβιν|K]]<ref name="Holm1994">{{cite journal|last=Holm|first=Jeanne|coauthors=Jones, Jan (ed.)|title=Discovery of Ida's Moon Indicates Possible "Families" of Asteroids|journal=The Galileo Messenger|publisher=NASA|issue=34|year=1994|month=Ιούνιος|url=http://www2.jpl.nasa.gov/galileo/mess34/Moon2.html|accessdate=2008-10-23}}</ref>
}}
Η '''243 Ίδη (243 Ida)''' είναι ένας [[αστεροειδής]] της [[Κύρια Ζώνη Αστεροειδών|Κύριας Ζώνης Αστεροειδών]] με [[απόλυτο μέγεθος]] (όπως ορίζεται για το Ηλιακό Σύστημα) 9,94. Ανακαλύφθηκε το [[1884]] από τον Αυστριακό αστρονόμο [[Γιόχαν Παλίζα]] και έλαβε το όνομά της από [[Ίδη (μυθολογία)|μια]] από τις τροφούς του Δία στην [[ελληνική μυθολογία]]. Παρατηρήσεις με τηλεσκόπιο από τη Γη οδήγησαν στην κατάταξη της Ίδης στους αστεροειδείς φασματικού τύπου '''S''' (λιθώδεις),<ref name="WilsonKeilLove1999">{{cite journal|last=Wilson|first=Lionel|coauthors=Keil, Klaus; Love, Stanley J.|title=The internal structures and densities of asteroids|journal=Meteoritics & Planetary Science|volume=34|issue=3|year=1999|month=Μάιος|pages=479–483|url=http://articles.adsabs.harvard.edu/cgi-bin/nph-iarticle_query?1999M%26PS...34..479W&data_type=PDF_HIGH&whole_paper=YES&type=PRINTER&filetype=.pdf|accessdate=2008-10-22|bibcode=1999M&PS...34..479W}}</ref> που είναι και οι πλέον συνηθισμένοι στο εσωτερικό τμήμα της Κύριας Ζώνης. Το σημαντικό σχετικά με την Ίδη είναι ότι στις [[28 Αυγούστου]] [[1993]] πέρασε από πολύ κοντά της το διαστημόπλοιο ''[[Γκαλιλέο]]'', στο ταξίδι του προς τον [[Δίας (πλανήτης)|Δία]] και μετέδωσε εικόνες της. Η 243 Ίδη υπήρξε έτσι ο δεύτερος αστεροειδής στην Ιστορία τον οποίο επισκέφθηκε τεχνητό αντικείμενο και [[Δορυφόροι μικρών πλανητών|ο πρώτος του οποίου ανακαλύφθηκε φυσικός δορυφόρος]], καθώς οι εικόνες του ''Γκαλιλέο'' απεκάλυψαν την ύπαρξη του δορυφόρου «[[Δάκτυλος (δορυφόρος)|Δάκτυλος]]», που περιφέρεται γύρω από την Ίδη.
Η Ίδη περιφέρεται γύρω από τον Ήλιο μία φορά κάθε 4,84 γήινα έτη, ενώ συγχρόνως περιστρέφεται γύρω από τον εαυτό της μία φορά κάθε 4 ώρες και 38 λεπτά. Η μέση διάμετρός της είναι 31,4 [[χιλιόμετρο|km]]. Το σχήμα της είναι επίμηκες και ακανόνιστο (μοιάζει με μπουκάλι ή κρουασάν, αναλόγως της γωνίας παρατηρήσεως). Φαίνεται ότι αποτελείται από δύο ενωμένα σώματα. Η επιφάνειά της φέρει πολλούς κρατήρες (μία από τις μεγαλύτερες πυκνότητες κρατήρων για σώμα του Ηλιακού Συστήματος) που εμφανίζουν μεγάλη ποικιλία διαστάσεων και ηλικιών.
== Ανακάλυψη και παρατηρήσεις ==
Ο αστεροειδής ανακαλύφθηκε στις [[29 Σεπτεμβρίου]] [[1884]] από τον [[Γιόχαν Παλίζα|Παλίζα]], ο οποίος παρατηρούσε από το [[Αστεροσκοπείο της Βιέννης]], και ήταν ο 45ος αστεροειδής που ανακάλυψε ο συγκεκριμένος αστρονόμος.<ref name=aab200/><ref name="Ridpath1897">{{cite book|last=Ridpath|first=John Clark|title=The Standard American Encyclopedia of Arts, Sciences, History, Biography, Geography, Statistics, and General Knowledge|publisher=Έκδοση Εγκυκλοπαίδειας|year=1897|url=http://books.google.com/books?id=1GMMAAAAYAAJ}}</ref><ref name=aab200/> Το όνομα δόθηκε, κατά παραχώρηση του Παλίζα, με επιλογή από τον [[Μόριτς φον Κούφνερ]] (Moriz von Kuffner), ένα Βιεννέζο ζυθοποιό και ερασιτέχνη αστρονόμο.<ref name="Schmadel2003">{{cite book|last=Schmadel|first=Lutz D.|chapter=Catalogue of Minor Planet Names and Discovery Circumstances|title=Dictionary of minor planet names|series=επιτροπή IAU|volume=20|publisher=Springer|year=2003|chapterurl=http://books.google.com/books?id=KWrB1jPCa8AC&printsec=frontcover#PPA13,M1|isbn=9783540002383}}</ref><ref name="Berger2003">{{cite book|last=Berger|first=Peter|editor-last=Gourvish|editor-first=Terry|year=2003|title=Business and Politics in Europe, 1900–1970|publisher=Εφημερίδα Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ|location=Κέιμπριτζ, ΗΒ|url=http://books.google.com/books?id=uK99Gg2zBRQC|isbn=0521823447}}</ref> Στην [[ελληνική μυθολογία]] η ομώνυμη [[Όρος Ίδη|Ιδαία]] Νύμφη ή Κρητικοπούλα πριγκίπισσα ήταν μια από τις τροφούς του θεού [[Δίας (μυθολογία)|Δία]].<ref name="NASA2005">{{cite web|title=Images of Asteroids Ida & Dactyl|publisher=[[NASA|ΝΑΣΑ]]|date=23 Αυγούτου 2005|url=http://neo.jpl.nasa.gov/images/ida.html|accessdate=2008-12-04}}</ref> Ο 243ος αστεροειδής αναγνωρίσθηκε ως μέλος της [[Οικογένεια της Κορωνίδος|Οικογένειας αστεροειδών της Κορωνίδος]] από τον [[Κιγιοτσούγκου Χιραγιάμα]], που πρότεινε το 1918 ότι η ομάδα αυτή ήταν τα υπολείμματα ενός πρόδρομου ουράνιου σώματος που καταστράφηκε.<ref name="Chapman1996">{{cite journal|last=Chapman|first=Clark R.|title=S-Type Asteroids, Ordinary Chondrites, and Space Weathering: The Evidence from Galileo's Fly-bys of Gaspra and Ida|journal=Meteoritics|volume=31|pages=699–725|year=1996|month=Οκτώβριος|url=http://articles.adsabs.harvard.edu/cgi-bin/nph-iarticle_query?1996M%26PS...31..699C&data_type=PDF_HIGH&whole_paper=YES&type=PRINTER&filetype=.pdf|format=PDF|accessdate=2008-10-27|bibcode=1996M&PS...31..699C}}</ref>
Το [[φάσμα]] ανακλάσεως της Ίδης λήφθηκε στις [[16 Σεπτεμβρίου]] [[1980]] από τους αστρονόμους David J. Tholen και Edward F. Tedesco ως μέρος της οκτάχρωμης επισκοπήσεως αστεροειδών ECAS.<ref>Zellner, Tholen & Tedesco 1985, σσ. 357, 373</ref>. Το φάσμα ταίριαζε με αυτά των αστεροειδών τύπου S.<ref name="ZellnerTholenTedesco1985">{{cite journal|last=Zellner|first=Ben|coauthors=Tholen, David J.; Tedesco, Edward F.|title=The eight-color asteroid survey: Results for 589 minor planets|journal=Icarus|year=1985|month=Μάρτιος|volume=61|issue=3|pages=355–416|doi=10.1016/0019-1035(85)90133-2|bibcode=1985Icar...61..355Z}}</ref> Πολλές παρατηρήσεις της Ίδης έγιναν στις αρχές του [[1993]] από τον Αστρονομικό Σταθμό Φλάγκσταφ του [[Ναυτικό Αστεροσκοπείο των ΗΠΑ|Ναυτικού Αστεροσκοπείου των ΗΠΑ]] και από το [[Αστεροσκοπείο του Όουκ Ριτζ]]. Αυτές βελτίωσαν την ακρίβεια με την οποία ήταν γνωστή η τροχιά της, ώστε να μειωθεί η αβεβαιότητα της θέσεώς της κατά την προσέγγιση του διαστημοπλοίου ''Γκαλιλέο''.<ref name="OwenYeomans1994">{{cite journal|last=Owen|first=W. M., Jr.|coauthors=Yeomans, D. K.|title=The overlapping plates method applied to CCD observations of 243 Ida|journal=The Astronomical Journal|volume=107|issue=6|pages=2295–2298|year=1994|month=Ιούνιος|url=http://articles.adsabs.harvard.edu/cgi-bin/nph-iarticle_query?1994AJ....107.2295O&data_type=PDF_HIGH&whole_paper=YES&type=PRINTER&filetype=.pdf|accessdate=2009-04-03|doi=10.1086/117037|bibcode=1994AJ....107.2295O}}</ref>
== Εξερεύνηση ==
[[Αρχείο:Ida-approach.gif|thumb|left|Εικόνες από τη διέλευση, αρχίζοντας 5,4 ώρες πριν την κοντινότερη προσέγγιση. Η περιστροφή της Ίδης είναι εμφανής]]
Η τροχιά του ''Γκαλιλέο'' το μετέφερε δύο φορές μέσα στην Κύρια Ζώνη Αστεροειδών πριν φθάσει στον Δία. Την δεύτερη φορά, πέρασε κοντά από την Ίδη στις [[28 Αυγούστου]] [[1993]] με ταχύτητα 12,4 km/sec (44640 χιλιομέτρων την ώρα) σε σχέση με τον αστεροειδή.<ref name="D'AmarioBrightWolf1992"/> Ο απεικονιστής του σκάφους φωτογράφησε την Ίδη από απόσταση 240.350 [[Χιλιόμετρο|km]] μέχρι την εγγύτατη προσέγγιση, σε απόσταση 2390 km.<ref name="NASA2005"/><ref name="SullivanGreeleyPappalardoAsphaug1996">{{cite journal|last=Sullivan|first=Robert J.|coauthors=Greeley, Ronald; Pappalardo, R.; Asphaug, E.; Moore, J. M.; Morrison, D.; Belton, Michael J. S.; Carr, M.; Chapman, Clark R.; Geissler, Paul E.; Greenberg, Richard; Granahan, James; Head, J. W., III; Kirk, R.; McEwen, A.; Lee, P.; Thomas, Peter C.; Veverka, Joseph|title=Geology of 243 Ida|journal=Icarus|volume=120|issue=1|pages=119–139|year=1996|month=Μάρτιος|url=http://www.planetary.brown.edu/pdfs/1685.pdf|accessdate=2008-10-27|doi=10.1006/icar.1996.0041|bibcode=1996Icar..120..119S}}</ref> Η Ίδη ήταν ο δεύτερος αστεροειδής στην Ιστορία τον οποίο επισκέφθηκε τεχνητό αντικείμενο, μετά τη Γκάσπρα.<ref name="Cowen1993">{{cite news|last=Cowen|first=Ron|title=Close-up of an asteroid: Galileo eyes Ida|publisher=Science News|volume=144|issue=14|date=2 October 1993|pages=215|issn=0036-8423}}</ref> Περίπου το 95% της ολικής επιφάνειας της Ίδης έγινε ορατή από το διαστημόπλοιο κατά τη διέλευση.<ref name ="ThomasBeltonCarcichChapman1996"/>
Η μετάδοση πολλών από τις εικόνες της Ίδης καθυστέρησε εξαιτίας μιας μόνιμης δυσλειτουργίας της κύριας κεραίας του ''Γκαλιλέο''.<ref name="Chapman1994">{{cite journal|last=Chapman|first=Clark R.|title=The Galileo Encounters with Gaspra and Ida|journal=Asteroids, Comets, Meteors|year=1994|pages=357–365|url=http://articles.adsabs.harvard.edu/cgi-bin/nph-iarticle_query?db_key=AST&bibcode=1994IAUS..160..357C&letter=0&classic=YES&defaultprint=YES&whole_paper=YES&page=357&epage=357&send=Send+PDF&filetype=.pdf|accessdate=2008-10-27|bibcode=1994IAUS..160..357C}}</ref> Οι πρώτες 5 εικόνες λήφθηκαν στη Γη τον Σεπτέμβριο 1993.<ref name="Chapman1996">{{cite journal|last=Chapman|first=Clark R.|title=S-Type Asteroids, Ordinary Chondrites, and Space Weathering: The Evidence from Galileo's Fly-bys of Gaspra and Ida|journal=Meteoritics|volume=31|pages=699–725|year=1996|month=Οκτώβριος|url=http://articles.adsabs.harvard.edu/cgi-bin/nph-iarticle_query?1996M%26PS...31..699C&data_type=PDF_HIGH&whole_paper=YES&type=PRINTER&filetype=.pdf|format=PDF|accessdate=2008-10-27|bibcode=1996M&PS...31..699C}}</ref> Αυτές οι εικόνες αποτελούσαν μία συρραφή που έδειχνε την επιφάνεια του αστεροειδούς με διακριτική ικανότητα 31 ως 38 μέτρων ανά [[εικονοστοιχείο]].<ref name="ChapmanBeltonVeverkaNeukum1994">{{cite journal|last=Chapman|first=Clark R.|coauthors=Belton, Michael J. S.; Veverka, Joseph; Neukum, G.; Head, J.; Greeley, Ronald; Klaasen, K.; Morrison, D.|title=First Galileo image of asteroid 243 Ida|journal=Abstracts of the 25th Lunar and Planetary Science Conference|publisher=Lunar and Planetary Institute|year=1994|month=Μάρτιος|pages=237–238|url=http://articles.adsabs.harvard.edu/cgi-bin/nph-iarticle_query?1994LPI....25..237C&data_type=PDF_HIGH&whole_paper=YES&type=PRINTER&filetype=.pdf|accessdate=2008-10-23|bibcode=1994LPI....25..237C}}</ref><ref name="GreeleySullivanPappalardoVeverka1994">{{cite journal|last=Greeley|first=Ronald|coauthors=Sullivan, Robert J.; Pappalardo, R.; Head, J.; Veverka, Joseph; Thomas, Peter C.; Lee, P.; Belton, M.; Chapman, Clark R.|title=Morphology and Geology of Asteroid Ida: Preliminary Galileo Imaging Observations|journal=Abstracts of the 25th Lunar and Planetary Science Conference|publisher=Lunar and Planetary Institute|year=1994|month=Μάρτιος|pages=469–470|url=http://articles.adsabs.harvard.edu/cgi-bin/nph-iarticle_query?1994LPI....25..469G&data_type=PDF_HIGH&whole_paper=YES&type=PRINTER&filetype=.pdf|accessdate=2008-10-23|bibcode=1994LPI....25..469G}}</ref> Οι υπόλοιπες εικόνες μεταδόθηκαν την επόμενη άνοιξη, όταν το διαστημόπλοιο προσέγγισε περισσότερο τη Γη, επιτρέποντας καλύτερη μετάδοση.<ref name="Chapman1996"/><ref name="MonetStoneMonetDahn1994">{{cite journal|last=Monet|first=A. K. B.|coauthors=Stone, R. C.; Monet, D. G.; Dahn, C. C.; Harris, H. C.; Leggett, S. K.; Pier, J. R.; Vrba, F. J.; Walker, R. L.|title=Astrometry for the Galileo mission. 1: Asteroid encounters|journal=The Astronomical Journal|volume=107|issue=6|pages=2290–2294|year=1994|month=Ιούνιος|url=http://articles.adsabs.harvard.edu/cgi-bin/nph-iarticle_query?1994AJ....107.2290M&data_type=PDF_HIGH&whole_paper=YES&type=PRINTER&filetype=.pdf|accessdate=2008-10-23|doi=10.1086/117036|bibcode=1994AJ....107.2290M}}</ref>
=== Ανακαλύψεις ===
Τα δεδομένα που μετέδωσε το ''Γκαλιλέο'', όπως και η μεταγενέστερη αποστολή ''[[NEAR]]'' , επέτρεψαν την πρώτη μελέτη της [[Γεωλογία|Γεωλογίας]]ς των αστεροειδών.<ref name="GeisslerPetitGreenberg1996">{{cite journal|last=Geissler|first=Paul E.|coauthors=Petit, Jean-Marc; Greenberg, Richard|title=Ejecta Reaccretion on Rapidly Rotating Asteroids: Implications for 243 Ida and 433 Eros|journal=Completing the Inventory of the Solar System|publisher=Astronomical Society of the Pacific|volume=107|year=1996|pages=57–67|url=http://articles.adsabs.harvard.edu/cgi-bin/nph-iarticle_query?1996ASPC..107...57G&data_type=PDF_HIGH&whole_paper=YES&type=PRINTER&filetype=.pdf|accessdate=2008-10-22|bibcode=1996ASPC..107...57G}}</ref> Η σχετικώς μεγάλη επιφάνεια της Ίδης παρουσιάζει σημαντική ποικιλία γεωλογικών χαρακτηριστικών,<ref name="ChapmanBeltonVeverkaNeukum1994"/> ενώ και η ανακάλυψη του δορυφόρου της Δακτύλου, του πρώτου επιβεβαιωμένου δορυφόρου αστεροειδή, παρέσχε πρόσθετα στοιχεία για τη σύσταση της Ίδης.<ref name="Chapman1996"/>
Η Ίδη είχε ταξινομηθεί ως πυριτούχος αστεροειδής (S) με βάση γήινων [[φασματοσκόπιο απορρόφησης|φασματογράφων]].<ref name="ByrnesD'Amario1994">{{cite journal|last=Byrnes|first=Dennis V.|coauthors=D'Amario, Louis A.; Galileo Navigation Team|title=Solving for Dactyl's Orbit and Ida's Density|journal=The Galileo Messenger|publisher=NASA|issue=35|year=1994|month=Δεκέμβριος|url=http://www2.jpl.nasa.gov/galileo/mess35/DACTYL.html|accessdate=2008-10-23}}</ref> Η σύσταση των αστεροειδών φασματικού τύπου S ήταν αβέβαιη πριν τη διέλευση του ''Γκαλιλέο'' από την Ίδη, αλλά θεωρούσαν ότι είναι είτε ανάλογη των συνηθισμένων [[χονδρίτες|χονδριτών]] μετεωριτών (ordinary chondrites, OC), είτε μίγμα πυριτικών ορυκτών και σιδήρου.<ref name="WilsonKeilLove1999"/> Οι εκτιμήσεις της μέσης πυκνότητας της Ίδης με βάση την τροχιά του Δακτύλου γύρω της δίνουν άνω όριο 3,2 gr/cm<sup>3</sup>,<ref name="ByrnesD'Amario1994"/> κάτι που σχεδόν αποκλείει την παρουσία σιδήρου.<ref name="Chapman1996"/>
[[Αρχείο:243 Ida rotation.jpg|thumb|right|Διαδοχικές εικόνες που δείχνουν την περιστροφή της Ίδης.]]
Η Ίδη είναι ένας αστεροειδής με επίμηκες και ακανόνιστο σχήμα,<ref name="GeisslerPetitGreenberg1996Chapman1994">{{cite journal|last=Geissler|first=Paul E.|coauthors=Petit, Jean-Marc; Greenberg, Richard|title=Ejecta Reaccretion on Rapidly Rotating Asteroids: Implications for 243 Ida and 433 Eros|journal=Completing the Inventory of the Solar System|publisher=Astronomical Society of the Pacific|volume=107|year=1996|pages=57–67|url=http://articles.adsabs.harvard.edu/cgi-bin/nph-iarticle_query?1996ASPC..107...57G&data_type=PDF_HIGH&whole_paper=YES&type=PRINTER&filetype=.pdf|accessdate=2008-10-22|bibcode=1996ASPC..107...57G}}</ref><ref name="Chapman1994GeisslerPetitGreenberg1996"/><ref name="BottkeCellinoPaolicchiBinzel2002">{{cite journal|last=Bottke|first=William F., Jr.|coauthors=Cellino, A.; Paolicchi, P.; Binzel, R. P.|title=An Overview of the Asteroids: The Asteroids III Perspective|journal=Asteroids III|publisher=Πανεπιστήμιο της Αριζόνα|location=Τουσόν|pages=3–15|year=2002|url=http://www.boulder.swri.edu/~bottke/Reprints/Bottke-etal_2002_AstIII_Introduction.pdf|accessdate=2008-10-23|bibcode=2002aste.conf....3B}}</ref> αφού το μήκος της είναι 2,35 φορές μεγαλύτερο από το πλάτος της<ref name="GeisslerPetitGreenberg1996"/> και μία «μέση» τη διαχωρίζει σε δύο γεωλογικά ανόμοια μέρη.<ref name="Chapman1996"/> Αυτό το σχήμα είναι συμβατό με τη σύσταση του αστεροειδή από δύο μεγάλα συμπαγή κομμάτια με χαλαρά συντρίμματα (κορήματα) να γεμίζουν το μεταξύ τους διάστημα. Κάτι τέτοιο ωστόσο δεν παρατηρήθηκε στις εικόνες με υψηλή ανάλυση που έλαβε το ''Γκαλιλέο''.<ref name="BottkeCellinoPaolicchiBinzel2002"/> Παρότι υπάρχουν λίγες απότομες πλαγιές με κλίση ως 50°, γενικά οι κλίσεις δεν υπερβαίνουν τις 35°.<ref name ="ThomasBeltonCarcichChapman1996"/> Το ακανόνιστο σχήμα του αστεροειδή είναι υπεύθυνο για το πολύ ανόμοιο βαρυτικό πεδίο.<ref name="Cowen1995">{{cite news|last=Cowen|first=Ron|title=Idiosyncrasies of Ida—asteroid 243 Ida's irregular gravitational field|publisher=Science News|volume=147|issue=15|date=1 Απριλίου 1995|pages=207|url=http://www.sciencenews.org/pages/pdfs/data/1995/147-13/14713-14.pdf|format=PDF|accessdate=2009-03-26|issn=0036-8423}}</ref> Η επιτάχυνση της βαρύτητας στην επιφάνεια είναι ελάχιστη στα άκρα εξαιτίας της γρήγορης περιστροφής, αλλά είναι μικρότερη και κοντά στη «μέση», εξαιτίας της κατανομής της μάζας του αστεροειδούς στα δύο μέρη.<ref name ="ThomasBeltonCarcichChapman1996"/>
Η Ίδη περιστρέφεται γύρω από τον εαυτό της μία φορά κάθε 4 ώρες και 38 λεπτά,<ref name="VokrouhlickyNesvornyBottke2003"/><ref name="GeisslerPetitGreenberg1996"/> μία από τις ταχύτερες ιδιοπεριστροφές αστεροειδούς που είναι γνωστές.<ref name="GreenbergBottkeNolanGeissler1996">{{cite journal|last=Greenberg|first=Richard|coauthors=Bottke, William F.; Nolan, Michael; Geissler, Paul E.; Petit, Jean-Marc; Durda, Daniel D.; Asphaug, Erik; Head, James|title=Collisional and Dynamical History of Ida|journal=Icarus|volume=120|issue=1|pages=106–118|year=1996|month=Μάρτιος|url=http://www.boulder.swri.edu/~bottke/Reprints/Greenberg_1996_Icarus_120_106_Coll_Hist_Ida.pdf|accessdate=2008-10-23|doi=10.1006/icar.1996.0040|bibcode=1996Icar..120..106G}}</ref> Η σταθερή, με βραδύτατη [[μετάπτωση (γλωσσολογία)|μετάπτωση]], περιστροφή, υποδηλώνει ότι δεν υπάρχουν μεγάλες διακυμάνσεις της πυκνότητας στο εσωτερικό του σώματος.<ref name="ThomasProckter2004">{{cite book|last=Thomas|first=Peter C.|coauthors=Prockter, Louise M.|chapter=Tectonics of Small Bodies|title=Planetary Tectonics|series=Cambridge Planetary Science|volume=11|publisher=Cambridge University Press|date=28 Μαΐου 2004|chapterurl=http://mahi.ucsd.edu/johnson/erth01/Asteroid_tectonics.pdf|accessdate=2008-11-29|isbn=9780521765732}}</ref> Ο άξονας περιστροφής της Ίδης μεταπίπτει με περίοδο 77 χιλιάδες χρόνια εξαιτίας των παλιρροϊκών δυνάμεων του Ηλίου που επιδρούν πάνω στο μη σφαιρικό σχήμα του αστεροειδούς.<ref name="Slivan1995">{{cite book|last=Slivan|first=Stephen Michael|title=Spin-Axis Alignment of Koronis Family Asteroids|publisher=Ινστιτούτο Τεχνολογίας Μασσαχουσέτης|year=1995|month=Ιουνίος|url=http://hdl.handle.net/1721.1/11867|accessdate=2009-04-10|oclc=32907677}}</ref>
=== Ρηγόλιθος ===
Το πάχος του στρώματος του ρηγολίθου κυμαίνεται μεταξύ 50 και 100 μέτρων.<ref name="Chapman1996"/> Αυτό το υλικό σχηματίζεται από συγκρούσεις άλλων σωμάτων και ανακατανέμεται πάνω στην επιφάνεια από γεωλογικές διαδικασίες.<ref name="LeeVeverkaThomasHelfenstein1996"/> Το ''Γκαλιλέο'' παρατήρησε ενδείξεις πρόσφατων κατολισθήσεων τέτοιων συντριμμάτων πάνω στον αστεροειδή.<ref name="GreeleySullivanPappalardoVeverka1994">{{cite journal|last=Greeley|first=Ronald|coauthors=Sullivan, Robert J.; Pappalardo, R.; Head, J.; Veverka, Joseph; Thomas, Peter C.; Lee, P.; Belton, M.; Chapman, Clark R.|title=Morphology and Geology of Asteroid Ida: Preliminary Galileo Imaging Observations|journal=Abstracts of the 25th Lunar and Planetary Science Conference|publisher=Lunar and Planetary Institute|year=1994|month=Μάρτιος|pages=469–470|url=http://articles.adsabs.harvard.edu/cgi-bin/nph-iarticle_query?1994LPI....25..469G&data_type=PDF_HIGH&whole_paper=YES&type=PRINTER&filetype=.pdf|accessdate=2008-10-23|bibcode=1994LPI....25..469G}}</ref>
Ο ρηγόλιθος της Ίδης αποτελείται από τα [[πυριτικά ορυκτά]] [[ολιβίνης|ολιβίνη]] και [[πυρόξενος|πυρόξενο]].<ref name="Holm1994">{{cite journal|last=Holm|first=Jeanne|coauthors=Jones, Jan (ed.)|title=Discovery of Ida's Moon Indicates Possible "Families" of Asteroids|journal=The Galileo Messenger|publisher=NASA|issue=34|year=1994|month=Ιουνίος|url=http://www2.jpl.nasa.gov/galileo/mess34/Moon2.html|accessdate=2008-10-23}}</ref><ref name="Chapman1996"/> Εξαιτίας της διαστημικής αποσάθρωσης,<ref name="Chapman1995"/> η εμφάνισή του μεταβάλλεται με το χρόνο: ο παλαιότερος ρηγόλιθος εμφανίζεται πιο κόκκινος από τον πρόσφατο.<ref name="Chapman1996"/>
[[Αρχείο:Ejecta block on 243 Ida.svg|thumb|right|Εικόνα ενός ογκόλιθου 150 μέτρων από το ''Γκαλιλέο'' σε συντεταγμένες 24,8° Ν και 2,8° Α.]]
Περί τους 20 μεγάλους ογκόλιθους, διαστάσεων 40 ως 150 μέτρων, ανακαλύφθηκαν στον ρηγόλιθο της Ίδης,<ref name="Chapman1996"/><ref name="GeisslerPetitDurdaGreenberg1996"/> και αποτελούν τα μεγαλύτερα κομμάτια ρηγόλιθου.<ref name="SullivanGreeleyPappalardoAsphaug1996"/> Επειδή οι ογκόλιθοι πρέπει να διασπώνται σχετικώς γρήγορα από νέες προσκρούσεις μετεωροειδών, όσοι είναι ορατοί στην επιφάνεια είτε θα σχηματίσθηκαν πρόσφατα, είτε αποκαλύφθηκαν πρόσφατα από κάποια πρόσκρουση.<ref name="Cowen1995LeeVeverkaThomasHelfenstein1996"/><ref name="LeeVeverkaThomasHelfenstein1996Cowen1995"/> Οι περισσότεροι βρίσκονται μέσα στους κρατήρες Λασκώ και Μαμμούθ, αλλά ίσως δεν σχηματίσθηκαν εκεί.<ref name="LeeVeverkaThomasHelfenstein1996"/> Αυτή η περιοχή προσελκύει θραύσματα εξαιτίας του ιδιόμορφου βαρυτικού πεδίου της `Ιδης.<ref name="Cowen1995"/> Κάποιοι ίσως να εκτινάχθηκαν εκεί από τον νεαρό κρατήρα Ατσούρα στην αντίθετη πλευρά του αστεροειδούς.<ref name="Stooke1997">{{cite journal|last=Stooke|first=P. J.|title=Reflections on the Geology of 243 Ida|journal=Lunar and Planetary Science XXVIII|year=1997|pages=1385–1386|url=http://www.lpi.usra.edu/meetings/lpsc97/pdf/1045.PDF|accessdate=2008-11-29}}</ref>
=== Δομές ===
Αρκετές μεγάλες δομές σημαδεύουν την επιφάνεια της Ίδης. Ο αστεροειδής εμφανίζεται να διαιρείται σε δύο ήμισυ, που αναφέρονται ως «Περιοχή 1» και «Περιοχή 2».<ref name="Chapman1996"/> Η Περιοχή 1 με τη σειρά της έχει δύο μεγάλες δομές: μία εξέχουσα λοφοσειρά μήκους 40 km που ονομάστηκε ''Ράχη Τάουνσεντ'' (Townsend Dorsum)<ref name="SárneczkyKereszturi2002">{{cite journal|last=Sárneczky|first=K|coauthors=Kereszturi, Á.|title='Global' Tectonism on Asteroids?|journal=33rd Annual Lunar and Planetary Science Conference|year=2002|month=Μάρτιος|url=http://www.lpi.usra.edu/meetings/lpsc2002/pdf/1381.pdf|accessdate=2008-10-22|bibcode=2002LPI....33.1381S}}</ref> και μία δαντελωτή διαμόρφωση που ονομάστηκε ''Βιέννη'' (Vienna Regio).<ref name="Chapman1996"/>
Η Περιοχή 2 επιδεικνύει αρκετές ομάδες αυλάκων, συνήθως με πλάτος μέχρι 100 μέτρα και μήκος μέχρι 4 km.<ref name="Chapman1996"/> Βρίσκονται κοντά στους κρατήρες Λασκώ, Μαμμούθ και Κάρτσνερ (Kartchner), αλλά δεν συνδέονται με αυτούς.<ref name="SullivanGreeleyPappalardoAsphaug1996"/>
=== Κρατήρες ===
Η επιφάνεια της Ίδης φέρει πολλούς κρατήρες (μία από τις μεγαλύτερες πυκνότητες κρατήρων για σώμα του Ηλιακού Συστήματος),<ref name="ChapmanBeltonVeverkaNeukum1994Chapman1994"/><ref name="Chapman1994ChapmanBeltonVeverkaNeukum1994"/>, που εμφανίζουν μεγάλη ποικιλία διαστάσεων και ηλικιών.<ref name="Chapman1994Chapman1996"/><ref name="Chapman1996Chapman1994"/> Οι προσκρούσεις μικρότερων αστεροειδών και μετεωροειδών υπήρξαν η κύρια διαδικασία που διαμόρφωσε την επιφάνειά της.<ref name="GeisslerPetitGreenberg1996"/> Η δημιουργία κρατήρων έχει φθάσει το σημείο κορεσμού, δηλαδή οι νέες προσκρούσεις εξαλείφουν τα σημάδια των παλαιότερων, αφήνοντας τον συνολικό αριθμό κρατήρων σταθερό.<ref name="Chapman1996"/> Οι αρχαιότεροι κρατήρες έχουν ηλικίες συγκρίσιμες με την ηλικία του ίδιου του αστεροειδούς, έχοντας ίσως σχηματισθεί κατά τη διάσπαση του πρωταρχικού σώματος που δημιούργησε την ''Οικογένεια της Κορωνίδος''.<ref name="Chapman1995"/> Ο μεγαλύτερος κρατήρας, ο ''Λασκώ'', έχει διάμετρο σχεδόν 12 km.<ref name="BottkeCellinoPaolicchiBinzel2002"/><ref name="USGS">{{cite web|title=Gazetteer of Planetary Nomenclature: Ida|publisher=[[United States Geological Survey]] Astrogeology Research Program|url= http://planetarynames.wr.usgs.gov/jsp/FeatureTypes2.jsp?system=Asteroid%20Belt&body=Ida&systemID=12&bodyID=51&sort=AName&show=Fname&show=Lat&show=Long&show=Diam&show=Stat&show=Orig |accessdate=2009-04-15}}</ref> Η Περιοχή 2 περιέχει όλους σχεδόν τους κρατήρες που είναι μεγαλύτεροι από 6 χιλιόμετρα.<ref name="Chapman1996"/> Κάποιοι κρατήρες σχηματίζουν αλυσίδες κρατήρων.<ref name="GreeleySullivanPappalardoVeverka1994"/>
[[Αρχείο:Fingal on 243 Ida.jpg|thumb|left|Ο ασύμμετρος κρατήρας Φίνγκαλ με διάμετρο 1,5 km στο νότιο μέρος]]
== Σύσταση ==
Η σύσταση του ιδαίου εσωτερικού δεν έχει αναλυθεί άμεσα, αλλά πρέπει να είναι παρόμοια με το υλικό των χονδριτικών μετεωριτών, σύμφωνα με τις παρατηρούμενες μεταβολές του χρώματος της επιφάνειας και τη μέση [[πυκνότητα]] του αστεροειδούς των 2,27 ως 3,10 gr/cm<sup>3</sup>.<ref name="WilsonKeilLove1999"/><ref name="Chapman1995"/> Τα πυριτικά ορυκτά [[ολιβίνης]] και [[πυρόξενος]] ανιχνεύθηκαν στην επιφάνεια από το ''Γκαλιλέο''.<ref name="Holm1994"/><ref name="Lewis1996">{{cite book|last=Lewis|first=John S.|year=1996|title=Mining the Sky: Untold Riches from the Asteroids, Comets, and Planets|publisher=Addison-Wesley|location=Ρέντινγ, MA|isbn=0201479591}}</ref><ref name="Holm1994"/> Η περιεκτικότητα σε ορυκτά φαίνεται να είναι ομογενής σε όλη την έκταση του αστεροειδούς: Το ''Γκαλιλέο'' βρήκε ελάχιστες μεταβολές στην επιφάνεια, ενώ η περιστροφή του αστεροειδούς υποδηλώνει σταθερή πυκνότητα.<ref name="ThomasProckter2004SullivanGreeleyPappalardoAsphaug1996"/><ref name="SullivanGreeleyPappalardoAsphaug1996ThomasProckter2004"/> Αν η σύστασή της είναι παρόμοια με εκείνη των μετεωριτών OC, οι οποίοι έχουν πυκνότητες από 3,48 ως 3,64 gr/cm<sup>3</sup>, η Ίδη είναι πορώδης σε ποσοστό 11–42%.<ref name="WilsonKeilLove1999"/>
Το εσωτερικό του αστεροειδή πιθανώς περιέχει ποσότητες θραυσμάτων από προσκρούσεις που ονομάζονται «μεγαρηγόλιθος». Το ιδαίο στρώμα μεγαρηγόλιθου θα πρέπει να εκτείνεται από λίγες εκατοντάδες μέτρα κάτω από την επιφάνεια μέχρι βάθους λίγων χιλιομέτρων. Ακόμα και στον πυρήνα του αστεροειδούς, το συμπαγές πέτρωμα ίσως έχει μερικώς ρηγματωθεί κάτω από τους μεγάλους κρατήρες Μαμμούθ, Λασκώ και Ουντάρα.<ref name="SullivanGreeleyPappalardoAsphaug1996"/>
== Τροχιά ==
[[Αρχείο:Ida orbit.svg|thumb|right|Η τροχιά και οι θέσεις της Ίδης και πέντε πλανητών όπως είχε τις 9 Μαρτίου 2009]]
Η Ίδη είναι μέλος της Οικογένειας αστεροειδών της Κορωνίδος στην [[Κύρια Ζώνη Αστεροειδών]].<ref name="Chapman1996"/> Η Ίδη περιστρέφεται γύρω από τον Ήλιο σε μία μέση απόσταση 2.862 [[Αστρονομική μονάδα|ΑΜ]] μια φορά κάθε 4,84089 χρόνια σχεδόν στο επίπεδο της [[εκλειπτική|εκλειπτικής]]ς.<ref name="JPL2008"/>
== Προέλευση ==
Η Ίδη προήλθε από τη διάσπαση του πρόδρομου ουράνιου σώματος της Οικογένειας αστεροειδών της Κορωνίδος, διαμέτρου περίπου 120 km.<ref name="VokrouhlickyNesvornyBottke2003"/> Αυτός ο «προγεννήτωρ» είχε ήδη μερικώς διαφοροποιημένο εσωτερικό, με τα βαρύτερα στοιχεία (μέταλλα) καταβυθισμένα στον πυρήνα του. Η Ίδη κληρονόμησε αμελητέες ποσότητες αυτού του υλικού του αρχικού πυρήνα. Δεν είναι γνωστό πότε διασπάσθηκε αυτό το αρχικό σώμα, αλλά σύμφωνα με μία ανάλυση του αριθμού ιδαίων κρατήρων, η επιφάνεια της Ίδης έχει ηλικία πάνω από 1 δισεκατομμύριο χρόνια.<ref name="GreenbergBottkeNolanGeissler1996">{{cite journal|last=Greenberg|first=Richard|coauthors=Bottke, William F.; Nolan, Michael; Geissler, Paul E.; Petit, Jean-Marc; Durda, Daniel D.; Asphaug, Erik; Head, James|title=Collisional and Dynamical History of Ida|journal=Icarus|volume=120|issue=1|pages=106–118|year=1996|month=Μάρτιος|url=http://www.boulder.swri.edu/~bottke/Reprints/Greenberg_1996_Icarus_120_106_Coll_Hist_Ida.pdf|accessdate=2008-10-23|doi=10.1006/icar.1996.0040|bibcode=1996Icar..120..106G}}</ref> Ωστόσο, το σύστημα Ίδης-Δακτύλου εκτιμάται ότι δεν μπορεί να έχει επιζήσει πάνω από 100 εκατομμύρια χρόνια.<ref name="HurfordGreenberg2000">{{cite journal|last=Hurford|first=Terry A.|coauthors=Greenberg, Richard|title=Tidal Evolution by Elongated Primaries: Implications for the Ida/Dactyl System|journal=Geophysical Research Letters|volume=27|issue=11|pages=1595–1598|year=2000|month=Ιούνιος|url=http://www.lpl.arizona.edu/~hurfordt/research/papers/grl00.pdf|accessdate=2008-10-25|doi=10.1029/1999GL010956|bibcode=2000GeoRL..27.1595H}}</ref>
== Δορυφόρος ==
{{Link FA|ko}}
{{Link FA|ru}}
[[ast:243 Ida]]
[[ca:(243) Ida]]
|
