Εβδομάδα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
RedBot (συζήτηση | συνεισφορές)
μ r2.7.2) (Ρομπότ: Προσθήκη: lmo:Setemàna
μ με τη χρήση AWB (8188)
Γραμμή 8:
Σε αραιοκατοικημένες περιοχές, στις οποίες δεν διεξάγονται καθημερινά εμπορικές δραστηριότητες, ήταν ουσιώδες για τους παραγωγούς και τους καταναλωτές να καταλήξουν σε μια εκ των προτέρων συμφωνηθείσα ημέρα συναλλαγών, ειδικώς αν ο δρόμος προς την αγορά διαρκούσε αρκετές ώρες ή ημέρες.
 
Η εβδομάδα (ως καθορισμένο διάστημα ημερών) αποτελούσε πολύ απλούστερο και ακριβέστερο τρόπο υπολογισμού του χρόνου εν σχέσει με το σύστημα που βασιζόταν στο [[σεληνιακό ημερολόγιο]] ή στην εποχική (φαινόμενη) περιστροφή της ουράνιας σφαίρας (του στερεώματος). Το μόνο μειονέκτημα ήταν ότι η εβδομάδα δεν είχε «ουράνια» προέλευση, αλλά στηριζόταν σε υπολογισμούς ανθρώπων μάλλον παρά στην κίνηση της [[σελήνη|σελήνης]]ς και των [[αστέρας|άστρων]]. Στην παραδοσιακή επταήμερη εβδομάδα, το μειονέκτημα αυτό ξεπεράστηκε με την αντιστοίχιση του [[ήλιος|ηλίου]], της [[σελήνη|σελήνης]]ς και πέντε [[πλανήτης|πλανητών]] γνωστών στους αρχαίους ([[Ερμής (πλανήτης)|Ερμής]], [[Αφροδίτη (πλανήτης)|Αφροδίτη]], [[Άρης (πλανήτης)|Άρης]], [[Δίας (πλανήτης)|Δίας]], [[Κρόνος (πλανήτης)|Κρόνος]]) σε κάθε μια από τις επτά ημέρες.
 
== Η επταήμερη εβδομάδα στους μη ινδοευρωπαϊκούς πολιτισμούς ==
Γραμμή 59:
== Οι ημέρες της εβδομάδας ==
[[Αρχείο:Soviet calendar 1931 pocket 2.jpg|thumb|right|300px|Στο αποκαλούμενο ''Επαναστατικό ημερολόγιο'' της [[Σοβιετική Ένωση|Ε.Σ.Σ.Δ.]], που ίσχυσε ώς το 1940, οι μήνες διαιρούνταν σε πέντε εξαήμερες εβδομάδες, για να μην υπάρχει ημέρα με ονομασία θρησκευτικού χαρακτήρα, όπως η [[Κυριακή]].]]
Στα εβδομαδιαία συστήματα υπολογισμού του χρόνου που αναπτύχθηκαν στις επί μέρους γλώσσες είναι προφανής η επιρροή του ημερολογίου που εισήχθη από την Ανατολή. Εκτός από το [[εβραϊκό ημερολόγιο]], που μνημονεύθηκε παραπάνω, αξιοσημείωτη επίδραση άσκησε επίσης το πλανητικό ημερολόγιο, το οποίο πιθανώς είχε ως βάση τις αστρολογικές προλήψεις των [[Χαλδαίοι|Χαλδαίων]]. Το σύστημα αυτό κατονόμαζε τις ημέρες με αφετηρία διαφορετική [[θεότητα]] για κάθε ημέρα και προφανώς αντικατέστησε τα ανατολικά ονόματα με θεότητες διαφόρων μυθολογιών οικείων στους [[Ινδοευρωπαίοι|Ινδοευρωπαίους]] (όπως του [[Δώδεκα θεοί του Ολύμπου|Δωδεκαθέου]], του σκανδιναβικού πανθέου κτλ.). Για τον λόγο αυτόν, υποστηρίζεται ότι το πλανητικό / αστρολογικό ημερολόγιο πρέπει να έγινε αισθητό στον ινδοευρωπαϊκό κόσμο συγχρόνως με την έλευση του εβραϊκού ημερολογίου και τη διάδοσή του μέσω του [[Χριστιανισμός|Χριστιανισμού]] ή λίγο αργότερα.<ref>C.D. Buck, 1949:1004-5. ''«Η επταήμερη εβδομάδα ήταν άγνωστη στην Ευρώπη προτού εισαχθεί από την Ανατολή. Ανεξάρτητα από την απώτερη καταγωγή και ερμηνεία της, η επταήμερη εβδομάδα είναι αδιαμφισβήτητα γνωστή ως αρχαίος ιουδαϊκός θεσμός. Συνεπώς, πρώτα η εβραϊκή εβδομάδα και κατόπιν η πλανητική εβδομάδα, με προσθήκη αστρολογικών αντιλήψεων, έγιναν γνωστές στους Έλληνες και τους Ρωμαίους. Επεκτάθηκαν στην υπόλοιπη Ευρώπη, ίσως σε κάποιον βαθμό πριν από τον Χριστιανισμό, αλλά κατ' εξοχήν και κυρίως σε συνδυασμό με τη διάδοση του Χριστιανισμού»'' (σ. 1004).</ref>.
 
Το εκκλησιαστικό λατινικό ημερολόγιο στηρίχθηκε στο αντίστοιχο ελληνιστικό-χριστιανικό. Οι χριστιανικές εκκλησίες υιοθέτησαν το ιουδαϊκό σύστημα μετονομάζοντας την πρώτη ημέρα (''μία σαββάτων'') σε [[Κυριακή]] «ημέρα Κυρίου» (του οποίου μετάφραση αποτελεί το εκκλησ. λατ. ''Dominica''). Συνεπώς, κατά τους πρώτους αιώνες μ.Χ. συνυπήρχαν στην υστερολατινική γλώσσα δύο ημερολογιακά συστήματα, το εκκλησιαστικό-χριστιανικό και το πλανητικό-αστρολογικό. Όπως θα φανεί από την επί μέρους ανάλυση, ονομασίες διαφόρων ημερών στην ύστερη λατινική γλώσσα συνυπήρξαν με το εκκλησιαστικό ημερολόγιο και άφησαν αξιοσημείωτα ίχνη σε αρκετές γλώσσες. Συνοπτικά:
Γραμμή 73:
* '''Παρατήρηση Α:''' Η μόνη σύγχρονη γλώσσα που ακολουθεί επακριβώς το εκκλησιαστικό-χριστιανικό σύστημα (πλην της Ελληνικής) είναι η [[Πορτογαλική γλώσσα|Πορτογαλική]]: ''sabado, domingo, segunda feira, terça feira, quarta feira, quinta feira, sexta feira.'' Στις διάφορες γλώσσες παρατηρούμε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό αναμίξεως των δύο συστημάτων, καθώς και χρήση άλλων λέξεων για ορισμένες ημέρες, ανάλογα με το πρότυπο που υιοθέτησε κάθε λαός.
 
* '''Παρατήρηση Β:''' Η σειρά των πλανητών δεν είναι αυθαίρετη αλλά σχετίζεται με τη θεωρία της αρμονίας των σφαιρών που συνήρπαζε πολλούς φιλοσόφους της Αρχαιότητας και του Μεσαίωνα και σύμφωνα με την οποία κάθε ουράνιο σώμα περιστρεφόμενο παράγει συγκεκριμένο ήχο -εκτός από τη Γη που ελογίζετο ακίνητη. Ο Βοήθιος ταύτιζε τη Σελήνη με το (σημερινό) ''ρε'', τον Ερμή με το ''ντο'', την Αφροδίτη με το ''σι'', τον Ήλιο με το ''λα'', τον Άρη με το ''σολ'', τον Δία με το ''φα'' και τον Κρόνο με το ''μι''.<ref>Jacques Chailley, ''Histoire musicale du Moyen Age'', Paris: PUF, 1984, σελ. 18-24</ref>. Αν διατάξουμε τις επτά νότες σε διαστήματα τετάρτης, λαμβάνουμε τη σειρά των ημερών της εβδομάδας, όπως αναφέρονται παραπάνω.
 
=== [[Σάββατο]] ===
Γραμμή 228:
 
{{Link FA|ia}}
 
[[af:Week]]
[[als:Woche]]