Σεισμός της Βαλδίβια (1960): Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 3:
Ο '''μεγάλος σεισμός της Χιλής''' ([[ισπανικά]]: ''Gran terremoto de Chile'') συνέβη στις 22 Μαΐου του [[1960]] και είναι ο ισχυρότερος σεισμός που έχει καταγραφεί μέχρι σήμερα, με μέγεθος 9,5 στην [[κλίμακα μεγέθους ροπής]] (''moment magnitude scale'', ''MMS'').<ref name="usgs9.5">U.S. Geological Survey (7 March 2006). [http://earthquake.usgs.gov/regional/world/events/1960_05_22.php Historic Earthquakes - Chile - 1960 May 22 19:11:14 GMT- Magnitude 9.6: The Largest Earthquake in the World.] Retrieved on 2007-01-09</ref> Ο σεισμός έγινε τις απογευματινές ώρες (19:11 GMT, 14:11 τοπική ώρα) και το [[τσουνάμι]] που προκάλεσε έγινε αισθητό στην νότια [[Χιλή]], τη [[Χαβάη]], την [[Ιαπωνία]], τις [[Φιλιππίνες]], την ανατολική [[Νέα Ζηλανδία]], τη νοτιοανατολική [[Αυστραλία]], καθώς και στα Αλεούτια νησιά της [[Αλάσκα]].
 
Το επίκεντρο του σεισμού καταγράφηκε κοντά στην περιοχή Κανιέτε, 900 χιλιόμετρα νότια από το [[Σαντιάγο]]. Αν και η μεγαλύτερη εγγύτερη πόλη ήταν το [[Τεμούκο]], η πόλη με τις μεγαλύτερες καταστροφές ήταν η [[Βαλδίβια]]. Ο σεισμός προκάλεσε τοπικά [[τσουνάμι]] που επεκτάθηκαν κατά μήκος της χιλιανής ακτογραμμής με ύψος κυμάτων ως και 25 μέτρα. Το κύριο τσουνάμι ταξίδεψε στον [[Ειρηνικός ωκεανός|Ειρηνικό ωκεανό]] και έπληξε το Χίλο στη [[Χαβάη]], ενώ σε απόσταση 10.000 χλμ. από το επίκεντρο καταγράφηκαν κύματα με ύψος 10,7 μέτρα.
 
Ο συνολικός απολογισμός σε ανθρώπινες απώλειες και οικονομική καταστροφή δεν είναι ακριβής. Έχουν δημοσιευτεί διάφορες εκτιμήσεις για τον αριθμό των νεκρών από τον σεισμό και τα τσουνάμι ενώ το [[United States Geological Survey|USGS]] αναφέρει μελέτες με αριθμούς νεκρών από 2.231, 3.000, ή 5.700 άτομα.<ref name="USGS_articles">{{cite web | url = http://neic.usgs.gov/neis/eq_depot/world/1960_05_22_articles.html | accessdate = 2007-01-11 | publisher = U.S. Geological Survey |title= The Largest Earthquake in the World - Articles}}</ref> Ενώ μια άλλη πηγή αναφέρει εκτίμηση για 6.000 νεκρούς.<ref name="CRED">{{cite web | url = http://www.em-dat.net | accessdate = 2007-01-09 | publisher = Centre for Research on the Epidemiology of Disasters (CRED) |title= Emergency & Disasters Data Base}}</ref> Το κόστος της καταστροφής έχει εκτιμηθεί από διάφορες πηγές μεταξύ 400 εκατομμύρια έως 800 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ<ref name="USGS_articles"/> ή 2,9 έως 5,8 δισεκατομμύρια [[ΔολλάριοΔολάριο ΗΠΑ|δολλάριαδολάρια ΗΠΑ]] με προσαρμογή σε τιμές του [[2010]].
 
== Σεισμική ανάπτυξη ==
Γραμμή 21:
Δύο μέρες μετά το σεισμό, η ηφαιστειακή εστία του [[Πουγέγουε-Κορντόν Κάουγε|Κορντόν Καουγιέ]], κοντά στο [[ηφαίστειο]] Πουγιέγουε, εξερράγη. Είναι πιθανό να ακολούθησαν και εκρήξεις άλλων ηφαιστείων, αλλά λόγω της απουσίας επικοινωνιών δεν ήταν δυνατό να καταγραφούν.
 
Ο σχετικά μικρός αριθμός των θυμάτων (6.000) αποδίδεται κυρίως στη χαμηλή πυκνότητα του πληθυσμού, αλλά και στην ισχύ των κατασκευών, καθώς για τα κτίρια είχε προβλεφθεί ότι η χώρα είναι γεωλογικάσεισμικά ιδιαίτερα ενεργή. Επίσης, αναφέρεται ο μεγάλος αριθμός ξύλινων σπιτιών, καθώς και το γεγονός ότι οι παράκτιες πόλεις ήταν χτισμένες σε υψηλότερο έδαφος, λόγω μίας προ-αποικιακής παράδοσης.
 
=== Τεκτονική ερμηνεία ===
Ο σεισμός θεωρείται σεισμός ώθησης ως συνέπεια της απελευθέρωσης των μηχανικών τάσεων της υποβυθιζόμενης τεκτονικής πλάκας Νάσκα κάτω από τη Νότια Αμερικανική τεκτονική πλάκα. Το εστιακό βάθος ήταν σχετικά ρηχό, υπολογιζόμενο στα 33 χλμ., σε σύγκριση με τα αντίστοιχα βάθη σεισμών της περιοχής της βόρειας Χιλής και της Αργεντινής που υπολογίζονται στα 70 χλμ. Η ζώνη διάρρηξης του σεισμού είχε μήκος 800 χλμ., από την Τάλκα (σε 35° γ.π.) ως το αρχιπέλαγος της Τσιλοέ (στις 43° γ.π.). Η ταχύτητα διάρρηξης έχει υπολογιστεί σε 3,5 χλμ ανά δευτερόλεπτο.<ref>Hiroo Kanamori and Jogn J. Cipar. [http://www.gps.caltech.edu/uploads/File/People/kanamori/HKpepi74.pdf Focal process of the great Chilean earthquake May 22, 1960] Physics of the Earth and Planetary Interiors. 1974.</ref>
 
== ΣύνοδαΣυνοδά φυσικά φαινόμενα ==
=== Κατολισθήσεις ===
Ο σεισμός πυροδότησε ένα πλήθος κατολισθήσεων, κυρίως στις παγετωνικές κοιλάδες των Άνδεων. Στην οροσειρά των Άνδεων οι περισσότερες έγιναν σε δασικές πλαγιές και γύρω από το ρήγμα Λικίνιε-Όφκι. Ορισμένες από αυτές τις περιοχές έχουν σχετικά αραιή βλάστηση ενώ άλλες έχουν φυσικές δομές χαμηλών θάμνων. Αυτές οι κατολισθήσεις δεν επέφεραν ανθρώπινες απώλειες ούτε καταστροφές, καθώς οι περιοχές ήταν κυρίως ακατοίκητες με φτωχό οδικό δίκτυο. Μία όμως κατολίσθηση επέφερε τη φραγή της απορροής της λίμνης Ρινίουε, προκαλώντας συναγερμό και καταστροφές από την υπερχείλιση του υδατικού δικτύου.
Γραμμή 34:
 
=== Υπερχείλιση της λίμνης Ρινίουε ===
Κατά τον σεισμό σημειώθηκαν αρκετές κατολισθήσεις δυτικά του όρους Τραλκάν, οι οποίες έφραξαν τη φυσική απορροή της λίμνης Ρινίουε. Η λίμνη αυτή είναι η χαμηλότερη από μία αλυσίδα επτά λιμνών και δέχεται μία σταθερή εισροή από τον ποταμό Ένκο. Η απορροή της γίνεται μέσω του ποταμού Σαν Πέντρο, ο οποίος διέρχεται στη συνέχειά του από αρκετούς οικισμούς και την πόλη της Βαλδίβια, πριν εκβάλλει στον κόλπο των ΚορραλιώνΚοραλλιών.
 
Η φραγή του ποταμού από τις κατολισθήσεις είχε ως συνέπεια τη ραγδαία αύξηση της στάθμης της λίμνης Ρινίουε. Κάθε μέτρο αύξησης της στάθμης αντιστοιχούσε στη συσσώρευση 20 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων νερού στη λίμνη. Η διοχέτευση πλέον της υπερχειλισμένης λίμνης στον ποταμό Σαν Πέντρο, ο οποίος είχε χωρητικότητα ροής μόλις 400 κυβικών μέτρων, θα ήταν καταστροφική, σε περίπτωση που η στάθμη ξεπερνούσε το ύψος των 24 μέτρων του φράγματος. Μία πιθανή θραύση του φράγματος ή υπερχείλιση θα προκαλούσε την πλημμύρα όλων των περιοχών και οικισμών κατά μήκος της ροής του ποταμού σε διάστημα μικρότερο των 5 ωρών. Υπολογίστηκε ότι στην επικίνδυνη περιοχή κατοικούσαν περίπου 100.000 άνθρωποι, ενώ καταστρώθηκαν σχέδια εκκένωσης της Βαλδίβια, αν και αρκετοί κάτοικοι έφυγαν από μόνοι τους. Για να αποφευχθεί η καταστροφή της πόλης, στρατιωτικές δυνάμεις και πολίτες ξεκίνησαν μία προσπάθεια, η οποία έμεινε γνωστή με τον όρο Ρινιουάσο, για να ελέγξουν τη στάθμη της λίμνης.
 
=== Ηφαιστειακή έκρηξη στο Κορντόν Καουγιέ ===
Γραμμή 48:
 
=== Επιπτώσεις στη Βαλδίβια ===
Ως προς τις επιπτώσεις του σεισμού στους αστικούς ιστούς της χώρας, εκτιμάται ότι περίπου το 40% των σπιτιών στη [[Βαλδίβια]] καταστράφηκαν με το σεισμό, αφήνοντας έτσι περίπου 20.000 ανθρώπους άστεγους. Οι περισσότερο πληγείσες κατασκευές ήταν οι κατασκευασμένες από [[σκυρόδεμα]], συχνά λόγω της απουσίας αντισεισμικής θωράκισης. Τα παραδοσιακά ξύλινα σπίτια αντέδρασαν καλύτερα και πολλά από αυτά παρέμειναν μεν ακατοίκητα, πλην όμως χωρίς να καταρρεύσουν. Επίσης, οι κατασκευές που βρίσκοτανβρίσκονταν σε τεκτονικές ανωφέρειες πλήγεισανεπλήγησαν περισσότερο από αυτές σε χαμηλά ύψη ή βαθύπεδα. Αρκετά τετράγωνα στο κέντρο του αστικού ιστού της [[Βαλδίβια]] με κατεστραμένακατεστραμμένα κτίρια παρέμειναν άδεια ακόμα και τις δεκαετίες [[Δεκαετία 1990|του 1990]] και [[Δεκαετία 2000|του 2000]], ενώ αρκετά χρησιμοποιούνται σήμερα ως υπαίθριοι χώροι στάθμευσης. Τέτοια τετράγωνα είχαν πριν από το σεισμό σύγχρονα για την εποχή τους κτίρια από [[σκυρόδεμα]], τα οποία είχαν κατασκευαστεί μετά τη μεγάλη [[πυρκαγιά]] του [[1090]].
 
Η ευρύτερη αστική ανάπτυξη της πόλης ανακόπηκε από την καταστροφή της μικρής αλλά σημαντικής γέφυρας Κάου-Κάου, η οποία δεν ανακατασκευάστηκε, ενώ οι υπόλοιπες γέφυρες είχαν μικρές ζημιές. Οι κατολισθήσεις στον κόλπο των ΚορραλιώνΚοραλλιών ευνόησαν τη ναυσιπλοίαναυσιπλοΐα, καθώς η ιζηματογενής σύσταση των ακτών πριν τον σεισμό τροφοδουτούσετροφοδοτούσε συνεχώς τον πυθμένα με υλικά που μείωναν το βάθος του κόλπου.
 
Ο σεισμός και η υποβάθμιση της πόλης σε ένα επαρχιακό κέντρο από πρότερη μητρόπολη της νότιας χώρας παρουσιάζονται στο βάθος της ιστορίας της περιοχής ως η ολοκλήρωση της παρακμής μίας μακρόχρονης παράλληλα οικονομικής κρίσης που ξεκίνησε από τις αλλαγές στις θαλάσσιες εμπορικές διαδρομές λόγω της επέκτασης των σιδηροδρόμων στη νότια χώρα και τη διάνοιξης της [[Διώρυγα του Παναμά|διώρυγας του Παναμά]] το [[1911]]. Η βιομηχανική δραστηριότητα στη Βαλδίβια, η οποία κυριαρχούτανκυριαρχούνταν από τους Γερμανούς, υποβαθμίστηκε περισσότερο με τη διαφυγή κεφαλαίων και μετανάστευση ανθρώπινου δυναμικού μετά τοτον σεισμό. Οι εγκαταστάσεις πολλών βιομηχανικών μονάδων καταστράφηκαν και δεν επαναλειτούργησαν ποτέ.
 
Το [[1974]] η έδρα της επαρχιακής πρωτεύουσας μεταφέρθηκε από τη [[Βαλδίβια]] στο [[Πουέρτο Μοντ]] κατά την αναδιοργάνωση της διοικητικής δομής όλης της χώρας από τη νεοσύστατη στρατιωτική κυβέρνηση του [[ΠινοτσέτΑουγκούστο Πινοσέτ]]. Μέχρι τότε η [[Βαλδίβια]] είχε πρωταρχικό διοικητικό ρόλο ως επαρχιακούεπαρχιακό κέντρουκέντρο από το 16ο αιώνα. Το [[2007]] όμως, με τη δημιουργία της περιφέρειας [[Λος Λάγκος]], η πόλη επανέκτησε τον τίτλο της επαρχιακής πρωτεύουσας και έδρας των τοπικών διοικητικών υπηρεσιών.
 
== Παραπομπές ==
{{reflistπαραπομπές|2}}
 
[[Κατηγορία:Σεισμοί|Βαλδιβια 1960]]