Γκιουμούσχανε: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Το όνομα σημαίνει "ασημί σπίτι". Είναι σύνθετη λέξη με πρώτο συνθετικό τη τουρκική λέξη 'gümüş' (ασημί) και την [[Περσική γλώσσα|περσική]] خانه hane=khane (σπίτι). Η λέξη 'ασημί' στην ονομασία προέρχεται από τα ορυχεία ασημιού που βρίσκονται στην περιοχή. Την περίοδο της [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία|Βυζαντινής Αυτοκρατορίας]] η περιοχή στην οποία βρίσκεται η πόλη αποκαλούνταν 'Χαλδιά'. Μετά την αναβίωση του ελληνικού στοιχείου της πόλης κατά τη δεκαετία του [[1850]], η πόλη αποκαλούταν '''Αργυρούπολις''' από τους διανοούμενους της πόλης. Το [[Αρχαία ελληνική γλώσσα|αρχαίο ελληνικό]] όνομα πάντως της πόλης ήταν "Θήρα". Κατά την [[Οθωμανική Αυτοκρατορία|οθωμανική]] περίοδο οι ελληνόφωνοι κάτοικοί της αποκαλούσαν την πόλη "Καν" (από τον παραπλήσιο ποταμό [[Χαρσιώτης (ποταμός)|Χαρσιώτη]] ή Καν), τον δε εαυτό τους "Κενέτες" (Κανέτης) και "Κανέτσα" (Κανέτισσα)<ref name="ΕΠΕΕΠΕ151">Εγκυκλοπαίδεια του Ποντιακού Ελληνισμού, Μαλλιάρης Παιδεία, 1992, τ. 1, λήμμα Αργυρούπολη, σ. 151.</ref>.

Η Αργυρούπολη, σύμφωνα με τον θρύλο, ιδρύθηκε από κατοίκους της γειτονικής [[Τσάγχη]]ς, οι οποίοι μετοίκησαν ολοκληρωτικά εκεί, στα μέσα του [[16ος αιώνας|16ου]] αιώνα. Η αφορμή είχε δοθεί όταν ένας χωρικός είδε να λάμπει μέσα στη νύχτα ένα κομμάτι αργυρομεταλλεύματος το οποίο στη συνέχεια μετέφερε στην Τσάγχη για εξέταση. Μετά την ίδρυση του οικισμού, εγκαταστάθηκαν σ' αυτόν και καταδιωκόμενοι από τις τουρκικές αρχές Τραπεζούντιοι, οι Καλπακτσήδες και οι Κετσετζήδες, καθώς και κάτοικοι διάφορων χωριών της Χαλδίας όπως το Χατς, το Αγρίδ' κ.α. Ο σουλτάνος [[Μουράτ Δ']], περνώντας από την περιοχή το 1530 την ανακήρυξε μπεϊλίκι, κήρυξε αυτοκρατορική ιδιοκτησία τα μεταλλεία, απέδωσε προνόμια στους κατοίκους και σύστησε εκεί ταρασχανέ (νομισματοκοπείο).<ref name="ΕΠΕΕΠΕ153">Εγκυκλοπαίδεια του Ποντιακού Ελληνισμού, Μαλλιάρης Παιδεία, 1992, τ. 1, λήμμα Αργυρούπολη, σ. 153.</ref>.

Ο πληθυσμός της πόλης έφτασε τους 60.000, κατά την εποχή της ακμής των μεταλλείων, το 1750. Στη συνέχεια ο πληθυσμός της μειώθηκε ραγδαία, λόγω της εξάντλησης των μεταλλείων. Οι Έλληνες Πόντιοι κάτοικοί της μετανάστευσαν βαθμιαία σε άλλες περιοχές της Μ.Ασίας με μεταλλεία, όπως οι περιοχές [[Ακ Νταγ Ματέν (περιοχή)|Ακ Νταγ Ματέν]] και Κιουμούς Ματέν.<ref name="ΕΠΕΕΠΕ154">Εγκυκλοπαίδεια του Ποντιακού Ελληνισμού, Μαλλιάρης Παιδεία, 1992, τ. 1, λήμμα Αργυρούπολη, σ. 154.</ref>.