Ανόργανα βοράνια: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Τα '''«βοράνια»''' είναι μια σχετικά μεγάλη ομάδα [[χημική ένωση|χημικών ενώσεων]] με γενικό τύπο '''B_xH_y'''.<ref>Τα [[οργανοβοάνια|οργανικά βοράνια]] περιέχουν και μια τουλάχιστον οργανική ρίζα.</ref>. Καμμιά από αυτές τις ενώσεις δεν έχει βρεθεί στη φύση. Πολλά από τα βοράνια οξειδώνονται ταχύτατα όταν έρθουν σε επαφή με τον [[ατμόσφαιρα|ατμοσφαιρικό αέρα]], μερικά από τα οποία ακόμη και βίαια. Το πρώτο μέλος της σειράς, το [[βοράνιο]] έχει απομονωθεί μόνο στην αέρια κατάσταση και διμερίζεται εύκολα σχηματίζοντας [[διβοράνιο]]. Τα μεγαλύτερα βοράνια αποτελούνται από πολυατομικά επαναλαμβανόμενα [[πολυατομικό σύμπλεγμα|συμπλέγματα]] που είναι πολυεδρικά και για μερικά μάλιστα υπάρχουν και [[ισομέρεια|ισομερή]].

Η ανάπτυξη της [[χημεία|χημείας]]ς των βορανίων οδήγησε σε νέες [[πείραμα|πειραματικές τεχνικές]] και [[θεωρία|θεωρίες]]. Έχουν μελετηθεί ως πιθανά μελλοντικά [[καύσιμο|καύσιμα]] [[πύραυλος|πυραύλων]], [[αεροπλάνο|αεροπλάνων]] και [[αυτοκίνητο|αυτοκινήτων]].

Το ενδιαφέρον για τα βοράνια αυξήθηκε κατά το [[Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος|Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο]] εξαιτίας της δυναμικής χρήσης του [[βοριοϋδρίδιο του ουρανίου|βοριοϋδριδίου του ουρανίου]] [U(BH₄4)₄] για τον [[εμπλουτισμός|εμπλουτισμό]] των [[ισότοπο|ισοτόπων]] του [[ουράνιο|ουρανίου]]. Στις [[ΗΠΑ]], μια ομάδα υπό την ηγεσία του [[Schlesinger]] ανέπτυξε τη βασική χημεία των βοριοϋδριδίων και των αντίστοιχων [[αργίλιο|αργιλιοϋδριδίων]]. Παρόλο που τα βοριοϋδρίδια του ουτσνίου κρίθηκαν τελικά ανεπαρκή για τον ισοτοπικό διαχωρισμό, η δουλειά της ομάδας Schlesinger ώθησε τη χρήση αντιδραστηρίων βοριοϋδριδίων στην οργανική σύνθεση, που αναπτύχθηκε πολύ από τον [[Herbert C. Brown]], που ήταν φοιτητής του Schlesinger. Αναπτύχθηκαν διάφορα βοριούχα αντιδραστήρια που χρησιμοποιήθηκαν ευρύτατα πλέον στην οργανική σύνθεση. Για παράδειγμα το [[βοριοϋδρίδιο του νατρίου]] (NaBH₄) είναι ένα συνηθισμένο αντιδραστήριο για την [[οξειδοαναγωγή|αναγωγή]] [[αλδεΰδες|αλδεϋδών]] και [[κετόνες|κετονών]] σε [[αλκοόλες]]. Ο Brown επιβραβεύθηκε για το έργο του με το [[βραβείο Νόμπελ]] για τη Χημεία το [[1979]].<ref>Brown, H. C. “Organic Syntheses via Boranes” John Wiley & Sons, Inc. New York: 1975. ISBN 0-471-11280-1.</ref>. Στη δεκαετία του [[1950|'50}} και στις αρχές εκέίνης του [[1960,'60]] και οι ΗΠΑ και η [[ΕΣΣΔ]] ερεύνησαν τη χρήση βοριοϋδριδίων και βορανίων ως καυσίμων υψηλής ενέργειας [κατέληξαν όμως περισσότερο στη χρήση [[οργανοβοράνια|οργανοβορανίων]], όπως το [[αιθυλοβοράνιο]] (C₂H₅BH₂)] για [[αεροπλάνο|αεροσκάφη υψηλών ταχυτήτων]], όπως το [[XB-70 Valkyrie]]. Η ανάπτυξη [[κατευθυνόμενο βλήμα εδάφους-αέρος|κατευθυνόμενων βλημάτων εδάφους-αέρος]] κατέστησε τα γρήγορα αεροσκάφη περιττά και τα σχετικά προγράμματα ανάπτυξης καυσίμων τερματίστηκαν. Παρ' όλα αυτά, αργότερα το [[τριαιθυλοβοράνιο]] [(C₂H₅)B] χρησιμοποιήθηκε για την ανάφλεξη στους κινητήρες του [[SR-71 Blackbird]].<ref>http://incolor.inebraska.com/hwolfe/history/sr71.pdf</ref>.

Δεν είναι γνωστά ουδέτερα κλοσοβοράνια. Είναι όμως γνωστά [[άλας|άλατα]] [[ανιόν|ανιόντων]]των κλοσοβορανίων, με γενικό τύπο B_vH_v^2-, που είναι σταθερά σε ουδέτερα [[νερό|υδατικά]] [[διάλυμα|διαλύματα]]. Η σταθερότητά τους αυξάνεται με το μέγεθός τους, δηλαδή με τον αριθμό των ατόμων βορίου τους. Π.χ. το άλας K₂B₁₂H₁₂ (ονομάζεται [[δωδεκαϋδροδωδεκαβορανικό(-2) κάλιο]]) είναι σταθερό μέχρι τους 700°C.