Άργιλος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ορισμός, λεζάντες στα ελληνικά |
σύνδεσμοι |
||
Γραμμή 4:
[[Εικόνα:Clay-ss-2005.jpg|thumb|Άργιλος του τερτατογενούς στην Εσθονία]]
[[Εικόνα:Montmorillonit.svg|thumb|Η μοριακή δομή του ορυκτού Μοντοριλλονίτης]]
'''Άργιλος''', '''αργιλώδες χώμα''' ή '''πηλός''' είναι ένας γενικός όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει ένυδρα [[αργίλιο|αργιλιούχα]] φυλλοπυριτικά πετρώματα που περιέχουν διάφορες ποσότητες μετάλλων, μεταλλικών οξειδίων και οργανικών ενώσεων. Τα [[κεραμικό υλικό|κεραμικά υλικά]] βασίζονται στο αργιλώδες χώμα, που είναι και η πρώτη ύλη της κατασκευής τους.
Το αργιλώδες χώμα ή άργιλος προέρχεται από τη φθορά πετρωμάτων, κυρίως πυριτούχων, εξαιτίας της παρουσίας [[ανθρακικό οξύ|ανθρακικού οξέων]] και άλλων διάλυτων. Άλλες αιτίας της διάβρωσης είναι η κίνηση του νερού και του αέρα στην ατμόσφαιρα, η διέλευση ενός ποταμού και σε μικρότερη κλίμακα κάποιες γεωλογικές αιτίες που προξένησαν πιέσεις και απότομες αυξομειώσεις της θερμοκρασίας στα πετρώματα. Τα πετρώματα διαλύονται σε πολύ λεπτά σωματίδια (σχεδόν σε μοριακή μορφή). Το μέγεθος των κόκκων της αργίλου διαφοροποιείται ανάλογα με την ποιότητα του υλικού.
Τα βασικά συστατικά του πηλού είναι το [[αργίλιο]], το [[πυρίτιο]] και [[νερό]]. Η ονομασία του είναι ένυδρο πυριτικό αργίλιο (Al<sub>2</sub>O<sub>3</sub>.2SiO<sub>3</sub>.2H<sub>2</sub>O). Η καθαρότερη μορφή αργίλου είναι ο [[καολίνης]]. Το αργίλιο μπορούμε να το συναντήσουμε και με την ονομασία αλουμίνα και το πυρίτιο ως πυριτική άμμο.
==Τοποθεσίες==
Την άργιλο τη συναντάμε στην επιφάνεια ή στο [[υπέδαφος]] σε μορφή κοιτασμάτων τα οποία διαφέρουν στην ποιότητα, στην καθαρότητα, στη σύνθεση, στο χρώμα και σε πολλές άλλες ιδιότητες οι οποίες εναλλάσσονται διαδοχικά ακόμα και μέσα στο ίδιο το κοίτασμα. Τα κοιτάσματα αυτά προήλθαν από την εναπόθεση σε στρώματα θετών υλικών τα οποία μπορούν να ξεχωρίζουν μεταξύ τους χρωματικά και από μεγάλη απόσταση. Με αυτόν τον τρόπο οποιοδήποτε μπορεί να διαλέξει την ποιότητα που θα του χρειαστεί ανάλογα με τα προϊόντα που θα θελήσει να κατασκευάσει.
==Εναπόθεση σε στρώματα ==
Η εναπόθεση των κοιτασμάτων σε στρώματα γίνεται διαδοχικά, σε διαφορετικές χρονιές ή γεωλογικές περιόδους και σε συνδυασμό με εναλλασσόμενες κλιματολογικές συνθήκες όπου επικράτησαν. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη μεταφορά των στρωμάτων της αργίλου και το καθένα με διαφορετική σύνθεση. Οι περιοχές οι οποίες σήμερα περιέχουν κοιτάσματα αργίλου σχεδόν πάντα ήσαν φυσικές λεκάνες όπου συσσωρεύονταν βρόχινα ή ποταμίσια νερά.
Αυτά τα φερτά υλικά κατά τη διαδρομή τους σε αυτές τις φυσικές λεκάνες ήρθαν σε επαφή με άλλες ξένες ουσίες προερχόμενες από τη διάβρωση πετρωμάτων, από εδάφη με διαφορετική σύνθεση και σύσταση υλικών. Έτσι η άργιλος που βρίσκεται στα διάφορα στρώματα διαφοροποιείται και αυτή ως προς τη σύνθεση της μάζας και ως προς τις φυσικές και τεχνικές ιδιότητες όπως η πλαστικότητα, απορροφητικότητα, μηχανική αντοχή, χρώμα κ.τ.λ. Για παράδειγμα αν κατά τη διάρκεια κάποιας καταιγίδας, κάποιος χείμαρρος προξένησε διάβρωση σε κάποια εδάφη τα οποία ήταν πλούσια σε [[σίδηρος|σίδηρο]], η άργιλος η οποία μεταφέρθηκε στη λεκάνη, πριν κατακαθίσει, θα εμπλουτιστεί με κόκκινο χρώμα.
==Ξένα σώματα==
Στη διαδικασία της εναπόθεσης των διαφόρων στρωμάτων αργίλου, σε πολλές περιπτώσεις υπάρχουν και υλικά ανεπιθύμητα. Αυτά μπορούν να είναι μεγάλη ποσότητα [[άμμος|άμμου]] και [[πέτρα|πέτρες]], τα οποία μεταφέρονται με την ίδια διαδικασία. Μπορούμε επίσης να βρούμε μεγάλη ποσότητα [[ασβέστιο|ασβεστίου]] η οποία προέρχεται από διάφορα [[όστρακο (ζωολογία)|οστρακοειδή]], τα οποία ζούσαν στο βυθό της λίμνης ή του ποταμού και σε πολλές περιπτώσεις βρίσκονται ολόκληρα. Ανάμεσα στις ξένες ύλες μπορούμε να έχουμε και οργανικά υλικά.
Τα οργανικά αυτά υλικά στην πλειοψηφία τους προέρχονται από φυτά τα οποία τοποθετήθηκαν ανάμεσα στα στρώματα των κοιτασμάτων σαν [[ίζημα|ιζήματα]] παρασυρμένα από ρέματα (επιφανειακά νερά). Κατόπιν σαπίζουν ανάμεσα στην αργιλώδη μάζα και κατακάθονται. Σε ευσταθή εδάφη είναι πιθανόν να βρούμε και κομμάτια φυτών, κυρίως [[ρίζα (βοτανική)|ρίζες]] και [[ξύλο|ξύλα]] όπως έχουν. Οι οργανικές ουσίες μέσα στον πηλό συνήθως τροποποιούν το χρώμα του κοιτάσματος και το κάνουν να φαίνεται πιο σκούρο, γκρίζο, μολυβί, μπλε, κ.τ.λ. λόγο του άνθρακα ο οποίος εμπεριέχεται. Μετά το ψήσιμο οι μάζες που περιέχουν οργανικές ύλες δίνουν προϊόντα ελαφρύτερα και απορροφητικότερα λόγο των κενών που δημιουργούνται ανάμεσα στα μόρια της πάστας. Στην επεξεργασία της μια πάστα είναι πιο πλαστική από μια άλλη. Στην αρχαιότητα κατασκεύαζαν κεραμικά δοχεία για φίλτρα αναμιγνύοντας τεχνητές οργανικές ύλες ανάμεσα στην πάστα υπό μορφής σκόνης. Τέτοια υλικά μπορεί να ήταν [[αλεύρι]], πριονίδι, διάφοροι σπόροι κ.τ.λ.
==Εξόρυξη-Κατεργασία==
Ο πηλός βρίσκεται σε κοιτάσματα, με μορφή στρωμάτων. Όπως τον παίρνουμε από το βουνό με σκαπτικά εργαλεία, είναι ενσωματωμένος σε μικρούς ή μεγάλους σβόλους και με πολλά άλλα ξένα σώματα.
Το πρώτο πράγμα που έχουμε να κάνουμε είναι να σπάσουμε τους σβόλους σε όσο το δυνατόν μικρότερα κομμάτια και κατόπιν να τους βάλουμε να λιώσουν σε δεξαμενές με νερό. Με τη διαδικασία της καθίζησης του ιζήματος όπου τα χοντρότερα κομμάτια όπως πέτρες, χαλίκια και άμμος κατακάθονται στον πυθμένα της δεξαμενής, ενώ το ωφέλιμο στρώμα της μάζας δημιουργείται επιφανειακά. Το επόμενο στάδιο είναι να αφαιρεθεί σχεδόν όλη η ποσότητα του νερού που απέμεινε στην επιφάνεια της λεκάνης και στη συνέχεια να αφαιρεθεί το ωφέλιμο ίζημα.
Αφού ολοκληρωθεί η διαδικασία του καθαρισμού, ο πηλός κατεργάζεται έτσι ώστε να πάρει την εμπορική του μορφή. Μερικές εμπορικές μορφές πηλού είναι
#Σε στεγνή μορφή σαν χώμα που είναι και ο καλύτερος τρόπος μαζικής μεταφοράς του.
#Υπό μορφής πάστας με αρκετή πλαστικότητα και συσκευάζεται σε πακέτα.
| |||