Φωνήεν: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Σύμφωνα με τον κλάδο της [[Αρθρωτική φωνητική|αρθρωτικής φωνητικής]], η ταξινόμηση των φθόγγων βασίζεται στις αρθρωτικές μεταβλητές, δηλαδή στις κινήσεις της γλώσσας, των χειλιών, του ουρανίσκου και των φωνητικών πτυχών. Έτσι, ανάλογα με τον τρόπο σχηματισμού τους, τα φωνήεντα ταξινομούνται ως προς τη θέση της γλώσσας κατά τον κάθετο και τον οριζόντιο άξονα, ως προς το σχήμα το οποίο παίρνουν τα χείλη, ενώ ακόμη εξετάζεται ο τόπος σχηματισμού (στοματική ή ρινική κοιλότητα, λάρυγγας), η διάρκεια εκφοράς, η μεταβολή ποιότητας κατά την άρθρωση και η ποσότητα της μυϊκής τάσης η οποία χρειάζεται για την παραγωγή τους.

 

Η σχέση των φωνηέντων μεταξύ τους μπορεί να παρασταθεί με το "τρίγωνο των φωνηέντων". Στο πάνω μέρος βρίσκονται τα φωνήεντα που προφέρονται με κλειστό το στόμα (ι, ου και ϋ-γαλλικό), στο κάτω μέρος αυτό που προφέρονται με ανοιχτό στόμα (α) και ενδιάμεσα τα υπόλοιπα (ε,ο). Επίσης στα αριστερά βρίσκονται τα ουρανικά (προφέρονται με το μπροστινό μέρος του στόματος) και στα δεξιά του υπερωικά (προφέρονται με το πίσω μέρος του στόματος). Τα τρίγωνο αλλάζει από γλώσσα σε γλώσσα, αφού για παράδειγμα στην αγγλική, υπάρχουν αρκετοί τρόποι προφοράς του α.

 

{{Κύριο|Φωνολογία της Ελληνικής γλώσσας}}

Οι φωνηεντικοί φθόγγοι της [[Ελληνική γλώσσα|ελληνικής]] είναι πέντε: a, e, i, o, u, όπως στη λέξη ''ατελείωτου''. Υπάρχουν ακόμη τρεις [[δίφθογγος|δίφθογγοι]]: ai, oi, ei, όπως στις λέξεις, ''Αϊ-Γιώργης/γάιδαρος, απόειδα/κορόιδο, λέει/κέικ''. Για την αρχαία φωνολογία, διάβασε [[Φωνολογία της Αρχαίας Ελληνικής γλώσσας]].

 

Τα φωνηεντικά [[γράμμα|γράμματα]] της ελληνικής γλώσσας είναι εφτά [[α]], [[ε]], [[η]], [[ι]], [[ο]], [[υ]], [[ω]]. Μαζί με πέντε [[δίψηφο|δίψηφα]] ([[αι]], [[ει]], [[οι]], [[ου]], [[υι]]) αναπαριστούν τους πέντε φωνηεντικούς φθόγγους:

*α = [a]

[[ka:ხმოვანი]]

[[kk:Дауыстылар]]

[[kw:Bogalen]]

[[la:Vocalis]]