Βικιπαίδεια

Παυλικιανισμός: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφοράΕπόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
ZéroBot (συζήτηση | συνεισφορές)
32.561 επεξεργασίες
μ r2.7.1) (Ρομπότ: Προσθήκη: la:Religio Paulicianorum
Pagaeos (συζήτηση | συνεισφορές)
3.340 επεξεργασίες
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 3:
Ο [[Παυλικιανισμός]] ήταν Χριστιανική Ομολογία που αναπτύχθηκε στη [[Μικρά Ασία]] από τον 7ο αιώνα και μετά.
Ιδρυτής και δημιουργός του Παυλικιανισμού θεωρείται ένας [[Αρμενία|Αρμένιος]] με το όνομα Κωνσταντίνος από την κωμόπολη Μανάναλη.
Ο Κωνσταντίνος ήταν [[Μανιχαϊσμός|Μανιχαίος]]. Κάποτε φιλοξένησε έναν Χριστιανό διάκονο, ο οποίος επέστρεφε στην πατρίδα του ύστερα από μία περίοδο αιχμαλωσίας του από τους [[Άραβες]]. Ο τελευταίος δώρισεδώρησε στον οικοδεσπότη του το "Ευαγγέλιο" και τον "Απόστολο", πριν αποχωρήσει. Έκτοτε ο Κωνσταντίνος απαρνήθηκε τον [[Μανιχαϊσμός|Μανιχαϊσμό]] και αφοσιώθηκε στη μελέτη αυτών των βιβλίων. Μάλιστα, έδωσε τη δική του ερμηνεία σε διάφορα χωρία της [[Καινή Διαθήκη|Καινής Διαθήκης]] θέτοντας έτσι τις βάσεις της Παυλικιανής διδασκαλίας. Με τα κηρύγματά του συγκρότησε έναν πυρήνα οπαδών στη Μανάναλη. Αρνούντο επίμονα κάθε σχέση με τον Μανιχαϊσμό και τον καταδίκαζαν.
 
== Οι διδαχές του Παυλικιανισμού ==
 
* Οι Παυλικιανοί ή Παυλιανίτες υποστήριζαν ότι ο Ιησούς είχε ουράνιο σώμα και ότι απλά διήλθε από το σώμα της [[Θεοτόκος|Μαρίας]].
* Κεντρική θέση για τους Παυλικιανούς κατείχαν οι επιστολές του Αποστόλου Παύλου, τον οποίο τιμούσαν ιδιαίτερα. Επιπλέον αναγνώριζαν μία απόκρυφη επιστολή του προς τους Λαοδικείς.
* Οι Παυλικιανοί πίστευαν ότι η τιμή προς τους Αγίους απομάκρυνε τους ανθρώπους από την αποκλειστική τιμή που όφειλαν στο Θεό.
Γραμμή 28:
Ο τελευταίος αυτοκράτορας που υπήρξε φιλικός προς τους Παυλικιανούς ήταν ο [[Νικηφόρος Α']] ([[802]]-[[811]]), ο οποίος ακολούθησε γενικότερα μετριοπαθή θρησκευτική πολιτική. Άλλωστε, οι Παυλικιανοί τον είχαν υποστηρίξει κατά την καταστολή της εξέγερσης ενός στρατηγού του, του Βαρδάνη του Τούρκου. Ο Νικηφόρος έχασε τελικά τη ζωή του στη σύγκρουση με τον [[Βούλγαροι|Βούλγαρο]] χάνο Κρούμο.
 
Ο διάδοχος του Νικηφόρου, ο [[Μιχαήλ Α'|Μιχαήλ Α' Ραγκαβές]] ([[811]]-[[813]]) υπέπεσε σε πολλά σφάλματα στον πόλεμο με τους Βουλγάρους. Ένα από τα σημαντικότερα ήταν ο διωγμός που εξαπέλυσε κατά των Παυλικιανών με εισήγηση του [[Πατριάρχης Νικηφόρος Α΄|Πατριάρχη Νικηφόρου]].Πολλοί Παυλικιανοί βρήκαν το θάνατο στην περιοχή της Νεοκαισάρειας. Αυτή τη φορά, όμως, υπήρξε δυναμική αντίδραση προς την κεντρική εξουσία. Σχηματίσθηκε μία πολιτοφυλακή από μαθητές του Σέργιου, τους επονομαζόμενους "Άστατους", οι οποίοι εκτέλεσαν τον Βυζαντινό αξιωματούχο Παρακονδάκη. Ταυτόχρονα, οι κάτοικοι του Κυνοχωρίου δολοφόνησαν τον επίσκοπο της Νεοκαισάρειας Θωμά. Τελικά η παράλογη και απάνθρωπη απόφαση ανακλήθηκε μετά από παρέμβαση συνετότερων συμβούλων, μεταξύ των οποίων και ο Θεόδωρος ο Στουδίτης, αλλά η αρχή του κακού είχε γίνει.<ref>Θεοφάνους Χρονογραφία (Corpus Scriptorum Historiae Byzantinae, έκδ. Βόννης, σελ. 771), ο οποίος χαρακτηρίζει τους συμβούλους αυτούς ''κακότροπους'' και χαίρεται γιατί ''«ουκ ολίγοι»'' Παυλιανίτες θανατώθηκαν.</ref>
Ο διάδοχος του Νικηφόρου, ο [[Μιχαήλ Α'|Μιχαήλ Α' Ραγκαβές]] ([[811]]-[[813]]) υπέπεσε σε πολλά σφάλματα στον πόλεμο με τους Βουλγάρους. Κατά τη διάρκεια μίας εκστρατείας του, ορισμένοι κάτοικοι της [[Κωνσταντινούπολη|Κωνσταντινούπολης]], μεταξύ των οποίων και πολλοί Παυλικιανοί, προσέτρεξαν στον τάφο του [[Κωνσταντίνος Ε΄ ο Κοπρώνυμος|Κωνσταντίνου Ε']] καλώντας τον νεκρό αυτοκράτορα να αναστηθεί, προκειμένου να τους σώσει από τη βουλγαρική απειλή. Το επεισόδιο αυτό αύξησε τη δυσπιστία του Μιχαήλ (που ήταν λιγότερο ελαστικός στα θρησκευτικά ζητήματα) προς τους Παυλικιανούς. Η ιδέα του διωγμού εναντίον των τελευταίων άρχισε να απασχολεί τον αυτοκράτορα. Ανάμεσα στους συμβούλους του, ο Θεόδωρος ο Στουδίτης, ένας σημαντικός θρησκευτικός εκπρόσωπος της εποχής του, εναντιώθηκε σε μία τέτοια προοπτική. Τελικά, όμως, επικράτησε η αδιάλλακτη μερίδα με επικεφαλής τον [[Πατριάρχης Νικηφόρος Α΄|Πατριάρχη Νικηφόρο]] και ξεκίνησε ο διωγμός. Πολλοί Παυλικιανοί βρήκαν το θάνατο στην περιοχή της Νεοκαισάρειας. Αυτή τη φορά, όμως, υπήρξε δυναμική αντίδραση προς την κεντρική εξουσία. Σχηματίσθηκε μία πολιτοφυλακή από μαθητές του Σέργιου, τους επονομαζόμενους "Άστατους", οι οποίοι εκτέλεσαν τον Βυζαντινό αξιωματούχο Παρακονδάκη. Ταυτόχρονα, οι κάτοικοι του Κυνοχωρίου δολοφόνησαν τον επίσκοπο της Νεοκαισάρειας Θωμά.
 
Προκειμένου να αποφύγουν τατους αντίποιναδιωγμούς, οι Παυλικιανοί της Νεοκαισάρειας πήραν την καθοριστική απόφαση να αναζητήσουν καταφύγιο στον [[Άραβες|Άραβα]] εμίρη της Μελιτήνης, Ομάρ. Ο τελευταίος τους παραχώρησε την Αργαούν για εγκατάσταση. Έτσι, οι Παυλικιανοί διαχωρίσθηκαν σε δύο κοινότητες, εντός και εκτός της [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία|Βυζαντινής Αυτοκρατορίας]]. Οι πρώτοι υπέστησαν διωγμούς από τους αυτοκράτορες, αλλά οι άλλοι συνέδραμαν τους Άραβες στις συγκρούσεις τους με τους Βυζαντινούς με καταστρεπτικές επιδρομές εναντίον της αυτοκρατορίας.
 
[[Αρχείο:Persecution of Paulicians.png|thumb|250px|Το 843, '''η αυτοκράτειρα Θεοδώρα εξαπέλυσε έναν πρωτοφανή μαζικό διωγμό κατά των Παυλικιανών, που υπολογίζεται ότι στοίχησε τις ζωές 100.000 οπαδών τους'''. Μικρογραφία από το Χρονικό του Ιωάννη Σκυλίτζη.]]
Τον πιο συστηματικό διωγμό εναντίον των Παυλικιανών εξαπέλυσε η αυτοκράτειρα [[Θεοδώρα (9ος αιώνας)|Θεοδώρα]] ([[842]]-[[856]]). Επρόκειτο για μία υπέρμαχο της [[Ορθοδοξία|Ορθοδοξίας]], η οποία είχε προηγουμένως καταλύσει την [[Εικονομαχία]] με την αναστήλωση των εικόνων ([[Μάρτιος]] [[843]]). Ορισμένοι ιστορικοί επέκριναν τη Θεοδώρα για την απόφασή της να καταδιώξει τους Παυλικιανούς. Υποστήριξαν ότι έτσι πυροδότησε μία μακροχρόνια σύγκρουση που αποδυνάμωσε τα ανατολικά σύνορα της αυτοκρατορίας. Ο αντίλογος είναι ότι οι Παυλικιανοί είχαν ήδη συμμαχήσει με τους [[Άραβες]] εναντίον του συζύγου της Θεοδώρας, του αυτοκράτορα [[Θεόφιλος (αυτοκράτορας)|Θεόφιλου]] ([[829]]-[[842]]).<ref>βλ. σχετικά υποσημ. 4</ref>
 
Οι τρεις απεσταλμένοι της αυτοκράτειρας στη [[Μικρά Ασία]], ο Λέων Αργυρός, ο Ανδρόνικος Δούκας και ο Σουδάλης, επέδειξαν πρωτοφανή σκληρότητα εναντίον των "αιρετικών". Περίπου εκατό χιλιάδες Παυλικιανοί θανατώθηκαν μετά από βασανιστήρια.<ref>Συνεχιστές Θεοφάνους (έκδ. Bekker της Βόννης, σ.165) : «ωσεί δέκα μυριάδες ο ούτως απολλύμενος ηριθμείτο λαός, και η ύπαρξις [περιουσία] αυτών τω βασιλικώ ταμείω…εισεκομίζετο».</ref> Αυτός ο αριθμός των θυμάτων αναφέρεται και από τον εθνικό μας ιστορικό Παπαρρηγόπουλο στο 10ο τόμο της Ιστορίας του Ελληνικού Έθνους (σελ. 430, εκδ. “ΚΑΚΤΟΣ”). Πάντως, η ''Αικατερίνη Χριστοφιλοπούλου'' σημειώνει ότι, «''Ασφαλώς είναι φανταστικός ο αριθμός των θανατωθέντων, ως ανερχόμενος εις 100.000''» (''Βυζαντινή ιστορία'', Β1΄, σ. 214) και ομοίως, ο ''Ιωάννης Αναστασίου'' γράφει ότι «''Οι Βυζαντινοί συγγραφείς ομιλούν περί 100.000 ούτω φονευθέντων. Ο αριθμός όμως ούτος κρίνεται υπερβολικός και απίστευτος''» (''Οι Παυλικιανοί'', σ. 75).
 
Σύμφωνα με τις βυζαντινές πηγές άλλοι Παυλικιανοί αποκεφαλίσθηκαν, άλλοι σταυρώθηκαν και άλλοι πνίγηκαν στη θάλασσα. Στα θύματα συμπεριλαμβανόταν ο πατέρας ενός αξιωματικού (πρωτομανδάτορα) του στρατού του θέματος των Ανατολικών, του [[Καρβέας|Καρβέα]]. Αγανακτισμένος ο τελευταίος τέθηκε επικεφαλής 5.000 ομοθρήσκων του που κατέφυγαν στον εμίρη της Μελιτηνής. Ο πρώην αξιωματικός θα εξελισσόταν σε θανάσιμο εχθρό του [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία|Βυζαντίου]]. Για το γεγονός αυτό, ο ''Ιωάννης Αναστασίου'' στην μελέτη του για τους ''Παυλικιανούς'' αναφέρει ότι πρώτα είχε αυτονομηθεί ο ''Καρβέας'' και είχε συμμαχήσει με τους Άραβες και αργότερα έγιναν οι επιθέσεις που οδήγησαν στον θάνατο του πατέρα του. Δηλαδή, "''η φυγή του Καρβέα χρονολογείται προ του γεγονότος τούτου''"(''Οι Παυλικιανοί'', σ. 75-76).Αλλά τόσο από τις πρωτογενείς πηγές, όσο και από τον Παπαρρηγόπουλο, τίποτα τέτοιο δεν συνάγεται, και πολύ λιγότερο τα περί ανταρσίας των Παυλικιανών κατά του εικονομάχου Θεόφιλου, όπως αναφέρεται λίγο πιο πάνω.<ref>Οι πλησιέστεροι προς τα γεγονότα Ιωσήφ ο Γενέσιος (Βασιλείες Θεόφιλου και Μιχαήλ) και Συνεχιστές Θεοφάνους (σ. 165) τίποτα δεν αναφέρουν βέβαια για ανταρσία των Παυλικιανών κατά του Θεόφιλου. Θα ήταν άλλωστε περίεργο να στραφούν οι φυσικοί -και μονίμως πιστοί- σύμμαχοι των εικονομάχων αυτοκρατόρων εναντίον του εικονομάχου Θεόφιλου. Αλλά ακόμα κι αν το δεχτούμε αυτό, είχαν κάθε λόγο να αποστατήσουν οι Παυλικιανοί μετά τους διωγμούς του Μιχαήλ Α΄. Δεν έγινε όμως έτσι. Αιτία του διωγμού και της μετατροπής των πιστών και πολεμικών υπηκόων σε εχθρούς ήταν η θρησκοληψία της Θεοδώρας και οι εισηγήσεις των φανατικών (Συνεχιστές Θεοφάνους σ.165: επειράτο [η Θεοδώρα] μετάγειν προς ευσέβειαν ή εξαιρείν και απ’ ανθρώπων ποείν». Ομοίως οι Κεδρηνός και Ζωναράς). Ως προς τον χρόνο φυγής του Καρβέα οι Συνεχιστές του Θεοφάνους (σελ. 166) είναι σαφέστατοι : ''«ως ουν τον εαυτόν ούτος ακήκοε πατέρα αναρτήσθαι τω ξύλω'' [ότι σταυρώθηκε]''...φυγάς μετά και ετέρων πέντε χιλιάδων...γίνεται»''.</ref>
 
Στο μεταξύ ο Σέργιος δολοφονήθηκε από έναν [[Ορθοδοξία|Ορθόδοξο]] (περίπου το [[835]]). Τότε πραγματοποιήθηκε μία μεταβολή στη διακυβέρνηση των Παυλικιανών. Την πνευματική καθοδήγηση δεν θα ασκούσε πλέον ένα άτομο, αλλά μία συνέλευση πρώην συνεργατών του Σεργίου, των "συνεκδήμων". Ταυτόχρονα, καθώς οι Παυλικιανοί βρίσκονταν σε εμπόλεμη κατάσταση με την αυτοκρατορία, τα ηνία της εξουσίας πέρασαν στα χέρια του στρατιωτικού ηγέτη της κοινότητας, "του αρχηγού του οπλιτικού". Τη θέση αυτή ανέλαβε ο Καρβέας, όταν κατέφθασε στην Αργαούν.
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/wiki/Παυλικιανισμός"