Παυλικιανισμός: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
||
Γραμμή 35:
Τον πιο συστηματικό διωγμό εναντίον των Παυλικιανών εξαπέλυσε η αυτοκράτειρα [[Θεοδώρα (9ος αιώνας)|Θεοδώρα]] ([[842]]-[[856]]). Επρόκειτο για μία υπέρμαχο της [[Ορθοδοξία|Ορθοδοξίας]], η οποία είχε προηγουμένως καταλύσει την [[Εικονομαχία]] με την αναστήλωση των εικόνων ([[Μάρτιος]] [[843]]). Ορισμένοι ιστορικοί επέκριναν τη Θεοδώρα για την απόφασή της να καταδιώξει τους Παυλικιανούς. Υποστήριξαν ότι έτσι πυροδότησε μία μακροχρόνια σύγκρουση που αποδυνάμωσε τα ανατολικά σύνορα της αυτοκρατορίας. Ο αντίλογος είναι ότι οι Παυλικιανοί είχαν ήδη συμμαχήσει με τους [[Άραβες]] εναντίον του συζύγου της Θεοδώρας, του αυτοκράτορα [[Θεόφιλος (αυτοκράτορας)|Θεόφιλου]] ([[829]]-[[842]]).<ref>βλ. σχετικά υποσημ. 4</ref>
Οι τρεις απεσταλμένοι της αυτοκράτειρας στη [[Μικρά Ασία]], ο Λέων Αργυρός, ο Ανδρόνικος Δούκας και ο Σουδάλης, επέδειξαν πρωτοφανή σκληρότητα εναντίον των "αιρετικών". Περίπου εκατό χιλιάδες Παυλικιανοί θανατώθηκαν μετά από βασανιστήρια.<ref>Συνεχιστές Θεοφάνους (έκδ. Bekker της Βόννης, σ.165) : ''«ωσεί δέκα μυριάδες ο ούτως απολλύμενος ηριθμείτο λαός, και η ύπαρξις'' [περιουσία] ''αυτών τω βασιλικώ ταμείω…εισεκομίζετο»''.</ref> Αυτός ο αριθμός των θυμάτων αναφέρεται και από τον εθνικό μας ιστορικό Παπαρρηγόπουλο στο 10ο τόμο της Ιστορίας του Ελληνικού Έθνους (σελ. 430, εκδ. “ΚΑΚΤΟΣ”). Πάντως, η ''Αικατερίνη Χριστοφιλοπούλου'' σημειώνει ότι, «''Ασφαλώς είναι φανταστικός ο αριθμός των θανατωθέντων, ως ανερχόμενος εις 100.000''» (''Βυζαντινή ιστορία'', Β1΄, σ. 214) και ομοίως, ο ''Ιωάννης Αναστασίου'' γράφει ότι «''Οι Βυζαντινοί συγγραφείς ομιλούν περί 100.000 ούτω φονευθέντων. Ο αριθμός όμως ούτος κρίνεται υπερβολικός και απίστευτος''» (''Οι Παυλικιανοί'', σ. 75).
Σύμφωνα με τις βυζαντινές πηγές άλλοι Παυλικιανοί αποκεφαλίσθηκαν, άλλοι σταυρώθηκαν και άλλοι πνίγηκαν στη θάλασσα. Στα θύματα συμπεριλαμβανόταν ο πατέρας ενός αξιωματικού (πρωτομανδάτορα) του στρατού του θέματος των Ανατολικών, του [[Καρβέας|Καρβέα]]. Αγανακτισμένος ο τελευταίος τέθηκε επικεφαλής 5.000 ομοθρήσκων του που κατέφυγαν στον εμίρη της Μελιτηνής. Ο πρώην αξιωματικός θα εξελισσόταν σε θανάσιμο εχθρό του [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία|Βυζαντίου]]. Για το γεγονός αυτό, ο ''Ιωάννης Αναστασίου'' στην μελέτη του για τους ''Παυλικιανούς'' αναφέρει ότι πρώτα είχε αυτονομηθεί ο ''Καρβέας'' και είχε συμμαχήσει με τους Άραβες και αργότερα έγιναν οι επιθέσεις που οδήγησαν στον θάνατο του πατέρα του. Δηλαδή, "''η φυγή του Καρβέα χρονολογείται προ του γεγονότος τούτου''"(''Οι Παυλικιανοί'', σ. 75-76).Αλλά τόσο από τις πρωτογενείς πηγές, όσο και από τον Παπαρρηγόπουλο, τίποτα τέτοιο δεν συνάγεται, και πολύ λιγότερο τα περί ανταρσίας των Παυλικιανών κατά του εικονομάχου Θεόφιλου, όπως αναφέρεται λίγο πιο πάνω.<ref>Οι πλησιέστεροι προς τα γεγονότα Ιωσήφ ο Γενέσιος (Βασιλείες Θεόφιλου και Μιχαήλ) και Συνεχιστές Θεοφάνους (σ. 165) τίποτα δεν αναφέρουν βέβαια για ανταρσία των Παυλικιανών κατά του Θεόφιλου. Θα ήταν άλλωστε περίεργο να στραφούν οι φυσικοί -και μονίμως πιστοί- σύμμαχοι των εικονομάχων αυτοκρατόρων εναντίον του εικονομάχου Θεόφιλου. Αλλά ακόμα κι αν το δεχτούμε αυτό, είχαν κάθε λόγο να αποστατήσουν οι Παυλικιανοί μετά τους διωγμούς του Μιχαήλ Α΄. Δεν έγινε όμως έτσι. Αιτία του διωγμού και της μετατροπής των πιστών και πολεμικών υπηκόων σε εχθρούς ήταν η θρησκοληψία της Θεοδώρας και οι εισηγήσεις των φανατικών (Συνεχιστές Θεοφάνους σ.165: ''«επειράτο'' [η Θεοδώρα] ''μετάγειν προς ευσέβειαν ή εξαιρείν και απ’ ανθρώπων ποείν».'' Ομοίως οι Κεδρηνός και
Στο μεταξύ ο Σέργιος δολοφονήθηκε από έναν [[Ορθοδοξία|Ορθόδοξο]] (περίπου το [[835]]). Τότε πραγματοποιήθηκε μία μεταβολή στη διακυβέρνηση των Παυλικιανών. Την πνευματική καθοδήγηση δεν θα ασκούσε πλέον ένα άτομο, αλλά μία συνέλευση πρώην συνεργατών του Σεργίου, των "συνεκδήμων". Ταυτόχρονα, καθώς οι Παυλικιανοί βρίσκονταν σε εμπόλεμη κατάσταση με την αυτοκρατορία, τα ηνία της εξουσίας πέρασαν στα χέρια του στρατιωτικού ηγέτη της κοινότητας, "του αρχηγού του οπλιτικού". Τη θέση αυτή ανέλαβε ο Καρβέας, όταν κατέφθασε στην Αργαούν.
| |||