A priori και a posteriori γνώση: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ r2.7.2) (Ρομπότ: Προσθήκη: fa:انی و لمی
μ Διόρθωση λάθους CHECKWIKI 65 + επιμέλεια με τη χρήση AWB (8480)
Γραμμή 1:
'''A priori και a posteriori γνώση''' έννοιες της [[Φιλοσοφία|φιλοσοφίαςφιλοσοφία]]ς και των [[Κοινωνικές επιστήμες|κοινωνικών επιστημών]]. Οι έννοιες αυτές αντικατοπτρίζουν τις ιδέες δύο μεγάλων ρευμάτων, των εμφυτοκρατών ή [[νατιβισμός|νατιβιστών]] και των [[εμπειρισμός|εμπειριστών]].
''A priori'' χαρακτηρίζεται η γνώση που αποτελείται από [[έμφυτη ιδέα|έμφυτες ιδέες]] που προηγούνται της εμπειρίας, ενώ ''[[A posteriori (Φιλοσοφία)|a posteriori]]'' η γνώση που προέρχεται από την εμπειρία.
Ο [[Πλάτων]] υπήρξε από τους πρώτους που υποστήριξε την ιδέα της ''a priori'' γνώσης, θεωρώντας ότι η ψυχή έχει γνωρίσει τις ιδέες, άρα και την αλήθεια πριν από την γέννηση. [[Ρασιοναλισμός|ρασιοναλιστικά]] ρεύματα που υποστήρηξαν την ''a priori'' γνώση εμφανίστηκαν και τον 17ο αιώνα με κύριο εκπρόσωπο τον [[Ρενέ Ντεκάρτ]].
Γραμμή 7:
 
Οι έννοιες ''a priori'' και ''a posteriori'' χρησιμοποιήθηκαν και χρησιμοποιούνται στην Ψυχολογία κατά τρόπο και για σκοπό μάλλον διαφορετικό απ'αυτόν για τον οποίο τις εισήγαγε αρχικά η Φιλοσοφία.
Ο νατιβισμός (nativism) στην [[Ψυχολογία|ψυχολογία]] είναι η άποψη ότι κάποιες δεξιότητες ή ικανότητες (ή και τάσεις) είναι ''έμφυτες εκ γενετής''.
Καλώς ή κακώς ο όρος ''a priori'' συνδέθηκε και με τον νατιβισμό.
Aπό την άλλη, η άποψη του [[Εμπειρισμός|εμπειρισμού]] συνοψίζεται με την έκφραση [[tabula rasa]]. Οι εμπειριστές υποστηρίζουν ότι αν και στο ανθρώπινο μυαλό (ή νευρικό σύστημα) βρίσκονται από τη γέννηση κάποιες έμφυτες ικανότητες [[Μάθηση (ψυχολογία)|μάθησης]] δεν υπάρχει ωστόσο καμία ''από πριν'' (a priori) [[Γνώση|γνώση]]. Δηλαδή οι γνώσεις αποκτώνται όλες από το περιβάλλον ''εκ των υστέρων'' (a posteriori).
 
==Τομέας Φιλοσοφίας==
Γραμμή 15:
===A priori===
Α priori κατά λέξη σημαίνει ''από πριν''. Κατά τον [[Εμμάνουελ Καντ|Καντ]] ''a priori'' γνώσεις είναι αυτές που είναι απολύτως ανεξάρτητες από κάθε εμπειρία. .<ref>''«... Με τον όρο a priori γνώσεις θα εννοούμε στο εξής ... αυτές που είναι απολύτως ανεξάρτητες από κάθε εμπειρία ...»'' Κριτική του Καθαρού Λόγου, μεταφρ. Α.Γιανναρας, εκδ.Παπαζήση, Τόμος Α', τεύχος Ι, (Β3), σελ.74</ref> Η ιδιότητα ''a priori'' αποδίδεται σε ένα ''πράγμα'' όταν αυτό το πράγμα έχει την ιδιότητα να προϋπάρχει στην ανθρώπινη νόηση ως όρος για την απόκτηση οποιασδήποτε εμπειρικής γνώσης.<ref>Φιλοσοφία, Γ' Λυκείου, Κατσιμάνη, Ρούσσου, ΟΕΔΒ, ISBN 960-06-0252-2, σελ.273</ref> Χρησιμοποιώντας τον ορισμό του ο Κάντ, και εργαζόμενος σχολαστικά και συστηματικά έδειξε στην «Κριτική του Καθαρού Λόγου» ότι οι λεγόμενες ''θεμελιώδεις μορφές της εποπτείας'' και οι ''θεμελιώδεις μορφές της νόησης'' είναι στοιχεία a priori.
<br />
<br />
 
===Οι θεμελιώδεις μορφές της εποπτείας===
Γραμμή 31 ⟶ 29 :
Είναι φανερό ότι η δυσκολία του θέματος αυξάνεται γεωμετρικά. Παρακάμπτοντας λοιπόν τη σχολαστική απόδειξη μπορούμε να προσπαθήσουμε να παρουσιάσουμε, απλοποιητικά ίσως, το συμπέρασμα:
 
Η τυπική [[Λογική|Λογική]], της οποίας μπορούμε να έχουμε πολύ καλή εποπτεία όταν πχ μελετάμε μαθηματικά, ευκλείδεια γεωμετρία κλπ, είναι το δεύτερο στοιχείο a priori που ψάχναμε.
 
Σεβόμενος ασφαλώς την παράδοση της φιλοσοφίας ο Καντ παρουσιάζει αυτό το συμπέρασμα αρκετά διαφορετικά:
Γραμμή 44 ⟶ 42 :
==Επιπρόσθετο Υλικό==
 
* [[Εμμάνουελ Καντ|Εμμάνουελ Καντ]]
 
* [[A priori]]