Διδακτική των φυσικών επιστημών: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
MerlIwBot (συζήτηση | συνεισφορές)
μ Ρομπότ: Προσθήκη: zh:科學教育
μ Διόρθωση λάθους CHECKWIKI 64 + επιμέλεια με τη χρήση AWB (8480)
Γραμμή 3:
== Σχέση της διδακτικής των φυσικών επιστημών με άλλες επιστήμες ==
 
Η διδακτική των φυσικών επιστημών αποτελεί κομμάτι της [[παιδαγωγική|παιδαγωγικής]]ς επιστήμης, καθώς κάθε διδακτική πρόταση για τη διδασκαλία των φυσικών επιστημών βασίζεται σε μία συγκεκριμένη παιδαγωγική θεωρία (βλ. ιστορική αναδρομή παρακάτω). Προφανής είναι μάλλον και η σχέση της διδακτικής των φυσικών επιστημών με τις ίδιες τις φυσικές επιστήμες (φυσική, χημεία, βιολογία, γεωλογία). Ταυτόχρονα όμως η διδακτική των φυσικών επιστημών σχετίζεται με ποικίλα, αρκετά διαφορετικά μεταξύ τους, πεδία της επιστημονικής γνώσης.
 
Για παράδειγμα, η διδακτική των φυσικών επιστημών επηρεάζεται αρκετά από τις εξελίξεις της επιστήμης της [[ψυχολογίας|ψυχολογίας]]. Πιο συγκεκριμένα, ιδιαίτερη επίδραση έχουν τα συμπεράσματα της [[γνωστική ψυχολογία|γνωστικής ψυχολογίας]], του κλάδου δηλαδή της ψυχολογίας που εστιάζει στους μηχανισμούς που λαμβάνουν χώρα στο νου κάθε ανθρώπου κατά τη διαδικασία της [[μάθηση|μάθησης]]ς. Ταυτόχρονα, ιδιαίτερη σημασία για τη διδακτική των φυσικών επιστημών έχουν τα πορίσματα της [[κοινωνική ψυχολογία|κοινωνικής ψυχολογίας]], καθώς στις περισσότερες περιπτώσεις η διδασκαλία των φυσικών επιστημών λαμβάνει χώρα στα πλαίσια κάποιας ομάδας ([[σχολείο]], [[πανεπιστήμιο]] κτλ.)
 
Ένας από τους στόχους της διδασκαλίας των φυσικών επιστημών, είναι και η κατανόηση, από τη πλευρά των μαθητών, του τί ακριβώς είναι αυτό που ονομάζεται ‘επιστημονική γνώση’ και πώς αυτή έχει εξελιχθεί στο χρόνο. Με αυτή την έννοια, η διδακτική των φυσικών επιστημών συσχετίζεται άμεσα με τους κλάδους της [[ιστορία και φιλοσοφία των φυσικών επιστημών|ιστορίας και φιλοσοφίας των φυσικών επιστημών]].
 
Η ραγδαία αύξηση της [[τεχνολογία|τεχνολογίας]]ς στο δεύτερο μισό του [[20ος αιώνας|20ου αιώνα]] είχε σαφή επίδραση στις συνθήκες διδασκαλίας των φυσικών επιστημών. Σύντομα έγινε αντιληπτό ότι η ένταξη και χρήση νέων τεχνολογιών στη διδασκαλία των φυσικών επιστημών βοηθά στην αποτελεσματικότητά της. Με άλλα λόγια, η τεχνολογία συνιστά ένα πολύτιμο εργαλείο για τη βελτίωση της διδακτικής πράξης. Χαρακτηριστικά παραδείγματα τεχνολογικών επιτευγμάτων που έχουν βοηθήσει τη διδασκαλία των φυσικών επιστημών αποτελούν η [[τηλεόραση]], ο [[ηλεκτρονικός υπολογιστής]], το [[Internet]], οι [[προσομοίωση|προσομοιώσεις]] κ.α.
 
== Ιστορική αναδρομή ==
Γραμμή 35:
 
===Το εποικοδομητικό ρεύμα===
Στα τέλη της δεκαετίας του ΄70 εμφανίζεται πλήθος ερευνών που τονίζουν την ύπαρξη προϋπαρχουσών ιδεών των μαθητών σχετικά με τα φυσικά φαινόμενα που πρόκειται να διδαχθούν. Παράλληλες εξελίξεις στον τομέα της γνωστικής ψυχολογίας αναδεικνύουν την επίδραση αυτών των ιδεών στη διδασκαλία. Σε αυτά τα πλαίσια αναπτύσσεται, στις αρχές της δεκαετίας του ΄80, το ''εποικοδομητικό'' ρεύμα για τη διδασκαλία και τη μάθηση στις φυσικές επιστήμες. Βασικό του στοιχείο, το οποίο και σαφώς το διαφοροποιεί από τα προηγούμενα ρεύματα, είναι το γεγονός ότι λαμβάνει υπόψη και αξιοποιεί τις προϋπάρχουσες ιδέες των μαθητών για τα φυσικά φαινόμενα. Με άλλα λόγια, προτείνεται ο σχεδιασμός της διδακτικής πρακτικής με βάση τον τρόπο που οι ίδιοι οι μαθητές κατανοούν τις φυσικές έννοιες και ερμηνεύουν τα φαινόμενα της [[φύση|φύσης]]ς, πριν διδαχθούν τον επιστημονικό τρόπο ερμηνείας τους.
 
Ολόκληρη η δεκαετία του [[1980]] χαρακτηρίζεται από εκτενή μελέτη των προϋπαρχουσών ιδεών των μαθητών, τόσο ανά θεματική ενότητα των φυσικών επιστημών όσο και αναφορικά με τα γενικά τους χαρακτηριστικά ή τους παράγοντες που βοηθούν στην ανάπτυξή τους. Η επίδραση της σημασίας που αποδίδεται στις προϋπάρχουσες ιδέες των μαθητών διαφαίνεται σχεδόν σε όλα τα επίπεδα της διδακτικής διαδικασίας. Όσον αφορά το περιεχόμενο των φυσικών επιστημών προτείνεται ο διδακτικός του μετασχηματισμός, δηλαδή η μετατροπή του σε γνώση κατάλληλη να διδαχθεί στους μαθητές, στη βάση των προϋπαρχουσών ιδεών τους (αρκετά συχνά χρησιμοποιείται ο όρος ''σχολική επιστήμη''). Με την ίδια λογική επιλέγονται και τα πειράματα / φαινόμενα με τα οποία πρόκειται να έλθουν σε επαφή οι μαθητές. Διατηρείται η άποψη περί ενεργούς συμμετοχής των μαθητών, με την έννοια ότι ενεργητικά κατασκευάζουν (''οικοδομούν'') τη γνώση, βασιζόμενοι στις προϋπάρχουσες ιδέες και εμπειρίες τους.
Γραμμή 46:
Από τη μία πλευρά, η γλώσσα των φυσικών επιστημών, ο [[επιστημονικός λόγος]], αναγνωρίζεται ότι μπορεί να λειτουργήσει σαν γλώσσα επικοινωνίας μεταξύ τελείως διαφορετικών κουλτούρων και πολιτισμών: Είναι μία παγκόσμια γλώσσα{{ref|music}}. Το αποτέλεσμα είναι οι σύγχρονες προτάσεις της διδακτικής των φυσικών επιστημών να αποσκοπούν περισσότερο να αναδείξουν την σχέση των φυσικών επιστημών τόσο με την εκάστοτε τοπική κοινωνία (παράδειγμα αποτελεί η ανάπτυξη διδακτικών προσεγγίσεων για μαθητές που προέρχονται από [[μειονοτικός πληθυσμός|μειονοτικούς πληθυσμούς]]), όσο και με τις υπόλοιπες μορφές γνώσης, όπως είναι η [[τέχνη]] ή η [[θρησκεία]] (βλ. [[διαθεματική προσέγγιση της γνώσης]]).
 
Από την άλλη, η παγκοσμιοποιημένη κοινωνία είναι ταυτόχρονα μια κοινωνία καταναλωτική. Η διδακτική των φυσικών επιστημών δεν δείχνει να αποφεύγει αυτή την κοινωνική απαίτηση: Βασικός σκοπός δεν είναι τόσο η δημιουργία μελλοντικών επιστημόνων (βλ. 'ανακαλυπτικό ρεύμα'), όσο η δημιουργία μελλοντικών πολιτών, οι οποίοι είναι εξοικειωμένοι με τη χρήση της [[τεχνολογία|τεχνολογίας]]ς, βασικό εκφραστή της επιστημονικής δραστηριότητας στην παγκόσμια αγορά. Σε αυτά τα πλαίσια, η σημασία της τεχνολογίας στη διδασκαλία των φυσικών επιστημών παύει να περιορίζεται στο ρόλο του εργαλείου (με τη μορφή σύγχρονων μέσων διδασκαλίας) και αναδεικνύεται ως γνωστικό αντικείμενο. Η τεχνολογία αποτελεί αντικείμενο προς διδασκαλία και εντάσσεται στα Αναλυτικά Προγράμματα πολλών χωρών του πλανήτη. Χαρακτηριστικό είναι ότι το συγκεκριμένο ρεύμα συχνά αναφέρεται και ως 'επιστημονικός και τεχνολογικός αλαφαβητισμός'.
 
==Σημειώσεις==