Γιόζεφ Σουμπέτερ: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Ο '''Γιόζεφ Άλοϊς Σουμπέτερ''' (Joseph Alois Schumpeter) ήταν [[ΗΠΑ|Αμερικανός]] οικονομολόγος [[Μοραβία|μοραβικής]] καταγωγής, που γεννήθηκε στην [[Αυστρία]] στις 8 Φεβρουαρίου του [[1883]] και πέθανε στις 8 Ιανουαρίου του [[1950]] στις ΗΠΑ<ref>{{cite web|author=Liberty Fund, Inc. |url=http://www.econlib.org/library/Enc/bios/Schumpeter.html |title=Joseph Alois Schumpeter: Biography |publisher=Econlib.org |date=2007-10-08 |accessdate=2010-09-21}}</ref><ref>{{cite journal|jstor=1816338|pages=103–109|last1=Giersch|first1=H.|title=The Age of Schumpeter|volume=74|issue=2|journal=The American Economic Review|year=1984}}</ref>. Έγινε γνωστός για τις θεωρίες του περί Καπιταλιστικής Ανάπτυξης και Οικονομικών κύκλων.

 

Ο πατέρας του πέθανε όταν ο Γιόζεφ ήταν τεσσάρων ετών , ενώ η μητέρα του επτά χρόνια αργότερα παντρεύτηκε έναν διακεκριμένο στρατηγό. Ο Γιόζεφ σπούδασε σε ένα αριστοκρατικό σχολείο (το Θηρεσιανό). Η ένταξή του σε ένα αριστοκρατικό περιβάλλον επηρέασε σημαντικά τη μετέπειτα ζωή και αντίληψη του και ορισμένες φορές τον οδήγησε σε υπερβολές: εμφανιζόταν στα διάφορα πανεπιστήμια με στολή [[ιππασία]]ς και δήλωνε τις τρεις μεγάλες επιθυμίες του να γίνει μεγάλος εραστής, μεγάλος ιππέας και μεγάλος οικονομολόγος. Ταυτόχρονα βέβαια δήλωνε ότι η ζωή τελικά του ικανοποίησε μόνο μία από τις επιθυμίες του. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο της [[Βιέννη]]ς, σημαντικό και φημισμένο τότε για τις επιδόσεις του, στην [[Οικονομικά|Οικονομική Επιστήμη]]. Ως φοιτητής διακρίθηκε και ξεχώρισε αμέσως, με αποτέλεσμα ο ''Άρθουρ Σπίτχοφ'', διάσημος οικονομολόγος της εποχής, να δηλώσει ότι ο Σουμπέτερ δεν υπήρξε πότε αρχάριος. Ως τρομερό "παιδί" διαφώνησε ανοικτά με τον σημαντικότερο καθηγητή του ''Ευγένιο φον Μπον-Μπάβερκ''.

 

Το 1919 έγινε μέλος της επιτροπής για την [[εθνικοποίηση]] της [[Βιομηχανία]]ς που σύστησε η νέα [[σοσιαλισμός|σοσιαλιστική]] κυβέρνηση της [[Γερμανία]]ς. Την ίδια εποχή ανέλαβε υπουργός στη νεοσύστατη κυβέρνηση της κεντροαριστεράς της Αυστρίας, παραιτήθηκε όμως σύντομα, λόγω συγκρούσεων και διαφωνιών, παρόλο που εκπόνησε ένα φιλόδοξο σχέδιο σταθεροποίησης του νομίσματος ([[σελίνι|Αυστριακή κορώνα]]). Ακολούθησε η σύντομη θητεία του ως προέδρου της ιδιωτικής [[τράπεζα]]ς της Βιέννης Biedermann η οποία [[χρεοκοπία|χρεοκόπησε]], λόγω της οικονομικής καχεξίας της εποχής, με αποτέλεσμα να επιβαρυνθεί με ένα τεράστιο προσωπικό χρέος. Ο θάνατος της δεύτερης γυναίκας του στη γέννα ολοκλήρωσε μία δύσκολη εποχή για τον Σουμπέτερ.

 

Στο ακαδημαϊκό επίπεδο, η καριέρα του συνέχισε την ανοδική της πορεία, με την ανακήρυξη του ως επισκέπτη καθηγητή στην [[Ιαπωνία]], στη [[Γερμανία]] και τελικά στο [[Χάρβαρντ]].

 

 

 

Σε αυτή τη μελέτη ο Σουμπέτερ καταδεικνύει το στατικό μοντέλο του [[καπιταλισμός|καπιταλισμού]], που είναι καταδικασμένο να διαγράφει αέναους και μη παραγωγικούς κύκλους. Η συσσώρευση [[Κεφάλαιο|κεφαλαίου]] δεν είναι πλέον η σημαντικότερη πτυχή του καπιταλισμού όπως στον [[Άνταμ Σμιθ]], τον [[Μαρξ]] και τον [[Τζον Στιούαρτ Μιλ]]. Το οικονομικό σύστημα περιγράφεται ως μια επαναλαμβανόμενη διαδικασία όπου η αδράνεια παίζει κυρίαρχο ρόλο, η επανάληψη των ίδιων διαδικασιών είναι μία συνήθεια και ο [[ανταγωνισμός]] αναγκάζει τους κεφαλαιοκράτες να αποδίδουν στους εργάτες την πλήρη αξία της εργασίας τους. Τα [[κέρδος (Οικονομικά)|κέρδη]] κατά τον Σουμπέτερ δεν προέρχονται από την εκμετάλλευση της [[εργασία]]ς ή από κάποια ενσωματωμένη αξία στο κεφάλαιο. Τα κέρδη εμφανίζονται όταν η κυκλική μη εξελίξιμη πορεία των πραγμάτων δεν ακολουθεί τη συνήθη στατική της πορεία. Εν ολίγοις εμφανίζονται όταν εισαχθούν στην παραγωγική διαδικασία καινοτόμες ιδέες κάθε είδους, οι οποίες αυξάνουν την [[παραγωγικότητα]] σημαντικά ή βοηθούν στη δημιουργία εντελώς νέων [[προϊόν|προϊόντων]]. Η [[καινοτομία]] λοιπόν δίνει στον καπιταλιστή που την εκμεταλλεύεται ένα σημαντικό άλλα πρόσκαιρο πλεονέκτημα, γιατί λίαν συντόμως οι ανταγωνιστές την αντιγράφουν και αποκαθίσταται η προηγούμενη ισορροπία του τρόμου. Οι καινοτόμοι ή επαναστάτες της παραγωγής (entrepreneurs) δεν ανήκουν κατ´ανάγκην σε κάποια κοινωνική/οικονομική τάξη, ωστόσο αποτελούν τον μοχλό της [[Οικονομική ανάπτυξη|ανάπτυξη]]ς και της ευημερίας.

Το πρόβλημα που προέκυπτε από τη Θεωρία αυτή, ήταν η εξήγηση των περιόδων [[ύφεση]]ς, γιατί δηλαδή σε αυτές τις περιόδους εξέλιπε η καινοτομία. Η απάντηση δόθηκε σε επόμενα έργα του.

 

Στους οικονομικούς κύκλους (Bussiness Cycles), o Σουμπέτερ ισχυρίζεται ότι την οικονομική διαδικασία διατρέχουν τρεις οικονομικοί κύκλοι. Ο πρώτος κύκλος είναι μικρής διάρκειας, ο δεύτερος επαναλαμβάνεται κάθε επτά έως έντεκα χρόνια και ο τρίτος διαρκεί μέχρι και 50 χρόνια, διάστημα που συνήθως συμπίπτει με νέες σημαντικές ανακαλύψεις της [[επιστήμη]]ς και [[τεχνολογία]]ς όπως η [[ατμομηχανή]] το [[αυτοκίνητο]] και ο [[ηλεκτρισμός]]. Η αρνητική επίδραση αστάθμητων παραγόντων, όπως η [[Ρωσική Επανάσταση]] και η αναποτελεσματική πολιτική ορισμένων κυβερνήσεων καθώς και η ταυτόχρονη και τυχαία, αλλά καθοδική πορεία και των τριών κύκλων, εξηγούσαν την έλλειψη καινοτομίας και επακόλουθα την ύφεση.

 

Σύμφωνα με την παραπάνω ανάλυση, ο καπιταλισμός όσον αφορά την οικονομική του δυναμική, είχε μέλλον μπροστά του (σε αντίθεση με τα επιχειρήματα των Μαρξιστών και άλλων, ότι διένυε τις τελευταίες του στιγμές). Ωστόσο η κοινωνιολογική του υπόσταση, κατά τον Σουμπέτερ, δεν επρόκειτο να αλλάξει ή να βελτιωθεί, και αυτό το γεγονός ήταν και κρίσιμο για τη μακροπρόθεσμη επιβίωση του.

 

Ο Σουμπέτερ υπήρξε σημαντικός μελετητής του Μαρξ και σε πολλά σημεία σύμφωνος με τη θεωρία του. Ωστόσο αν και η ανάλυση του, βασίζεται και χρησιμοποιεί πολλά στοιχεία της μαρξιστικής ανάλυσης, ο Σουμπέτερ θεωρεί πως ο δυναμισμός του Κεφαλαίου δεν εξηγείται επαρκώς από την [[πάλη των τάξεων]] αλλά από την εγγενή τάση προς την καινοτομία, τον [[ορθολογισμός|ορθολογισμό]] και την προσήλωση στις πολιτιστικές αστικές συνήθειες. Εντούτοις ο Σουμπέτερ προβλέπει στη μελέτη του αυτή το οριστικό και αναπότρεπτο τέλος του καπιταλισμού όπως και ο Μαρξ, αλλά για διαφορετικούς λόγους. Ο καπιταλισμός θα καταρρεύσει γιατί ο ορθολογικός τρόπος της λειτουργίας του θα εναντιωθεί στον μη ορθολογικό τρόπο της πολιτισμικής διάρθρωσης των τάξεων που τον απαρτίζουν. Το σύστημα θα καταρρεύσει στο απώτερο μέλλον, λόγω της υπερβολικής [[γραφειοκρατία|γραφειοκρατικής]] διαχείρισης των πραγμάτων, της θεσμοποίησης της ίδιας της καινοτομίας και της αλλαγής της ατμόσφαιρας και της αυτοπεποίθησης της [[αστική τάξη|αστικής τάξης]] προς το χειρότερο. Εντέλει ο [[πολιτισμός]] της αστικής τάξης διαβρώνεται και οι ηθικές της αξίες καταρρέουν.

 

==Παραπομπές==

{{παραπομπές}}

 

{{ενσωμάτωση κειμένου|en|Joseph Schumpeter}}