Σοχός: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας Ετικέτα: μεγάλη προσθήκη |
|||
Γραμμή 29:
Απέχει 56 χιλιόμετρα από την [[Θεσσαλονίκη]]. Βρίσκεται βόρεια της [[Λίμνη Βόλβη|λίμνης Βόλβη]], στις πλαγιές του [[Βερτίσκος|Βερτίσκου]], χτισμένος σε υψόμετρο 660 μέτρων. Ο πληθυσμός του σύμφωνα με την απογραφή του 2001 είναι 2.290 κάτοικοι.
Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ’70 το χωριό διατηρούσε τον παραδοσιακό του χαρακτήρα: οικίες μακεδονίτικης αρχιτεκτονικής, λιθόστρωτους δρόμους, βρύσες σε κάθε γειτονιά κλπ. Δυστυχώς, μετά το σεισμό του 1978, αυτή η ενδιαφέρουσα και γραφική φυσιογνωμία χάθηκε και μόνο 3-4 οικίες και ευτυχώς ο ναός του Αγίου Γεωργίου με το εντυπωσιακό καμπαναριό του έχουν μείνει, για να μας θυμίζουν την παραδοσιακή του εικόνα.
==Η προέλευση του ονόματος==▼
Παρ’ όλα αυτά, ο Σοχός σήμερα προσφέρει στον επισκέπτη ποικιλία εμπειριών και όμορφων στιγμών: πανέμορφο φυσικό περιβάλλον, στοιχεία παραδοσιακής αρχιτεκτονικής που σώζονται ακόμα, γευστικές απολαύσεις που προσφέρουν οι ταβέρνες και τα εστιατόρια, παραδοσιακά υφαντά που κατασκευάζουν οι γυναίκες στον αργαλειό του σπιτιού τους, εκλεκτά ντόπια προϊόντα (μέλι, βασιλικό πολτό, κασέρι, κεράσια, καρύδια, μήλα, αχλάδια, ροδάκινα, τσίπουρο κ.ά) από ντόπιους παραγωγούς.
Ο επισκέπτης μπορεί να ανακαλύψει τις ομορφιές του δάσους κάνοντας ποδήλατο, ιππασία και πεζοπορία. Η πλούσια τοπική παράδοση που υπάρχει στη περιοχή αναδεικνύεται μέσα από την αναβίωση των κορυφαίων εθίμων: του παραδοσιακού καρναβαλιού των κουδουνοφόρων (Μέριου), την περίοδο του Τριωδίου και του λαϊκού πανηγυριού των 12 Αποστόλων, το τριήμερο 28-29- 30 Ιουνίου.
Μοναστήρια της περιοχής Σοχού
Στο Σοχό, στην πλαγιά του βουνού, σ’ ένα κατάφυτο περιβάλλον βρίσκεται κτισμένη η ιερά Μονή Παναγίας Θεοσκεπάστου Σοχού. Γυναικείο μοναστήρι, μετόχι της Ιεράς Μονής Δοχειαρίου Αγίου Όρους, το οποίο κτίσθηκε το έτος 1993, σε αγιορείτικο μοναστηριακό ρυθμό. Πανηγυρίζει κάθε χρόνο στις 8 Σεπτεμβρίου. Τότε εξέρχεται από το Άγιο Όρος η Θαυματουργή Εικόνα της Παναγίας της Γοργοϋπηκόου, η οποία φυλάσσεται στην ιερά Μονη Δοχειαρίου Αγίου Όρους και επισκέπτεται τον Σοχό. Πλήθος προσκυνητών και πιστών, από όλα τα μέρη της Ελλάδας έρχονται για να προσκυνήσουν τη Θαυματουργή Εικόνα.
Ακόμη στο Σοχό βρίσκεται και η Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, η οποία κτίσθηκε το 1990 σε Βυζαντινό Ρυθμό και πανηγυρίζει κάθε χρόνο στις 6 Αυγούστου.
▲==Η προέλευση του ονόματος "Σοχός"==
Για την προέλευση του ονόματος του Σοχού υπάρχουν μόνον εικασίες και θεωρίες: Μία εκδοχή υποστηρίζει, ότι υπήρχε στην περιοχή αυτή από παλαιά Ιερό του '''«Σώκου Ερμή»''' του Θεού των εμπόρων, των κοπαδιών και των μεταφορέων, έτσι ονόμασαν τό πόλισμα αυτό '''«Σωχός ή Σώκος»''' από τον Θεό του '''«Σώκο ή Σωχό»''' πατέρα των Κουριτών.
Γραμμή 55 ⟶ 66 :
Από τις πληροφορίες που έχουν διασωθεί, γνωρίζουμε ότι οι τουρκομαχαλάδες του Σοχού ήταν οι εξής:
α) '''Τζαμί Μαχαλά''' (Περιοχή Άγιος Δημήτριος) όπου εκεί βρισκόταν το τζαμί και τα νεκροταφεία τους.
β) '''Τσαούς Μαχαλά''' (περιοχή νότια του σημερινού Δημαρχείου, όπου είχαν τα περβόλια και τους μπαχτσέδες τους. Στους δύο αυτούς μαχαλάδες κατοικούσαν οι περισσότεροι Τούρκοι.
γ) '''Άγκου Μαχαλά''' (περιοχή Μαράση, απέναντι και κάτω της Παλαιάς Φωλιάς (παιδικός σταθμός) όπου υπήρχε και η λεγόμενη Άγκου βρύση. Επίσης και διάσπαρτα μέσα στο χωριό, μαζί με της Ελληνικές ζούσαν και Τούρκικες οικογένειες. Θα πρέπει να πούμε ότι η σημερινή κάτω αγορά του Σοχού ήταν η Τουρκική αγορά (τούρκικο παζάρι), η πάνω αγορά κοντά στο Αγ. Γεώργιο ήταν κυρίως η Ελληνική αγορά, ήταν Ελληνικός μαχαλάς όπου βρισκόταν 2-3 τούρκικα σπίτια.
===Αναλογία Χριστιανών και Μουσουλμάνων στο Σοχό στα τέλη του 19ου αιώνα===
Γραμμή 73 ⟶ 84 :
ε) Σε έκθεση του προς τον Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Ιωακείμ Ζγουρό, στις 29/05/1911, ο Διευθυντής του Σχολείου Αθανάσιος Ιατρού, αναφέρει: «ότι η κωμόπολη Σοχός συνίσταται εξ 707 οικογενειών εξ’ ον αι 493 ισίν Ορθόδοξοι, αι δε 214 Οθωμανικαί και εκ 3.945 κατοίκων, εξ ον 2.771 Ορθόδοξοι, οι δε λοιποί 1.174 Οθωμανοί». Στις 24/01/1914 ο αυτός Διευθυντής σε δελτίο στατιστικών προς το Διοικητικό Επίτροπο Λαγκαδά αναφέρει 2.564 Έλληνες κατοίκους Σοχού και 998 Μωαμεθανούς, συνολικά δηλαδή 3.562 κατοίκους.
==Ήθη Έθιμα και Παραδόσεις==
===Το Καρναβάλι του Σοχού (Μέριου)===
Από την ημέρα που γεννιούνται, οι κάτοικοι στο Σοχό Θεσσαλονίκης «δένουν» τη ζωή τους με το έθιμο των '''Κουδουνοφόρων.''' Μετά τα Θεοφάνια, μπορεί ελεύθερα, όποιος επιθυμεί, να ντυθεί με τη φορεσιά του Κουδουνοφόρου και να σεργιανίσει στους δρόμους και τις πλατείες, χωρίς να χρειαστεί να περιμένει να έρθουν οι ημέρες της Αποκριάς.
Ο καθένας θα εντυπωσιαστεί ιδιαίτερα αν βρεθεί στο Σοχό την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς και την Καθαρά Δευτέρα. Όλοι οι χωριανοί βγαίνουν στους δρόμους, στα καφενεία, μα οι περισσότεροι μαζεύονται στην πλατεία του χωριού. Ο επισκέπτης θα συναντήσει εκεί τα "καρναβάλια", που ενώ περπατούν αργά για να ακούγεται ο παράξενος ήχος των κουδουνιών τους, γυρίζουν δυο-δυο, τρία-τρία και κερνάνε φίλους και γνωστούς. Στην πλατεία τα νταούλια και οι ζουρνάδες δεν σταματάνε ούτε λεπτό. Όλος ο κόσμος, Σοχινοί και επισκέπτες, χορεύουν ασταμάτητα και τα καρναβάλια στη μέση του κύκλου, χοροπηδούν και κουνούν της ξύλινες γκλίτσες ή τα σπαθιά τους. Οι μασκοφόροι αυτοί περνούν από τις γειτονιές και τις πλατείες και τραγουδούν το εξής τραγούδι:
'''''«Τι κακό έκανα ο καημένος μες σ’ αυτήν τη γειτονιά
και με βγάλαν τ’ όνομά μου: ψεύτη, κλέφτη και φονιά!
Αχ ντουνιά, κιαφέρ ντουνιά μ’ εμένα μην πενιέσαι,
δεν ήμουν εγώ που σε εγλένταγα και τώρα μ' απαρνιέσαι!»'''''
====Έθιμο πανάρχαιο====
Οι Κουδουνοφόροι είναι ένα δρώμενο, που συνδέεται με την ευφορία της γης, και τελείται την περίοδο της Αποκριάς, με αποκορύφωμα το τριήμερο της Τυρινής και της Καθαρής Δευτέρας. Έθιμο πανάρχαιο, που τα χαρακτηριστικά του φανερώνουν καθαρά κατάλοιπα των εορτών της Άνοιξης, τα οποία είχαν σχέση με τη γονιμότητα και την καρποφορία της γης. Σύμβολο αυτής της διαδικασίας της φυσικής βλάστησης θεωρείτο ο θεός Διόνυσος.
Οι τραγόμορφοι Κουδουνοφόροι (Μέριου) του Σοχού Θεσσαλονίκης έχουν βαθιές ρίζες αφού είναι αρχέγονο κατάλοιπο από Διονυσιακές λατρείες και Βακχεία. Μέσα τους ενυπάρχει το "δέος" και η αρχέγονη ιερότητα του προχριστιανικού ενστίκτου και των συναισθημάτων.
Οι Σοχινοί έδιναν πολύ μεγάλη σημασία στην επιτυχία του καρναβαλιού. Έλεγαν, ότι θα πάει καλά η χρονιά μόνο αν θα γίνουν καλά καρναβάλια!
Εκείνο που καθιστά ξεχωριστό το καρναβάλι του Σοχού από άλλες τραγόμορφες μεταμφιέσεις είναι το ερωτικό στοιχείο που επικρατεί. Τα παλαιότερα κυρίως χρόνια, οι νέοι ντύνονταν έτσι, γιατί με τον τρόπο αυτό έβρισκαν την ευκαιρία να πλησιάσουν την κοπέλα που αγαπούσαν και να προκαλέσουν το ενδιαφέρον της.
====Η εντυπωσιακή στολή των κουδουνοφόρων (μέριου)====
Χαρακτηριστικά στοιχεία της στολής των Κουδουνοφόρων του Σοχού είναι:
*Τα μαύρα δέρματα τράγων που φορούν
*Τα '''5 κουδούνια (4 κυπριά και 1 μπατάλι)''', που εξαρτώνται από τους ώμους και τη μέση με '''το ζωνάρι'''
*Η πλεχτή '''εσάρπα''' που διπλώνει στον αυχένα
*Τα κεντητά '''μανικέτια''', που εφαρμόζονται στους βραχίονες και
*Η πλουμιστή '''μάσκα''' με τα μακριά μουστάκια και την πολύχρωμη ψηλή '''κεφαλοστολή'''
Απαραίτητα εξαρτήματα είναι η γκλίτσα ή το σπαθί και ένα μπουκάλι ούζο για να κερνούν τους γνωστούς και φίλους, ανταλλάσσοντας ευχές.
====Η ρίζα του εθίμου από τη χριστιανική της εκδοχή====
Για την προέλευση του καρναβαλιού υπάρχουν διάφορες εκδοχές. Μια από αυτές σχετίζεται με τον Άγιο Θεόδωρο. Λένε ότι τον 4ο μ.Χ. [[ο Άγιος Θεόδωρος]] ήταν στρατηλάτης και πολεμώντας ενάντια στους βαρβάρους, βρέθηκε σε ασφυκτικό κλοιό από τις εχθρικές δυνάμεις σε ένα δάσος και κινδύνεψε να αιχμαλωτιστεί. Αφού εξαντλήθηκαν όλα τα τρόφιμα, για να μην πεθαίνουν οι στρατιώτες από την πείνα, ο στρατηλάτης διέταξε να σφαχτούν τα γίδια που υπήρχαν στο δάσος και να διανεμηθούν στους στρατιώτες του. Κατόπιν έγιναν πολλές προσπάθειες ώστε να διασπαστεί ο κλοιός και να απελευθερωθεί ο Άγιος Θεόδωρος και ο στρατός του, αλλά ήταν αποτυχημένες. Τότε ο Άγιος Θεόδωρος χάρη στη πίστη που είχε προς το Θεό σοφίστηκε να φορέσουν οι άντρες του τα δέρματα από τις γίδες που είχαν σφάξει, στους οποίους κρέμασε και τα κουδούνια των τράγων. Με τη στολή αυτή όρμησαν οι στρατιώτες, εναντίον των βαρβάρων που τους είχαν κυκλωμένους. Οι βάρβαροι βλέποντας τους στρατιώτες σαν κοπάδι ζώων, φοβήθηκαν και τράπηκαν σε άταχτη φυγή. Αυτοί οι μασκαρεμένοι ονομάστηκαν "Στρατιώτες του Αγίου Θεοδώρου". Σε ανάμνηση αυτού του γεγονότος καθιερώθηκε να τιμούν στο Σοχό τον Άγιο Θεόδωρο και να γιορτάζουν τα καρναβάλια με στολές από δέρματα αιγών και κουδούνια!
===Το πανηγύρι των 12 Αποστόλων===
Σε μία μαγευτική τοποθεσία, που ονομάζεται Μαράσι, γεμάτη από πλατάνια και καστανιές, στην ανατολική πλευρά του χωριού, βρίσκεται το ξωκλήσι των 12 Αποστόλων. Το αγιογράφησε ο λαϊκός ζωγράφος του Σοχού '''Απόστολος Βαρελάς''', στα μέσα του περασμένου αιώνα. Ο ρυθμός είναι βασιλική και το εξωκλήσι δεν έχει ιδιαίτερη αρχιτεκτονική. Με βάση τις παραδόσεις που κυκλοφορούν (χωρίς να είναι τίποτα αποδεδειγμένο) από το σημείο εκείνο πέρασε ο [[Απόστολος Παύλος]] ή συνοδοί Απόστολοι και για αυτό το λόγο χτίστηκε το ναΐδριο αυτό αφιερωμένο στους δώδεκα Αποστόλους.
Στις 28-29-30 Ιουνίου γίνεται τριήμερος πανηγυρικός εορτασμός με την παρουσία του Μητροπολίτη. Στο πανηγύρι αυτό διοργανώνονται και αθλητικοί αγώνες με αποκορύφωμα το '''αγώνισμα της πάλης''', που διεξάγεται υπό τους αδιάκοπους ήχους νταουλιών και ζουρνάδων. Στους νικητές προσφέρονται ζώα ως έπαθλα από δωρεές κτηνοτρόφων της περιοχής. Στην περιφέρεια του γηπέδου, δεκάδες πλανόδιοι μικροπωλητές δίνουν ζωντάνια στο πανηγύρι.
==Προσωπικότητες==
| |||