Κωνσταντίνος ΣΤ΄: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ r2.7.1) (Ρομπότ: Προσθήκη: eu:Konstantino VI.a |
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
||
Γραμμή 1:
[[Αρχείο:Leo iv constantine vi coin.jpg|right|thumb|250px|Νόμισμα με τον Κωνσταντίνο ΣΤ΄ και τον πατέρα του, Λέοντα Δ΄]]
Ο '''Κωνσταντίνος ΣΤ΄''' ([[771]] - [[802]]) ήταν Βυζαντινός αυτοκράτορας (780-797). Γιος του [[Λέων Δ΄|Λέοντος Δ΄]] (775-780) και της [[Ειρήνη η Αθηναία|Ειρήνης της Αθηναίας]]. Γεννήθηκε το 771 και στέφθηκε συμβασιλιάς το [[776]].
==Η επιτροπεία της Ειρήνης==
Μετά το θάνατο του Λέοντα Δ΄ η Ειρήνη ανέλαβε την κηδεμονία του δεκάχρονου Κωνσταντίνου ΣΤ΄. Τα σπουδαιότερα γεγονότα μέχρι την ενηλικίωση του Κωνσταντίνου ήταν : η εξουδετέρωση συνωμοσίας εικονομάχων αρχόντων που σκόπευαν ν’ ανεβάσουν στον θρόνο τον ετεροθαλή αδελφό του Λέοντα Δ΄, καίσαρα Νικηφόρο • η στάση του στρατηγού της Σικελίας Ελπίδιου, που κατεστάλη επίσης • οι πολεμικές επιχειρήσεις κατά των Αράβων στην Μικρά Ασία που κατέληξαν σε συνομολόγηση ειρήνης με ταπεινωτικούς για την αυτοκρατορία όρους • η καταστολή των εξεγέρσεων σλαυϊκά φύλων της Ελληνικής Χερσονήσου από τον έμπιστο της Ειρήνης ευνούχο Σταυράκιο • η εγκατάλειψη της συμμαχίας με τους Λομβαρδούς και η προσέγγιση με τον [[Καρλομάγνος|Καρλομάγνο]], στα πλαίσια της οποίας αρραβωνιάστηκε ο Κωνσταντίνος με την κόρη του ρήγα των Φράγκων Ροτρούδη (Ερυθρώ κατά τους Βυζαντινούς) • η εκλογή ως πατριάρχη του Ταράσιου, η διάλυση του εικονομαχικού στρατού της Κωνσταντινούπολης και η Εβδόμη Οικουμενική Σύνοδος, που αναστήλωσε για πρώτη φορά τις εικόνες. <small>(βλ. αναλυτικότερα στο λήμμα [[Ειρήνη η Αθηναία]]</small>.<br />
==Η διαμάχη μητέρας και γιου==
Το 790 ο Κωνσταντίνος ήταν είκοσι χρόνων και έπρεπε πια ν’ αναλάβει την εξουσία. Αλλά η Ειρήνη δεν σκόπευε να εγκαταλείψει την εξουσία. Είχε διαλύσει τον αρραβώνα με την Ροτρούδη για να μη ισχυροποιηθεί ο γιος της, <ref>Ζωναράς Γ΄ 358 : ''«ίνα μη δύναμιν ο υιός αυτής περιβάληται την των Φράγκων διά την αγχιστείαν»''</ref>και τον πάντρεψε, παρά την θέλησή του, με την Μαρία της Αμνίας. Ο δε ευνοούμενός της Σταυράκιος ήλεγχε τον κρατικό μηχανισμό σε βαθμό που κανείς δεν έδινε την παραμικρή σημασία στον Κωνσταντίνο. Θεοφάνης 719 Συνεννοήθηκε τότε αυτός με λίγους άρχοντες να συλλάβει και να εξορίσει την μητέρα του στην Σικελία. Αλλά η Ειρήνη πληροφορήθηκε τα πάντα διά του Σταυράκιου, συνέλαβε, κούρεψε, έδειρε κι εξόρισε τους συνωμότες, τον δε Κωνσταντίνο τον έβρισε, τον χαστούκισε Θεοφάνης 720 : «τύψασα και λοιδορήσασα» και τον έθεσε σε κατ’ οίκον περιορισμό. Ύστερα ζήτησε από τον στρατό να ορκιστεί ότι όσο ζούσε αυτή δεν θ’ αναγνώριζε τον Κωσταντίνο ως βασιλιά. Θεοφάνης 719-720<br />
Ο νέος στρατός που συγκρότησε ο Σταυράκιος στα ευρωπαϊκά θέματα, μετά την διάλυση του εικονομαχικού, ορκίστηκε βέβαια αμέσως. Θεοφάνης 720 Αλλά ο στρατός της Ανατολής αντέδρασε. Εντονότερα αντέδρασε ο στρατός του θέματος των Αρμενιακών που αρνήθηκε τον όρκο και την πρόταξη του ονόματος της Ειρήνης αυτού του Κωνσταντίνου, όπως επίσης ζητήθηκε. Η Ειρήνη έστειλε τον σπαθάριο Αλέξιο Μουσελέμ για να συνετίσει τους Αρμενιακούς αλλά αυτός προσχώρησε στο κίνημα και ανέλαβε την αρχηγία των εξεγερμένων. Τώρα όλος ο στρατός της Ανατολής επευφήμησε τον Κωνσταντίνο ως μόνο βασιλιά και προχώρησε προς την Κωνσταντινούπολη. Η Ειρήνη, που δεν μπορούσε βέβαια να βασιστεί στον στρατό του Σταυράκιου, Παπαρρηγόπουλος, Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, βιβλίον δέκατον, κεφ. Δ΄, υποκεφ. 10 αναγκάστηκε να ελευθερώσει τον Κωνσταντίνο που έσπευσε να συναντήσει τον στρατό της Ανατολής που τον αναγνώρισε μονοκράτορα και αποκήρυξε την Ειρήνη. Ύστερα ο Κωνσταντίνος μπήκε στην Πόλη, και ο Σταυράκιος, καθώς και όλοι οι ευνούχοι του Παλατιού εξορίστηκαν. Η Ειρήνη περιορίστηκε στο ανάκτορο του Ελευθερίου όπου είχε τους θησαυρούς της. Θεοφάνης 721-723<br />
Τον Απρίλιο του 791 εξεστράτευσε ο Κωνσταντίνος κατά των Βουλγάρων κ’ ύστερα από μιαν αψιμαχία και μόνο επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη. Εξ ίσου αναποτελεσματική ήταν και μία εκστρατεία του στην Κιλικία κατά των Αράβων τον Σεπτέμβριο. Θεοφάνης 723-724<br />
Ύστερα ο Κωνσταντίνος ανακάλεσε την μητέρα του και την αποκατέστησε πλήρως. Η βασιλεία ήταν πάλι «Κωνσταντίνου και Ειρήνης». Και πάλι όμως οι Αρμενιακοί αρνήθηκαν να δεχτούν την νέα τροπή των πραγμάτων και απαίτησαν να τεθεί εκ νέου επί κεφαλής τους ο Αλέξιος Μουσελέμ, που βρισκόταν στην Βασιλεύουσα τιμημένος από τον Κωνσταντίνο με τον τίτλο του πατρικίου.<br />
Αλλά η Ειρήνη -και ο επίσης ανακληθείς Σταυράκιος- ήλεγχαν πλήρως την κατάσταση. Ο Αλέξιος κατηγορήθηκε για εσχάτη προδοσία, δάρθηκε, κουρεύτηκε και φυλακίστηκε. Ύστερα ο Κωνσταντίνος εξεστράτευσε και πάλι κατά των Βουλγάρων αλλά υπέστη δεινή ήττα με μεγάλες απώλειες. Μεταξύ των πολλών στρατηγών που έπεσαν στην μάχη ήταν και ο γηραιός στρατηγός του Κωνσταντίνου Ε΄, Μιχαήλ Λαχανοδράκων.<br />
Αγανακτισμένος ο στρατός από τις τόσες συμφορές αποφάσισε ν’ απαλλαγεί από μητέρα και γιο και ν’ αναγορεύσει αυτοκράτορα τον καίσαρα Νικηφόρο, εκείνον που είχαν συνωμοτήσει ν’ ανεβάσουν στον θρόνο οι εικονομάχοι στην αρχή βασιλείας. Αλλά η Ειρήνη πρόλαβε, τύφλωσε τον Νικηφόρο και γλωσσοκόπησε τους τέσσερις αδελφούς του. Τυφλώθηκε και ο Αλέξιος Μουσελέμ. Θεοφάνης 724-725<br />
Τότε οι Αρμενιακοί στασίασαν αναφανδόν και νίκησαν τους στρατηγούς που στάλθηκαν εναντίον τους. Αλλά την άνοιξη του 793 νικήθηκαν με προδοσία. Εκτός από τις άλλες τιμωρίες που τους επιβλήθηκαν, χίλιοι από αυτους οδηγήθηκαν στην Κωνσταντινούπολη και στίχθηκαν στα μέτωπά τους με μελάνη οι λέξεις αρμενιακός επίβουλος. Ύστερα εξορίστηκαν στην Σικελία και σε άλλα νησιά. Θεοφάνης 726-727<br />
Όπως προαναφέρθηκε ο Κωνσταντίνος -άστατος χαρακτήρας και με αδύναμή θέληση- είχε υποχρεωθεί από την μητέρα του να παντρευτεί την Μαρία της Αμνίας. Ύστερα από επτά χρόνια γάμου ερωτεύτηκε μιαν ακόλουθο της Ειρήνης, την Θεοδότη, υποχρέωσε την Μαρία να μπει σε μοναστήρι και παντρεύτηκε την Θεοδότη.<br />
Το σκάνδαλο ήταν μέγα. Ο πατριάρχης Ταράσιος είχε προσπαθήσει να αποτρέψει τον Κωνσταντίνο αλλά τελικά υποχρεώθηκε να επιτρέψει σ’ ένα ιερέα των ανακτόρων να τελέσει τον γάμο. Ο ηγούμενος της μονής του Σακκουδίωνος Πλάτων και ο ανεψιός του Θεόδωρος ο Στουδίτης αντέδρασαν έντονα και καταδίκασαν τον πατριάρχη και όλους όσοι αναγνώρισαν τον γάμο, τον οποίο θεώρησαν μοιχεία. Ο Κωνσταντίνος φυλάκισε τον Πλάτωνα κι εξόρισε τον Θεόδωρο και άλλους μοναχούς στην Θεσσαλονίκη. Θεοφάνης 727-729<br />
Αλλά κι αυτός ο γάμος ήταν μέρος του σχεδίου της Ειρήνης για να υπονομεύσει τον γιο της, δεδομένου ότι ήταν αυτή που του υπέβαλε την ιδέα για να προκαλέσει την απέχθεια του λαού για την συμπεριφορά του. Θεοφάνης 727 : «υποβολή της εαυτού μητρός εφιεμένης της αρχής προς το καταγνωσθήναι αυτόν υπό πάντων». Κεδρηνός 908 παραπλήσια διατύπωση. Ζωναράς Γ΄364 : «συμβουλή, ως λέγεται, της μητρός αυτού, ίν’ υπό πάντων μισηθείη και εις αυτήν η της βασιλείας αντιπεριενεχθείη διοίκησις». Στους δε αντιδρώντες μοναχούς παρείχε την υποστήριξή της. Θεοφάνης 729 : «ων υπερασπίζετο η μήτηρ του βασιλέως, ως τω υιώ αυτής αντιταττομένους και καταισχύνοντας αυτόν»<br />
Τον Οκτώβριο του 796 ο Κωνσταντίνος απέκτησε γιο από την Θεοδότη. Η θέση του εδραιωνόταν έτσι και η Ειρήνη ενέτεινε τις υπονομευτικές της προσπάθειες. Θεοφάνης 730 Έτσι, όταν τον Μάρτιο της άλλης χρονιάς εξεστράτευσε εναντίον των Αράβων, ο Σταυράκιος και οι άλλοι με τους οποίους η Ειρήνη τον είχε περιστοιχίσει, τον παραπλάνησαν ως προς την παρουσία Αραβικού στρατού στην περιοχή και απέτρεψαν την σύγκρουση φοβούμενοι νίκη του και θρίαμβο στην Κωνσταντινούπολη. Θεοφάνης 730 : «ιδόντες δε οι περί Σταυράκιον την προθυμίαν του λαού και του βασιλέως, εφοβήθησαν, μήπως πολεμήσας νικήση και αστοχήσωσι της κατ’ αυτού βουλής»<br />
Όταν πέθανε ο γιος του Κωνσταντίνου, η Ειρήνη αποφάσισε να δώσει οριστική λύση. Αρχές Ιουλίου έστειλε ένα απόσπασμα για να συλλάβει τον Κωνσταντίνο αλλά αυτός πρόλαβε να μπει σε πλοίο και να περάσει στην ασιατική ακτή της Προποντίδος σκοπεύοντας να καταφύγει στον στρατό της Ανατολής. Αλλά είχε μαζί του τους ανθρώπους της μητέρας του προς τους οποίους αυτή διαμήνυσε ότι, αν δεν ενεργούσαν όπως είχε συμφωνηθεί, θα έθετε υπ’ όψιν του γιου της τις αποδείξεις των συνεννοήσεων που είχαν μαζί της. Θεοφάνης 731 : «ει μη ποιήσετέ τινα τρόπον, και παραδώσετε αυτόν, τους λόγους, ους έχετε μετ’ εμού, μηνύσαι έχω τω βασιλεί» Ο Κωνσταντίνος συνελήφθη, μεταφέρθηκε στην αίθουσα της Πορφύρας των ανακτόρων, όπου τον είχε γεννήσει η Ειρήνη, κι εκεί τυφλώθηκε κατά διαταγήν της. Θεοφάνης, σ. 732 : «και περί ώραν εννάτην εκτυφλούσιν αυτόν δεινώς και ανιάτως προς το αποθανείν αυτόν, γνώμη της μητρός και των συμβούλων αυτής. Εσκοτίσθη δε ο ήλιος επί ημέρας ιζ΄ και ουκ έδωκε τας ακτίνας αυτού, ώστε πλανάσθαι τα πλοία και φέρεσθαι». σ. 726 «τυφλούται υπό της ιδίας μητρός». Συμεών Μάγιστρος, Χρονογραφία, έκδ. Bekker, η 1838, σελ. 645 : «μετά την υπό της μητρός γεγονυίαν εις αυτόν τύφλωσιν». Κεδρηνός 909 : «απέκλεισαν αυτόν οι μεγιστάνες εκ συμβουλής της μητρός αυτού, εν τη πορφύρα εν η εγεννήθη, και εκτυφλούσιν αυτόν...τη γνώμη της μητρός αυτού». Ζωναράς 365 : «εκ μητρός εις υιόν γενομένω». Ομοίως οι Μιχαήλ Γλυκάς και Κωνσταντίνος Μανασσής<br />
Η Ειρήνη βασίλευσε έκτοτε μόνη της ως «αυτοκράτωρ Ρωμαίων» μέχρι το 802, οπότε ανατράπηκε από τον γενικό λογοθέτη Νικηφόρος Α΄ Νικηφόρο, που την διαδέχθηκε. Ο Κωνσταντίνος επέζησε της τύφλωσης. Συμέων Μάγιστρος, ό.π. Κατά μία πληροφορία, ο Νικηφόρος πήρε τον έκπτωτο και τυφλό Κωνσταντίνο στο Παλάτι και τον είχε στο τραπέζι του. <br />
==Πηγές==
* [http://books.google.gr/books?id=LA8bAAAAIAAJ&pg=PR1&hl=el&source=gbs_selected_pages&cad=3#v=onepage&q&f=false Θεοφάνης ο Ομολογητής ''Χρονογραφία'', Corpus Scriptorum Historiae Byzantinae, Βόννη, 1839]
* [http://archive.org/stream/patrologiaecurs15migngoog#page/n468/mode/1up Γεώργιος Κεδρηνός ''Σύνοψις Ιστοριών'', Migne, Patrologia Graeca, ed. Garnier, Paris 1894, t. 121]
* [http://archive.org/stream/ioannoutouzonara03zonauoft#page/357/mode/1up Ιωάννης Ζωναράς, ''Επιτομή Ιστοριών'', τ. Γ΄, εκδ. Dindorf, Λειψία, 1870]<br />
== Παραπομπές ==
{{ παραπομπές}}
{{Ίσαυροι}}
| |||