Μισέλ Φουκώ: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Αναδιαμόρφωση του περιεχομένου και προσθήκη πηγών και παραπομπών
Γραμμή 1:
{{Πληροφορίες φιλόσοφος
{{χωρίς παραπομπές|12|01|2012}}
| περιοχή = Γαλλία
[[Αρχείο:Foucault Bachelard.png|right|250px|thumb|Ο Μισέλ Φουκώ σε τηλεοπτική συνέντευξη]]
| περίοδος =
Ο '''Μισέλ Φουκώ''', [[Γαλλία|Γάλλος]] [[Φιλοσοφία|φιλόσοφος]], γεννήθηκε στις [[15 Οκτωβρίου]] του [[1926]] στο [[Πουατιέ]] και πέθανε στις [[26 Ιουνίου]] του [[1984]] στο [[Παρίσι]]. Από το 1970 εώς το 1984 κατείχε έδρα στο Κολέγιο της Γαλλίας (Collège de France) στην οποία έδωσε το όνομα ''«Ιστορία των συστημάτων σκέψης»''. Θεωρείται ευρέως ένας από τους κύριους διαμορφωτές του [[μεταμοντερνισμός|μεταμοντερνισμού]] και του [[μεταδομισμός|μεταδομισμού]] στη φιλοσοφία, αν και ο ίδιος απέρριπτε αυτές τις ονομασίες και δήλωνε απλώς «[[Νίτσε|νιτσεϊκός]]». Απεβίωσε από [[AIDS]] τον Ιούνιο του 1984.
| τίτλος_εικόνας = Foucault Bachelard.png
| μέγεθος_εικόνας = 250px
| λεζάντα_εικόνας =
| όνομα = Μισέλ Φουκώ
| παρατσούκλι =
| γέννηση = [[15 Οκτωβρίου]] [[1926]]
| τόπος_γέννησης = [[Πουατιέ]], [[Γαλλία]]
| θάνατος = {{Ηθηλ|1984|06|25|1926|10|15}}
| τόπος_θανάτου = [[Παρίσι]], Γαλλία
| σχολή_παράδοση =
| κύρια_ενδιαφέροντα = Δικαιώματα των [[ομοφυλοφιλία|ομοφυλόφιλων]] <br /> [[διακρίσεις κατά πνευματικά ασθενών|Διακρίσεις σε βάρος των πνευματικά ασθενών]] <br /> [[Τρέλα]]
| αξιοσημείωτες_ιδέες =
| επιδράσεις = [[Φρειδερίκος Νίτσε]] <br /> [[Μάρτιν Χάιντεγκερ]]
| επηρέασε =
| υπογραφή =
| ιστοσελίδα =
}}
[[Αρχείο:Michel Foucault Dibujo.jpg|right|thumb|260px|Σκίτσο που απεικονίζει τον Μισέλ Φουκώ]]
[[Αρχείο:Stone BKH1.JPG|right|thumb|260px|Πλάκα στην είσοδο της αίθοσας τεχνών και έκθεσης της Βόννης, η οποία φέρει το όνομα του Φουκώ]]
O '''Μισέλ Πωλ Φουκώ''' ([[γαλλικά]]: Michel Paul Foucault)<ref name=lar>^ Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Larousse Britannica, τόμος 52, σελ. 52</ref> ([[15 Οκτωβρίου]] [[1926]] - [[25 Ιουνίου]] [[1984]])<ref name=vim/> ήταν [[γαλλία|Γάλλος]] [[δομισμός|δομιστής]] [[φιλοσοφία|φιλόσοφος]], [[συγγραφέας]],<ref name=lar/> [[ψυχολογία|ψυχολόγος]] και [[ψυχοπαθολογία|ψυχοπαθολόγος]]. Επηρεάστηκε έντονα από τα γραπτά των [[φρειδερίκος Νίτσε|Νίτσε]] και [[μάρτιν Χάιντεγκερ|Χάιντεγκερ]].<ref name=vim/> Έγινε γνωστός από τις μελέτες που έκανε σχετικά με τις [[έννοια|έννοιες]] και τους [[κώδικας|κώδικες]], όπως οι "αρχές του αποκλεισμού", μέσω των οποίων λειτουργούν και αυτοκαθορίζονται οι [[κοινωνία|κοινωνίες]].<ref name=lar/> Στο συυγραφικό του έργο, ασχολήθηκε, κυρίως, με τη [[φυλακή]], την [[τιμωρία]], την [[αστυνομία]], τα δικαιώματα των [[ομοφυλοφιλία|ομοφυλόφιλων]] τη φροντίδα των πνευματικά ασθενών<ref name=vim/> και τις [[διακρίσεις κατά πνευματικά ασθενών|διακρίσεις μεταξύ αυτών και των εμφρόνων]].<ref name=lar/>
==Βιογραφία==
 
Γεννήθηκε στο [[Πουατιέ]], στις 15 Οκτωβρίου του 1926. Η οικογένειά του ήταν αρκετά εύπορη, καθώς ο πατέρας του ήταν [[χειρουργική|χειρουργός]] και εξέχουσα προσωπικότητα της τοπικής κοινωνίας, ενώ η μητέρα ήταν του κληρονόμος μεγάλης ακίνητης περιουσίας. Ο πατέρας του επιθυμούσε να ακολουθήσει τα επαγγελματικά του βήματα. Κοντινοί άνθρωποι του Φουκώ από μικρή ηλικία, υποστήριζαν πως ήταν πολύ κλειστός και δύσκολος χαρακτήρας. Από το [[1936]] έως το [[1940]], φοίτησε στο [[Λύκειο του Πουατιέ]] και, έπειτα, μετέβη στο [[Κολλέγιο του αγίου Στανίσλαου]] του Πουατιέ, έχοντας άριστες επιδόσεις στα γαλλικά, στα [[λατινικά]] και στα [[αρχαία ελληνικά]]. Το [[1945]], πήγε στο [[Παρίσι]], για να σπουδάσει στο -πολύ καλής φήμης- [[Λύκειο του Ερρίκου Δ΄]] και την επόμενη χρονιά, εισήχθη στην [[Εκόλ Νορμάλ Συπεριέρ]] (Ecole Normale Superier - ENS), τέταρτος στη σειρά. Εκεί, απέκτησε πτυχία στη φιλοσοφία και στην ψυχολογία, έχοντας καθηγητή τον [[Λουί Αλτουσέρ]]. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του στην ENS, ανακάλυψε την ομοφυλοφιλία του, εμφάνισε τάσεις [[αυτοκτονία]]ς και [[επιθετικότητα]]ς και ασπάστηκε τον [[κομμουνισμός|κομμουνισμό]], ενώ υπάρχουν μαρτυρίες για το ότι, κατανάλωνε πολύ [[αλκοόλ]] και πειραματιζόταν με διάφορες [[ναρκωτικά|ναρκωτικές ουσίες]].
Ο Φουκώ είναι γνωστός για την κριτική του στα κοινωνικά [[κατεστημένο|κατεστημένα]], κυρίως της [[Ψυχιατρική|ψυχιατρικής]], της [[Ιατρική|ιατρικής]] και του σωφρονιστικού συστήματος, καθώς και για τις ιδέες του πάνω στην ιστορία της σεξουαλικότητας και τις θεωρίες του όσον αφορά την εξουσία και τις περίπλοκες σχέσεις της με τη γνώση. Το φιλοσοφικό του έργο είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένο με τις θέσεις του που αφορούν την επικαιρότητα, αλλά και με γενικότερους συνεχείς προβληματισμούς πάνω στις συλλογικές ταυτότητες και στα πολιτικά κινήματα – με αφετηρία τα κινήματα των [[Ομοφυλοφιλία|ομοφυλοφίλων]] και τα [[νέα κοινωνικά κινήματα]] της δεκαετίας του 1960.
 
Το [[1952]], έλαβε δίπλωμα ψυχοπαθολογίας από το [[Ινστιτούτο Ψυχολογίας του Παρισιού]] και μέχρι το [[1955]], δίδασκε ψυχολογία στο [[Πανεπιστήμιο της Λιλ]]. Στη συνέχεια, δίδαξε ψυχολογία και στην ENS, μετά από πρόσκληση του Αλτουσέρ και αποχώρησε από το [[κομμουνιστικό Κόμμα (Γαλλία)|Κομμουνιστικό Κόμμα]]. Μέχρι τα τέλη της [[δεκαετία 1950|δεκαετίας του '50]], εργάστηκε σε ψυχιατρικές κλινικές και στα πανεπιστήμια της [[πανεπιστήμιο της Ουψάλα|Ουψάλα]] (καθηγητής γαλλικής γλώσσας και [[γαλλική κουλτούρα|κουλτούρας]]), της [[πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας|Βαρσοβίας]] (διευθυντής του γαλλικού τμήματος) και του [[πανεπιστήμιο του Αμβούργου|Αμβούργου]] (επικεφαλής του Γαλλικού Ινστιτούτου). Από το [[1960]] μέχρι και το [[1966]], δίδασκε φιλοσοφία και ψυχολογία στο [[Πανεπιστήμιο της Κλερμόν-Φερράν]] και στο [[Πανεπιστήμιο Παρισιού-Βενσέν]],<ref name=vim/> στο οποίο παρέμεινε για συνολικό χρονικό διάστημα δύο ετών.<ref name=lar/> Μεταξύ αυτού του χρονικού διαστήματος, μετέβη για λίγο καιρό στη [[Βραζιλία]], για να δώσει [[διάλεξη|διαλέξεις]].<ref name=vim/> Το [[1961]], εκδόθηκε το πρώτο του βιβλίο, με τίτλο "''[[η ιστορία της τρέλας|Τρέλα και παραλογισμός: Η ιστορία της τρέλας στην Κλασσική Εποχή]]''", το οποίο αποτελεί ανάλυση της έννοιας της [[τρέλα]]ς, όπως αυτή χρησιμοποιείτο από την κοινωνία του [[17ος αιώνας|17ου αιώνα]]<ref name=lar/> και τόν βοήθησε στο να πάρει το [[διδακτορικό δίπλωμα|διδακτορικό]] του. Το 1966, μετέβη στην [[Τυνησία]], για να διδάξει φιλοσοφία στο [[πανεπιστήμιο της Τυνησίας|τοπικό πανεπιστήμιο]]. Εκείνη την εποχή κυκλοφόρησε το βιβλίο του, "''[[Η τάξη των πραγμάτων]]''", το οποίο έγινε μπεστ-σέλλερ. Επέστρεψε στο Παρίσι το φθινόπωρο του [[1968]]. Την επόμενη χρονιά, διεξήγαγε μια έρευνα για τη φύση της "ιδιότητας του συγγραφέα" και της κοινωνικής λειτουργίας του.<ref name=ben/>
== Βιογραφία ==
Ο Φουκώ γεννήθηκε το 1926 στο Πουατιέ και προερχόταν από μια εύπορη οικογένεια, με τον πατέρα του να ασκεί το επάγγελμα του χειρουργού. Μέχρι το 1940 φοίτησε στο Λύκειο του Πουατιέ, ενώ από τότε και μέχρι το 1945 αρίστευσε στο ιησουιτικό Κολέγιο Σαιν-Στανισλάς. Το 1946 ο Γάλλος φιλόσοφος εισήχθη στη διάσημη École Normale Supérieure, από όπου και αποφοίτησε κατέχοντας πτυχίο στη Φιλοσοφία και την Ψυχολογία. Η προσωπική εμπειρία του Φουκώ με την κατάθλιψη και οι συναντήσεις του με ψυχιάτρους, λέγεται ότι άσκησε επιρροή στη μετέπειτα καριέρα του, με αποτέλεσμα να διδάσκει περιοδικά ψυχολογία σε πανεπιστήμια, όπως το Πανεπιστήμιο Λιλ Νορ της Γαλλίας, και να εργαστεί στον τομέα της κλινικής ψυχολογίας. Έως το 1960, οπότε επέστρεψε στο Παρίσι, ταξίδεψε στην Ευρώπη διδάσκοντας στο Πανεπιστήμιο της [[Ουψάλα]], στο Πανεπιστήμιο της [[Βαρσοβία|Βαρσοβίας]] και στο Πανεπιστήμιο του [[Αμβούργο|Αμβούργου]]. Το 1961 έλαβε το διδακτορικό του πτυχίο, χρονολογία κατά την οποία και ξεκινά η έκδοση του συγγραφικού του έργου. Από το 1965 έως το 1968 μετέβη στην Τυνησία και εργάστηκε στο Πανεπιστήμιο, στην [[Τύνιδα]]. Το 1970 εκλέχτηκε ως ακαδημαϊκός στο Κολέγιο της Γαλλίας, με έδρα στην "Ιστορία των Συστημάτων της Σκέψης" και έκτοτε ταξίδεψε συχνά στις [[Η.Π.Α]], δίνοντας διαλέξεις σε γνωστά πανεπιστήμια.
 
Το [[1970]], εκλέχθηκε ισόβιος καθηγητής της [[ιστορία των Συστημάτων της Σκέψης|Ιστορίας των Συστημάτων της Σκέψης]], στο [[Κολλέγιο της Γαλλίας]].<ref name=lar/> Το [[1971]], εμφανίσθηκε σε εκπομπή της [[ολλανδία|ολλανδικής]] [[τηλεόραση]]ς που μεταδιδόταν ζωντανά και στην οποία είχε μια μακρά συζήτηση με τον [[Νόαμ Τσόμσκυ]], με θέμα: "''Ανθρώπινη φύση: δικαιοσύνη εναντίον δύναμης''" ("''Human Nature: Justice versus Power''"). Η συζήτηση μεταξύ των δυο φιλοσόφων συμπεριλήφθηκε στον τόμο "''The Basic Concern of Mankind''".<ref>^ Όταν ο Τσόμσκυ συνάντησε τον Φουκώ [http://tvxs.gr/news/%CF%80%CF%81%CF%8C%CF%83%CF%89%CF%80%CE%B1/%CF%8C%CF%84%CE%B1%CE%BD-%CE%BF-chomsky-%CF%83%CF%85%CE%BD%CE%AC%CE%BD%CF%84%CE%B7%CF%83%CE%B5-%CF%84%CE%BF%CE%BD-foucault Tvxs.gr]</ref> Το [[1975]], εκδόθηκε το βιβλίο του "''[[επιτήρηση και τιμωρία|Επιτήρηση και τιμωρία: Η γέννηση της φυλακής]]''", το οποίο αποτελεί μελέτη του νεώτερου [[ποινική δίωξη|ποινικού συστήματος]]. Το [[1976]], κυκλοφόρησε ο πρώτος τόμος της τριλογίας "''[[Η ιστορία της σεξουαλικότητας]]''". Και οι τρεις τόμοι αναφέρονταν στην ιστορία των αντιλήψεων για τη [[σεξουαλικότητα]], με αφετηρία την εποχή της [[αρχαία Ελλάδα|αρχαίας Ελλάδας]] και ανέδειξαν το Γάλλο φιλόσοφο σε έναν από τους σημαντικότερους διανοούμενος της εποχής του.<ref name=lar/> Τα επόμενα χρόνια ταξίδεψε σε [[Αμερική]], [[Ιαπωνία]] και Βραζιλία, ενώ επισκέφθηκε τις φυλακές ''Attica'' της [[νέα Υόρκη (πολιτεία)|Νέας Υόρκης]]. Το [[1978]], στάλθηκε στο [[Ιράν]], από την [[ιταλία|ιταλική]] εφημερίδα ''[[Corriere della Sera]]'', για να καλύψει την [[Ιρανική Επανάσταση]]. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του συνέγραψε αρκετά βιβλία, ενώ ασχολήθηκε με τη διερεύνηση της σεξουαλικότητας του ατόμου. Πέθανε στις 25 Ιουνίου του 1984, στο [[νοσοκομείο]] ''De la Salpetriere'' του Παρισιού, από [[νευρολογία|νευρολογικές επιπλοκές]] που τού προκάλεσε οξεία [[σηψαιμία]], ενώ ήταν ασθενής του [[AIDS]]. Μετά το θάνατό του, εκδόθηκαν τρεις [[βιογραφία|βιογραφίες]] του.
Σε νεαρή ηλικία συνδέθηκε με το Κομμουνιστικό Κόμμα της Γαλλίας, από το οποίο σύντομα διαχωρίστηκε. Καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής του ωστόσο, διατήρησε τόσο ως προς τα ακαδημαϊκά του ενδιαφέροντα, όσο και ως προς την πολιτική και κοινωνική του δράση αριστερές πεποιθήσεις. Από το 1963 διατήρησε ερωτικές σχέσεις με τον ακτιβιστή Ντανιέλ Ντεφέρ που διήρκεσαν μέχρι το 1984, όταν ο Φουκώ απεβίωσε από AIDS στο Παρίσι.
==Προσωπικές απόψεις==
 
Ο Μισέλ Φουκώ είχε διατυπώσει πως, ο άνθρωπος δεν είναι το αυτονόητο επίκεντρο και αντικείμενο της [[επιστήμη]]ς, παρά μια σχετικά πρόσφατη επινόηση προορισμένη να εξαφανιστεί στο προσεχές μέλλον. Επίσης, υποστήριξε ότι, ότι ο [[λόγος]] δεν είναι απλή αναπαράσταση της επιθυμίας ή της [[εξουσία]]ς, αλλά αυτό για το οποίο και μέσω του οποίου αγωνίζεται κανείς, δηλαδή, η εξουσία που διεκδικέι, για να ιδιοποιηθεί. Σχετικά με τη σεξουαλικότητα του ατόμου, διατύπωσε την άποψη ότι, αυτή αποτελεί την κεντρική στρατηγική με την οποία ο μέσος Ευρωπαίος ή Αμερικανός [[αστική τάξη|αστός]] συνηθίζει να αυτοκαθορίζεται και να οριοθετεί την ταυτότητά του. Ακόμα, προέβλεψε έναν μελλοντικό κόσμο, στον οποίο οι άνθρωποι θα αποκτούσαν όλο και περισσότερες εμμονές με το [[σεξ]], το οποίο θα έπαιζε τον πρωταρχικό ρόλο στην ύπαρξή τους.<ref name=vim/> Επιπροσθέτως, θεωρούσε τις φυλακές, τα νοσοκομεία και τα [[φρενοκομείο|φρενοκομεία]], μέσα αποκλεισμού της κοινωνίας.<ref name=lar/> Ως προς τις φυλακές ειδικά, πίστευε πως, "''αποτελούν έναν από τους [[κοινωνικός μηχανισμός|κοινωνικούς μηχανισμούς]] που είχαν δημιουργηθεί για να [[πειθαρχία|πειθαρχεί]] η κοινωνία στα κελεύσματα των κρατούντων''".<ref name=vim/> Πέραν αυτού, είχε επισημάνει ότι, μέσα από την εξέταση των [[κοινωνική αντίληψη|κοινωνικών αντιλήψεων]] πάνω στο θέμα των "μέσων αποκλεισμού", μπορεί να γίνει δυνατή η μελέτη της ανάπτυξης και των τρόπων της εξουσίας.<ref name=lar/> Τέλος, μέσα από τη μελέτη "''[[Τι είναι ο συγγραφέας]]''", κατέληξε στο συμπέρασμα ότι, αν και το σύστημα [[ιδιοκτησία]]ς καθιστά αυτόν λειτουργό του [[καπιταλισμός|καπιταλιστικού συστήματος]], το χαμένο ιερό του στάτους αντισταθμίζεται από "''τη συστηματική πρακτική της παραβίασης και μέσω αυτής της αποκατάστασης του κινδύνου για ένα γραπτό που τα ιδιοκτησιακά οφέλη του ακόμα κατοχυρώνονται''".<ref name=ben>^ Irmak Ertuna-Howison: Οι πειρατές, οι συγγραφείς και ο φόβος της συλλογικής νοημοσύνης [http://www.re-public.gr/?p=3564 Re-public.gr]</ref>
== Φιλοσοφικό Έργο ==
==Ρήσεις==
 
* "''Φιλοσοφία είναι η δραστηριότητα μέσω της οποίας ο καθένας μας μπορεί να γίνει κάτι το διαφορετικό από αυτό που είναι.''"<ref name=vim>^ Μισέλ Φουκό (1926-1984) [http://www.tovima.gr/relatedarticles/article/?aid=145418 ΤΟ ΒΗΜΑ]</ref>
===[[Η ιστορία της τρέλας]] στην κλασική εποχή===
 
* "''Εάν έχουμε συνηθίσει να παρουσιάζουμε τον συγγραφέα ως ιδιοφυΐα, ως συνεχές κύμα εφεύρεσης, είναι επειδή στην πραγματικότητα τον κάνουμε να λειτουργεί με τον αντίθετο ακριβώς τρόπο.''"
Το "''Folie et déraison. Histoire de la folie à l'âge classique''" ήταν το πρώτο συγγραφικό έργο του Μισέλ Φουκώ που εκδόθηκε το 1961. Μεταφρασμένο στην ελληνική γλώσσα, ολόκληρο το έργο έγινε διαθέσιμο από το 2007 με τον τίτλο "Ιστορία της τρέλας στην κλασική εποχή", ενώ μέχρι τότε είχε εκδοθεί μόνο μια επιτομή του.
 
* "''Μολονότι, από τον δέκατο όγδοο αιώνα, ο συγγραφέας παίζει το ρόλο του ρυθμιστή του φανταστικού, έναν ρόλο πολύ χαρακτηριστικό της βιομηχανικής και αστικής κοινωνίας της εποχής μας, του ατομικισμού και της ατομικής ιδιοκτησίας, παρ'όλα αυτά, λαμβάνοντας υπόψη τις ιστορικές μετατροπές που συντελούνται, δεν μοιάζει απαραίτητο να παραμείνει η λειτουργία του συγγραφέα ως έχει, σε ό, τι αφορά τη μορφή, την περιπλοκότητα, ακόμη και την ύπαρξή της. Πιστεύω ότι όσο η κοινωνία μας αλλάζει, τη στιγμή ακριβώς που βρίσκεται σε διαδικασία αλλαγής, η λειτουργία του συγγραφέα θα εξαφανιστεί, με τέτοιον τρόπο, ώστε η φαντασία και τα πολύσημα κείμενά της θα λειτουργήσουν ξανά σύμφωνα με έναν άλλο τρόπο, αλλά πάντα με ένα σύστημα περιορισμού, που δεν θα είναι πλέον ο συγγραφέας αλλά που θα πρέπει να καθοριστεί ή ίσως να δοκιμαστεί.''"<ref name=ben/>
Στο κείμενο αυτό επιχειρείται μια ιστορική αναδρομή της θέσης της τρέλας στις δυτικές κοινωνίες που ξεκινά από το Μεσαίωνα για να φτάσει μέχρι το 19<sup>ο</sup> αιώνα. Με το πέρασμα των αιώνων, η αντίληψη για την τρέλα μεταβάλλεται ανάλογα με τις θρησκευτικές πεποιθήσεις, τις κοινωνικές εξελίξεις και τα πολιτικά συμφέροντα και μαζί της μεταβάλλεται ο τρόπος μεταχείρισης των ''τρελών''. Αν και ''τρελός'' προγενέστερα και μέχρι το Μεσαίωνα μπορεί να θεωρείται ο επικοινωνούν με το θείο, μετά τα αναγεννησιακά χρόνια η τρέλα εναντιώνεται στην ηθική της παραγωγής που αρχίζει να αναπτύσσεται, ενώ συγχρόνως διαδίδεται η ίδρυση κτιρίων εγκλεισμού και δουλείας, όπου φυλακίζονται όλα τα περιθωριοποιημένα μέλη της κοινωνίας, συμπεριλαμβανομένων των φτωχών, των εγκληματιών, των ομοφυλοφίλων και των τρελών. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στα χρόνια της κλασικής εποχής, όπου η αλογία θεωρείται εκλογή του ανθρώπου ενάντια στο λόγο και φυλακίζεται για να αποφευχθεί ένα αντίθετο στην κοινωνική ηθική σκάνδαλο. Η αναδρομή φτάνει μέχρι τα χρόνια του [[Φιλίπ Πινέλ]] και τη γέννηση της Ψυχιατρικής, όπου και πάλι ο έλεγχος και οι σκληρές θεραπευτικές μέθοδοι δεν εκλείπουν.
 
* "''«Γκροτέσκο» αποκαλώ το να έχει ένας λόγος ή ένα άτομο εκ θέσεως, συνέπειες εξουσίας, τις οποίες το πραγματικό του ποιόν θα έπρεπε να απαγορεύει.''"<ref>^ Η γκροτέσκα μηχανική της εξουσίας. Μισέλ Φουκώ [http://tvxs.gr/news/politismos/i-gkroteska-mixaniki-tis-eksoysias-misel-foyko Tvxs.gr]</ref>
Το έργο άσκησε μεγάλη επιρροή στην αντίληψη της τρέλας και του ασύλου και έχει συνδεθεί όχι σπάνια με το αντι-ψυχιατρικό κίνημα. Αναφερόμενος στην ιστορία της τρέλας στο δυτικό κόσμο της κλασικής εποχής, ο Γάλλος φιλόσοφος δίδει μια εκτενή καταγραφή του συστήματος ελέγχου και εγκλεισμού που έχει πολλάκις ταυτιστεί με την κοινωνική απόκλιση, ενώ συχνά στο έργο τίθενται θέματα αμφισβήτησης της παντοδυναμίας του [[Θετικισμός|θετικισμού]].
==Ενδεικτική εργογραφία==
 
* "''[[η ιστορία της τρέλας|Τρέλα και παραλογισμός: Η ιστορία της τρέλας στην Κλασσική Εποχή]]''" ("''Folie et Déraison: Histoire de la folle a l'âge classique''") (1961)
===Η ιστορία της σεξουαλικότητας===
* "''Οι λέξεις και τα πράγματα: Μια αρχαιολογία των επιστημών του ανθρώπου''" ("''Les Mots et les Choses: Une Archeologie des sciences humaines''") (1966)
* "''Η αρχαιολογία της γνώσης''" ("''Un'archéologie du savoir''") (1969)
* "''[[επιτήρηση και τιμωρία|Επιτήρηση και τιμωρία: Η γέννηση της φυλακής]]''" ("''Surveiller et punir: Naissance de la prison''") (1975)
* "''Η ιστορία της σεξουαλικότητας''" ("''Histoire de la sexualité''") (3 τόμοι) (1978-1984)
* "''Τι είναι διαφωτισμός''"
* "''Ψυχική αρρώστεια και ψυχολογία''"
* "''Για τη λαϊκή δικαιοσύνη και τα δικαστήρια''"
* "''Αυτό δεν είναι πίπα''"
* "''Ο στοχασμός του έξω''"
* "''Η μικροφυσική της εξουσίας''"
* "''Εξουσία, γνώση και ηθική''"
* "''Ο μεγάλος εγκλεισμός''"
* "''Η τάξη του λόγου''"
* "''Για την υπεράσπιση της κοινωνίας''"
* "''Τι είναι ο συγγραφέας''"
* "''Οι μη κανονικοί''"
==Προτεινόμενη βιβλιογραφία==
 
* Τζέιμς Μίλλερ, "Το πάθος του Μισέλ Φουκώ", Harvard University Press, 1993
Το συγκεκριμένο έργο του Φουκώ αποτελείται από τρεις τόμους, οι οποίοι δημοσιεύτηκαν μέχρι το θάνατό του το 1984. Ο πρώτος τόμος, ο οποίος έχει γίνει θέμα πολλών συζητήσεων, αναφέρεται στους δύο τελευταίους αιώνες και πραγματεύεται τη λειτουργία της σεξουαλικότητας ως τη λογική μέθοδο ανάλυσης της εξουσίας που συνδέεται τόσο με την ανάδυση της επιστήμης της σεξουαλικότητας όσο με την ανάδυση της [[βιο-εξουσίας]] στη Δύση. Σε αυτόν τον πρώτο τόμο, ο Φουκώ, κάνει επίθεση στην διαδεδομένη άποψη που έχουμε ότι οι σεξουαλικές επιθυμίες του ανθρώπου καταπιέζονται. Ο ίδιος υποστηρίζει πως ουσιαστικά αυτό που ο καθένας ως καταπίεση, διαμορφώνει στην πραγματικότητα τη [[σεξουαλικότητα]] ως το στοιχείο αυτό που προσδιορίζει την ταυτότητα μας.
* Δημήτρης Τζιόβας, "Μισέλ Φουκώ: ο φιλόσοφος της εξουσίας". Διαβάζω 125 (1985)
* Σταύρος Πάνου, "Εξουσία και τρέλα. Η περίπτωση του Μισέλ Φουκώ", Διαβάζω 125 (1985)
* Παντελής Νικολακόπουλος, "Μισέλ Φουκώ", Δεκαπενθήμερος πολίτης 19 (1984)
* Κ. Λήμνου, "Μισέλ Φουκώ: Ο θεωρητικός του σκεπτικισμού", Επαναστατική μαρξιστική επιθεώρηση 39 (1984)
* Γιώργος Βέλτσος, "Η αντίρρηση του Μισέλ Φουκώ", Αντί 268 (1984)
* Γιώργος Βέλτσος, "Θεωρητικές αντιστοιχίες στη σκέψη του Μισέλ Φουκώ και του Νίκου Πουλαντζά", Αντί 185 (1981)
* Σ. Δεληβογιατζή, "Προς μια ερμηνευτική κριτική. Η περίπτωση Φουκώ", εκδ. "Βάνιας", Θεσσαλονίκη (1989)
* Κατελής Βίγκλας, "Μισελ Φουκώ: Προς μία Δομική Ιστορία", Ελληνική Φιλοσοφική Επιθεώρηση, 11 (1994)
* Θεόδωρος Γεωργίου, "Στα υπόγεια της σκέψης και της ιστορίας" Αθήνα, Futura (2002)
* Κριστιάν Ζαμπέ, "Ο Μισέλ Φουκώ και οι φυλακές", Τομές, 4 (1975)
==Εξωτερικές Συνδέσεις==
 
Ο ρόλος της σεξουαλικότητας στην [[Aρχαία Ελλάδα]] και στη [[Ρωμαϊκή αυτοκρατορία]] αναλύεται στους δύο επόμενους τόμους. Επιπλέον, ο Φουκώ προχωρά στην ανάλυση της εξουσίας μέσα στο ευρύτερο πλαίσιο των τεχνικών και των διαδικασιών που έχουν καθορίσει την ανθρώπινη συμπεριφορά.
 
===Οι λέξεις και τα πράγματα===
 
Στο βιβλίο του αυτό ο Φουκώ διαπιστώνει ότι ο άνθρωπος δεν είναι το αυτονόητο επίκεντρο και αντικείμενο της επιστήμης, παρά μια σχετικά πρόσφατη επινόηση προορισμένη να εξαφανιστεί στο προσεχές μέλλον. Η άποψη αυτή προκύπτει από το γεγονός ότι ανέκυψε στο πλαίσιο ενός ορισμένου τύπου σκέψης, ο οποίος διαμορφώθηκε μόλις κατά τον δέκατο ένατο αιώνα και διαδέχτηκε άλλους τύπους σκέψης, θεμελιακά διαφορετικούς και ολότελα ξένους προς ό,τι αργότερα ονομάστηκε "άνθρωπος". Εξετάζοντας κυρίως πως εξελίχθηκαν οι επιστήμες της γλώσσας, της ζωής και της οικονομίας από τον 16ο ως τον 19ο αιώνα ο Φουκώ δείχνει ότι αυτές οι μορφές σκέψης αποτελούν κλειστές και αυτοτελείς δομές, με εντελώς ιδιόμορφες προϋποθέσεις και συνέπειες κάθε φορά. Από την εποχή της εμφάνισης του βιβλίου οι θέσεις αυτές προκάλεσαν πλήθος συζητήσεων και διαφωνιών.
 
===Η αρχαιολογία της γνώσης===
 
Ο Φουκώ στο βιβλίο αυτό έρχεται να συμπληρώσει τις θέσεις που υποστήριξε στις "''Λέξεις και τα πράγματα''". Αναφέρεται κυρίως στην αγγλοαμερικανική φιλοσοφία και πιο συγκεκριμένα στην speech act theory. Η ανάλυσή του κατευθύνεται προς την έννοια της [[απόφανσης]], η οποία αποτελεί τη βασική μονάδα του λόγου και η οποία σύμφωνα με τον ίδιο έχει έως τότε αγνοηθεί. Η έννοια της απόφανσης αποκτά ένα ιδιαίτερο νόημα για τον Φουκώ. Η πρότασή του αυτή, βεβείως, δεν αποτελεί μοναδική ανάλυση του λόγου και ο διανοητής δεν επιχειρεί να καταργήσει και να ακυρώσει τις άλλες αναλύσεις.
 
===Ο μεγάλος εγκλεισμός===
 
Ο "''Μεγάλος Εγκλεισμός''" συγκεντρώνει όλα τα κείμενα του Μισέλ Φουκώ που σχετίζονται με τη συμμετοχή του στην Ομάδα Πληροφόρησης για τις Φυλακές και στο κίνημα των γαλλικών φυλακών που συγκλόνισε τριάντα πέντε φυλακές το χειμώνα του 1971 - 1972. Καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα και αναφέρονται στα προβλήματα της καθημερινής ζωής στη φυλακή, τις σχέσεις ποινικών και πολιτικών κρατουμένων, καθώς και στο ρόλο των αριστερίστικων οργανώσεων και των στρατευμένων αριστερών διανοούμενων στο κίνημα των φυλακών. Κι ακόμη, συμπυκνώνουν πολλές από τις αναλύσεις του Φουκώ για το ρόλο της φυλακής στις σύγχρονες δυτικές κοινωνίες, όπως την ιστορικότητα του θεσμού, τη γενίκευση της κάθειρξης ως μορφής ποινής, τη σχέση της με άλλες εκδοχές [[εγκλεισμού]] - σχολείο, εργοστάσιο, νοσοκομείο, ψυχιατρείο - και τη σύγχυση ανάμεσα στις λειτουργίες της τιμωρίας και του [[σωφρονισμού]]. Μαρτυρία σημαντική, όχι μόνο γιατί καταγράφει και τη δράση ενός στρατευμένου φιλοσόφου αλλά και γιατί αποτελεί τη βάση του γαλλικού κινήματος των κρατουμένων και πρώην κρατουμένων για πιο ανθρώπινες συνθήκες ζωής.
 
===Τρία κείμενα για τον Νίτσε===
 
Το βιβλίο "''Τρία Κείμενα για τον Νίτσε''" εκδόθηκε στην Αθήνα το 2003 και εμπεριέχει δύο διαλέξεις και ένα δοκίμιο του Μισέλ Φουκώ, τα οποία εκφωνήθηκαν και δημοσιεύτηκαν μεταξύ του 1964 και του 1974. Κοινός τόπος των τριών δημιουργιών του Φουκώ είναι η αναφορά στον Φρίντριχ Νίτσε και στις μεθόδους ανάλυσης του κόσμου και της γνώσης, βασισμένες σε σχέσεις εξουσίας, όπως αυτές προκύπτουν από το έργο του τελευταίου.
 
"''Νίτσε, [[Φρόυντ]], [[Μαρξ]]''" είναι η διάλεξη που έδωσε ο Γάλλος Φιλόσοφος τον Ιούλιο του 1964 και αποτελεί το πρώτο κείμενο του συγκεκριμένου βιβλίου. Εδώ γίνεται αναφορά σε μια νέα ερμηνευτική τεχνική που εγκαινιάζεται από τους παραπάνω θεωρητικούς, σύμφωνα με την οποία αμφισβητείται η ύπαρξη αρχικού σημείου προς διερεύνηση. Αντίθετα, μέσα από τη φιλοσοφία του Νίτσε, τη φροϋδική ψυχανάλυση και τις σχέσεις παραγωγής κατά Μαρξ, ο Φουκώ μιλά για την ατελείωτη διαδικασία της ερμηνείας, όπου το αφετηριακό σημείο καταργείται, εφόσον αποτελεί μονάχα ερμηνεία άλλων σημείων, υποδεικνύοντας το μεταφυσικό χαρακτήρα της σημειολογίας και το ανεξάντλητο της γνώσης. Μέσα από το στοχασμό που κατά πολλούς εμπίπτει στη μεταμοντέρνα σκέψη, δεν νοείται η πρωταρχή αλλά ένας κύκλος ανεξάντλητων ερμηνειών. Κατ' αυτόν τον τρόπο, αναγνωρίζεται το δικαίωμα της κριτικής της καθεστηκυίας ηθικής, αφού δεν αποτελεί πλέον δόγμα και αφετηριακό σημείο.
 
"''Ο Νίτσε, η γενεαλογία, η ιστορία''" είναι ένα γραπτό κείμενο του Φουκώ- δεύτερο μέρος του βιβλίου-, όπου, κατά το νιτσεϊκό μοντέλο, αντιπαρατίθεται στη μεταφυσική αναζήτηση της ανθρώπινης ιστορίας μια ''γενεαλογική προσέγγιση'', βασισμένη στην αποδόμηση της πραγματικότητας, της ταυτότητας και της αλήθειας. Η ''Γενεαλογία της Γνώσης'' κατά Φουκώ αποτελεί ευθύ υπαινιγμό και συνέχεια της ''Γενεαλογίας της Ηθικής'' του Νίτσε.
 
Μία σειρά από διαλέξεις του Γάλλου φιλοσόφου στη [[Βραζιλία]], το Μάιο του 1973, με τίτλο "''Η Αλήθεια και οι μορφές του δικαίου''" αποτελεί το τελευταίο έργο του Φουκώ που παρατίθεται στο βιβλίο. Εδώ δίδεται ιδιαίτερη σημασία στην έννοια της ''επινόησης'', σύμφωνα με την οποία αμφισβητείται η ύπαρξη της αλήθειας που οδηγεί στην αποδοχή του Θεού και της επιβεβαιωμένης γνώσης. Μάλιστα, η γνώση, αποτελώντας κάτι το επινοημένο και μη-εγγενές στην ανθρώπινη φύση, μπορεί να προσεγγιστεί μόνο μέσα από σχέσεις σύγκρουσης, εξουσίας και υποταγής.
 
===Οι μη κανονικοί===
 
Στα επίφοβα άτομα του 19ου αιώνα που ονομάστηκαν “les Anormaux” (οι ανώμαλοι, οι μη κανονικοί) εστιάζει το ενδιαφέρον του ο Φουκώ. Ερευνώντας αυτές τις ιδιαίτερες περιπτώσεις από πολλές και ποικίλες πηγές (εκκλησιαστικές, νομικές και ιατρικές), αυτό που θέλει να κατανοήσει, είναι ο τρόπος με τον οποίο διαμορφώθηκε στην νεότερη Δύση η έννοια της μη κανονικότητας.
 
Διακρίνει τρεις βασικούς τύπους: το τέρας, τον αδιόρθωτο και τον αυνανιζόμενο. Μέσα από τη μελέτη αυτών των τύπων, και στο πλαίσιο πάντα της γενικότερης προβληματικής του για τη σχέση γνώσης και εξουσίας, εκείνο που ενδιαφέρει τον Φουκώ είναι να κατανοήσει τον τρόπο με τον οποίο διαμορφώθηκε στη νεότερη Δύση η έννοια της μη κανονικότητας.
 
Μια αναζήτηση των αιτιών της μη αποδοχής των "διαφορετικών", τότε, σήμερα, πάντοτε, από τον μεγάλο θεωρητικό και φιλόσοφο Φουκώ. Για πρώτη φορά ίσως δίνεται η ευκαιρία "συνδιάλεξης" μαζί του μελετώντας και ερευνώντας κείμενα με παιδαγωγική εφαρμογή που ταυτόχρονα αντικατοπτρίζουν τη μεγάλη αφοσίωση για τη δουλειά του και το πάθος του για έρευνα.
 
===Πειθαρχική εξουσία και υποτέλεια===
Σε ό,τι αφορά τη θεματική της εξουσίας, η προβληματική που ξεδιπλώνεται στην δεύτερη διάλεξη του Φουκώ, στο βιβλίου του ''Power and Knowledge'' είναι η εξής : βασική του επιδίωξη είναι να θέσει σε αμφισβήτηση ''τη μοναρχική'' αντίληψη για την εξουσία , αντίληψη η οποία εξακολουθεί να υπάρχει ακόμη και μετά την απόλυτη μοναρχία , ανάγοντας την εξουσία στις παρεμβάσεις ορισμένων κεντρικών βαθμίδων βάσει του μοντέλου του ''ανώτατου άρχοντα''. Αντιθέτως, κατά τον Foucault, η εξουσία ''έρχεται από κάτω'' , συνίσταται σε μια πολλαπλότητα μικροεξουσιών οι οποίες επενδύουν τα σώματα και διατρέχουν ολόκληρο το κοινωνικό σώμα .
Μέχρι τον 17ο-18ο αιώνα έχουμε την επικράτηση της Υπέρτατης Εξουσίας , η οποία έχει φυσική ύπαρξη και αφορά την εξουσία που ασκείται στη γη. Αργότερα ,προκύπτει ένας νέος μηχανισμός εξουσίας ,η πειθαρχική εξουσία , ο οποίος επικεντρώνεται στην απόσπαση χρόνου και εργασίας. Βασικές τεχνικές του είναι η επιτήρηση και η εξουσία στα ανθρώπινα σώματα. Λίγο παρακάτω ο Foucault κάνει για ακόμη μια φορά κριτική στο θεσμό της καταστολής , η οποία είναι συνδεδεμένη με την Υπέρτατη Εξουσία και την νορμοποίηση. Η νεοτερική κοινωνία ,λοιπόν , αποτελείται από μια νομοθεσία που είναι βασισμένη στο δημόσιο δίκαιο και από ένα πλέγμα πειθαρχικών καταναγκασμών. Άρα, η εξουσία είναι άρθροισμα της Υπέρτατης Εξουσίας και των μηχανισμών της πειθαρχικής εξουσίας . Ωστόσο , ο λόγος της ανώτατης αρχής είναι ο δίκαιος λόγος , ένω ο λόγος των πειθαρχιών ο κώδικας της νορμοποίησης .
Η κοινωνία της νορμοποίησης γέννησε την ανάγκη να δημιουργηθούν οι επιστήμες του ανθρώπου εξαιτίας της αντιπαράθεσης μεταξύ της Υπέρτατης Εξουσίας και των πειθαρχιών. Στην κοινωνία νορμοποίησης βλέπουμε εφαρμογή και των δύο. Έντονη είναι η κριτιή του Foucault για τις ανθρωπιστικές επιστημές ,καθώς σύμφωνα με τον ίδιον είναι προϊον πειθαρχιών. Επιπλέον, η δημιουργία της καταστολής οφείλεται στις κοινωνικές επιστήμες με την χρήση ψυχολογικών σημείων αναφοράς δανεισμένων από τις παραπάνω .
Τέλος, η διάκριση ανάμεσα στους όρους sovereignty και domination πρέπει να είναι σαφής.Για αυτό το λόγο ο πρώτος όρος μεταφράζεται ως ανώτατη αρχή, υπέρτατη εξουσία και ο δεύτερος ως κυριαρχία (Foucault, 1980).
 
===Επιτήρηση και Τιμωρία===
====Η γέννηση της φυλακής====
O τίτλος του πρωτοτύπου ''Surveiller et punir. Naissance de la prison'' εκδόθηκε το 1976 και μεταφράστηκε στα ελληνικά με τον τίτλο ''Επιτήρηση και τιμωρία. Η γέννηση της φυλακής''. Το βιβλίο ανοίγει με μία γραφική απεικόνιση βίαιων δημόσιων εκτελέσεων το 1757 από το Robert-Francois Damiens, ο οποίος επιχείρησε να σκοτώσει το βασιλιά Louis XV, καθώς και με εικόνες σχεδιαγραμμάτων από φυλακές. Στη συνέχεια αντιπαραθέτει ένα άχρωμο χρονοδιάγραμμα της φυλακής για παραπάνω από 80 χρόνια. Τότε ο Φουκώ διερωτάται πως μια τόσο μεγάλη αλλαγή στον τομέα της τιμωρίας των κρατουμένων στη Γαλλική κοινωνία θα μπορούσε να αναπτυχθεί σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα. Στη συνέχεια, υπάρχουν στιγμιότυπα από δύο αντιθετικούς τύπους τιμωρίας. Ο πρώτος τύπος, η Μοναρχική Ποινή, περιλαμβάνει την καταπίεση του λαού μέσω των βίαιων δημόσιων βασανισμών και εκτελέσεων. Ο δεύτερος τύπος, η Πειθαρχική Ποινή, είναι αυτό που σύμφωνα με το Φουκώ ασκείται στη σύγχρονη εποχή. Πειθαρχική τιμωρία είναι αυτή που δίνει την εξουσία στους ''επαγγελματίες'' επί του κρατουμένου σε ότι αφορά την παραμονή του. Ο Φουκώ ισχυρίζεται ότι η πειθαρχική ποινή οδηγεί στην αυτο-αστυνόμευση από το λαό , σε αντίθεση με τις βάναυσες εκθέσεις από την εξουσία κατά τη μοναρχική περίοδο.
 
Ο Φουκώ υποστηρίζει μεταξύ 17ου-18ου αιώνα μια νέα πιο ήπια μορφή εξουσίας που ασκείται σε διακρατικό επίπεδο. Αποκαλεί αυτή τη μορφή εξουσίας, πειθαρχία. Στρατιώτες θα μπορούν να γίνονται και να σχηματίζονται από το να επιλέγονται από τα φυσικά τους χαρακτηριστικά. Η γνώση και η εξουσία είναι βασικές έννοιες στην ανάλυση του Φουκώ. Έχει κοινές ερωτήσεις, όπως από που προέρχεται η δικαιοσύνη ή ισότητα , ποίος επωφελείται από από αυτές ή πως ξεκίνησαν. Η διαδικασία της παρατήρησης και της αξιολόγησης των ατόμων οδηγεί σε όλο και μεγαλύτερη απόκτηση γνώσης για το λαό.
 
Ο Φουκώ συγκρίνει , επίσης, τη σύγχρονη κοινωνία με τον ''Πανοπτικό'' σχεδιασμό των φυλακών του Jeremy Bentham, κάτι το οποίο δε μπορούσε να πραγματοποιηθεί πρακτικά αλλά παρολ'αυτά είχε μεγάλη επιρροή. Μέσα στο Πανοπτικό, ο φύλακας μπορεί να έχει εποπτεία πολλών κρατουμένων , ενώ ο ίδιος παραμένει αόρατος. Οι αρχαίες φυλακές έχουν αντικατασταθεί από σαφείς και ορατές ,αλλά ο Φουκώ αναφέρει ότι ''αυτή η ορατότητα είναι παγίδα''. Μέσα από αυτή την ορατότητα, γράφει ο Φουκώ, η σύγχρονη κοινωνία ασκεί τον έλεγχο των συστημάτων , της δύναμης και της γνώσης( πιστεύει ότι αυτές οι έννοιες είναι τόσο στενά συνδεδεμένες, που συνδυάζονται συχνά σε ένα ενιαίο ενωτικό πλαίσιο ''εξουσία-γνώση''). Η αύξηση της ορατότητας οδηγεί στο να βρίσκεται η εξουσία σε όλο και πιο εξατομικευμένο επίπεδο, κάτι το οποίο φαίνεται από τη δυνατότητα των ιδρυμάτων να παρακολουθούν άτομα σε όλη τους τη ζωή. Ο Φουκώ προτείνει ότι ένα ''σωφρονιστικό συνεχές'' διαπερνά μέσα από τη σύγχρονη κοινωνία , από τη φυλακή ύψιστης ασφάλειας, μέσα από την ασφαλή στέγαση, την κοινωνική επανένταξη , την αστυνομία, τους κοινωνικούς λειτουργούς και τους δασκάλους στην καθημερινή εργασία και στην εγχώρια ζωή. Όλα τα παραπάνω είναι συνδεδεμένα με την ακούσια και εκούσια εποπτεία (επιτήρηση, εφαρμογή των κανόνων μιας αποδεκτής συμπεριφοράς) ορισμένων ανθρώπων από άλλους.
 
== Μεταμοντερνισμός ==
 
Το όνομα του Μισέλ Φουκώ είναι στενά συνδεδεμένο με τη μεταμοντέρνα σκέψη, παρ΄ ότι ο ίδιος απέφευγε να ονοματίσει ευθέως το έργο του ως μεταμοντέρνο. Από τα μέσα του 20<sup>ου</sup> αιώνα εδραιώνεται σε διεθνές επίπεδο ένα νέο είδος σκέψης, που έχει την αφετηρία του στις φιλοσοφικές αντιλήψεις του Φρίντριχ Νίτσε και του [[Μάρτιν Χάιντεγκερ]], αντιλαμβανόμενες ως κριτική στη μοντέρνα σκέψη της νεωτερικότητας, που συνδέεται με τον [[Διαφωτισμός|Διαφωτισμό]] και τον [[Ορθολογισμός|Ορθολογισμό]]. Ως εκ τούτου, ο Φουκώ μπορεί να θεωρηθεί μεταμοντέρνος φιλόσοφος, αφού το έργο του διακατέχεται από την καχυποψία προς την αντικειμενική γνώση και την αλήθεια, όπως προκύπτει από τις επιστήμες. Την εξουσία και τη δύναμη που στο μοντέρνο λόγο προσφέρει η γνώση, στον Φουκώ τη γνώση φέρουν και διαμορφώνουν αυτοί που κάθε φορά ασκούν την εξουσία. Συνεπώς, η εξέτασή του δεν διαφεύγει ποτέ τo εκάστοτε ιστορικό πλαίσιο, σύμφωνα μάλιστα με το οποίο διεξάγεται κάθε μελέτη και ερμηνεία.
 
Στο έργο του Φουκώ διαφαίνονται στοιχεία των νιτσεϊκών αντιλήψεων περί εξουσίας και συγκρουσιακών σχέσεων και της φιλοσοφίας της αποδόμησης του [[Ζακ Ντεριντά]]. Στην κατά Φουκώ σκέψη, η ''διαφορά''- ως αντίθετο της μοντέρνας ''ομοιότητας''- απασχολεί όλες τις σχέσεις, ενώ παράλληλα επιχειρείται μια αποδόμηση του ''υποκειμένου'', όπως αυτό κατασκευάστηκε από τον [[Ρενέ Ντεκάρτ]], με το να θεωρηθεί το σκέπτεσθαι ανώτερο του όντος.
 
Τον Φουκώ απασχόλησε κατά παρόμοιο τρόπο και η γλώσσα, η οποία ,όπως και το σκέπτεσθαι, διαχωρίζεται και ξεπερνά τον εκφραστή της, ενώ ανάμεσα σε συνομιλητές ενυπάρχει μια μορφή σύγκρουσης. Η αλληγορία και η υπόνοια που εκφράστηκε ήδη από τους Έλληνες της αρχαιότητας ενδιέφερε ιδιαίτερα το Γάλλο διανοητή, καθώς επίσης και το ότι η γλώσσα δεν εμπίπτει μονάχα στο πεδίο της ρηματικής της μορφής.
 
Άλλα στοιχεία που δημιουργούν σχέσεις συγγένειας ανάμεσα στο έργο του Φουκώ και τη μεταμοντέρνα σκέψη προέρχονται από τον στρουκτουραλιστικό χαρακτήρα των ιδεών του, σύμφωνα με τις οποίες δεν υπάρχει μια αιτιώδης σχέση ανάμεσα στο σημείο και το σημαινόμενο στη γλώσσα και στη γνώση γενικότερα,αλλά μια σύνδεση αυθαιρεσίας.
 
== Έργα ==
* [[Επιτήρηση και τιμωρία]]
* Η ιστορία της σεξουαλικότητας
* Οι λέξεις και τα πράγματα
* Η αρχαιολογία της γνώσης
* Για την υπεράσπιση της κοινωνίας
* Ο μεγάλος εγκλεισμός
* Τρέλα και φιλοσοφία
* [[Η ιστορία της τρέλας]]
* Η τάξη του λόγου
* Τρία κείμενα για τον Νίτσε
* Ψυχική αρρώστια και ψυχολογία
* Ο στοχασμός του έξω
* Επιλογή από τα Dits et ecrits
* Οι μη κανονικοί
* Το μάτι της εξουσίας
* Εξουσία, γνώση και ηθική
* Η μικροφυσική της εξουσίας
* Τι είναι διαφωτισμός
 
== Βιβλιογραφία ==
* Michel Foucault, ''Τρια κείμενα για τον Νίτσε'', εκδ. Πλέθρον, Αθήνα, 2003
* Michel Foucault, ''Ιστορία της τρέλας στην κλασική εποχή'', εκδ. Καλέντης, Αθήνα, 2007
* James Miller, ''The passion of Michel Foucault'', Harvard University Press, 1993
* Δημήτρης Τζιόβας, «Μισέλ Φουκώ: Ο φιλόσοφος της εξουσίας». Διαβάζω 125 (1985), 12-15.
* Σταύρος Πάνου, «Εξουσία και τρέλα. Η περίπτωση του Michel Foucault». Διαβάζω 125 (1985), 16-19.
* Νικολακόπουλος Παντελής, «Μισέλ Φουκώ». Δεκαπενθήμερος πολίτης 19 (1984), 33-34.
* Λήμνου, Κ., «Μισέλ Φουκώ: Ο θεωρητικός του σκεπτικισμού». Επαναστατική μαρξιστική επιθεώρηση 39 (1984), 53-57.
* Βέλτσος, Γιώργος: «Η αντίρρηση του Michel Foucault». Αντί 268 (1984), 47.
* Βέλτσος, Γιώργος, «Θεωρητικές αντιστοιχίες στη σκέψη του Μισέλ Φουκώ και του Νίκου Πουλαντζά». Αντί 185 (1981), 32-37
* Δεληβογιατζή, Σ, Προς μια ερμηνευτική κριτική. Η περίπτωση Foucault, εκδ. "Βάνιας", Θεσσαλονίκη 1989
* Βίγκλας, Κατελής: «Μισελ Φουκώ: Προς μία Δομική Ιστορία», Ελληνική Φιλοσοφική Επιθεώρηση, 11 (1994), σσ. 199-211
* Γεωργίου, Θεόδωρος, Στὰ ὑπόγεια τῆς σκέψης καὶ τῆς ἱστορίας. Δοκίμιο γιὰ τὸν Michel Foucault, Ἀθήνα, Futura, 2002,
* Jambet, Christian, «Ὁ Μισὲλ Φουκὼ καὶ οἱ φυλακές » , Τομές, 4 (1975), σσ. 24-30
* Michel Foucault, ''Power/knowledge:selected interviews and other writings, 1972-1977'', Knopf Doubleday Publishing Group, 1980
* Michel Foucault, '' Επιτήρηση και τιμωρία. Η γέννηση της φυλακής'', εκδ.'' Κέδρος'', 1976.
 
== Εξωτερικές Συνδέσεις ==
* [http://www.michel-foucault.com/ Ιστοσελίδα για το έργο του]
* [http://foucault.info/ Ιστοσελίδα με κείμενα του]
* [http://www.michel-foucault.com/bibmf/mfbiblio.pdf Πλήρης βιβλιογραφία του Φουκώ]
* [http://www.michel-foucault-archives.org/ Αρχεία για τον Μισέλ Φουκώ]
* [http://tvxs.gr/news/politismos/i-gkroteska-mixaniki-tis-eksoysias-misel-foyko Απόσπασμα από το βιβλίο "''Οι μη κανονικοί''"]
* [http://rioter.info/2009/08/23/%CE%B1%CF%80%CE%BF%CF%83%CF%80%CE%AC%CF%83%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1-mikhail-bakunin/ Το κείμενο του Μ. Φουκώ Η Κοινωνία Τιμωρός]
* [http://www.slideshare.net/nmpardakis/ss-4610788?from=embed Η συζήτηση Φουκώ - Τσόμσκυ στα ελληνικά]
==Παραπομπές==
{{commonscat|Michel Foucault}}
{{παραπομπές}}
 
{{DEFAULTSORT:Φουκω Μισελ}}
 
[[Κατηγορία:Γάλλοι φιλόσοφοι]]
[[Κατηγορία:Φιλόσοφοι του 20ου αιώνα]]
[[Κατηγορία:Γάλλοι ιστορικοίΨυχολόγοι]]
[[Κατηγορία:Γάλλοι κοινωνιολόγοισυγγραφείς]]
[[Κατηγορία:ΑθεϊστέςΚομμουνιστές]]
[[Κατηγορία:Γεννήσεις το 1926]]
[[Κατηγορία:Θάνατοι το 1984]]