Μισέλ Φουκώ: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
Αναδιαμόρφωση του περιεχομένου και προσθήκη πηγών και παραπομπών |
||
Γραμμή 1:
{{Πληροφορίες φιλόσοφος
| περιοχή = Γαλλία
| περίοδος =
| τίτλος_εικόνας = Foucault Bachelard.png
| μέγεθος_εικόνας = 250px
| λεζάντα_εικόνας =
| όνομα = Μισέλ Φουκώ
| παρατσούκλι =
| γέννηση = [[15 Οκτωβρίου]] [[1926]]
| τόπος_γέννησης = [[Πουατιέ]], [[Γαλλία]]
| θάνατος = {{Ηθηλ|1984|06|25|1926|10|15}}
| τόπος_θανάτου = [[Παρίσι]], Γαλλία
| σχολή_παράδοση =
| κύρια_ενδιαφέροντα = Δικαιώματα των [[ομοφυλοφιλία|ομοφυλόφιλων]] <br /> [[διακρίσεις κατά πνευματικά ασθενών|Διακρίσεις σε βάρος των πνευματικά ασθενών]] <br /> [[Τρέλα]]
| αξιοσημείωτες_ιδέες =
| επιδράσεις = [[Φρειδερίκος Νίτσε]] <br /> [[Μάρτιν Χάιντεγκερ]]
| επηρέασε =
| υπογραφή =
| ιστοσελίδα =
}}
[[Αρχείο:Michel Foucault Dibujo.jpg|right|thumb|260px|Σκίτσο που απεικονίζει τον Μισέλ Φουκώ]]
[[Αρχείο:Stone BKH1.JPG|right|thumb|260px|Πλάκα στην είσοδο της αίθοσας τεχνών και έκθεσης της Βόννης, η οποία φέρει το όνομα του Φουκώ]]
O '''Μισέλ Πωλ Φουκώ''' ([[γαλλικά]]: Michel Paul Foucault)<ref name=lar>^ Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Larousse Britannica, τόμος 52, σελ. 52</ref> ([[15 Οκτωβρίου]] [[1926]] - [[25 Ιουνίου]] [[1984]])<ref name=vim/> ήταν [[γαλλία|Γάλλος]] [[δομισμός|δομιστής]] [[φιλοσοφία|φιλόσοφος]], [[συγγραφέας]],<ref name=lar/> [[ψυχολογία|ψυχολόγος]] και [[ψυχοπαθολογία|ψυχοπαθολόγος]]. Επηρεάστηκε έντονα από τα γραπτά των [[φρειδερίκος Νίτσε|Νίτσε]] και [[μάρτιν Χάιντεγκερ|Χάιντεγκερ]].<ref name=vim/> Έγινε γνωστός από τις μελέτες που έκανε σχετικά με τις [[έννοια|έννοιες]] και τους [[κώδικας|κώδικες]], όπως οι "αρχές του αποκλεισμού", μέσω των οποίων λειτουργούν και αυτοκαθορίζονται οι [[κοινωνία|κοινωνίες]].<ref name=lar/> Στο συυγραφικό του έργο, ασχολήθηκε, κυρίως, με τη [[φυλακή]], την [[τιμωρία]], την [[αστυνομία]], τα δικαιώματα των [[ομοφυλοφιλία|ομοφυλόφιλων]] τη φροντίδα των πνευματικά ασθενών<ref name=vim/> και τις [[διακρίσεις κατά πνευματικά ασθενών|διακρίσεις μεταξύ αυτών και των εμφρόνων]].<ref name=lar/>
==Βιογραφία==
Γεννήθηκε στο [[Πουατιέ]], στις 15 Οκτωβρίου του 1926. Η οικογένειά του ήταν αρκετά εύπορη, καθώς ο πατέρας του ήταν [[χειρουργική|χειρουργός]] και εξέχουσα προσωπικότητα της τοπικής κοινωνίας, ενώ η μητέρα ήταν του κληρονόμος μεγάλης ακίνητης περιουσίας. Ο πατέρας του επιθυμούσε να ακολουθήσει τα επαγγελματικά του βήματα. Κοντινοί άνθρωποι του Φουκώ από μικρή ηλικία, υποστήριζαν πως ήταν πολύ κλειστός και δύσκολος χαρακτήρας. Από το [[1936]] έως το [[1940]], φοίτησε στο [[Λύκειο του Πουατιέ]] και, έπειτα, μετέβη στο [[Κολλέγιο του αγίου Στανίσλαου]] του Πουατιέ, έχοντας άριστες επιδόσεις στα γαλλικά, στα [[λατινικά]] και στα [[αρχαία ελληνικά]]. Το [[1945]], πήγε στο [[Παρίσι]], για να σπουδάσει στο -πολύ καλής φήμης- [[Λύκειο του Ερρίκου Δ΄]] και την επόμενη χρονιά, εισήχθη στην [[Εκόλ Νορμάλ Συπεριέρ]] (Ecole Normale Superier - ENS), τέταρτος στη σειρά. Εκεί, απέκτησε πτυχία στη φιλοσοφία και στην ψυχολογία, έχοντας καθηγητή τον [[Λουί Αλτουσέρ]]. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του στην ENS, ανακάλυψε την ομοφυλοφιλία του, εμφάνισε τάσεις [[αυτοκτονία]]ς και [[επιθετικότητα]]ς και ασπάστηκε τον [[κομμουνισμός|κομμουνισμό]], ενώ υπάρχουν μαρτυρίες για το ότι, κατανάλωνε πολύ [[αλκοόλ]] και πειραματιζόταν με διάφορες [[ναρκωτικά|ναρκωτικές ουσίες]].
Το [[1952]], έλαβε δίπλωμα ψυχοπαθολογίας από το [[Ινστιτούτο Ψυχολογίας του Παρισιού]] και μέχρι το [[1955]], δίδασκε ψυχολογία στο [[Πανεπιστήμιο της Λιλ]]. Στη συνέχεια, δίδαξε ψυχολογία και στην ENS, μετά από πρόσκληση του Αλτουσέρ και αποχώρησε από το [[κομμουνιστικό Κόμμα (Γαλλία)|Κομμουνιστικό Κόμμα]]. Μέχρι τα τέλη της [[δεκαετία 1950|δεκαετίας του '50]], εργάστηκε σε ψυχιατρικές κλινικές και στα πανεπιστήμια της [[πανεπιστήμιο της Ουψάλα|Ουψάλα]] (καθηγητής γαλλικής γλώσσας και [[γαλλική κουλτούρα|κουλτούρας]]), της [[πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας|Βαρσοβίας]] (διευθυντής του γαλλικού τμήματος) και του [[πανεπιστήμιο του Αμβούργου|Αμβούργου]] (επικεφαλής του Γαλλικού Ινστιτούτου). Από το [[1960]] μέχρι και το [[1966]], δίδασκε φιλοσοφία και ψυχολογία στο [[Πανεπιστήμιο της Κλερμόν-Φερράν]] και στο [[Πανεπιστήμιο Παρισιού-Βενσέν]],<ref name=vim/> στο οποίο παρέμεινε για συνολικό χρονικό διάστημα δύο ετών.<ref name=lar/> Μεταξύ αυτού του χρονικού διαστήματος, μετέβη για λίγο καιρό στη [[Βραζιλία]], για να δώσει [[διάλεξη|διαλέξεις]].<ref name=vim/> Το [[1961]], εκδόθηκε το πρώτο του βιβλίο, με τίτλο "''[[η ιστορία της τρέλας|Τρέλα και παραλογισμός: Η ιστορία της τρέλας στην Κλασσική Εποχή]]''", το οποίο αποτελεί ανάλυση της έννοιας της [[τρέλα]]ς, όπως αυτή χρησιμοποιείτο από την κοινωνία του [[17ος αιώνας|17ου αιώνα]]<ref name=lar/> και τόν βοήθησε στο να πάρει το [[διδακτορικό δίπλωμα|διδακτορικό]] του. Το 1966, μετέβη στην [[Τυνησία]], για να διδάξει φιλοσοφία στο [[πανεπιστήμιο της Τυνησίας|τοπικό πανεπιστήμιο]]. Εκείνη την εποχή κυκλοφόρησε το βιβλίο του, "''[[Η τάξη των πραγμάτων]]''", το οποίο έγινε μπεστ-σέλλερ. Επέστρεψε στο Παρίσι το φθινόπωρο του [[1968]]. Την επόμενη χρονιά, διεξήγαγε μια έρευνα για τη φύση της "ιδιότητας του συγγραφέα" και της κοινωνικής λειτουργίας του.<ref name=ben/>
Το [[1970]], εκλέχθηκε ισόβιος καθηγητής της [[ιστορία των Συστημάτων της Σκέψης|Ιστορίας των Συστημάτων της Σκέψης]], στο [[Κολλέγιο της Γαλλίας]].<ref name=lar/> Το [[1971]], εμφανίσθηκε σε εκπομπή της [[ολλανδία|ολλανδικής]] [[τηλεόραση]]ς που μεταδιδόταν ζωντανά και στην οποία είχε μια μακρά συζήτηση με τον [[Νόαμ Τσόμσκυ]], με θέμα: "''Ανθρώπινη φύση: δικαιοσύνη εναντίον δύναμης''" ("''Human Nature: Justice versus Power''"). Η συζήτηση μεταξύ των δυο φιλοσόφων συμπεριλήφθηκε στον τόμο "''The Basic Concern of Mankind''".<ref>^ Όταν ο Τσόμσκυ συνάντησε τον Φουκώ [http://tvxs.gr/news/%CF%80%CF%81%CF%8C%CF%83%CF%89%CF%80%CE%B1/%CF%8C%CF%84%CE%B1%CE%BD-%CE%BF-chomsky-%CF%83%CF%85%CE%BD%CE%AC%CE%BD%CF%84%CE%B7%CF%83%CE%B5-%CF%84%CE%BF%CE%BD-foucault Tvxs.gr]</ref> Το [[1975]], εκδόθηκε το βιβλίο του "''[[επιτήρηση και τιμωρία|Επιτήρηση και τιμωρία: Η γέννηση της φυλακής]]''", το οποίο αποτελεί μελέτη του νεώτερου [[ποινική δίωξη|ποινικού συστήματος]]. Το [[1976]], κυκλοφόρησε ο πρώτος τόμος της τριλογίας "''[[Η ιστορία της σεξουαλικότητας]]''". Και οι τρεις τόμοι αναφέρονταν στην ιστορία των αντιλήψεων για τη [[σεξουαλικότητα]], με αφετηρία την εποχή της [[αρχαία Ελλάδα|αρχαίας Ελλάδας]] και ανέδειξαν το Γάλλο φιλόσοφο σε έναν από τους σημαντικότερους διανοούμενος της εποχής του.<ref name=lar/> Τα επόμενα χρόνια ταξίδεψε σε [[Αμερική]], [[Ιαπωνία]] και Βραζιλία, ενώ επισκέφθηκε τις φυλακές ''Attica'' της [[νέα Υόρκη (πολιτεία)|Νέας Υόρκης]]. Το [[1978]], στάλθηκε στο [[Ιράν]], από την [[ιταλία|ιταλική]] εφημερίδα ''[[Corriere della Sera]]'', για να καλύψει την [[Ιρανική Επανάσταση]]. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του συνέγραψε αρκετά βιβλία, ενώ ασχολήθηκε με τη διερεύνηση της σεξουαλικότητας του ατόμου. Πέθανε στις 25 Ιουνίου του 1984, στο [[νοσοκομείο]] ''De la Salpetriere'' του Παρισιού, από [[νευρολογία|νευρολογικές επιπλοκές]] που τού προκάλεσε οξεία [[σηψαιμία]], ενώ ήταν ασθενής του [[AIDS]]. Μετά το θάνατό του, εκδόθηκαν τρεις [[βιογραφία|βιογραφίες]] του.
==Προσωπικές απόψεις==
Ο Μισέλ Φουκώ είχε διατυπώσει πως, ο άνθρωπος δεν είναι το αυτονόητο επίκεντρο και αντικείμενο της [[επιστήμη]]ς, παρά μια σχετικά πρόσφατη επινόηση προορισμένη να εξαφανιστεί στο προσεχές μέλλον. Επίσης, υποστήριξε ότι, ότι ο [[λόγος]] δεν είναι απλή αναπαράσταση της επιθυμίας ή της [[εξουσία]]ς, αλλά αυτό για το οποίο και μέσω του οποίου αγωνίζεται κανείς, δηλαδή, η εξουσία που διεκδικέι, για να ιδιοποιηθεί. Σχετικά με τη σεξουαλικότητα του ατόμου, διατύπωσε την άποψη ότι, αυτή αποτελεί την κεντρική στρατηγική με την οποία ο μέσος Ευρωπαίος ή Αμερικανός [[αστική τάξη|αστός]] συνηθίζει να αυτοκαθορίζεται και να οριοθετεί την ταυτότητά του. Ακόμα, προέβλεψε έναν μελλοντικό κόσμο, στον οποίο οι άνθρωποι θα αποκτούσαν όλο και περισσότερες εμμονές με το [[σεξ]], το οποίο θα έπαιζε τον πρωταρχικό ρόλο στην ύπαρξή τους.<ref name=vim/> Επιπροσθέτως, θεωρούσε τις φυλακές, τα νοσοκομεία και τα [[φρενοκομείο|φρενοκομεία]], μέσα αποκλεισμού της κοινωνίας.<ref name=lar/> Ως προς τις φυλακές ειδικά, πίστευε πως, "''αποτελούν έναν από τους [[κοινωνικός μηχανισμός|κοινωνικούς μηχανισμούς]] που είχαν δημιουργηθεί για να [[πειθαρχία|πειθαρχεί]] η κοινωνία στα κελεύσματα των κρατούντων''".<ref name=vim/> Πέραν αυτού, είχε επισημάνει ότι, μέσα από την εξέταση των [[κοινωνική αντίληψη|κοινωνικών αντιλήψεων]] πάνω στο θέμα των "μέσων αποκλεισμού", μπορεί να γίνει δυνατή η μελέτη της ανάπτυξης και των τρόπων της εξουσίας.<ref name=lar/> Τέλος, μέσα από τη μελέτη "''[[Τι είναι ο συγγραφέας]]''", κατέληξε στο συμπέρασμα ότι, αν και το σύστημα [[ιδιοκτησία]]ς καθιστά αυτόν λειτουργό του [[καπιταλισμός|καπιταλιστικού συστήματος]], το χαμένο ιερό του στάτους αντισταθμίζεται από "''τη συστηματική πρακτική της παραβίασης και μέσω αυτής της αποκατάστασης του κινδύνου για ένα γραπτό που τα ιδιοκτησιακά οφέλη του ακόμα κατοχυρώνονται''".<ref name=ben>^ Irmak Ertuna-Howison: Οι πειρατές, οι συγγραφείς και ο φόβος της συλλογικής νοημοσύνης [http://www.re-public.gr/?p=3564 Re-public.gr]</ref>
==Ρήσεις==
* "''Φιλοσοφία είναι η δραστηριότητα μέσω της οποίας ο καθένας μας μπορεί να γίνει κάτι το διαφορετικό από αυτό που είναι.''"<ref name=vim>^ Μισέλ Φουκό (1926-1984) [http://www.tovima.gr/relatedarticles/article/?aid=145418 ΤΟ ΒΗΜΑ]</ref>
* "''Εάν έχουμε συνηθίσει να παρουσιάζουμε τον συγγραφέα ως ιδιοφυΐα, ως συνεχές κύμα εφεύρεσης, είναι επειδή στην πραγματικότητα τον κάνουμε να λειτουργεί με τον αντίθετο ακριβώς τρόπο.''"
* "''Μολονότι, από τον δέκατο όγδοο αιώνα, ο συγγραφέας παίζει το ρόλο του ρυθμιστή του φανταστικού, έναν ρόλο πολύ χαρακτηριστικό της βιομηχανικής και αστικής κοινωνίας της εποχής μας, του ατομικισμού και της ατομικής ιδιοκτησίας, παρ'όλα αυτά, λαμβάνοντας υπόψη τις ιστορικές μετατροπές που συντελούνται, δεν μοιάζει απαραίτητο να παραμείνει η λειτουργία του συγγραφέα ως έχει, σε ό, τι αφορά τη μορφή, την περιπλοκότητα, ακόμη και την ύπαρξή της. Πιστεύω ότι όσο η κοινωνία μας αλλάζει, τη στιγμή ακριβώς που βρίσκεται σε διαδικασία αλλαγής, η λειτουργία του συγγραφέα θα εξαφανιστεί, με τέτοιον τρόπο, ώστε η φαντασία και τα πολύσημα κείμενά της θα λειτουργήσουν ξανά σύμφωνα με έναν άλλο τρόπο, αλλά πάντα με ένα σύστημα περιορισμού, που δεν θα είναι πλέον ο συγγραφέας αλλά που θα πρέπει να καθοριστεί ή ίσως να δοκιμαστεί.''"<ref name=ben/>
* "''«Γκροτέσκο» αποκαλώ το να έχει ένας λόγος ή ένα άτομο εκ θέσεως, συνέπειες εξουσίας, τις οποίες το πραγματικό του ποιόν θα έπρεπε να απαγορεύει.''"<ref>^ Η γκροτέσκα μηχανική της εξουσίας. Μισέλ Φουκώ [http://tvxs.gr/news/politismos/i-gkroteska-mixaniki-tis-eksoysias-misel-foyko Tvxs.gr]</ref>
==Ενδεικτική εργογραφία==
* "''[[η ιστορία της τρέλας|Τρέλα και παραλογισμός: Η ιστορία της τρέλας στην Κλασσική Εποχή]]''" ("''Folie et Déraison: Histoire de la folle a l'âge classique''") (1961)
* "''Οι λέξεις και τα πράγματα: Μια αρχαιολογία των επιστημών του ανθρώπου''" ("''Les Mots et les Choses: Une Archeologie des sciences humaines''") (1966)
* "''Η αρχαιολογία της γνώσης''" ("''Un'archéologie du savoir''") (1969)
* "''[[επιτήρηση και τιμωρία|Επιτήρηση και τιμωρία: Η γέννηση της φυλακής]]''" ("''Surveiller et punir: Naissance de la prison''") (1975)
* "''Η ιστορία της σεξουαλικότητας''" ("''Histoire de la sexualité''") (3 τόμοι) (1978-1984)
* "''Τι είναι διαφωτισμός''"
* "''Ψυχική αρρώστεια και ψυχολογία''"
* "''Για τη λαϊκή δικαιοσύνη και τα δικαστήρια''"
* "''Αυτό δεν είναι πίπα''"
* "''Ο στοχασμός του έξω''"
* "''Η μικροφυσική της εξουσίας''"
* "''Εξουσία, γνώση και ηθική''"
* "''Ο μεγάλος εγκλεισμός''"
* "''Η τάξη του λόγου''"
* "''Για την υπεράσπιση της κοινωνίας''"
* "''Τι είναι ο συγγραφέας''"
* "''Οι μη κανονικοί''"
==Προτεινόμενη βιβλιογραφία==
* Τζέιμς Μίλλερ, "Το πάθος του Μισέλ Φουκώ", Harvard University Press, 1993
* Δημήτρης Τζιόβας, "Μισέλ Φουκώ: ο φιλόσοφος της εξουσίας". Διαβάζω 125 (1985)
* Σταύρος Πάνου, "Εξουσία και τρέλα. Η περίπτωση του Μισέλ Φουκώ", Διαβάζω 125 (1985)
* Παντελής Νικολακόπουλος, "Μισέλ Φουκώ", Δεκαπενθήμερος πολίτης 19 (1984)
* Κ. Λήμνου, "Μισέλ Φουκώ: Ο θεωρητικός του σκεπτικισμού", Επαναστατική μαρξιστική επιθεώρηση 39 (1984)
* Γιώργος Βέλτσος, "Η αντίρρηση του Μισέλ Φουκώ", Αντί 268 (1984)
* Γιώργος Βέλτσος, "Θεωρητικές αντιστοιχίες στη σκέψη του Μισέλ Φουκώ και του Νίκου Πουλαντζά", Αντί 185 (1981)
* Σ. Δεληβογιατζή, "Προς μια ερμηνευτική κριτική. Η περίπτωση Φουκώ", εκδ. "Βάνιας", Θεσσαλονίκη (1989)
* Κατελής Βίγκλας, "Μισελ Φουκώ: Προς μία Δομική Ιστορία", Ελληνική Φιλοσοφική Επιθεώρηση, 11 (1994)
* Θεόδωρος Γεωργίου, "Στα υπόγεια της σκέψης και της ιστορίας" Αθήνα, Futura (2002)
* Κριστιάν Ζαμπέ, "Ο Μισέλ Φουκώ και οι φυλακές", Τομές, 4 (1975)
==Εξωτερικές Συνδέσεις==
* [http://www.michel-foucault.com/ Ιστοσελίδα για το έργο του]
* [http://foucault.info/ Ιστοσελίδα με κείμενα του]
* [http://www.michel-foucault.com/bibmf/mfbiblio.pdf Πλήρης βιβλιογραφία του Φουκώ]
* [http://www.michel-foucault-archives.org/ Αρχεία για τον Μισέλ Φουκώ]
* [http://tvxs.gr/news/politismos/i-gkroteska-mixaniki-tis-eksoysias-misel-foyko Απόσπασμα από το βιβλίο "''Οι μη κανονικοί''"]
* [http://www.slideshare.net/nmpardakis/ss-4610788?from=embed Η συζήτηση Φουκώ - Τσόμσκυ στα ελληνικά]
==Παραπομπές==
{{commonscat|Michel Foucault}}
{{παραπομπές}}
{{DEFAULTSORT:Φουκω Μισελ}}
[[Κατηγορία:Γάλλοι φιλόσοφοι]]
[[Κατηγορία:Φιλόσοφοι του 20ου αιώνα]]
[[Κατηγορία:
[[Κατηγορία:Γάλλοι
[[Κατηγορία:
[[Κατηγορία:Γεννήσεις το 1926]]
[[Κατηγορία:Θάνατοι το 1984]]
|