Χορωδία: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Κατά την περίοδο της Αναγέννησης η θρησκευτική χορωδιακή μουσική υπήρξε η κύρια έκφραση της λόγιας μουσικής στη [[Δυτική Ευρώπη]]. Την περίοδο αυτή γράφτηκαν εκατοντάδες έργα για χορωδία, που εμπίπτουν σε αρκετές μουσικές φόρμες, όπως [[λειτουργία (μουσική)|λειτουργίες]], μοτέτα, [[ανθέμιο (μουσική)|ανθέμια]] κλπ, τα περισσότερα από τα οποία προορίζονταν για ''a cappella'' εκτέλεση, αν και σε πολλές περιπτώσεις η χρήση μουσικών οργάνων είναι ιστορικά τεκμηριωμένη. Κυριότεροι εκπρόσωποι αυτής της εποχής, όσον αφορά στο χορωδιακό ρεπερτόριο, θεωρούνται ο [[Γκυγιώμ Ντυφαί]], ο [[Ζοσκέν ντε Πρε]], ο [[Τζιοβάννι Πιερλουίτζι ντα Παλεστρίνα]] και ο [[Ουίλιαμ Μπερντ]], τα έργα των οποίων αποτελούν το απώγειοαπόγειο της πολυφωνίας, ενώ αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης για πλήθος μετέπειτα συνθετών.

[[Αρχείο:Gaudenzio Ferrari 002.jpg|left|thumb|Τοιχογραφία του [[Γκαουντέντσιο Φερράρι]] όπου απεικονίζονται τραγουδιστές και μουσικοί (περ. 1530-40)]]Άλλος ένας τύπος χορωδιακής μουσικής της Αναγέννησης αποτελεί και το [[μαδριγάλι]], το κέιμενοκείμενο του οποίου είναι όμως κοσμικό. Αν και αρχικά προοριζόταν για οικιακή εκτέλεση από ερασιτέχνες τραγουδιστές, η ανάθεση σε χορωδίες και ολιγομελή φωνητικά σύνολα δεν ήταν ανύπαρκτη· στις μέρες μας τα μαδριγάλια αποτελούν εξίσου αναπόσπαστο μέρος του σύγχρονου χορωδιακού ρεπερτορίου.

Ακρογωνιαίος λίθος της μουσικής Μπαρόκ αποτελεί η ανάπτυξη και εδραίωση περί το 1600 του [[συνεχές βάσιμο|συνεχούς βάσιμου]], το οποίο επέφερε δραματικές αλλαγές στην αισθητική της μουσικής και οδήγησε στην άνοδο της [[μονωδία]]ς και κατόπιν της [[όπερα]]ς. Ο νεωτερισμός αυτός ήταν κατ'´ουσίαν επέκταση μιας διαδεδομένης πρακτικής της εποχής, που είχε ως βάση την ενόργανη συνοδεία της χορωδίας, είτε με χρήση συντετμημένης παρτιτούρας (λατ. ''reductio'') ή με το λεγόμενο ''basso seguente'', ένα φωνητικό/οργανικό μέρος που περιέχει τη χαμηλότερη νότα σε κάθε δεδομένη στιγμή.

Στα τέλη του 18ου αιώνα οι συνθέτες στράφηκαν κυρίως στην ενόργανη μουσική, μέσα από είδη όπως τη [[Συμφωνία (μουσική)|Συμφωνία]], παραγκωνίζοντας έτσι το ρόλο της χορωδίας. Τα χορωδιακά έργα του [[Μότσαρτ]] δεν θεωρούνται γενικά τα κορυφαία του αριστουργήματα, με φωτεινές εξαιρέσεις το Ρέκβιεμ και τη Μεγάλη Λειτουργία σε Ντο ελάσσονα. Ο [[Γιόζεφ Χάυντν]] έδειξε μεγαλύτερο ενδιαφέρον στη χορωδιακή μουσική προς το τέλος της καριέρας του, όταν επισκεπτόμενος την Αγγλία είχε την ευκαιρία να ακούσει διάφορα ορατόρια του Χαίντελ, σε πολυπληθείς εκτελέσεις· επηρεασμένος απ' αυτά, έγραψε από το 1797 μια σειρά από λειτουργίες καθώς και δύο μεγάλα ορατόρια, τη "Δημιουργία" και τις "Εποχές". Ο [[Μπετόβεν]] άφησε παρακαταθήκη μόνο δύο λειτουγίεςλειτουργίες, εκ των οποίων η «επίσημη» (''Missa Solemnis'') είναι κατάλληλη μόνο σε πολύ σπουδαίες εκκλησιαστικές περιστάσεις. Εκτός αυτών, ήταν ο πρώτος που εισήγαγε τη χορωδία σε συμφωνικό έργο, τοποθετώντας τη στην κατακλείδα της 9ης του [[Συμφωνία Νο 9 (Μπετόβεν)|Συμφωνίας]], αλλά και στη "Φαντασία για πιάνο, χορωδία και ορχήστρα σε Ντο ελάσσονα".

Με την άνοδο της [[Ατονικότητα|ατονικότητας]] και τη μήμη-παραδοσιακή αρμονία η χορωδιακή μουσική επηρεάζεται άμεσα· ο [[Ατονικότητα #σειραϊσμός|σειραϊσμός]] κάνει την εμφάνισή του στο ανθέμιο του Σένμπεργκ "Dreimal Tausend Jahre", ενώ η χρήση της τεχνικής ''sprechstimme'' (ή ''σανσόν παρλέ'') εμφαίνεται στον ψαλμό "De Profundis" (''εκ βαθέων''). Η [[τρόπος (μουσική)|τροπική]] γλώσσα του [[Πάουλ Χίντεμιτ]] σκιαγραφείται σε αρκετά έργα του, κάτι που στα ''Cinq Rechants'' του [[Ολιβιέ Μεσιάν]] πηγαίνει ένα βήμα παραπέρα, κάνοντας χρήση διάφωνης αντίστιξης. Αλματώδης είναι η διαφορά στον Πεντερέτσκι και τον [[Γκιέργκι Λίγκετι]], όπου κυριαρχούν τα [[κλάστερ]] (συμπαγείς συγχορδίες χωρίς τονική εστία) και το τυχαίο στοιχείο (βλ. [[αλεατορική μουσική]]). Με τον καθολικό σειραϊσμό του [[Μίλτον Μπάμπιτ]] οι δυνατότητες της χορωδίας (και όχι μόνο) υπερπηδούν τα όριά τους και η χορωδιακή μουσική εν συνόλω γίνεται ολοένα και πιο απαιτητική από τους εκτελεστές. Παρά τη δυσκολία και τις ιδιοτροπίες των διαφόρων τεχνικών, πολλά έργα με αντισυμβατική μουσική γλώσσα εντάσσονται στο ρεπερτόριο τόσο των επαγγελματικών, όσο και των ερασιτεχνικών χορωδιών ανά τον κόσμο.

Το πέρας του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου αναδεικνύει ένα νέο ρεύμα, αυτό του [[Μινιμαλισμός (μουσική)|Μινιμαλισμού]]. Στην Ευρώπη προσλαμβάνει μια μυστικιστική χροιά και εκπροσωπείται κυρίως από τον [[Άρβο Περτ]], τον [[Χένρυκ Γκορέτσκι]] και τον [[Τζον Τάβενερ]]· στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού, οι [[Στηβ Ράιχ]], [[Φίλιπ Γκλας]] και [[Τζον Άνταμς (συνθέτης)|Τζον Άνταμς]] το ύφος προσιδιάζει την κίνηση των μηχανών και δεν συνδέεται ως επί τω πλείστω με το θρησκευτικό στοιχείο. Εξέλιξη του μινιμαλισμού είναι ο μετα-μινιμαλισμός κατά τον οποίο προκύπτει μια ευτύτερηευρύτερη σύντηξη στοιχείων της μέχρι τώρα μουσικής, συνδιάζονταςσυνδυάζοντας το Μπαρόκ με την παραδοσιακή μουσική της Λατινικής Αμερικής, την Αναγεννησιακή αντίστιξη με τους ηλεκτρονικούς ήχους, την [[άμπιεντ]] μουσική με το [[μπελ κάντο]] κοκ. Έργα των Βρετανών [[Τζον Ράτερ]] και [[Τζέιμς Μακμίλλαν]] εμπίπτουν εν πολλοίς σ' αυτό το πρότυπο, ενώ από την «εμπορικότερη» πλευρά ο [[Τζον Ουίλιαμς]] -γνωστός από τη μουσική επένδυση πολλών κινηματογραφικών ταινιών- κινείται σε πιο επικά χρώματα.