Βασιλειδιανοί: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Ο ιδρυτής βασιλειδιανισμού ήταν ο Βασιλείδης, ο οποίος ίδρυσε τον χριστιανικό Γνωστικισμό στην Αλεξανδρινή του εκδοχή.<ref>Κωνσταντίνου Β. Σκουτέρη, «''Ιστορία των Δογμάτων''»,σελίς σελ. 305.</ref> Η καταγωγή του ήταν [[Συρία|Συριακή]], ενώ κατά τον Επιφάνειο ήταν συμμαθητής του [[Σατορνείλος|Σατορνείλου]] υπό την διδασκαλία του Μενάνδρου στην [[Αντιόχεια]]. Τις απόψεις του άρχισε να τις κηρύττει οτανόταν μετέβη στην [[Αλεξάνδρεια]], την εποχή που Αυτοκράτορας ήταν ο [[Αδριανός]], αλλά συνέχισε και επί [[Αντωνίνος|Αντωνίνου]]. Ο ίδιος παρουσίαζε τον εαυτό του ως μαθητή του [[Απόστολος Ματθίας|Αποστόλου Ματθία]] και του ερμηνευτή [[Πέτρος Γλαυκίας|Πέτρου του Γλαυκία]] και θεωρούσε μαθητή του τον Βαρκαββά και Βαρκώφ και άλλους «''ανύπρκτους τινά''».<ref>Ευσεβίου, Εκκλ.Ισοτρία, 4,7,7</ref> Η διδασκαλία του μάλιστα δεν χαρακτηρίζεται αμιγώς γνωστική , αν και εντάσσεται σε αυτήν την κατηγορία, καθώς εισήγαγε πολλές καινοτομίες, που συνέβαλλαν στη διαχρονική παγίωση του ύστερου γνωστικού συστήματος. Αρχικά έγραψε 24 «''Εξηγητικά''» βιβλία<ref>Ευσεβίου, Εκκλ.Ιστορία, 4,7,7</ref> πάνω στο [[Ευαγγέλιο]], ενώ οι αναφορές του [[Ωριγένης|Ωριγένη]]<ref>Εις Κατά Λουκάν Ευαγγέλιον, 1</ref> περί συγγραφής και Ευαγγελίου σήμερα κρίνονται αναξιόπιστες και αποδίδονται σε σύγχυση από το αντίστοιχο Ουαλεντινιανό Ευαγγέλιο.

Σήμερα γνωρίζουμε δύο τύπους βασιλειδιανισμού και αποκλίνουν αρκετά. Ο ένας θεωρείται [[Δυαλισμός|δυαλιστικός]] ενώ ο άλλος [[Πανθεϊσμός|πανθεϊστικός]]. Το να εξάγουμε σαφή συμπεράσματα για το ποια ήταν η ακριβής θεολογία του Βασιλείδη οπωσδήποτε αποβαίνει δύσκολο καθότι αφενώςαφενός δε διασώζονται τα εξηγητικά πάνω στο ευαγγέλιο που συνέγραψε, αφετέρου η κύρια άποψη που σχηματίζεται για τη θεολογία του, προκύπτει από δύο πηγές,<ref>Ειρηναίος «Έλεγχος», Ιππόλυτος «Φιλοσοφούμενα»</ref> που αποκλίνουν όπως προαναφέραμε, λόγω ότι πιθανώς η μία από τις δύο απόψεις αποτελεί εξέλιξη της θεολογίας του βασιλειδιανισμού. Κατα γενική ομολογία όμως μέσα από τη διδασκαλία γίνονται εμφανείς οι [[Αριστοτέλης|Αριστοτελικές]] επιδράσεις όπως αναφέρει ο [[Ιππόλυτος]].<ref>(Έλεγχος 7, 14)</ref> Ο Θεός κατά τον Βασιλείδη βρίσκεται στα «''επέκειντα''» του ουρανού και είναι «''άρρητος''».<ref>(Ιππολύτου Έλεγχος ,7,21) «ουδέν ην, ουκ ύλην, ουκ ουσία, ουκ ανούσιον, ουκ απλούν, ούκ σύνθετον, ούκ ανόητον, ουκ ονομαζομένον ή διαισθήσεως λαμβανομένων ή νοητών πραγμάτων αλλ ούτω και έτι λεπτομερέστερον πάντων απλώς περιγεγραμμένων, ο ούκ ων Θεός»</ref>

ΑποΑπό τον αγαθό Θεό προήλθε κατ'απορροή η πρώτη ογδοάδα αιώνων. Από τον πρώτο αιώνα (Νουν), προκύπτει ο ''Λόγος'' από τον οποίο απορρέει η «''Φρόνησις''» και εξ αυτής οι ''Σοφία'' και η ''Δύναμις''. Από αυτές προέρχονται οι δυνάμεις, οι αρχές, οι αγγέλοιάγγελοι, ενώ εξ αυτών απορρεόυναπορρέουν κατ'αναδίπλωση οι 365 ουρανοί (ημέρες του χρόνου). Ο κατώτερος Ουρανός, είναι αυτός ο οποίος ζούμε και ανήκει στο Θεό του Ιουδαϊσμού, που βρίσκεται προς ρήξη με τους αγγέλους ή τις θεότητες, διότι ήθελε να πατάξει τα έθνη στην εξουσία των Ιουδαίων, με αποτέλσεμααποτέλεσμα να αντιδράσουν οι υπόλοιποι αιώνες και να προκληθεί σύγχησησύγχυση στο σύμπαν. Αυτός μάλιστα κατά το δυαλιστικό σύστημα του βασιλειδιανισμού είναι και ο λόγος για τον οποίο όλα τα έθνη συσπειρώνονται, εναντίον των Ιουδαίων. Ο δημιουργός Θεός ήρθε σε ρήξη με τον άρρητο Θεό που αγνοούσε την ύπαρξη του. Έτσι για τη λύτρωση του ανθρώπου κατήλθε στη κόσμο ο «''πρωτότοκος Νους''» υιός του αρρήτου Θεού ως [[Χριστός]]. Αυτός δε, εγκατείκησε εις τον σώμα του Ιησού κατά το [[βάπτισμα]], ενώ στο [[Σταυρός|Σταυρό]] σταυρώθηκε ο [[Σίμων ο Κηρυναίος]], που είχε πάρει τη μορφή του Χριστού, και όχι ο Χριστός. Ισχυριζόταν δηλαδή πως η παρουσία του Χριστού δεν ήταν πραγματική, αλλά είχε φαινομενικό χαρακτήρα, όπως και το πάθος του. Αφού ο υιός επέστρεψε στον Πατέρα ελευθέρωσε όσους αναγνώρισαν το μυστήριο, ενώ τους υπολοίπους τους άφησε στην εξουσία των δυνάμεων αυτού του κόσμου. Ο Βασιλείδης επίσης κήρρυτεκήρυττε την ανυπαρξία της αμαρτίας και της αναστάσεως του σώματος.