Ρωσική πρωτοπορία: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

#Έχουν την τάση να προκαλούν ως αντίθεση στην προϋπάρχουσα “συντηρητική” αισθητική <ref group="Σημ.">''"Χαστούκι στο γούστο του κοινού"'' είναι ο τίτλος του μανιφέστο των Ρώσων φουτουριστών ποιητών.</ref> <ref>[http://A%20Slap%20in%20the%20Face%20of%20Public%20Taste. http://www.391.org/manifestos/1912futurists_slapintheface.htm]</ref> και να περιφρονούν τις κοινωνικές συμβάσεις.

Η τάση αυτή κορυφώνεται με την εμφάνιση ενός νέου ρεύματος, που καταργεί το ίδιο το αντικείμενο προς αναπαράσταση: τη μη αντικειμενική ή μη παραστατική ζωγραφική. Ο [[Καζιμίρ Μαλέβιτς|Μάλεβιτς]] - ιδρυτής αυτού του ρεύματος - το ονομάζει σουπρεματισμό. Με μια σειρά έργων που ξεκινούν απο το ελάχιστο της μορφής <ref group="Σημ.">''Το μαύρο τετράγωνο εμφανίζεται για πρώτη φορά σε ένα από τα σκηνικά της χαρακτηριστικής - για το φουτουριστικό της τίτλο - όπερας "Νίκη επί του ηλίου" με λιμπρέτο του Κρουτσόνιχ σε ασημασιακή γλώσσα, μοσική Ματιούσιν, σκηνικά και κοστούμια Μάλεβιτς (1913).''</ref> η σουπρεματιστική ζωγραφική ολοκληρώνεται το 1917-1918 με τη σειρά "Λευκό πάνω σε λευκό". Ένα χρόνο μετά, ο [[Αλεξάντερ Ροντσένκο|Ρόντσενκο]] απαντάει με το "Μαύρο σε μαύρο". Φαίνεται, έτσι, το αδιέξοδο αυτής της αντίληψης που προέκυψε από ιδεαλιστκές τάσεις. Μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση - την οποία χαιρέτησε - εγκαταλείπει τη ζωγραφική και ασχολείται με την εκπαίδευση και τη συγγραφή πραγματειών. Όταν αργότερα ξαναζωγραφίζει δε δημιουργεί σουπρεματιστικά έργα. Η τέχνη του συγγενεύει με αυτή του Καντίνσκι - προερχόταν από τους συμβολιστές και στράφηκε προς τον εξπρεσιονισμό. Και στους δύο καλλιτέχνες διακρίνει κανείς το μυστικισμό της έμπνευσης, την πρωταρχικότητα της εσωτερικότητας και την αντίληψη για την πνευματική χρησιμότητα της τέχνης.

Το κίνημα του κονστρουκτιβισμού επηρεάστηκε αρκετά από τις θεωρίες του Μπογκντάνοφ οι οποίες διαπνέονται από ένα μυστικισμό του μηχανολογισμού, της μηχανοποιημένης μορφής. Οι κονστρουκτιβιστές καλλιτέχνες ήταν μέλη της ΠΡΟΛΕΤΚΟΥΛΤ, μιας οργάνωσης που πρωταγωνιστούσε ο Μπογκντάνοφ. Ο ίδιος, αποδεχόμενος τους συλλογισμούς του Μαχ, ότι Είναι και Συνείδηση ταυτίζονται, ότι δηλαδή τα στοιχεία της φυσικής εμπειρίας (ο φυσικός, εξωτερικός κόσμος, η ύλη) είναι ταυτόσημα με τα αισθήματα <ref>Β.Ι.Λένιν: Υλισμός και Εμπειριοκριτικισμός, "Άπαντα", τ.18, "Σύγχρονη Εποχή".</ref> έγραφε: "κάτω η τέχνη, έξω η στράτευση, η φιλολογία, η φιλοσοφία, η ηθική, ζήτω η τεχνολογία". <ref>Α.Μπογκντάνοφ: "Η επιστήμη, η τέχνη και η εργατική τάξη", μτφρ. Μπλανς Γκρινμπώμ, "Francois Maspero", Paris, 1977.</ref> Πολύ συνοπτικά <ref group="Σημ.">Το ζήτημα απαιτεί περαιτέρω επεξεργασία που ξεφεύγει αρκετά από τον τομέα της τέχνης.</ref> πρόκειται για μια στενή και μηχανιστική αντίληψη για τον ηγετικό ρόλο της εργατικής τάξης στη σοσιαλιστική οικοδόμηση, που αντιμετωπίζει την τέχνη ως μορφή έκφρασης της αυθόρμητης εργατικής συνείδησης και όχι της σοσαλιστικής συνείδησης, η οποία ξεπερνά τα όρια της υποκειμενικής εργατικής εμπειρίας.<ref>Ελένη Μηλιαρονικολάκη: Ρώσικη Πρωτοπορία. Μια κριτική επισκόπηση, Κομμουνιστική Επιθεώρηση, τ.2011/6, σελ.127.</ref> Οι θεωρητικές βάσεις του κονστρουκτιβισμού χαρακτηρίζονταν από πολλές αντιφάσεις και η θεωρία του απείχε αρκετά από την πολιτική πρακτική των εκπροσώπων του. Αυθόρμητα και συναισθηματικά γίνονταν παρανοήσεις στη θεωρία του επιστημονικού κομμουνισμού και δε γίνονταν κατανοητές οι νέες κοινωνικές σχέσεις. Το γεγονός αυτό δε μηδενίζει την προσφορά του κονστρουκτιβισμού αν λάβει κανείς υπόψη τις υποκειμενικές και αντικειμενικές δυσκολίες της εποχής. <ref group="Σημ.">Ήταν δύσκολη η βαθιά κατανόηση εννοιών της κομμουνιστικής θεωρίας σε τόσο λίγο χρονικό διάστημα από ανθρώπους με μικροαστική καταγωγή και αστική παιδεία. Ταυτόχρονα η σύνδεση με ευρωπαϊκά καλλιτεχνικά κέντρα όπου επικρατούσαν οι θετικιστικές φιλοσοφικές θεωρίες δυσκόλευαν την κατάσταση.</ref>