Γλώσσες Κέτσουα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ r2.7.3) (Ρομπότ: Αλλαγή fa:کچوآ σε fa:زبان کچوا |
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
||
Γραμμή 28:
Η '''Κέτσουα''' ('''Runa Simi'''; [[αγγλικά|αγγλ]] ''Quechua'') είναι μια [[Ιθαγενείς πληθυσμοί της Αμερικής|ιθαγενής]] [[γλωσσική οικογένεια]] της [[Νότια Αμερική|Νότιας Αμερικής]]. Ήταν η γλώσσα της [[Ίνκας|Αυτοκρατορίας των Ίνκα]], και ομιλείται σήμερα σε διάφορες διαλέκτους από τουλάχιστον 10 εκατομμύρια ανθρώπους στη Νότια Αμερική και κυρίως στο [[Περού]] και στις γύρω χώρες. Είναι η πιο διαδεδομένη από όλες τις ιθαγενείς γλώσσες της αμερικανικής ηπείρου.
Η Κέτσουα έχει πάντα τον τονισμό στην προτελευταία συλλαβή της λέξης, και γίαυτό ο τονισμός δεν γράφεται στην Κέτσουα,
αλλά στα Κέτσουα ονόματα γραμμένα στα ισπανικά ο τονισμός γράφεται πάντα σύμφωνα με τους ισπανικούς ορθογραφικούς κανόνες, π. χ.:
*Κέτσουα: '''Pacha Kamaq''' (ο θεός της γης), ισπ. '''Pachacámac''', κατά προσέγγιση προφορά στα ελληνικά '''Πατσακάμακ'''
*Κέτσουα: '''Wayna Qhapaq''' (ένας αυτοκράτορας των Ίνκας), ισπ. '''Huayna Cápac''', προφορά στα ελληνικά '''Ουάινα Κάπακ'''
*Κέτσουα: '''Tupaq Amaru''' (ένας αυτοκράτορας των Ίνκας), ισπ. '''Túpac Amaru''', προφορά στα ελληνικά '''Τούπακ Αμάρου'''
== Ιστορία ==
Η Κέτσουα είναι μια πολύ παλιά γλώσσα που πιστεύεται ότι προήλθε από την περιοχή του σημερινού Περού γύρω στο [[3η χιλιετία π.Χ.|2600 π.Χ.]] και εξαπλώθηκε σταδιακά σε μεγάλο τμήμα της Νοτίου Αμερικής. Την εποχή της ισπανικής κατάκτησης ομιλούνταν σε όλη των ευρύτερη περιοχή των [[Άνδεις|Άνδεων]]. Παρά την εξάπλωση της [[Ισπανικά|Ισπανικής]] γλώσσας σήμερα η Κέτσουα παραμένει επίσημη γλώσσα στο [[Περού]] και στη [[Βολιβία]]. Πριν την άφιξη των Ισπανών και την εισαγωγή του λατινικού αλφαβήτου η Κέτσουα δεν έιχε σύστημα γραφής - ήταν μια προφορική γλώσσα.
Το 1975, η κυβέρνηση του [[Χουάν Βελάσκο]] υιοθέτησε μια νέα ορθογραφία για τη κέτσουα, αυτό είναι το σύστημα γραφής που προτιμάται από την Academia Mayor de la Lengua Quechua. Παραδείγματα: ''Inka, Wayna Qhapaq, Qullasuyu, Mama Uqllu, Wiraqucha, khipu, tampu, kuntur''
*χρησιμοποιεί w αντί του hu για τον ήχο /w/
*διακρίνει το υπερωικό k από το σταφυλικό q
*χρησιμοποιεί το ισπανικό σύστημα πέντε φωνηέντων
Το 1985 μια παραλλαγή αυτού του συστήματος υιοθετήθηκε από την περουβιανή κυβέρνηση, χρησιμοποιεί το σύστημα τριών φωνηέντων. Παραδείγματα: ''Inka, Wayna Qhapaq, Qullasuyu, Mama Uqllu, Wiraqucha, khipu, tampu, kuntur''
Οι διαφορετικές ορθογραφίες είναι ακόμα ιδιαίτερα αμφισβητούμενες στο Περού. Οι υπερασπιστές του παραδοσιακού συστήματος θεωρούν ότι οι νέες ορθογραφίες φαίνονται πάρα πολύ ξένοι.
Εν πάση περιπτώσει ήχος όπως το αγγλικό ή γερμανικό '''h''' ή ελληνικό '''χ''' αναπαρίσταται με το γράμμα '''j''' όπως στα ισπανικά.
[[Αρχείο:Quechua (subgrupos).svg|right|200px|thumb|Γεωγραφική εξάπλωση της Κέτσουα]]
| |||